محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1853120384
منزلت آب و تضمین منابع آبی برای توسعه از منظر آیات قرآن - بخش دوم و پایانی دانش هیدرولوژی یا آب‌شناسی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: منزلت آب و تضمین منابع آبی برای توسعه از منظر آیات قرآن - بخش دوم و پایانی
دانش هیدرولوژی یا آب‌شناسی
آب از نگاه قرآن افزون بر ابزار قدرت، وسیله تنبه نیز بوده است، چنان‌که امروزه آمار تلفات ناشی از سیل، از زلزله بیشتر است.
وضعیت آب در جهان اگر کسی از فضا به زمین نگاه کند، آن را یک سیاره آبی رنگ و پر از آب خواهد دید، چون بیش از 70 درصد سطح کره زمین را آب پوشانده است. اگر حجم کل آب دریاها را بر سطح روی کره‌ای معادل کره زمین تقسیم شود، ارتفاعی معادل بیش از 7/2 کیلومتر سرتاسر کره خاکی ما پر از آب خواهد شد؛ یعنی نه تنها هیچ نقطه‌ای از خشکی نمایان نمی‌شود، بلکه تمام خشکی‌ها حداقل 2700 متر آب بالای خود خواهند داشت. این موضوع به‌خوبی انسان را متوجه آیات سوره هود درباره وقوع طوفان نوح می‌نماید: قَالَ سَآو‌ِی إ‌ِلَى جَبَل‌ٍ یَعْصِمُنِی مِنَ الْمَاءِ قَالَ لا عَاصِمَ الْیَوْمَ مِنْ أ‌َمْر‌ِ اللَّهِ إ‌ِلا مَنْ رَحِمَ وَ حَالَ بَیْنَهُمَا الْمَوْجُ فَکَانَ مِنَ الْمُغْرَقِینَ * وَ قِیلَ یَا أ‌َرْضُ ابْلَعِی مَاءَکِ وَ یَا سَمَاءُ أ‌َقْلِعِی وَ غِیضَ الْمَاءُ وَ قُضِیَ الْأ‌َمْرُ وَ اسْتَوَتْ عَلَى الْجُودِیِّ وَ قِیلَ بُعْدًا لِلْقَوْم‌ِ الظَّالِمِینَ. (هود 44 ـ 43) (پسر نوح) گفت: «به‌زودی، به‌سوی کوهی که مرا از آب حفظ می‌کند، پناه می‌برم!» (نوح) گفت: «امروز هیچ نگهدارنده‌ای در برابر فرمان خدا نیست، مگر کسی که (خدا بر او) رحم کند!» و موجی میان آن دو حایل شد و (پسر) از غرق‌شدگان گردید و گفته شد: «ای زمین، آبت را فرو ببر! و ای آسمان، خودداری کن!» و آب فرو کاست و کار پایان یافت و (کشتی) بر (کوه) جُودی قرار گرفت؛ و گفته شد: «قوم ستمکار (از رحمت خدا) دور باد!». بر اساس تئوری امواج آبی، در چنین عمقی امواج به ارتفاع بیش از یک کیلومتر نیز امکان رخداد دارد. این امواج قادرند رسوبات را از بستر دریا حمل نموده و خشکی‌ها را دوباره به‌وجود آورند. «ای آسمان از باریدن بایست»، خود یک پدیده جالب موج است که از گره به شکم روی می‌آورد؛ یعنی این اعمال با علم خداوند انجام یافتنی است. این امواج در دسته امواج کانودیال دسته‌بندی می‌گردند. علم هیدرولوژی (آب‌شناسی) در میان علوم جدید، علم بسیار جوانی محسوب می‌گردد، که هم‌اکنون به دانشی بسیار پیشرفته و کاربردی تبدیل شده است. دانش هیدرولوژی یا آب‌شناسی هیدرولوژی علمی است که در مورد پیدایش خصوصیات و نحوه توزیع آب در طبیعت بحث می‌کند ولی عملاً واژه هیدرولوژی به شاخه‌ای از جغرافیای فیزیکی اطلاق می‌شود که گردش آب در طبیعت را مورد بررسی قرار میدهد. انجمن علوم و فنون ایالات متحده تعریف زیر را برای هیدرولوژی برگزیده است: «هیدرولوژی علم مطالعه آب کره زمین است و در مورد پیدایش، چرخش و توزیع آب در طبیعت خصوصیات فیزیکی و شیمیایی آب، واکنش‌‌های آب در محیط و ارتباط آن با موجودات زنده بحث می‌کند»، بنابراین ملاحظه می‌شود که هیدرولوژی در برگیرنده تمامی داستان آب است. تاریخچه و تکامل آب‌شناسی تا جایی که تاریخ نشان میدهد اولین تجارب آب‌شناسی مربوط به سومری‌ها و مصری‌ها در منطقه خاورمیانه است، به‌طوری که قدمت سدسازی روی رودخانه نیل به 4000 سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد. در همین زمان فعالیت‌های مشابهی در چین نیز وجود داشته است. از بدو تاریخ تا حدود 1400 سال بعد از میلاد مسیح فلاسفه و دانشمندان مختلفی از جمله هومر طالس، افلاطون، ارسطو و پلنی در مورد سیکل هیدرولوژی اندیشه‌‌های گوناگونی ارائه کرده‌اند، و کم کم مفاهیم فلسفی هیدرولوژی جای خود را به مشاهدات علمی دادند. از حضرت سلیمان نقل است که نزدیک به 1000 سال قبل از میلاد فرمود: «جریان رودخانه‌ها به سمت دریاها می‌روند ولی دریاها هرگز پر نمی‌شوند، و آب‌ها به جایی که از آنجا آمده‌اند، باز می‌گردند.» حضرت علی(علیه السلام) می‌فرماید: بارش هیچ سالی کمتر از سال دیگر نیست ولی خدا هرجا بخواهد آن را فرود آورد و سنت الهی چنین است که هرگاه گروهی معصیت‌کار شوند، آن مقدار بارانی که برای آنان در نظر گرفته بود به جای دیگر می‌برد. (مجلسی، 1403: 73 / 329) در حالی‌که قرن 19 را می‌توان دوره طلایی هیدرولوژی دانست، و تا قبل از آن بیشتر دانشمندان نظرات خرافی در مورد پیداش آب داشته‌اند و نظر حضرت سلیمان به درستی تفسیر نشده بود. توزیع جهانی آب برای توضیح نسبتاً کامل برای مقدار آب در جهان، نمودار و جدول زیر مشاهده شود. همان‌طور که قبلا نیز بیان شد چرخه آب، تشریح حرکت آب در دنیا است، بنابراین نمودار و جدول زیر وضعیت آب در یک نقطه که وضع فعلی می‌باشد را نشان میدهد و اگر به هزاران و یا میلیون‌ها سال پیش بازگردیم، این اعداد ممکن است متفاوت باشند. توجه شود که ٩٦ درصد از کل حجم ١٣٨٦ میلیون کیلومتر مکعب آب موجود در جهان، شور می‌باشد. از ٤ درصد باقی‌مانده، بیش از ٦٨ درصد در قطب‌ها و یخچال‌های طبیعی می‌باشد. منابع آب شیرین، مانند رودخانه‌ها و دریاچه‌ها، فقط ٩٣١٠٠ کیلومتر مکعب می‌باشد. این مقدار فقط یک قسمت از ٧٠٠ قسمت کل آب جهان است. اما با این وجود، رودخانه‌ها و دریاچه‌ها مهم‌ترین منبع آب تمامی مردم روی زمین می‌باشند. مقادیر تخمینی توزیع آب در جهان منبع آب حجم آب به کیلومتر مکعب درصد آب شیرین درصد کل حجم آب اقیانوس‌ها، دریاها و گذرگاه‌ها 1.338.000.000 ــ 96.5 توده‌های یخ، یخچال‌ها و برف‌های دائمی 24.064.000 68.7 1.74 آب زیرزمینی 23.400.000 ــ 1.7 شیرین 10.530.000 30.1 0.76 شور 12.870.000 ــ 0.94 رطوبت خاک 16.500 0.05 0.001 یخ زیرزمینی و یخ دائمی 300.000 0.86 0.022 دریاچه‌ها 176.400 ــ 0.013 شیرین 91.000 0.26 0.007 شور 85.400 ــ 0.006 اتمسفر 12.900 0.04 0.001 آب تالاب‌ها 11.470 0.03 0.0008 رودخانه‌ها 2.120 0.006 0.0002 آب بیولوژیکی 1.120 0.003 0.0001 کل 1.386.000.000 ــ 100 آیات مرتبط با کفاف، تامین و انتقال آب خداوند در قرآن کریم در سوره زخرف می‌فرماید: وَ الَّذِی نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بـِقَدَر‌ٍ فَأ‌َنْشَرْنَا بـِهِ بَلْدَةً مَیْتًا کَذَلِکَ تُخْرَجُونَ. (زخرف / 11) و (همان) کسی که از آسمان آبی به اندازه فرو فرستاد و به‌وسیله آن سرزمین مرده را زنده کردیم؛ این چنین (از گورها) بیرون آورده می‌شوید. این آیه شریفه گواهی میدهد که آب به قدر و اندازه نازل می‌شود، و از نظر حیات و اقتصادی دیار خشک و مرده را زنده و آباد می‌گرداند. همچنین در سوره فرقان می‌فرماید: وَ هُوَ الَّذِی أ‌َرْسَلَ الرِّیَاحَ بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ وَ أ‌َنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُوراً ٭ لِنُحْیـِیَ بـِهِ بَلْدَةً مَیْتاً وَ نُسْقِیَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أ‌َنْعَاماً وَ أ‌َنَاسِیَّ کَثِیراً .(فرقان / 49 ـ 48) و او کسی است که بادها را پیشاپیش (باران) رحمتش مژده‌رسان فرستاد؛ و از آسمان آبی پاک و پاک کننده فرو فرستادیم؛ تا به‌وسیله آن، سرزمین مرده‌ای را زنده کنیم؛ و آن را به چهارپایان و انسان‌های بسیار از آفریده‌هایمان بنوشانیم. مفسرین درباره «اناسی کثیرا» اظهار کرده‌اند که: کلمه «بسیاری» می‌فهماند که بیابان گردان و چادرنشینانی هستند که آب لازم را در اختیار ندارند. این آیه شریفه ناظر بر آن است که چارپایان و آدمیان بسیار سیراب می‌گردند؛ یعنی برای ازدیاد نسل حدی قرار نمی‌دهد، و آنچه را که می‌آفریند سیراب می‌کند. خداوند در سوره ق می‌فرماید: وَ نَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَکًا فَأ‌َنْبَتْنَا بِهِ جَنَّاتٍ وَ حَبَّ الْحَصِیدِ. (ق / 9) و از آسمان، آبی پربرکت فرو فرستادیم، پس به‌وسیله آن بوستان‌ها و دانه‌های دروکردنی رویاندیم. یعنی آب آن‌قدر با برکت است که قابلیت چندین بار استفاده مجدد را دارد. پس نباید آن را آلوده ساخت و باید از برکت آن استفاده کرد. آب به همان اندازه که قابل استفاده مجدد باشد، امکان افزایش نسل امکان‌پذیر‌تر می‌گردد. امروزه بیش از 80 درصد آب مصرفی در منازل از طریق تصفیه، قابل بازگشت به چرخه مصرف می‌باشد. در ادامه همین آیات شریفه می‌فرماید: «... ر‌ِزْقًا لِلْعِبَادِ وَ أ‌َحْیَیْنَا بِهِ بَلْدَةً مَیْتًا کَذَلِکَ الْخُرُوجُ؛ تا (رزق و روزی) برای بندگان باشد و به‌وسیله آن (باران) سرزمین مرده را زنده کردیم. بیرون آمدن (مردگان از گور نیز) همین‌گونه است.» به عبارتی دیگر آباد کردن سرزمین با آب است و رزق بندگان با آب تامین می‌گردد؛ یعنی: ـ باران رحمت الهی را خدا نازل می‌کند. ـ آبی که خداوند از آسمان فرود می‌آورد، پر برکت است. ـ این آب برای فراهم شدن رزق و روزی بندگان نازل می‌شود. ـ به وسیله این آب زمین‌‌های مرده و خشک، زنده و باطراوت می‌شوند. در آیه 53 سوره فرقان می‌فرماید: وَ هُوَ الَّذِی مَرَجَ الْبَحْرَیْن‌ِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ وَ هَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَ جَعَلَ بَیْنَهُمَا بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً. و او کسی است که دو دریا را درآمیخت، این (یکی) خوش‌ِ گوارا، و آن (دیگری) شورِ تلخ است؛ و بین آن دو مانعی و (منطقه‌ای) ممنوعِ حفاظت شده قرار داد. این آیه شریفه ناظر بر آن است که آب شور و شیرین در کنار هم می‌توانند قرار گیرند، اما لازم است فاصله‌ای بین آنها باشد. این مطلب وجود قوانین زیست محیطی و اهمیت آنها را نشان میدهد که اسلام به آن توجه دارد. در آیه 12 سوره فاطر می‌فرماید: وَ مَا یَسْتَو‌ِی الْبَحْرَان‌ِ هَذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَائِغٌ شَرَابُهُ وَ هَذَا مِلْحٌ أُجَاجٌ وَ مِنْ کُلٍّ تَأ‌ْکُلُونَ لَحْمًا طَر‌ِیًّا وَ تَسْتَخْر‌ِجُونَ حِلْیَةً تَلْبَسُونَهَا وَ تَرَى الْفُلْکَ فِیهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَ. و دو دریا یکسان نیستند: این (یکی) خوشی گوار [و] نوشیدنش گواراست، و آن (دیگری) شورِ تلخ است؛ و از هر (دو) گوشت تازه می‌خورید و زیوری که آن را می‌پوشید بیرون می‌آورید؛ و کشتی‌ها را در آن (آب)، شکافنده می‌بینی، تا از بخشش او بهره جویید؛ و تا شاید شما سپاسگزاری کنید. روح وسیع و پهناور انسانی در مؤمن و کافر از نظر حقیقت و منافع ایمانی و اخلاقی مساوی نیست، هرچند از هر دو کارهای خیر و خدمات بشری پدید می‌آید. در آیه 61 سوره هود می‌فرماید: «هُوَ أ‌َنْشَأ‌َکُمْ مِنَ الْأ‌َرْض‌ِ وَ اسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا؛ او شما را از زمین پدید آورد و سازندگی آن را به شما وا گذاشت.» همچنین پیامبر اکرم(صلی الله علیه و اله) فرمود: «لا تفسد علی القوم ماءهم؛ (کلینی، 1407: 3 / 65) از آلوده کردن آب دیگران بپرهیز.» از اینجا می‌توان به میزان ارزش آب پی برد. امام صادق(علیه السلام) می‌فرماید: «درختان میوه‌دار را قطع نکنید که خدا بر شما به شدت عذاب را فرود می‌آورد.» (حر عاملی، 1409: 13 / 46) این بیان افزون بر نهی از رفتار نامناسب درباره منابع غذایی رفتار زیست محیطی نابخردانه به همان راه اول از بین رفتن منابع آب زیرزمینی نیز اشاره دارد. در دین مبین اسلام اهمیت آب به قدری است که هدف از آفرینش آب، خدمت به انسان بیان شده است: اللَّهُ الَّذِی خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأ‌َرْضَ وَ أ‌َنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأ‌َخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ ر‌ِزْقاً لَکُمْ وَ سَخَّرَ لَکُمُ الْفُلْکَ لِتَجْر‌ِیَ فِی الْبَحْر‌ِ بـِأ‌َمْر‌ِهِ وَ سَخَّرَ لَکُمُ الْأ‌َنْهَارَ. (ابراهیم / 32) خدا کسی است که آسمان‌ها و زمین را آفرید؛ و از آسمان، آبی فرو فرستاد و به‌وسیله آن، از محصولات برای شما روزی بیرون آورد و کشتی‌ها را برای شما رام گردانید، تا در دریا به فرمان او روان شوند؛ و نهرها را (نیز) برای شما رام نمود. از آیه شریفه این‌گونه استنباط می‌شود که آسمان و زمین را خدا آفرید. بنابراین هیچ‌کس جز ذات باری تعالی قادر به وجود آوردن آسمان و زمین نیست، این همان اصل مسلم بقاء ماده و در بحث مورد نظر این مقاله اصل بقاء آب است. از آسمان آبی فرستاد؛ یعنی آب قابل تولید به‌وسیله احدی جز خدای تعالی نیست و این آفریدگار خداوندی، مقدس و بسیار ارزشمند و تحفه‌ای از سوی اوست که برای ما فرستاده شده است. پس باید بسیار آن را گرامی داشت. کشتی را برای شما رام گردانید؛ ناظر بر آن است که بشر می‌تواند با اذن خداوند بهره‌ای از آفریدگار خدا ببرد. رودها را مسخر شما گردانید؛ یعنی انسان می‌تواند رودها را تغییر دهد و آب و کشتی را انتقال دهد و با آن معاش نماید. خداوند در سوره زخرف می‌فرماید: وَ الَّذِی نَزَّلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بـِقَدَر‌ٍ فَأ‌َنْشَرْنَا بـِهِ بَلْدَةً مَیْتًا کَذَلِکَ تُخْرَجُون. (زخرف / 11) و (همان) کسی که از آسمان آبی به اندازه فرو فرستاد و به‌وسیله آن سرزمین مرده را زنده کردیم؛ این‌چنین (از گورها) بیرون آورده می‌شوید. این آیه شریفه گواهی دارد که آب به قدر و اندازه نازل می‌شود و از نظر حیات و اقتصادی دیار خشک و مرده را زنده و آباد می‌گرداند. آیه شریفه 53 سوره فرقان ناظر بر آن است که آب شور و شیرین در کنار هم می‌توانند قرار گیرند اما لازم است فاصله‌ای بین آنها باشد. این آیه اهمیت زیست‌محیطی را نشان میدهد که قرآن کریم به آن توجه دارد. خداوند در آیات 48 و 49 سوره فرقان می‌فرماید: وَ هُوَ الَّذِی أ‌َرْسَلَ الرِّیَاحَ بُشْراً بَیْنَ یَدَیْ رَحْمَتِهِ وَ أ‌َنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً طَهُوراً ٭ لِنُحْیـِیَ بـِهِ بَلْدَةً مَیْتًا وَ نُسْقِیَهُ مِمَّا خَلَقْنَا أ‌َنْعَاماً وَ أ‌َنَاسِیَّ کَثِیراً. این آیه شریفه ناظر بر آن است که چارپایان و آدمیان بسیار سیراب می‌گردند؛ یعنی برای ازدیاد نسل حدی قرار نمی‌دهد، و آنچه را که می‌آفریند سیراب می‌کند. در آیه 9 سوره ق چنین آمده است: «وَ نَزَّلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً مُبَارَکاً فَأ‌َنْبَتْنَا بـِهِ جَنَّاتٍ وَ حَبَّ الْحَصِیدِ؛ (ق / 9) و از آسمان، آبی پربرکت فرو فرستادیم، پس به‌وسیله آن بوستان‌ها و دانه‌های دروکردنی رویاندیم»؛ یعنی آب آن‌قدر با برکت است که قابل چندین بار استفاده مجدد است. پس باید از آلودگی آن اجتناب کرد و از برکت آن استفاده نمود. قداست آب در قرآن کریم تا آنجاست که برای اشاره و کنایه به بهترین نعمت‌های معنوی و مقام و منزلت والای قرب ربوبی اهل بهشت، آب را به «شراب طهور» تعبیر کرده است. (ر.ک: انسان/ 21) همه می‌دانند که آب هر آلودگی ظاهری را پاک می‌کند. از امام صادق(علیه السلام) روایت شده که فرمود: «چون آهنگ طهارت و وضو کنی، به‌سوی آب پیش برو همانند اینکه به رحمت خدا نزدیک می‌شوی، که همانا خداوند تعالی آب را کلید تقرّب به خود و مناجات با خود و راهنمای وصول به آستانش قرار داده است.» (بحرانی، 1416: 4 / 160) چنان‌که رحمتش گناهان بندگان را می‌سترد، آلودگی‌های ظاهری را آب پاک می‌سازد. یکی از حکمت‌های وضو و غسل پاک شدن از آلودگی‌های باطنی است. (ر.ک به: کاشانی، 1336: 3 / 198 ـ 197) نتیجه واژه ماء (آب) 63 بار در قرآن به‌کار رفته است. کلماتی نظیر: رودخانه، دریا، چشمه، باران، ابر، باد، تگرگ نیز در قرآن 228 بار آمده است و این نشان از اهمیت آب از نظر اسلام است. آب در قرآن کریم، نشانه حیات، و مظهر حقیقت مطلق است. آب همواره استعاره‌ای از پاکی و صداقت، علم و معرفت، نور و روشنایی، حلم و بردباری، صافی و سادگی، حیات‌بخشی و سرزندگی، روانی و حرکت، فزونی و برکت، بزرگی و احتشام، مفتاح قرب و مناجات و دلیل بساط خدمت، و مفتاح وصول به بساط حضور بوده، و با التفات به آن می‌توان توجه به عالم ملکوت و بلکه لاهوت پیدا نمود. پس آب می‌تواند دارای پیام‌های سازنده فراوان و موجبات تضمین حیات باشد. ازدیاد نسل نیازمند به منابع آبی تجدیدپذیر است. آیات قرآن کریم نشان می‌دهند که خداوند متعال روزی موجودات را تضمین نموده است؛ زیرا اگرچه مقدار آب در جهان ثابت است، اما آب یک منبع تجدیدپذیر می‌باشد که پس از مصرف به چرخه باز می‌گردد. از این‌رو تدبیر و استفاده صحیح از آب لازم است، و این امر با استفاده از آموزه‌های قرآنی امکان‌پذیر است. قدرت و نفوذ آب در پیشرفت وضعیت اقتصادی کشورها حیرت‌آور است. آب تنها محدودیت طبیعی برای رشد اقتصادی است. تامین منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک برای ادامه حیات در این مناطق یک ضرورت ملی است. عدم تامین آب مورد نیاز این مناطق هشداری جدی برای ایجاد شکاف‌‌های اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در کشور می‌باشد. اگر موضوع آب با تفسیر صحیح آیات الهی به‌عنوان یک کالای اقتصادی با ارزش ذاتی و اساسی و به‌عنوان یک انفال و سرمایه ملی تلقی گردد، همان‌گونه که رسول اکرم(صلی الله علیه و اله) و سایر اولیاء‌الله فرموده‌اند، امکان اسراف و عدم رعایت الگوی مصرف پیش نخواهد آمد و خود این مسئله به افزایش منابع آب کمک کرده و اقتصاد ملی را تقویت خواهد کرد. پس مشکل امروز آب نیست، بلکه اگر نیک نگریسته شود آن خود مشکل‌گشا است. از این‌رو معلوم می‌شود که توجه به آب و پاس داشتن آن برای بشر سعادت به‌دنبال خواهد داشت. آب هنوز هم، از نظر علمی، دینی و آئینی شگفتی‌های زیادی برای یافتن دارد. این تعداد آیات مربوط به آب و اشارات الهام‌بخش آن در قرآن کریم هر پژوهش‌گر متخصص در حوزه آب را دچار شگفتی می‌نماید. بااین توضیحات اکنون می‌توان ادعا نمود، اشاره‌ای به اهمیت و قانونمند نمودن آموزه‌های اخلاقی و دینی در مورد آب، منافع زیادی در حل بحران آبی آینده ایفا خواهد نمود، و از نظر اقتصادی و سلامت نیز بسیار مفید و مقرون به‌صرفه خواهد بود. در نهایت اهمیت انتقال آب از نقطه‌ای به نقطه دیگر برای تداوم حیات و ازدیاد نسل مورد بررسی قرار خواهد گرفت. امید است بخشی از خلأ کم توجهی علمی در مجامع اسلامی به منابع غنی قرآن و روایات درباره آب با این کوشش جبران شود. قربانیان آب ناسالم در جهان بیشتر از جنگ‌ها است. از آنجایی‌که آب یکی از بزرگترین چالش‌‌های قرن حاضر است، می‌تواند سر‌منشأ بسیاری از تحولات مثبت و منفی جهان قرار گیرد. آب مانند نفت از منابع ملی است و به نقطه خاصی تعلق ندارد. آب را باید با صرف هزینه حداقل به نقاط مستعدی که بیشترین و بهترین استعداد را برای تولید ملی نسبت به سایر نقاط در اختیار دارند انتقال داده و درآمد‌های آن را از طریق خزانه دولت صرف هزینه‌‌های ملی و آبادانی کشور نمود.
منابع و مآخذ
الف) کتاب‌ها قرآن کریم.
نهج‌البلاغه، 1381، گردآوری سید رضی، ترجمه محمدجعفر امامی و محمد‌رضا آشتیانی، زیر نظر ناصر مکارم شیرازی، قم، مدرسه الامام علی بن ابیطالب(علیه السلام).
امام خمینی، سید روح‌الله، سر الصلوه، تهران، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(صلی الله علیه و اله).
بحرانی، سید هاشم، 1416 ق، البرهان فی تفسیر القرآن، تهران، بنیاد بعثت.
حر عاملی، محمد بن حسن، 1409 ق، تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، قم، آل‌البیت(علیه السلام).
طباطبایی، سید محمدحسین، 1374، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
کاشانی، ملا فتح‌الله، 1336، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران، کتابفروشی علمی.
کلینی، محمد بن یعقوب، 1407 ق، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
مجلسی، محمد باقر، 1403 ق، بحارالانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار(علیه السلام)، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، 1374، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
ملکی، میرزا جوادآقا، 1376، اسرار الصلوه، ترجمه رضا رجب‌زاده، تهران، آزادی، چ هفتم.
Abdel Haleem M, 1989, Water in the Qur(صلی الله علیه و اله)ān, Islamic Quarterly, 33(1), 34 - 50.
Al-Husseini Al Sheikh, A. F., 1996, Water and Sanitation in Islam World Health Organization, Regional Office for the Eastern Mediterranean, Alexandria, Egypt.
Atallah S., Ali Khan M. Z. & Malkawi M, 1999, Water conservation through Islamic Public Awareness in the Eastern Mediterranean Region, Eastern Mediterranean Health Journal, 5(4), 785 - 797.
De Chatel F, 2002, Drops of Faith: Water in Islam.
Faruqui N., Biswas A. & Bino M., 2001, Water Management in Islam, UNU Press, Tokyo.
Francesca Gilli, 2000, ISLAM, WATER CONSERVATION AND PUBLIC AWARENESS CAMPAIGNS, BA Arabic and Middle Eastern Studies, University of Ca(صلی الله علیه و اله) Foscari, Venice, Italy.
Haddad M., 2001, The Islamic Approach to the Environment and Sustainable Groundwater Management, In: Management of Shared Groundwater Resources: The Israeli-Palestinian Case with an International Perspective, E. Feitelson & M. Haddad (eds), Kluver Academic Publishers, Dordrecht, pp. 25 - 38.
J. A. Allan & C. Mallat (eds), Tauris Publishers, London, pp. 127 - 137.
Lancaster W. & F., 1996, People, Land and Water in the Arab Middle East. Environments and Landscapes in the Bilād ash - Sham, Harwood Academic Publishers, Amsterdam.
Mallat C., 1995, The quest for Water Use Principles: Reflections on Shari(صلی الله علیه و اله)a and Custom in the Middle East, In: Water in the Middle East: Legal, Political and Commercial Implications.
www.islamonline.net ب) مقاله‌ها علیخانی، امیر و مهدی اسفندیاری، 19 خرداد 1389، «بررسی امکان اصلاح الگوی مصرف آب»، همایش علمی چالش آب در استان قم گذشته، حال و آینده، دانشگاه قم.
علیخانی، امیر، 1392، «مطالعه امکان‌سنجی، ضرورت‌ها و راه‌حل‌‌های انتقال آب از سایر حوضه‌ها به استان قم برای تامین آب بخش‌‌های مختلف»، گزارش تحقیقی، شرکت سهامی آب منطقه‌ای قم.
علیخانی، امیر، رضا سیــّار، محمدعلی صادقی راد، سید مصطفی منزوی و اسدالله مرتضوی، 19 خرداد 1389، «بررسی وضعیت گذشته و حال حقابـه‌های کشاورزی استــان قم»، همایش علمی چالش آب در استان قم گذشته، حال و آینده، دانشگاه قم.
هاشمی، غلامرضا، الماس‌پور، فرهاد، علیخانی، امیر، حافظی‌زاده، سولماز، 19 خرداد 1389، «علم هیدروپلتیک و تأثیر آن در حل مسائل بحران آب»، همایش علمی چالش آب در استان قم گذشته، حال و آینده، دانشگاه قم. امیر علیخانی: دکترای تخصصی آب و دریا و استادیار دانشگاه قم. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات تفسیری 15 پایان متن/
94/04/27 - 01:01
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 134]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها