تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835380021
تربیت عبادی از منظر قرآن - بخش اول اهداف تربیت عبادی از منظر قرآن
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: تربیت عبادی از منظر قرآن - بخش اول
اهداف تربیت عبادی از منظر قرآن
یکی از ساحت‌هایی که قرآن کریم، انسان را در آن بُعد تربیت می‌کند و رشد می‌دهد، بُعد معنوی و عبادی است تا آنجا که آیات توحیدی قرآن، بیشتر بر توحید در خلق و امر و توحید در عبادت و اطاعت (یکتا پرستی) تکیه دارد.
چکیده یکی از ابعاد علمی و اخلاقی قرآن شیوه تربیت عبادی آن است. این نوشتار درصدد است تا با بیان مبانی، ابعاد، اهداف، ویژگی‌ها و موانع تربیت عبادی مبتنی بر آیات قرآن، تصویری از نحوه و چگونگی تربیت عبادی قرآن را به تصویر بکشد و روش قرآن را در رشد دادن و تربیت انسان‌ها در مسیر عبودیت و بندگی مطرح سازد؛ از این‌رو، بعد از مفهوم‌شناسی عبادت و تربیت به مبانی تربیت عبادی در قرآن همچون خدامحوری، فقر ذاتی انسان، ابعاد تربیت عبادی از قبیل عقلانی، جسمانی و اجتماعی ـ سیاسی بودن عبادت، اهداف تربیت مانند لقاء الله، ویژگی‌های تربیت عبادی خاضعانه، خالصانه، عالمانه، عاشقانه و... و نیز موانع و آسیب‌های تربیت عبادی پرداخته شده است. واژگان کلیدی: قرآن، تربیت، عبادت، تربیت عبادی، مبانی تربیتی، اهداف تربیت. مقدمه قرآن کریم، یگانه معجزة جاوید پیامبر اکرمo و سند حقّانیت مکتب و رسالت او، به عنوان کتاب هدایت و تربیت بشرّیت بر نبّی مکرم اسلامo نازل شد. کتابی که برای رشد و تعالی انسان و رساندنش به کمالات والای انسانی و قرب الهی، در اختیار بشر قرار گرفت و قابلیت تربیت و رشد انسان را در همه ابعاد و ساحت‌های مختلف (اعم از بعد عقلانی، جسمانی، معنوی، اجتماعی، اعتقادی، اخلاقی و...) دارد. یگانه شرط رسیدن به این آرمان بلند، عمل به دستورات نورانی آن و دل دادن به آن است. یکی از ساحت‌هایی که قرآن کریم، انسان را در آن بُعد تربیت می‌کند و رشد می‌دهد، بُعد معنوی و عبادی است تا آنجا که آیات توحیدی قرآن، بیشتر بر توحید در خلق و امر و توحید در عبادت و اطاعت (یکتا پرستی) تکیه دارد. اینکه انسان موجودی یکتا پرست باشد و روح عبودیت، بندگی و اطاعت‌پذیری از خالق هستی داشته باشد آن هم عبودیتی خالص و بی‌‌ریا که هدف خلقت (ذاریات/56) نیز هست، اصالت عبادت و وسیله بودن آن برای رشد و تعالی انسان را مبرهن می‌سازد. الف) مفهوم‌شناسی 1ـ تربیت در لغت تربیت را می‌توان از ریشة «رَبَبَ» به معنای ایجاد تدریجی و گام به گام یک شیء تا رساندن او به حدّ کمال و نهایت آن دانست (راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، بی‌تا: 336) یا آن را از ریشة «رَبَوَ» یا «رََیَ أَ» به معنای زیاد شدن، رشد، علوّ و ارتفاع دانست (ابن فارس، معجم مقاییس اللّغه، 1387: 2/483). 2ـ عبادت در لغت عبادت از ریشة «عَبَدَ» و به معنای غایت و نهایت تذلّل است و از واژة عبودیت به معنای اظهار تذلّل و خواری، بلیغ‌تر است و تنها کسی که مستحق عبادت است، موجودی است که در نهایت و غایت بزرگی و کمال قرار داشته باشد و آن موجود جز ذات باری تعالی نیست (راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، بی‌تا: 542). برخی از لغت‌شناسان معنای عبادت را «اطاعت و فرمانبرداری» دانسته‌اند (ابن منظور، لسان العرب، 3/273). یکی دیگر از لغت‌شناسان معاصر پس از بیان معنای عبادت آن را تکوینی، اختیاری یا قراردادی می‌داند (مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، 1360: 8/13). 3ـ تربیت عبادی با توجه به معنای لغوی این دو کلمه که بیان شد، «تربیت عبادی» به معنای ایجاد تدریجی و گام به گام روح عبادت و بندگی و حالت تذلّل و خواری نسبت به پرورگار عالم در انسان‌هاست تا مرحلة رساندن آنها به حدّ نهایی و کمالِ مقام عبودیت. 4ـ عبودیت در اصطلاح قرآن کلمة «عبد» در قرآن به چهار گروه اطلاق شده است (راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، بی‌تا: 542). الف) عبد در احکام شرعی و فقهی؛ یعنی انسانی که خرید و فروشش جایز است؛ مثل آیه Pعَبْداً مَمْلُوکاً لا یَقْدِرُ عَلى شَیْءٍO (نحل/75). ب) عبد در خلقت و ایجاد که مخصوص خداوند است؛ مثل آیه Pإِنْ کُلُّ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ آتِی الرَّحْمنِ عَبْداًO (مریم/93). ج) عبد در عبادت و خدمت که مردم در این بخش به دو قسمت تقسیم می‌شوند؛ یکی عبد خالص خداوند؛ مثل Pوَ عِبادُ الرَّحْمنِ...O (فرقان/63) و Pإِنَّ عِبادی...O (حجر/42)، و دیگری عبد دنیا و زخارف آن؛ مثل این کلام نورانی پیامبرo: «تعس عبدُ الدّرهم، تعس عبد الدینار». دیگر اینکه عبودیت که به معنی تذلّل و فرمانبرداری است در قرآن کریم، به دو گونه مطرح شده است: اول) تکوینی: عبادت تکوینی آن است که همه موجودات عالم به طور قهری در برابر نظام مقرّر و ثابت و برنامه تخلّف ناپذیری که خداوند برایشان قرار داده، متواضع و تسلیم‌اند. قرآن در این باره می‌فرماید: Pإِنْ کُلُّ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ آتِی الرَّحْمنِ عَبْداًO (مریم/93)؛ یعنی «هیچ کس در آسمان‌ها و زمین نیست، مگر اینکه بنده‌وار به سوی (خدای) گسترده‌مهر آید». یا در جای دیگر می‌فرماید: Pیُسَبِّحُ لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِO (جمعه/1؛ تغابن/1)؛ یعنی «آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمین است، همواره تسبیح خدا می‌گویند». شهید مطهری در این زمینه می‌نویسد: «قرآن هر کاری را که هر موجودی (در جایی و در هر درجه‌ای که هست) انجام می‌دهد، تسبیح و عبادت می‌نامد. آن بر اساس این است که همة موجودات به سوی کمال می‌روند و کمال مطلق خداوند است؛ یعنی همه چیز به سوی خداوند در حرکت است» (مطهری، مجموعه آثار، 1384: 22/743). دوم) ارادی و اختیاری: این نوع بندگی و عبودیت ویژة گروه خاص و جمعیت مخصوصی مثل انسان‌هاست که دارای اراده و اختیار باشند نه همه موجودات عالم هستی. قرآن خطاب به انسان می‌فرماید: Pاعْبُدُوا رَبَّکُمُO (بقره/21) که اشارة به همین نوع از عبودیت دارد. عبادات اختیاری نیز بر دو گونه است: عبادات محض و عبادات بالتّبع. شهید مطهری با اشاره به این دو نوع عبادت اختیاری انسان‌ها می‌گوید: ما در اسلام دو جور کار داریم. یک کار را اصطلاحاً می‌گویند عبادات محض؛ یعنی کاری که مصلحتی غیر از عبادت ندارد مثل نماز؛ یک کارهای دیگر داریم که مصلحت‌های زندگی است و ما می‌توانیم آنها را به صورت عبادت در آوریم و باید هم درآوریم... (همان). با توجه به این دو تقسیم‌بندی، در نوشتار حاضر، قسم سوم و چهارم از معنای عبودیت در قرآن مورد بررسی قرار می‌گیرد، و اینکه برای رسیدن به مقام عبودیت و بندگی و عبد واقعی خدا شدن و فاصله گرفتن از دنیا و پرستش آن، قرآن مجید چه روشی و راه‌کاری را پیشنهاد کرده و به چه نحو انسان را در این بُعد تربیت می‌کند. و نیز بحث ما در تربیت عبادی، مربوط به عبادات ارادی و اختیاری است که در نوشتار حاضر مورد توجه قرار می‌گیرد. ب) مبانی تربیت عبادی در قرآن تربیت عبادی یکی از ابعاد و ساحت‌های موضوع تربیت می‌باشد؛ لذا تمامی مبانی عامّه (اعم فلسفی، علمی، دینی و...) که در بحث تربیت مطرح شده (ر.ک: مبانی التفسیر التربوی، مجله قرآن و علم، 1387: 3/103) در زیر شاخه‌های آن نیز مطرح می‌شود. لکن چون بحث نوشتار حاضر در خصوص «تربیت عبادی» است، به برخی از مبانی تربیت با رویکرد تربیت عبادی اشاره می‌کنیم: 1. خدا محور بودن نظام خلقت Pإِنْ کُلُّ مَنْ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ إِلاَّ آتِی الرَّحْمنِ عَبْداًO (مریم/93)؛ «هیچ کس در آسمان‌ها و زمین نیست، مگر اینکه بنده‌وار به سوی (خدای) گسترده‌مهر آید». 2. فقر ذاتی انسان و غنی بالذات بودن خداوند عالم Pیا أَیُّهَا النَّاسُ أَنْتُمُ الْفُقَراءُ إِلَى اللَّهِ وَ اللَّهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمیدُO (فاطر/15)؛ «اى مردم! شما به خدا نیازمندید و فقط خدا توانگر [و] ستوده است». 3. خداوند؛ خالق، مدبّر و مربّی موجودات عالم و احوالات آنها Pاللَّهُ الَّذی خَلَقَکُمْ ثُمَّ رَزَقَکُمْ...O (روم/40)؛ «خدا کسى است که شما را آفرید، سپس شما را روزى داد». Pذلِکُمُ اللَّهُ رَبُّکُمْ لا إِلهَ إِلاَّ هُوَ خالِقُ کُلِّ شَیْءٍ فَاعْبُدُوهُ...O (انعام/102)؛ «این خدا پروردگار شماست. هیچ معبودى جز او نیست. آفریدگار هر چیزى است. پس او را بپرستید». 4. انسان موجودی دو بعدی و دارای دو ساحت جسم و روح و اهتمام قرآن به تربیت روح P... إِنِّی خالِقٌ بَشَراً مِنْ طینٍ فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی...O (ص/71-72)؛ «در واقع، من آفریننده بشرى از گِل هستم و هنگامى که او را مرتب نمودم و از روح خود در او دمیدم...». Pوَ یا قَوْمِ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکُمْ ثُمَّ تُوبُوا إِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّماءَ عَلَیْکُمْ مِدْراراً وَ یَزِدْکُمْ قُوَّةً إِلى قُوَّتِکُمْ...O (هود/52)؛ «و اى قوم من! از پروردگارتان آمرزش بخواهید. سپس به سوى او بازگردید تا (بارانِ) آسمان را پی در پى بر شما فرو فرستد و شما را نیرویى بر نیرویتان بیفزاید...». با توجه به کلمة «ثمّ» در آیه شریفه که دلالت بر ترتیب به همراه تراخی دارد، معلوم می‌شود که انسان ابتدائاً باید به وسیلة استغفار و توبه که از مصادیق مهم عبادت به شمار می‌رود، روح خود را از هر گونه آلودگی و پلیدی‌ها شستشو دهد و تربیت نماید که در پی آن برکات از آسمان بر انسان نازل می‌شود و موجب رشد بُعدِ جسمانی انسان می‌گردد. 5. انسان؛ موجودی مختار و دارای قدرت انتخاب (در پذیرش راه خدا و بندگی او یا عدم آن) Pإِنَّا هَدَیْناهُ السَّبیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراًO (انسان/3)؛ «در واقع، ما او را به راه (راست) راهنمایى کردیم، در حالى که یا سپاس‌گزار است یا بسیار ناسپاس». 6. هماهنگی تعالیم قرآن با فطرت انسان در درون انسان، گرایش به خدا و پرستش وجود دارد و به وسیلة آن می‌تواند خالق خود را درک کرده، به پرستش و راز و نیاز با او بپردازد. قرآن می‌فرماید: Pفَأَقِمْ وَجْهَکَ لِلدِّینِ حَنیفاً فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتی فَطَرَ النَّاسَ عَلَیْها لا تَبْدیلَ لِخَلْقِ اللَّهِ...O (روم/30)؛ «پس روى (وجود) خود را حق‌گرایانه، به دین راست دار؛ (و پیروى کن از) سرشت الهى که (خدا) مردم را بر (اساس) آن آفریده، که هیچ تغییرى در آفرینش الهى نیست...». 7. توجه به کرامت انسان در عالم هستی و رسیدن به کرامت خاصّة الهی از طریق عبودیت Pوَ لَقَدْ کَرَّمْنا بَنی آدَمَ...O (اسراء/70)؛ «و به یقین، فرزندان آدم را گرامى داشتیم» (نیز ر.ک: صافات/40-42). 8. سخت نبودن دستورات و تعالیم قرآن برای انسان و مطابقت آن با توان و طاقت بشری P... وَ ما جَعَلَ عَلَیْکُمْ فِی الدِّینِ مِنْ حَرَجٍ...O (حج/78)؛ «او شما را برگزید و در دین (اسلام) بر شما هیچ تنگنایى قرار نداد». Pلا یُکَلِّفُ اللَّهُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَهاO (بقره/286)؛ «خدا هیچ کس را جز به اندازه توانایی‌اش تکلیف نمی‌کند». 9. هدف‌مند بودن نظام خلقت بر محور عبادت و بندگی خدا Pوَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِO (ذاریات/56)؛ «و جن و انسان را جز براى پرستش [خود] نیآفریدم». 10. انسان موجودی دارای تکلیف Pوَ لا نُکَلِّفُ نَفْساً إِلاَّ وُسْعَها وَ لَدَیْنا کِتابٌ یَنْطِقُ بِالْحَقِّ وَ هُمْ لا یُظْلَمُونَO (مؤمنون/62)؛ «و هیچ کس را جز به اندازه توانایی‌اش تکلیف نمی‌کنیم و نزد ما کتابى است که به حق سخن می‌گوید و آنان مورد ستم واقع نمی‌شوند». 11. انحصار نفع و ضرر انسان در عالم هستی به خداوند Pوَ إِنْ یَمْسَسْکَ اللَّهُ بِضُرٍّ فَلا کاشِفَ لَهُ إِلاَّ هُوَ وَ إِنْ یُرِدْکَ بِخَیْرٍ فَلا رَادَّ لِفَضْلِهِ یُصیبُ بِهِ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحیمُO (یونس/107)؛ «و اگر خدا (برای امتحان یا مجازات)، زیانی به تو رساند، پس جز او هیچ برطرف کننده‌ای برای آن نیست؛ و اگر نیکی‌ای برای تو اراده کند، پس هیچ برگرداننده‌ای برای بخشش او نیست؛ آن را به هر کس از بندگانش بخواهد (و شایسته بداند) می‌رساند؛ و او بسیار آمرزنده مهرورز است». 12. وابستگی ارزش و منزلت انسان در پیشگاه الهی به میزان ارتباط او با خدا و عبادت Pقُلْ ما یَعْبَؤُا بِکُمْ رَبِّی لَوْ لا دُعاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزاماًO (فرقان/77)؛ «(اى پیامبر!) بگو: اگر فراخوان شما (به سوى ایمان) نبود، پروردگارم براى شما ارزشى قائل نمی‌شد؛ چرا که یقیناً (قرآن و پیامبر را) دروغ انگاشتید. پس در آینده (عذاب بر شما) لازم خواهد شد». ج) اهداف تربیت عبادی از منظر قرآن اگر انسان در مسیر عبادی و بندگی خدا به طور صحیح و نظام‌مندگام نهد و آن را تداوم بخشد، به اهداف والایی دست پیدا می‌یابد. برخی از این اهداف، اهداف ابتدایی، برخی میانی و برخی نهایی است. مهم‌ترین و اساسی‌ترین هدف رساندن آنها به مقام والای قرب و لقای الهی است. آیاتی به این هدف اشاره دارند: P... فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لا یُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ أَحَداًO (کهف/110)؛ «و هر کس همواره به ملاقات پروردگارش امید دارد، باید کار شایسته‌اى انجام دهد و هیچ کس را در عبادت پروردگارش شریک نکند». Pإِنَّ الَّذینَ عِنْدَ رَبِّکَ لا یَسْتَکْبِرُونَ عَنْ عِبادَتِهِ وَ یُسَبِّحُونَهُ وَ لَهُ یَسْجُدُونَO (اعراف/206)؛ «به راستى، کسانى که نزد پروردگار تواَند، از پرستش او تکبّر نمی‌ورزند و او را به پاکى می‌ستایند و فقط براى او سجده (و فروتنى) می‌کنند». علامه طباطبایی ذیل این آیه می‌نویسد: «و از آیه ظاهر می‌شود که قرب به خدا تنها به وسیله یاد و ذکر او حاصل می‌شود و به وسیله ذکر است که حجاب‌های حائل میان او و بنده‌اش برطرف می‌گردد...» (طباطبایی، المیزان، 1402: 8/501). مرحوم امام6 نیز به این نکته اشاره نموده و هدف اصلی تربیت را لقاء الله معرفی کرده‌اند: «هدف اصلی تربیت، خودسازی و تهذیب نفس است و اصلی بودن آن بدان خاطر است که از این راه می‌توان به حضور راه یافت و به لقاء الله نائل آمد» (امام خمینی، سرّ الصلوة، بی‌تا:20). اهداف دیگر تربیت عبادی از دیدگاه قرآن بدین قرار است: 1. دستیابی به طهارت معنوی و باطنی و اتمام نعمت Pیا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ... ما یُریدُ اللَّهُ لِیَجْعَلَ عَلَیْکُمْ مِنْ حَرَجٍ وَ لکِنْ یُریدُ لِیُطَهِّرَکُمْ وَ لِیُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَیْکُمْ لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُونَO (مائده/6)؛ «اى کسانى که ایمان آورده‌اید! هنگامى که براى نماز برمی‌خیزید... خدا نمی‌خواهد بر شما هیچ تنگ بگیرد و لیکن می‌خواهد شما را پاک سازد و نعمتش را بر شما تمام نماید تا شاید شما سپاس‌گزارى کنید». 2. یاد خدا و دوری از غفلت P... فَاعْبُدْنی وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْریO (طه/14)؛ «هیچ معبودى جز من نیست. پس مرا بپرست و نماز را براى یاد من به پا دار». 3. رسیدن به مقام نهایی عبودیت حقیقی از طریق عبادت خداوند (تسبیح و تقدیس الهی) Pوَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِO (ذاریات/56)؛ «و جن و انسان را جز براى پرستش [خود] نیافریدم» و P... وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِکَ وَ نُقَدِّسُ لَکَ...O (بقره/30)؛ «... در حالى که ما به ستایش تو تنزیه می‌گوییم و تو را پاک می‌شماریم!...». ملائکه در این آیه به هدف آفرینش اشاره نموده‌اند؛ بدین بیان که به خداوند می‌گویند: تو می‌خواهی موجودی را خلق کنی تا به حمد و ستایش تو بپردازد. 4. برخورداری از هدایت الهی Pقُلْ إِنِّی نُهیتُ أَنْ أَعْبُدَ الَّذینَ تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ قُلْ لا أَتَّبِعُ أَهْواءَکُمْ قَدْ ضَلَلْتُ إِذاً وَ ما أَنَا مِنَ الْمُهْتَدینَO (انعام/56)؛ «بگو: به راستى من منع شده‌ام که کسانى را که غیر از خدا می‌خوانید، بپرستم!» بگو: «از هوس‌هاى شما پیروى نمی‌کنم که در این صورت حتماً گمراه شده‌ام و من از هدایت یافتگان نیستم!». مفهوم این آیه به این نکته اشاره دارد که عبادت خدا و تبعیت و اطاعت از فرامین او موجب هدایت و دوری از ضلالت و گمراهی می‌گردد. 5. رستگار شدن انسان از طریق عبادت و بندگی خدا Pیا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا ارْکَعُوا وَ اسْجُدُوا وَ اعْبُدُوا رَبَّکُمْ وَ افْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَO (حج/77)؛ «اى کسانى که ایمان آورده‌اید! رکوع کنید و سجده نمایید و پروردگارتان را پرستش کنید و کار نیک انجام دهید. باشد که شما رستگار (و پیروز) شوید». 6. اطمینان و آرامش قلبی و روحی P... أَلا بِذِکْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُO (رعد/28)؛ «آگاه باشید که تنها با یاد خدا دل‌ها آرامش می‌یابد!». در هدفِ دوم گفته شد که عبادت و نماز برای یاد خداست و با توجه به این آیه، یاد خدا موجب اطمینان و آرامش انسان می‌گردد. 7. دوری انسان از فحشاء و منکرات P... وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِO (عنکبوت/45)؛ «بخوان [و پیروى کن،] و نماز را برپا دار؛ [چرا] که نماز از [کارهاى] زشت و ناپسند باز می‌دارد» و P...کَذلِکَ لِنَصْرِفَ عَنْهُ السُّوءَ وَ الْفَحْشاءَ إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا الْمُخْلَصینَO (یوسف/24)؛ علامه طباطبایی در بیان این آیه می‌فرماید: P... إِنَّهُ مِنْ عِبادِنَا...O در مقام تعلیل جملة «لنصرف» است و معنایش این می‌شود که ما با یوسف این چنین معامله کردیم (فحشاء و بدی را از او دور ساختیم)؛ به سبب اینکه او از بندگان مخلص ما بود (طباطبایی، المیزان، 11/175). 8. بهره‌مندی از علم ناب الهی P... وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ یُعَلِّمُکُمُ اللَّهُ...O (بقره/282)؛ «... و خودتان را از [عذاب] خدا حفظ کنید و خدا به شما آموزش می‌دهد...». با توجه به اینکه عبادت به معنای تذّلل و فرمانبرداری از دستورات خداوند است و فرمانبرداری و حالت تذلّل و کرنش در برابر عظمت ذات اقدس الهی انسان را به درجة تقوی و پرهیزکاری نائل می‌سازد، می‌توان نتیجه گرفت که بهترین نوع عبادت، تقوی و پرهیزکاری است که اثر آن بهرمند شدن از علم ناب الهی می‌باشد. منابع 1. ابن فارس، ابوالحسین احمد (1387ش)، ترتیب مقاییس اللغه، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ابن منظور، محمد بن مکرّم (بی‌تا)، لسان العرب، بیروت، دارصار، چاپ سوم.
امام خمینی، سید روح الله (بی‌تا)، آداب الصّلوة، مؤسسه نشر آثار امام خمینی6.
امام خمینی، سید روح الله (بی‌تا)، سرّ الصّلوة، مؤسسه نشر آثار امام خمینی6.
امام خمینی، سید روح الله (بی‌تا)، صحیفة نور، مرکز مدارک فرهنگی. 6. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (بی‌تا)، المفردات فی غریب القرآن، دمشق، دارالعلم. 7. رضایی اصفهانی، محمد علی (1387ش)، تفسیر مهر، قم، پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن. 8. رضایی اصفهانی، محمد علی و جمعی از فضلای حوزه و دانشگاه، ترجمه قرآن کریم، موسسه فرهنگی دارالذکر، 1383ش. 9. طباطبایی، سید محمد حسین (1402ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم. 10. طبرسی، فضل بن حسن (بی‌تا)، مجمع الیبان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم. 11. قرائتی، محسن (بی‌تا)، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، چاپ یازدهم. کلینی، محمد بن یعقوب (1365ش)، الکافی، قم، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم.
مجلسی، محمدباقر (1404ق)، بحارالانوار، بیروت، موسسة الوفا.
مجله قرآن و علم، شماره 3، پاییز و زمستان 1387ش. 15. مصطفوی، حسن (1360ش)، التحقیق فی الکمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. مطهری، مرتضی (1384ش)، مجموعه آثار، قم، صدرا، چاپ دوازدهم.
مکارم شیرازی، ناصر (بی‌تا)، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه. محمدعلی رضایی اصفهانی: استاد جامعة المصطفی العالمیة حمید نجفی جزه‌ای: کارشناسی ارشد علوم قرآن مجله قرآن و علم شماره 14. ادامه دارد...
http://fna.ir/O1Z8HB
94/11/10 - 07:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 73]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها