محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
دکتر عرفان فدایی وکیل پایه یک دادگستری
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1802753208
مقابله معنوى با تنیدگى ها از دیدگاه اسلام - بخش دوم و پایانی رویداد تنش زا موقتى است
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: مقابله معنوى با تنیدگى ها از دیدگاه اسلام - بخش دوم و پایانی
رویداد تنش زا موقتى است
دین اسلام این ایده را به افراد مى دهد که مشکلات زندگى را به گونه اى متفاوت معنا کنند، مشکلات زندگى را براى کمال خود مؤثر بدانند، به نتایج اخروى آن بیندیشند، مشکلات را مختص به خود ندانند، مشکلات را دایمى نپندارند.
. تصور زوال پذیرى اگر فرد احساس کند که رویداد تنش زا موقتى است، استرس و یا تنش کمترى را تجربه و تحمل خواهد کرد. گاهى فرد به این دلیل دچار اضطراب مى شود که نگران است یک مشکل، دایمى شود و حالت مزمن پیدا کند. دین اسلام تمام زندگى دنیا را موقت و مشکلات آن را نیز موقت مى داند. امیرالمؤمنین على علیه السلاممى فرماید: به آرایش و آسایش زندگى خوشحال نباشید، از رنج و سختى آن بى صبرى نکنید، که عزت و افتخاراتش پایان یافتنى و آرایش و آسایش آن از بین رفتنى است، رنج و سختى آن رو به پایان است، و مدت و زمان آن به سر خواهد آمد» (نهج البلاغه، 1365، خ 99). از نظر اسلام، تمام امور زندگى جنبه زودگذر و موقتى دارند. بنابراین، مشکلات نیز جنبه موقتى دارند. امیرالمؤمین علیه السلاممى فرماید: هر چیزى در این جهان مدت و زمان خاص دارد و هیچ چیز پایدار نیست؛ نه خوشى ها و نه سختى ها» (همان، خ 190). در کلام دیگر مى فرماید: خداوند براى هر چیزى اندازه معین و براى هر اندازه، زمان معین و براى هر زمان کتاب مشخص قرار داده است» (همان، خ 183). از نظر قرآن، نه تنها مشکلات زندگى، بلکه برپایى و خلقت آسمان ها و زمین همگى جنبه موقتى دارند (احقاف: 64). پس، از دید اسلام باید تمامى مشکلات و گرفتارى ها را زودگذر دانست. این نگاه در موقعیت هاى تنش زا باعث مى شود که فرد تنیدگى کمترى را تجربه کند. 9. تجسم نتیجه نهایى پاداش اخروى در برابر تحمل ناملایمات و رویدادهاى ناخوشایند، تحمل آنها را آسان تر نموده و فشار روانى کمترى بر فرد وارد مى شود. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آلهمى فرماید: اگر بنده اى نتواند با عمل خویش رتبه اى را که نزد خدا براى او ممکن است، به دست آورد، خداوند او را با مشکلاتى در بدن، مال یا فرزند مبتلا مى سازد. سپس او در برابر این مشکلات صبر مى کند تا خداوند آن منزلت را به او عطا کند» (جبعى عاملى، بى تا، ص 21). امام صادق علیه السلام نیز مى فرماید: اگر مؤمنى فرزندش فوت کند، پاداش او نزد خداوند بهشت است، چه صبر کند یا نکند» (کلینى، 1365، ص 219). این روایت نشان مى دهد که اگر فرد گرفتار مصیبت شود، خود مصیبت براى انسان پاداش دارد؛ چه شکیبایى به خرج بدهد یا ندهد. اما اگر فرد صبر و شکیبایى نشان دهد ثواب و اجر جداگانه نصیب او خواهد شد. بنابراین، اگر فرد در این دنیا مورد ستم واقع شود (مثلاً، یک قاضى هنگام قضاوت حق او را ضایع کند، یا یک دزد اموال او را برباید) و در همین دنیا به حق خود نرسد، یا هر مصیبتى در این دنیا بر او وارد شود، اما این احساس را داشته باشد که این مشکلات روز پاداشى را در پى دارد، احساس آرامش بیشتر نموده و کمتر دچار فشار روانى و تنش مى شود. اما اگر انسان به بلایى مبتلا شود و هیچ پاداشى را براى آن تصور نکند، در این صورت، فشار روانى و تنش بسیار زیادى به او وارد مى شود. 10. توجه به ملاقات عزیزان در آخرت افراد مذهبى از دست دادن عزیزان را قابل جبران مى دانند؛ چون بر این باورند که در آن دنیا عزیزانشان زنده مى شوند و ایشان آنها را خواهند دید. افراد زمانى که عزیزان خود را از دست مى دهند، به این دلیل زیاد ناراحت مى شوند که این فراق را همیشگى مى دانند. اما اگر تصور کنند که بعد از چند سال خود نیز به جهان دیگر خواهند رفت و عزیزانشان را ملاقات خواهند کردناراحتى آنها کاهش مى یابد. آموزه هاى اسلام با همگانى دانستن مرگ، این نگرش را تقویت مى کند. خداوند مى فرماید: هر فردى مرگ را خواهد چشید و به سوى من باز خواهید گشت» (عنکبوت: 75). در کتاب هاى اخلاقى بحثى تحت این عنوان مطرح شده است: آنچه شایسته گفتن در مرگ فرزند است.» درباره این بحث چنین مى نویسند: سزاوار است آنکه فرزندش و یا یکى از نزدیکانش از دنیا رفته است، خود را در جلوتر مردن وى چنین تسلى دهد که آن دو با هم، در سفر بودند، فرزندش به شهرى که محل زندگى و وطن وى بود، زودتر رسیده است، و نباید زیاد تأسف بخورد؛ زیرا او نیز دیرى نخواهد پایید که به او خواهد پیوست، و میان آن تفاوتى جز در جلو و عقب بودن نیست. مردن هم چنین است، و معناى مردن، زودتر رسیدن به وطن است تا اینکه عقب مانده هم برسد! و هر گاه چنین عقیده اى داشته باشد، غم و زارى اش کمتر خواهد بود، بخصوص که در مرگ فرزند، اجر فراوانى نصیب آن کسى است که خود را به هر وسیله تسلى دهد و صبر کند» (عطائى، 1369، ص 522). بر این اساس، مرگ عزیزان به عنوان جدایى یک همسفر دیده مى شود که به زودى بعد از پایان سفر همدیگر را خواهند دید. در این صورت، فرد استرس بسیار کمترى احساس مى کند، اما تا زمانى که احساس کند دیگر هیچ وقت عزیز خود را نخواهد دید، نقش و استرس بسیار زیادى به او وارد مى شود. 11. توجه به دادخواهى اخروى افرادى که مورد ستم قرار مى گیرند، اگر احساس کنند در آخرت مى توانند انتقام خود را بگیرند یا به حق آنان رسیدگى خواهد شد، احساس آرامش بیشترى نموده و به راحتى مى توانند ستم واردشده را تحمل نمایند. خداوند متعال مى فرماید: مقیاس هاى عدالت را در روز قیامت به پا مى داریم، پس به هیچ کس کمترین ستمى نمى شود و اگر به مقدار سنگینى یک دانه خردل (کار نیک و بدى) باشد، ما آن را حاضر مى کنیم و کافى است که ما حساب کننده باشیم» (انبیاء: 47). این آیه، به حساب و جزاى دقیق و عادلانه قیامت اشاره مى کند تا افراد بى ایمان و ستمگر بدانند به فرض که عذاب این دنیا دامانشان را نگیرد، مجازات آخرت حتمى است، و دقیقا تمام اعمالشان مورد محاسبه قرار مى گیرد. خداوند مى فرماید: ما ترازوهاى عدل را در روز قیامت نصب مى کنیم. این ترازوهاى سنجش آنچنان دقیق و منظم اند که گویى عین عدالت مى باشند. به همین دلیل، به هیچ کس در آنجا کمترین ظلم و ستمى نمى شود. نه از پاداش نیکوکاران چیزى کاسته مى شود، و نه به مجازات بدکاران افزوده مى گردد (مکارم شیرازى و دیگران، 1374، ج 13، ص 420). بنابراین، رویدادهایى که فشار روانى ایجاد مى کنند (ازجمله: ظلم، نادیده گرفته شدن حق، از بین رفتن آبرو، از دست دادن اموال، مورد پیش داورى قرار گرفتن، بى دلیل مورد ضرب و شتم قرار گرفتن، و به حقوق سیاسى و اجتماعى خود نرسیدن)، اگر انسان احساس کند که این رویدادها روزى جبران خواهد شد و به خاطر این ظلم روزى نفعى نصیب من مى شود، در این صورت، احساس فشار کمترى خواهد کرد و بیش از زمانى که احساس عدم جبران مى کند آرامش خواهد داشت. 12. نادیده گرفتن لغزش هاى دیگران همان گونه که جبران شدن حقوق انسان در دنیاى دیگر آرامش ایجاد مى کند، بخشش و گذشت از تقصیر دیگران نیز به انسان آرامش و تسکین مى بخشد. اگر دیگران در حق انسان کوتاهى کنند، و انسان ناراحت شود و این ناراحتى همچنان تداوم پیدا کند، فرد فشار روانى و تنش زیادى را احساس مى کند، اما اگر ببخشد و عفو کند، از میزان فشار و تنش او کاسته مى شود. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى فرماید: کسى که خشمگین شود و بتواند آن را خاموش کند، خداوند قلب او را پر از آرامش و ایمان مى سازد» (مجلسى، 1365، ج 68، ص 410). در کلام دیگر مى فرماید: بر شما باد بر گذشت! گذشت سبب عزت و سرفرازى فرد مى شود، پس همدیگر را عفو کنید خداوند شما را عزت بخشد» (کلینى، 1365، ج 2، ص 108). تحقیقات مختلف روان شناسى به رابطه گذشت با سلامت و آرامش روان اشاره دارد. بر اساس پژوهش تجربى، افراد بخشنده تر سطوح پایین ترى از افسردگى و استرس و سطوح بالاترى از بهزیستى ذهنى و روان شناختى را تجربه مى کنند (کامرانیان، 1390، ص 30). در مطالعه دیگر، مشخص شد که هرچه افراد گذشت بیشترى داشته باشند، اضطراب، خصومت، افسردگى و افکار منفى کمترى را تجربه مى کنند (همان). 13. مقایسه با مشکل بزرگ تر زمانى که فرد با رویداد تنش زا مواجه مى شود، اما مى بیند که فرد دیگر مشکل بزرگ ترى دارد، احساس ناراحتى کمترى را تجربه مى کند. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آلهاین مقایسه را به عنوان یک راهبرد مقابله با مصیبت مطرح فرموده است: اگر کسى دچار مصیبتى شد، مصیبتى از من را به خاطر آورد که مصیبت بزرگ تر است» (جبعى عاملى، بى تا، ص 120). پیامبر در زندگى شخصى خود مصیبت هاى زیادى را که هرکدام خیلى دردناک بود، تحمل کرد؛ مثل مرگ پدر پیش از تولد، مرگ مادر در زمان کودکى، مرگ همسر، مرگ فرزندان متعدد، مرگ عمویش ابوطالب در زمانى که حضرت شدیدا به وجود او نیاز داشت و شهادت عمویش حمزه سیدالشهداء در آغاز حکومت اسلامى. اینها همه مصیبت هاى طاقت فرسایى بودند که بر پیامبر وارد شدند. اما آن حضرت در برابر این مصیبت ها آرامش خود را حفظ کرد و دچار بى تابى نشد. بنابراین، هرکس دچار مصیبتى شود، مصیبت هاى جانسوز آن حضرت را به خاطر آورد و مصیبت خود را با آنها مقایسه کند، دلش تسکین مى یابد. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله در سخن دیگر فرمود: اگر کسى دچار مصیبتى شد، مصیبت مرا به خاطر آورد؛ آن مصیبت برایش آسان گردد» (مجلسى، 1365، ج 3، ص 268). همچنین آن حضرت درحالى که در مرض موت قرار داشت فرمود: اى مردم، اگر هر فردى از امتم، بعد از من، دچار مصیبتى شود، باید خود را به وسیله مصیبت من تسکین دهد؛ زیرا هیچ یک از امتم، دچار مصیبتى بزرگ تر از مصیبت من نمى شود» (حرّعاملى، 1409ق، ج 3، ص 25). 14. همگانى سازى اگر کسى احساس کند تنها او دچار مشکل است، بیشتر ناراحت مى شود. خداوند این جهان را به گونه اى آفریده است که بیمارى، مرگ، مفارقت، بى رحمى، از دست دادن و ناراحت شدن به طور طبیعى در آن وجود دارد و این از سنت خداوند است. یکى از رویدادهاى بسیار تنش زا، مرگ عزیزان است. این رویداد براى همگان است. یعقوب احمر مى گوید: پس از فوت اسماعیل، براى عرض تسلیت، خدمت امام صادق علیه السلام رسیدیم. امام فرمود: خدا او را رحمت کند! سپس فرمود: خداوند به پیامبرش خبر داد که شما خواهى مرد و دیگران هم مى میرند، هر نفسى مرگ را درک خواهد کرد، تمام اهل زمان خواهند مرد تا جایى که هیچ کس باقى نخواهد ماند و سپس تمام اهل آسمان خواهند مرد تا جایى که هیچ کس باقى نخواهد ماند» (کلینى، 1365، ج 3، ص 65). پس مرگ به عنوان یک رویداد تنش زاى همگانى است و در نتیجه آن مصیبت دار شدن نیز همگانى است. حضرت سلیمان به خاطر از دست دادن فرزند خود بسیار اندوهگین شده بود. دو فرشته به صورت انسان نزد او آمدند. یکى از آن دو ملک به حضرت سلیمان گفت: اى سلیمان! مگر نمى دانى که مرگ راه عموم مردم است و همه مردم به ناچار باید این راه را بپیمایند؟ آن حضرت بعد از آن هیچ گاه براى مرگ فرزندش اظهار ناراحتى نکرد (مجلسى، 1365، ج 79، ص 154). بنابراین، اگر فرد هنگام مشکلات به این واقعیت توجه کند که او تنها کسى نیست که دچار مشکلات است و دیگران نیز همین مشکلات را دارند، احساس تنش و استرس کمترى مى کند. پس مى توان همگانى دانستن را نوعى راهبرد براى تسکین رنج ها به کار برد. 15. امیدوارى و خوش بینى دین به خودى خود به دلیل اتکاى افراد به نیروهاى معنوى و کمک هاى مافوق طبیعى، به انسان امید و خوش بینى مى بخشد. این امید و خوش بینى مى تواند در موقعیت هاى تنش زا به فرد کمک کند تا استرس کمترى را تجربه کند. در منابع اسلامى نیز به این نکته اشاره شده است که افراد مؤمن خوش بین تر از دیگرانند. امیرالمؤمنین علیه السلام مى فرمایند: اتکاى به خداوند و خوش بینى نسبت به او، پناهگاهى است که تنها فرد مؤمن به آن پناه مى برد» (همان، ج 75، ص 79). آن حضرت در کلام دیگر مى فرماید: کسى که نسبت به خدا خوش بین باشد، موفق شده است که بهشت را به دست آورد (تمیمى آمدى، 1366، ص 253). این سخنان نشان مى دهند که ایمان سبب خوش بینى و امیدوارى فرد به خدا، جهان و دیگران مى شود. در منابع اسلامى شواهدى وجود دارد که خوش بینى نسبت به دیگران سبب آرامش فرد و رهایى او از تنش مى شود. امیرالمؤمنین علیه السلام مى فرماید: خوش بینى اندوه را کاهش مى دهد و از ابتلا به گناه نجات مى بخشد (همان). در سخن دیگر مى فرماید: خوش بینى مایه آرامش قلب و سلامت دین فرد است (همان). یعنى خوش بینى به فرد آرامش و تسکین مى دهد؛ زیرا کسى که بدبین است، غالبا نگران است و تشویش دارد از اینکه دیگران بلایى بر سر او نیاورند. اما فرد خوش بین این تشویش ها را به دل راه نمى دهد و آرام است. در موقعیت هاى تنش زا نیز فرد خوش بین امیدوار است که مشکل حل خواهد شد، ازاین رو، تنش کمترى را تجربه مى کند. اما فرد بدبین در این موقعیت ها به بدترین حالت و وضعیت فکر مى کند و تنش او بیشتر مى شود. پس خوش بینى و امیدوارى یک راهبرد مؤثر در جهت مقابله با تنیدگى است. 17. دعا، ذکر و عبادت دعا، ذکر و عبادت هنگام رویارویى با رویداد تنش زا به انسان آرامش مى دهد و میزان تنش، نگرانى و استرس فرد را کاهش مى دهد. امیرالمؤمنین علیه السلاممى فرماید: امواج بلا را با دعا برطرف سازید» (حرّعاملى، 1409ق، ج 15، ص 9). امام صادق علیه السلام نیز مى فرماید: بلاها را با استفاده از دعا برطرف سازید» (کلینى، 1365، ج 4، ص 3). در کلام دیگر مى فرمایند: هرکس از نزول بلایى بترسد، پیش از رسیدن آن، دعا کند. خداوند کمک مى کند که هیچ گاه آن بلا را نبیند» (همان، ج 2، ص 472). همچنین فرمود: بر تو باد به دعا! که درمان هر دردى در دعاست» (همان، ص 470). در این روایت ها به بلا» اشاره شده است. بلا در واژه نامه هاى عربى به معناى رنج، محنت و امتحان آمده است. روایت هاى فوق به این واقعیت اشاره دارند که هنگام بروز مشکلات یا پیش از بروز آنها، باید به دعا روى آورد. دعا از پیدایش مشکلات یا تنش هاى روانى آن جلوگیرى مى کند. دعا و عبادت هر دو به ارتباط انسان با خدا اشاره دارد. یکى از عبادت هاى بسیار مهم نماز است. نماز یک راهبرد بسیار مهم براى کنار آمدن با شرایط دشوار است. در قرآن کریم، تأکید شده است که از صبر و نماز کمک بگیرید» (بقره: 45). امیرالمؤمنین على علیه السلام، هرگاه با مشکلى مواجه مى شد، به نماز رو مى آورد و بعد از نماز آیه فوق را تلاوت مى کرد (کلینى،1365،ج2،ص480). پس نماز و همچنین سایر عبادات از راهبردهاى مؤثربراى مقابله با تنیدگى هاست. کسى که خدا را عبادت مى کند یا دعا مى خواند، قطعا به ذکر خدا» هم مى پردازد. اما گاهى ذکر در خارج از قالب عبادت و دعا رخ مى دهد. ذکر خدا مى تواند راهبرد مؤثر براى کسب آرامش باشد. در قرآن آمده است: کسانى که ایمان آورده اند، دل هایشان به یاد خدا مطمئن و آرام اند. آگاه باشید، تنها با یاد خدا دل ها آرامش مى یابند» (رعد: 28). آیات و روایات متعدد تأکید کرده اند که افراد در تمامى موقعیت ها و حالت هاى زندگى ذکر خدا بگویند (نورى، 1408ق، ج 5، ص 159). یعنى هم ذکرهاى خاصى را بر زبان جارى کنند و هم در قلب متوجه عظمت و قدرت خداوند باشند. از او استمداد بجویند و خود را در پناه او قرار دهند. این گونه از تنش و استرس رهایى مى یابند. دعا، ذکر و عبادت از چند جهت مى توانند به فرد در موقعیت هاى تنش زا کمک کنند و تنش او را کاهش دهند: 1. تخلیه هیجانى: کسى که دعا مى کند مشکلات خود را با زبان دل یا زبان بدن براى خدا بازگو مى کند، این امر سبب تخلیه هیجانى و کاهش تنش مى شود. 2. اتکا به قدت برتر: در ضمن دعا، فرد به یک قدرت برتر تکیه مى کند و احساس مى کند که از یک پشتوانه قوى برخوردار است. 3. درخواست کمک از خداوند: در ضمن دعا، فرد از خداوند درخواست کمک مى کند و ازآنجاکه مى داند خداوند دعاى بندگان را اجابت مى کند، احساس آرامش بیشتر مى کند. 4. کاهش توجه به مشکلات: زمانى که فرد دعا مى خواند، بیشتر با خدا حرف مى زند و توجه او از پیامدهاى ناگوار مشکل کاسته مى شود و همین امر سبب آرامش بیشتر مى گردد. 18. پرداخت صدقه مسافرت به دلیل خطرات احتمالى آن، از رویدادهاى تنش زا به شمار مى رود. بر اساس منابع اسلامى، فرد مى تواند با دادن صدقه، با تنش هاى ناشى از مسافرت مقابله کند. حمادبن عثمان مى گوید: به امام صادق علیه السلام عرض کردم: آیا مسافرت در برخى روزها مثل روز چهارشنبه مکروه است؟ فرمود: اگر خواستى در این روزها مسافرت کنى، مسافرت خود را با پرداخت صدقه آغاز کن» (کلینى، 1365، ج 4، ص 283). همچنین از آن حضرت نقل شده است: صدقه بده و در هر روز که مى خواهى مسافرت کن» (همان). فرد متدین با اعتقاد به این روایات، سفر خود را با صدقه شروع مى کند و استرسى در سفر احساس نمى کند. اگر هم استرس زیاد داشته باشد از استرس او کاسته مى شود. امام صادق علیه السلام مى فرماید: بیمارهایتان را با صدقه درمان و بلاها را با دعا برطرف کنید، روزى تان را با صدقه افزایش دهید، صدقه جلوى هفتصد وسوسه شیطان را مى گیرد و براى شیطان در برابر مؤمن چیزى سنگین تر از صدقه نیست» (همان، ص 3). همچنین آن حضرت مى فرماید: صدقه از مرگ بد جلوگیرى کرده، هفتاد نوع بلا را دفع مى کند» (همان). بیمارى ها در زندگى انسان از رویدادهاى تنش زا به شمار مى آیند که بنابر روایات فوق، صدقه در رفع آنها مؤثر است. اگر فرد به خاطر بیمارى خود یا عزیزانش صدقه دهد، امید او به بهبود بیمارى افزایش مى یابد و تنش کمترى احساس مى کند. حتى اگر بیمارى فرد بهبود نیابد، باز هم پرداخت صدقه اثرات خود را در افزایش آرامش و کاهش تنش ایفا مى کند. خطرات و بلاهاى قابل پیش بینى و غیرقابل پیش بینى نیز، فشار روانى زیادى را بر افراد وارد مى سازند. فرد با دادن صدقه مى تواند مانع از بروز خطرات و بلاها شود. حتى اگر صدقه مانع خطرات نشود، باز هم پرداخت آن تنش فرد را کاهش مى دهد. پس مى توان از پرداخت صدقه به عنوان یک راهبرد به منظور کاهش تنیدگى استفاده کرد. در این نوشتار، به دلیل اجتناب از افزایش حجم، از درج برخى راهبردها مثل حمایت هاى اجتماعى، توسل، زیارت، تغییر سبک زندگى، ریاضت معنوى و مانند آنها خوددارى شده است. امید است پژوهش هاى آینده بتواند این راهبردها را نخست با جامعیت بیشتر مورد بررسى قرار دهد و سپس به تهیه و ساخت ابزارى براى سنجش تجربى آنها اهتمام ورزد. نتیجه گیرى با اینکه در روان شناسى راهبردهایى براى مقابله با تنیدگى ارائه شده است، اما در سال هاى اخیر مقابله هاى مذهبى و معنوى به دلیل اثرگذارى بیشتر در مقابل تنیدگى ها، بیشتر مورد توجه روان شناسان قرار گرفته است. بنابراین، ضرورت احساس شد تا با جست وجو در منابع اسلامى راهبردهاى مقابله اى اسلامى گردآورى گردد. دین اسلام این ایده را به افراد مى دهد که مشکلات زندگى را به گونه اى متفاوت معنا کنند، مشکلات زندگى را براى کمال خود مؤثر بدانند، به نتایج اخروى آن بیندیشند، مشکلات را مختص به خود ندانند، مشکلات را دایمى نپندارند و آنها را قدرت برتر واگذارند. علاوه بر این تغییرات فکرى، در مقام عمل براى رفع مشکلات از اقداماتى نظیر تحلیل موقعیت، دعا، ذکر، عبادت، صدقه و مقایسه استفاده کنند. چنانچه اقدامات عملى فرد در رفع مشکل اثر نبخشید، مى تواند با پذیرش آگاهانه، توجه به جبران هاى اخروى و خودآرامش بخشى ارادى، تنیدگى خود را کاهش دهد. منابع نهج البلاغه (1365)، قم، بیان الحق. آبیارى، محسن و مریم آگیلار وفایى، ماهیت و ساختار مفهوم مقابله در فرهنگ ایرانى: مطالعه اى تطبیقى بر مبناى مقیاس پاسخ هاى مقابله (CRI) (1383)، حوزه و دانشگاه، سال دهم ش 41، ص 30ـ56. اعتمادى، عذرا، ایمان و معنویت در مشاوره و روان درمانى» (بهار و تابستان 1384)، تازه هاى روان درمانى، سال دهم، ش 35و36، ص 131ـ146. تمیمى آمدى، عبدالواحدبن محمد (1366)، تصنیف غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى. جبعى عاملى، زین الدین (شهید ثانى) (بى تا)، مسکن الفؤاد عند فقد الاحیه و الاولاد، قم، کتابخانه بصیرتى. حرعاملى، محمدبن حسن (1409ق)، وسائل الشیعة، قم، مؤسسه آل البیت. ساعد، امید و رسول روشن، مکانیزم هاى اثر معنویت بر سلامت روان» (بهار و تابستان 1387)، تازه هاى روان درمانى، سال سیزدهم، ش 47و48، ص 49ـ68. شعاع کاظمى، مهرانگیز، رابطه مقابله هاى مذهبى و سلامت روان در بیماران مبتلا به تصلب چندگانه بافت (MS)» (بهار 1388)، روان شناسى کاربردى، ش 9، ص 57ـ66. صدوق، محمدبن على (1400ق)، الامالى، چ پنجم، بیروت، اعلمى. عطائى، محمدرضا (1369)، مجموعه ورام (آداب و اخلاق در اسلام)، مشهد، آستان قدس رضوى. کامرانیان، محمدصالح (1390)، تحلیل روان شناختى عفو و گذشت و ساخت مقیاس آن از دیدگاه اسلام و رابطه آن با آخرت نگرى، پایان نامه کارشناسى ارشد، رشته روان شناسى، مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره. کلینى، محمدبن یعقوب (1365)، الکافى، چ دوم، تهران، اسلامیه. مجلسى، محمدباقر (1365)، بحارالانوار، تهران، اسلامیه. محمدى رى شهرى، محمد (1378)، خردگرایى در قرآن و حدیث، ترجمه مهدى مهریزى، قم، دارالحدیث. مکارم شیرازى، ناصر و دیگران (1374)، تفسیر نمونه، تهران، اسلامیه. میرنسب، میرمحمود، مقایسه رهیافت هاى مقابله مذهبى و غیرمذهبى در دانش آموزان تیزهوش و عادى مقطع دبیرستان شهر تبریز» (1389)، روان شناسى دانشگاه تبریز، سال پنجم، ش 18، ص 125ـ141. نورى، میرزاحسین (1408ق)، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسه آل البیت. یزدانى، فضل اللّه و حسین آزاد، بررسى رابطه بین نگرش دینى، سبک هاى مقابله اى و شادکامى در دختران و پسران دبیرستانى اصفهان در سال تحصیلى 81ـ82» (تابستان 1382)، دانش و پژوهش در روان شناسى، ش 16، ص 29ـ46. Belavich, T. Ci., & K. I. Pargament (2002), "The Roleof Attachment in Predicting Spiritual Coping with a Loved one in Surgery", Journal of Adult Development, n. 9, p. 13-29. Cheshire, Gregory Lloyd & Marilyn Anne Campbell (1997), "Adolescent Coping: Difference in thd Styles and Stateies Learning disabled Compared fo non Learning disabled adolescents", Australian Journal of Guidance & Counselling, n. 7, p. 65-73. Kelly, Jacinta (2004), "Spirituality as a Coping Mechanism", Dimensions of Critical Care Nursing, v. 23, n. 4, p. 162-168. Koenig Harold G. (1994), Aging and God; Spiritual Pathways to Mental Health in Midlife and Later Years, the Haworth Pastoral Press, New York, Binghamton. Pargament, K. I. (1997), The psychology of Religion and Coping, New York, The Guilford Press. Pargament, K. I., & J. Hahn (1986), "God and the Just World: Gausal and Coping Attributions to God in Health Situations", Journal for the Scientific Study of Religion, n. 25, p. 193-207. Pargament, Kenneth & et al. (2000), "The Many Methods of Religious Coping: Development and Initial Validation of the Rcope, Journal of Ccinical Psychology, v. 56, p. 519-543. نجیب اللّه نورى: دانشجوى دکترى روان شناسى عمومى مؤسسه آموزشى و پژوهشى امام خمینى قدس سره. معرفت - سال بیست و دوم ـ شماره 192 انتهای متن/
94/07/05 - 05:06
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 175]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها