تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1804897278
سازوکارهای فقه اسلامی در احیا و تثبیت کرامت انسانی - بخش دوم و پایانی در کرامت انسانی، محروم و غنی، هر دو به یک اندازه صاحب حق هستند
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: سازوکارهای فقه اسلامی در احیا و تثبیت کرامت انسانی - بخش دوم و پایانی
در کرامت انسانی، محروم و غنی، هر دو به یک اندازه صاحب حق هستند
فقه اسلامی سرشار از احکامی است که بر کرامت انسانی تأکید دارد. به گونه ای که می توان ادعا کرد که حکمی در فقه اسلامی یافت نمی شود که نقشی در پیشبرد انسان در جهت کرامت انسانی اش نداشته باشد.
8. ایجاد محیط پاک و معنوی در سطح جوامع بشری برای فراهم کردن زمینه رشد و ارتقای سطح کرامت انسانی، انسان ها از این حق برخوردارند که در فضایی پاک و معنوی زندگی کنند. رسالت بسیاری از احکام فقهی این است که از ظرفیت های موجود برای ایجاد چنین فضایی بهره گیرد. برای نمونه، امر به معروف و نهی از منکر، موجب نشر فضیلت و اخلاق کریمه و مقابله با فساد و رذیله در جامعه می شود. ازاین رو، عمل به فریضه امر به معروف و نهی از منکر، می تواند فضایی در جامعه اسلامی ایجاد کند که موجب رشد و ارتقای معنوی انسان ها گردد. در فرمایش معصومین علیها السلام تأکید شده است: یا امر به معروف و نهی از منکر نمایید یا اینکه بدان شما بر شما چیره می گردند و خوبان شما دعا می کنند، اما مستجاب نمی گردد (کلینی، 1365، ج5، ص 56، ح 3). فریضه جهاد نیز ازجمله احکام اسلامی است که برای ایجاد یک فضای پاک و معنوی در عرصه داخلی و محیط بین الملل طراحی شده است. حضرت علی علیه السلام می فرمایند: همانا جهاد در راه خدا، دری از درهای بهشت است که خدا آن را به روی دوستان مخصوص خود گشوده است. جهاد لباس تقوا و زره محکم و سپر مطمئن خداوند است. کسی که جهاد را ناخوشایند دانسته و ترک کند، خدا لباس ذلت و خواری بر او می پوشاند و دچار بلا و مصیبت می شود و کوچک و ذلیل می گردد، دل او در پرده گمراهی مانده و حق از او روی می گرداند، به جهت ترک جهاد، به خواری محکوم و از عدالت محروم است (نهج البلاغه، خطبه 27). همچنین ازآنجاکه ایجاد فضای پاک و معنوی، مستلزم تعلیم و تربیت صحیح و جهالت زدایی از سطح جامعه بشری است، در فقه اسلامی، تعلیم و تربیت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. آیات شریفه هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْاُمِّیِّینَ رَسُولًا مِّنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَیُزَکِّیهِمْ وَیُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَه وَإِن کَانُوا مِن قَبْلُ لَفِی ضَلَالٍ مُّبِینٍ (جمعه: 2) و کَمَا أرْسَلْنَا فِیکُمْ رَسُولاً مِّنکُمْ یَتْلُو عَلَیْکُمْ آیَاتِنَا وَیُزَکِّیکُمْ وَیُعَلِّمُکُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَه وَیُعَلِّمُکُم مَّا لَمْ تَکُونُواْ تَعْلَمُونَ (بقره: 151)، اشاره به اهمیت تعلیم و تربیت در نیل انسان ها به کرامت واقعی دارد. 9. تأمین نظم، امنیت، رفاه و آسایش شهروندان هرچند توجه به ابعاد معنوی، در درجه اول اولویت فقه اسلامی است، اما احکام مترقی فقهی، برای صیانت از کرامت انسانی، به ابعاد دیگر انسان ها نیز توجه داشته است. برقراری نظم و امنیت و ایجاد رفاه و آسایش برای هر انسانی ضرورت دارد تا بتواند فارغ از این مسائل روبنایی، زمینه رشد و ارتقای معنوی خود را فراهم سازد. از این رو، امام صادق علیه السلام، برخورداری از امنیت و رفاه را در کنار تأمین عدالت، از ضروریات زندگی بشر قلمداد نموده اند: سه چیز است که همه مردم بدان نیازمندند: امنیت، عدالت و رفاه (حرانی، 1404ق، ص 320). برقراری نظم و امنیت برای شهروندان جامعه اسلامی، به حدی حائز اهمیت است که شارع مقدس احکام سنگینی برای اخلال کنندگان امنیت در جامعه اسلامی در نظر گرفته، ایشان را در زمره محاربین و مفسدین فی الارض محسوب نموده است: إِنَّمَا جَزَاء الَّذِینَ یُحَارِبُونَ اللّهَ وَرَسُولَهُ وَیَسْعَوْنَ فِی الأرْضِ فَسَادًا أن یُقَتَّلُواْ أوْ یُصَلَّبُواْ أوْ تُقَطَّعَ أیْدِیهِمْ وَأرْجُلُهُم مِّنْ خِلافٍ أوْ یُنفَوْاْ مِنَ الأرْضِ ذَلِکَ لَهُمْ خِزْیٌ فِی الدُّنْیَا وَلَهُمْ فِی الآخِرَه عَذَابٌ عَظِیمٌ (مائده: 33). علاوه بر نظم و امنیت، تأمین رفاه و آسایش مردم نیز دارای اهمیت است؛ به طوری که در متون اسلامی، به این بُعد هم توجه ویژه ای شده است. حضرت علی علیه السلام در نامه خود به مالک اشتر نخعی، تأکید فرمودند: نیکوترین وقت ها و بهترین ساعات شب و روزت را برای خود و خدای خود انتخاب کن، اگرچه همه وقت برای خداست، اگر نیت درست و رعیت در آسایش قرار داشته باشند (نهج البلاغه، نامه 53). ... در روابط خود با مردم انصاف داشته باشید و در برآوردن نیازهایشان شکیبا باشید. همانا شما خزانه داران مردم، و نمایندگان ملت، و سفیران پیشوایان هستید. هرگز کسی را از نیازمندی او باز ندارید، و از خواسته های مشروعش محروم نسازید. برای گرفتن مالیات از مردم، لباس های تابستانی یا زمستانی، و مرکب سواری و برده کاری او را نفروشید، و برای گرفتن درهمی، کسی را با تازیانه نزنید و به مال کسی، نمازگزار باشد، یا غیر مسلمانی که در پناه اسلام است، دست اندازی نکنید، جز اسب و اسلحه ای که برای تجاوز به مسلمان ها به کار گرفته می شود (نهج البلاغه، نامه 51). از زوایای دیگری نیز، اسلام ارتقای سطح رفاه و آسایش مردم را مورد توجه قرار داده است و با ضروری ساختن حمایت از مستضعفان و محرومان، تلاش دیگری برای حفظ کرامت انسانی نموده است. اسلام به مسلمانان توصیه می کند که بخشی از اموال خود را اختصاص به طبقه محرومی از جامعه دهند که در وضعیت مطلوبی به سر نمی برند: لَّیْسَ الْبِرَّ أن تُوَلُّواْ وُجُوهَکُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلَـکِنَّ الْبِرَّ مَنْ آمَنَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَالْمَلآئِکَه وَالْکِتَابِ وَالنَّبِیِّینَ وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِی الْقُرْبَى وَالْیَتَامَى وَالْمَسَاکِینَ وَابْنَ السَّبِیلِ وَالسَّآئِلِینَ وَفِی الرِّقَابِ وَأقَامَ الصَّلاه وَآتَى الزَّکَاه وَالْمُوفُونَ بِعَهْدِهِمْ إِذَا عَاهَدُواْ وَالصَّابِرِینَ فِی الْبَاْسَاء والضَّرَّاء وَحِینَ الْبَاْسِ اُولَـئِکَ الَّذِینَ صَدَقُوا واُولَـئِکَ هُمُ الْمُتَّقُونَ (بقره: 177). در آیه شریفه وَفِی أمْوَالِهِمْ حَقٌّ لِّلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ (ذاریات: 19)، یکی از ویژگی های متقین، جدا کردن بخشی از اموال خود برای سائل و محروم دانسته شده است. در آیات شریفه وَالَّذِینَ فِی أمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُومٌ لِّلسَّائِلِ وَالْمَحْرُومِ (معارج: 24 و25)، نیز نماز گزار واقعی کسی دانسته شده که بخشی از اموال خود را در اختیار محرومان قرار دهد. برخی فقها تصریح نموده اند که قوانین تشریع شده اسلام در خصوص زکات و سایر صدقات و انفاق، تشریعات حکیمانه ای هستند که اگر به آنها عمل شود، هیچ فقیری در جامعه باقی نخواهد ماند و آن شهر، از امنیتی برخوردار می گردد که در آن، نسبت به عدم طغیان فقرا و محتاجین اطمینان خاطر وجود خواهد داشت. پس پرداخت زکات، نه تنها موجب کمتر شدن فاصله طبقاتی می گردد، بلکه امنیت و وحدت را نیز برای جامعه و برای تمام قشرهای آن به ارمغان می آورد؛ چراکه فاصله طبقاتی، کاهش یافته یا از میان می رود و بین طبقه غنی و فقیر پیوند عمیق اجتماعی ایجاد می شود. در سایه عمل به این فریضه، حاجات محرومان جامعه تأمین می گردد. درحالی که کرامت انسانی آنها حفظ می شود (خراسانی، بی تا، ج 1، ص 551 و 554). نکته قابل توجه اینکه انفاق و احسان، نباید به گونه ای باشد که کرامت انسانی افراد محروم و مستضعف را به مخاطره اندازد؛ چراکه در کرامت انسانی، آن محروم و غنی، هر دو به یک اندازه صاحب حق هستند. پس، آن شخص غنی نمی تواند به سبب انفاق خود، آنان را تحقیر نماید، هرچند طرف دیگر، مسلمان نیز نباشد: الَّذِینَ یُنفِقُونَ أمْوَالَهُمْ فِی سَبِیلِ اللّهِ ثُمَّ لأ یُتْبِعُونَ مَا أنفَقُواُ مَنًّا وَلأ أذًى لَّهُمْ أجْرُهُمْ عِندَ رَبِّهِمْ وَلأ خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلأ هُمْ یَحْزَنُونَ (بقره: 262). در روایاتی که در این زمینه وارد شده، دست کم دو دسته از روایات را می توان شناسایی کرد: بخشی از روایات ناظر به فقرای مسلمان است، همچون این فرمایش پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله که فرمود: کسی که فقیر مسلمانی را خوار سازد، حق خداوند را خوار شمرده است؛ خداوند در روز قیامت او را خوار خواهد ساخت، مگر اینکه توبه کند (حرعاملی، بی تا، ج 8، ص 588، ح 4). در حدیثی دیگر نیز تصریح شده است: کسی که فقیر مسلمانی را اکرام نماید، خداوند در روز قیامت در حالی او را ملاقات خواهد کرد که از او راضی است. به یقین، کسی که برادر دینی مسلمان خود را اکرام کند، همانا خداوند عزوجل را اکرام نموده است (همان، ص 589، حدیث 5). در روایت مشابهی نیز آمده است: کسی که به فقیر مسلمانی به دلیل فقرش اهانت کند و او را کوچک نماید، با این کار خویش، خداوند را کوچک ساخته و همواره غضب و خشم خداوند را به همراه خواهد داشت، مگر اینکه او را راضی نماید. کسی که فقیر مسلمانی را اکرام نماید، خداوند را در روز قیامت در حالی ملاقات خواهد کرد که به او لبخند می زند (همان، ص 590، حدیث10). بخشی از روایات در این زمینه، مربوط به فقرای مؤمن است: کسی که مؤمنی را به دلیل فقر و تهی دستی اش خوار کند یا کوچک نماید، خداوند در روز قیامت او را رسوا خواهد کرد (همان، ص 589، حدیث 6). مؤمن فقیر را تحقیر نکنید، زیرا کسی که مؤمنی را تحقیر کند، یا او را خوار شمارد، خداوند او را تحقیر خواهد ساخت (همان، حدیث 8). هیچ مؤمنی نیست که دست از یاری برادر دینی خود بردارد و حال آنکه قدرت بر نصرت او دارد، مگر آنکه خداوند او را در دنیا و آخرت یاری نخواهد کرد (همان، حدیث9). نکته قابل توجه در این زمینه، اینکه اسلام برای همراهی و حمایت از محرومان و مستضعفان به این مقدار اکتفا نکرده، فراتر از تمام این موارد، به زمامداران امر می کند که خود را همسو با افراد ناتوان سازند و سطح زندگی خود را به گونه ای سامان دهند که افراد محروم احساس نکنند زمامداران با مردم فاصله دارند. اگر محرومان احساس نمایند صاحب منصبان با آنها همراهی می کنند و سطح زندگی خود را به آنان نزدیک می سازند، هیچ گاه احساس سرخوردگی نکرده، علیه حکومت دست به طغیان نخواهند زد: خداوند بر پیشوایان حق واجب کرده که خود را با مردم ناتوان همسو کنند تا فقر و نداری، تنگدست را به هیجان نیاورد و به طغیان نکشاند (نهج البلاغه، خطبه 209). در فراز دیگری آمده است: بر زمامدار واجب است اگر اموالی به دست آورد یا نعمتی به او اختصاص یافت، دچار دگرگونی نشود، و با آن اموال و نعمت ها، بیشتر به بندگان خدا نزدیک گردد و به برادرانش مهربانی بیشتری روا دارد (همان، نامه50). فقه اسلامی برای تأمین رفاه و آسایش افراد، در ابواب مختلفی، جنبه دیگری از احکام انسانی خود را نشان داده است و آن، تلاش برای حفظ محیط زیست است. براساس آیه شریفه وَالْأرْضَ وَضَعَهَا لِلْأنَام (رحمن: 10)، زمین متعلق به همه است و کسی نمی تواند این حق همگانی را نادیده انگارد و آن را تخریب و ناسالم نماید. سیدمحمدباقر صدر، بر آن است که حیازت منابع طبیعی، به تنهایی در کسب مالکیت آن، کفایت نمی کند، بلکه در صورتی فرد حق دارد تا آن را در اختیار خود قرار دهد که این حیازت، همراه با احیای ثروت های طبیعی باشد (صدر، 1421ق، ص 45). این حکم به خوبی نشان می دهد که دست یاختن به طبیعت، مشروط به آباد ساختن و عمران آن است. آیه شریفه هُوَ أنشَأکُم مِّنَ الأرْضِ وَاسْتَعْمَرَکُمْ فِیهَا (هود: 61)، اشاره به این حقیقت دارد که خداوند انسان ها را از همین زمین به وجود آورد و از آنان خواست که آن را آباد سازند. در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده است: در میان اعمال، هیچ چیزی نزد خداوند محبوب تر از زراعت نیست و خداوند تمام پیامبرانی را که مبعوث فرمود زارع بودند، جز ادریس علیه السلام که خیاطی می کرد (نوری الطبرسی، 1409ق، ج 13، ص 461، حدیث 3). در برخی روایات، به جنبه هایی از تخریب محیط سالم زیستی انسان اشاره شده است. حضرت حضرت علی علیه السلام در زمینه به کارگیری سلاح های شیمیایی برای مقابله با دشمن می فرمایند: پیامبر صلی الله علیه و آله از پرتاب سمّ در بلاد مشرکین نهی فرمود (احسایی، 1404ق، ج 3، ص 186). در تعبیر مشابهی از آن حضرت آمده است: رسول خدا صلی الله علیه و آله از انداختن سمّ در بلاد مشرکین نهی فرمود (حرعاملی، بی تا، ج11، ص 45، حدیث 1). با استناد به همین روایت، برخی از فقها فتوا به عدم جواز استفاده از سمّ (سلاح های شیمیایی) برای مقابله با دشمن در بلاد مشرکین داده اند. اما در میدان کارزار، به ویژه اگر پیروزی مسلمین در برابر محاربین منوط به استفاده از آن باشد، مانعی ندیده اند (خویی، 1410ق، ج 1، ص 373). جنبه های بشردوستانه اسلام، در سیره رسول اکرم صلی الله علیه و آله کاملاً مشهود است. براساس بیانی از امام صادق علیه السلام، هر زمان که رسول خدا صلی الله علیه و آله می خواست عده ای را برای جنگی بفرستد، ایشان را فرا می خواند و به آنان چنین توصیه می فرمود: ناگهانی دشمن را نکشید و ایشان را مثله نکنید و پیمان شکنی نکنید و افراد پیر رفتنی و کودکان و زنان را نکشید و هیچ درختی را قطع نکنید، مگر آنکه مضطر گردید (کلینی، 1365، ج 5، ص 27، حدیث 1). مطابق این فرمایش، نه تنها مسلمانان موظفند در برابر دشمن، اصول انسانی را رعایت کرده، حریم های مشخص شده در شریعت را حفظ نمایند، بلکه حتی در زمان جنگ، باید رعایت محیط زیست انسان ها را بنمایند و اجازه ندارند تا زمانی که مضطر نگردیده اند، به تخریب جنگل ها و نابود کردن اشجار بپردازند. افزون بر توصیه های فوق، اسلام برای حفظ سلامت و بهداشت شهروندان، از آنان می خواهد که از سلامت و بهداشت خود مراقبت نمایند. پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در فرمایشات خود، بنای اسلام را بر نظافت دانسته اند: با هرچه که می توانید نظافت کنید؛ چراکه خداوند متعال اسلام را بر نظافت بنیان نهاده است و جز افراد نظیف داخل بهشت نخواهند شد (سیوطی، 1401ق، ج 1، ص 517، حدیث 3369). نتیجه گیری از آنجا که نیل به کرامت انسانی و حفظ و ارتقای آن، مستلزم سازوکارهایی است که در دین مبین اسلام بدین منظور آمده است، فقه اسلامی سرشار از احکامی است که بر کرامت انسانی تأکید دارد. به گونه ای که می توان ادعا کرد که حکمی در فقه اسلامی یافت نمی شود که نقشی در پیشبرد انسان در جهت کرامت انسانی اش نداشته باشد. گره خوردن بسیاری از مسائل فقه به توحید، از اولین نشانه های این مطلب است؛ چراکه اندیشه توحیدی اساس استبداد، استثمار و استکبار را به چالش می کشد و بندگان را در مسیری قرار می دهد که در عین عبودیت خداوند، آنان را به کرامت انسانی رهنمون می سازد. فقه اسلامی، برای دفاع از حریم کرامت انسانی، احکام ویژه و سخت گیرانه ای برای حفظ حرمت جان، مال و آبروی انسان ها قرار داده است و از این طریق، پیمودن مسیر حیات طبیعی و اجتماعی آنها را تسهیل نموده است. احکام مترقی اسلام در این زمینه، حتی شامل پس از مرگ انسان نیز می گردد و صیانت از حرمت انسان ها با مرگ آنها زایل نمی گردد. اقامه قسط و عدل ازجمله سازوکارهای فقه اسلامی است که مسلمانان را در مسیر تحقق کرامت انسانی مکلف می سازد تا آن گونه از مواهب الهی بهره گیرند و در عالم خلقت تصرف نمایند که حق به حق دار رسد و کسی امکان تعرض به حقوق دیگران نیابد. همچنین در فقه اسلامی، امور معنوی، که حکایت گر واقعی انسانیت انسانند، از اهمیت ویژه ای برخوردار می شوند، به گونه ای که در صورت تزاحم، این امور بر امور مادی مقدم می گردند؛ چراکه انسانیت انسان در گرو حرکت معنوی انسان به سمت کمال مطلوب است و امور مادی جز ابزاری برای تحقق این امر، نقشی ایفا نمی کنند. از آنجاکه تأمین امینت و رفاه و آسایش شهروندان جامعه اسلامی، زمینه ساز تحقق سایر اهداف عالی جامعه اسلامی و نیل ایشان به کمال انسانی است، فقه اسلامی نیز بخش زیادی از احکام خود را اختصاص به این مهم نموده است و شهروندان و کارگزاران حکومت اسلامی را مکلف نموده است تا با تلاش در این جهت، زمینه های تسهیل کننده حفظ و ارتقای کرامت انسانی را، بیش از پیش، فراهم نمایند. منابع ابن حنبل، احمد، بی تا، مسند احمد، بیروت، دار صادر. أحسائی، ابن أبی جمهور، 1404ق، عوالی اللئالی، تحقیق مجتبى عراقی، قم، سیدالشهداء. الآبی، الفاضل، 1410ق، کشف الرموز، تحقیق علی پناه اشتهاردی و حسین یزدی، قم، مؤسسه نشر اسلامی. بحرانی، محقق یوسف، بی تا، الحدائق الناضره، تحقیق و تعلیق محمدتقی ایروانی، قم، مؤسسه نشر اسلامی. بیهقی، احمدبن حسین، بیتا، السنن الکبرى، بیروت، دارالفکر. جوادی آملی، عبدالله، 1378، ولایت فقیه: ولایت فقاهت و عدالت، قم، اسراء. حرانی، ابن شعبه، 1404ق، تحف العقول، تصحیح وتعلیق علی اکبر غفاری، چ دوم، قم، مؤسسه نشر اسلامی. حرعاملی، محمدبن حسن، بی تا، وسائل الشیعه، تحقیق وتصحیح محمد رازی و تعلیق ابی حسن شعرانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. حصفکی، علاءالدین، 1415ق، الدر المختار، بیجا، دار الفکر. حلی، جعفربن حسن، 1409ق، شرائع الإسلام، تعلیق سیدصادق شیرازی، چ دوم، تهران، استقلال. حلی، حسن بن یوسف، 1410ق، إرشاد الأذهان، تحقیق فارس حسون، قم، مؤسسه نشر اسلامی. ـــــ ، 1417ق، تذکره الفقهاء، قم، مؤسسه آل البیت علیها السلام. ـــــ ، 1420ق، تحریر الأحکام، تحقیق ابراهیم بهادری، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام. حلی، یحیى بن سعید، 1386ق، نزهه الناظر فی الجمع بین الأشباه والنظائر، تحقیق سیداحمد حسینی و نورالدین واعظی، نجف، آداب. خراسانی، وحید، 1421ق، توضیح المسائل، قم، مدرسه باقرالعلوم علیه السلام. ـــــ ، بی تا، منهاج الصالحین، بی جا، بی نا. خوئی، سیدابوالقاسم،1410ق، منهاج الصالحین، چ بیست و هشتم، بیجا، مدینه العلم. محقق سبزواری، محمدباقر، 1423ق، کفایه الاحکام، تحقیق مرتضى واعظی اراکی، قم، مؤسسه نشر اسلامی. سیوطی، جلال الدین، 1401ق، الجامع الصغیر، بیروت، دارالفکر. صافی، لطف الله، بی تا، مجموعه الرسائل، بی جا، بی نا. صدر، سیدمحمدباقر، 1421ق، الاسلام یقود الحیاه، مدرسه اسلامیه، قم، مرکز الأبحاث و الدراسات التخصصیه للشهید الصدر. طباطبایی، سیدعلی، 1414ق، ریاض المسائل، قم، مؤسسه نشر اسلامی. طباطبائی، سیدمحمدحسین، بیتا، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، مؤسسه نشر اسلامی. طوسی، محمدبن حسن، 1363، الاستبصار، تحقیق سیدحسن خرسان، چ چهارم، بیجا، دارالکتب الاسلامیه. ـــــ ، 1417ق، الخلاف، تحقیق سیدعلی خراسانی و دیگران، قم، مؤسسه نشر اسلامی. ـــــ ، بیتا، النهایه فی المجرد الفقه والفتاوی، بیروت، دار الاندلس. فهداوی، خالد سلیمان حمود، 2008م، الفقه السیاسی الاسلامی، دمشق، دار الوائل. قزوینی، محمدبن یزید، بی تا، سنن ابن ماجه، تحقیق محمدفؤاد عبدالباقی، بی جا، دار الفکر. کرکی، علی بن حسین، 1408ق، جامع المقاصد، قم، مؤسسه آل البیت علیها السلام. کلینی، محمدبن یعقوب، 1365، الکافی، تصحیح علی اکبر غفاری، چ چهارم، تهران، دار الکتب الإسلامیه. کوفی، ابن ابی شیبه، 1409ق، المصنف، تحقیق سعید محمد اللحام، بیجا، دار الفکر. گلپایگانی موسوی، سیدمحمدرضا، 1413ق، هدایه العباد، قم، دار القرآن الکریم. لنکرانی، فاضل، 1374، توضیح المسائل، چ هفتم، قم، مهر. متقی هندی، 1409ق، کنز العمال، تفسیر بکری حیانی، بیروت، مؤسسه الرساله. مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحار الأنوار، چ سوم، بیروت، دارإحیاء التراث العربی. محمدی ری شهری، محمد، 1416ق، میزان الحکمه، بی جا، دارالحدیث. موسوی خمینی، سیدروح الله، 1390ق، تحریر الوسیله، چ دوم، قم، اسماعیلیان. ـــــ ،1410ق، المکاسب المحرمه، چ سوم، قم، اسماعیلیان. نجفی، محمدحسن ، 1362، جواهر الکلام، تحقیق عباس قوچانی، چ سوم، بیجا، دارالکتب الاسلامیه. نراقی، احمدبن محمدمهدی، 1415ق، مستند الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت علیها السلام. نوری طبرسی، میرزا حسین، 1409ق، مستدرک الوسایل و مستنبط المسایل، چ دوم، بیجا، مؤسسه آل البیت علیها السلام. قاسم شبان‌نیا: استادیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره. معرفت سیاسی - سال ششم، شماره اول، پیاپی 11، انتهای متن/
94/07/19 - 05:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 267]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها