محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
دکتر عرفان فدایی وکیل پایه یک دادگستری
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1802751577
ولایت پذیرى اهلبیت علیهم السلام، امنیت آفرین است- بخش دوم و پایانی ولایت پذیری یعنی ارتباط عاطفی با انسان کامل
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: ولایت پذیرى اهلبیت علیهم السلام، امنیت آفرین است- بخش دوم و پایانی
ولایت پذیری یعنی ارتباط عاطفی با انسان کامل
کارکرد ولایت پذیرى اهل بیت، آسیب ناپذیرى مؤمنان است و این امر موجب امنیت فردى در ابعاد مختلف دنیوى (جسمانى، مالى، معنوى و روانى) و اخروى مى شود.
تحلیل چگونگى آسیب ناپذیرى براى تحلیل صحیح مطلب، بیان چند مقدمه ضرورى است: الف) ولایت، قرابت خاصى است که متضمن تصرف، تدبیر و مالکیت انسان کامل است تا بر اساس توانمندى هاى ویژه خود، شئون موردنیاز مؤمنان را تدبیر نماید. بنابراین، ولایت پذیرى به معناى پذیرش این قرابت خاص، یعنى پذیرش همه جانبه ولى در شناخت، عواطف و رفتار است. ب) امنیت، به معناى اطمینان و رفع خوف و اضطراب به خاطر تکیه بر قدرتى برتر است. ج) انسان با همه توانمندى هایش، از جهات مختلف آسیب پذیر است و از سویى، در عالم خارج هم، آسیب هاى متعددى در کمین است. د) بنابراین، تأمین امنیت یکى از نیازهاى اساسى انسان به شمار مى آید. این امر با تکیه بر قدرتى برتر تأمین مى شود که با پذیرش ولایت و حمایت وى آسیب ناپذیر گردد و احساس اطمینان و آرامش نماید. آسیب ناپذیرى به چند شیوه تحقق مى یابد: 1. ولایت پذیر، با شناخت صحیح و اعتقاد راسخ به ولایت ولىّ خدا، زمینه دوستى و ارتباط عاطفى با اهل بیت و دورى از دشمنان را فراهم مى آورد و این امور خود، زمینه تمسک و توسل و عمل به فرامین انسان کامل را فراهم مى سازد. به عبارتى، ازآنجاکه اهل بیت معادن علم و معرفت (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 609) و احیاکننده معالم دین هستند (مجلسى، 1404ق، ج 99، ص 86) و یکى از مهم ترین اهداف جعل منصب ولایت، گسترش معالم دین توسط اهل بیت است؛ همان گونه که رسول خدا صلى الله علیه و آله مى فرماید: اى على! خلق نشدى مگر براى اینکه علوم (معالم) دین به واسطه تو شناسانده شود (کلینى، 1365، ج 1، ص 199)؛ بنابراین، پذیرش ولایت ایشان موجب بهره مندى کامل از معارف دین مى شود. بِمُوَالَاتِکُمْ عَلَّمَنَا اللَّهُ مَعَالِمَ دِینِنَا؛ به واسطه ولایت شما، خدا علوم دین را به ما آموخت (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 616). ازاین رو، انسان مؤمن با کسب معرفت صحیح، زمینه هدایت معنوى خود را فراهم مى آورد و از آسیب هاى معنوى و اخروى در امان مى ماند. از سویى، علوم دین چون از منبع وحیانى سرچشمه گرفته است، فرامین آن تأمین کننده مصالح جسم و روح و روان بشر است. ازاین رو، کسب صحیح این معارف، زمینه عمل به آنها و تأمین مصالح و پیش گیرى از انواع آسیب هاى جسمى و روحى و معنوى را فراهم مى آورد. پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله تبعیت از ولىّ خدا را مایه سعادت مى داند و مى فرماید: خوشبخت و سعادتمند واقعى کسى است که از فرامین على (و فرزندانش) پیروى کند (مجلسى، 1404ق، ج 39، ص 265). روان شناسان شناختى بر استدلال و تصمیم گیرى اخلاقى تأکید فراوان دارند (جان بزرگى و همکاران، 1390، ص 5). الگوى کهلبرگ (همان، ص 14) رایج ترین الگوى هاى استدلال اخلاقى است که روش هاى مؤثر تفکر، حل مسئله و موضوعات اخلاقى در اختیار فرد مى گذارد. در این بین، والدین نیرومندترین تأثیر را بر تحول اخلاقى دارند که با القاى شناختى، به همدلى بیشتر، وجدان تحول یافته تر، سطوح بالاى اخلاقى و نوع دوستى فرزندان کمک مى کنند (همان، ص 18). والتر میشل معتقد است: موضوع خویشتن دارى به طور چشمگیرى از عوامل شناختى متأثر است. هرچه تحولات شناختى کودکان نسبت به رفتارهاى مطلوب، بیشتر باشد، شکیبایى آنها در برابر وسوسه ها بیشتر خواهد بود (بى ریا و همکاران، 1383، ج 2، ص 1124). 2. پذیرش ولایت انسان کامل که مربى و پدر امت معرفى شده است، موجب مى شود ایشان به عنوان الگوى کاملى در نظر گرفته شود؛ رفتار و کردارش درون فکنى گردد و در زندگى این رفتارها بروز و ظهور پیدا نماید. نیز ازآنجاکه رفتار ایشان براساس رعایت مصالح و دورى از مفاسد بوده است، این امر خود زمینه دفع بسیارى از آسیب ها را فراهم مى آورد. پژوهش ها نشان مى دهد که الگو، نقش تعیین کننده اى در یادگیرى رفتارها ازجمله خودمهارگرى و کنترل تکانه ایفا مى کند (جان بزرگى و همکاران، 1390، ص 10ـ11). از سویى، فلورى (پاکدامن و همکاران 1390) نشان داد: پدر به عنوان فراهم کننده الگویى براى همسان سازى نوجوان مطرح است. پژوهش هاى ویلیامز و کلى (همان) ابراز مى دارند: فرزندانى که احساس نزدیکى بیشترى به پدر خود مى کنند و زمان بیشترى را با وى مى گذرانند، بیشتر مى توانند این الگوهاى رفتارى را بیاموزند و به زندگى خود منتقل کنند و به این ترتیب، سازگارى روان شناختى بیشترى دارند. قرآن کریم مى فرماید: همانا براى شما رسول خدا الگو و سرمشقى نیکوست (احزاب: 21). نیز در روایتى وارد شده است: على علیه السلامبراى شما الگو است (حرّعاملى، 1409ق، ج 2، ص 83) و در توقیع شریف حضرت حجت (عج) ذکر شده است: دختر رسول خدا (فاطمه علیهاالسلام) براى من الگویى نیکوست (مجلسى، 1404ق، ج 53، ص 180). امیرالمؤمنین على7 در خطبه قاصعه ماجراى دوران کودکى خود را با پیامبر صلى الله علیه و آله و کسب فضایل از محضر حضرت را چنین ترسیم مى فرماید: هر روز، پیامبر صلى الله علیه و آله یکى از نشانه ها و ارزش هاى اخلاق خود را براى من آشکار مى ساخت و مرا به پیروى از خود امر مى فرمود (نهج البلاغه، بى تا، ص 30). 3. روان شناسان معتقدند: سلامت روان نتیجه پرورش صحیح است و پرورش صحیح، نیازمند کنترل و نظارت مناسب. نظارت صحیح مربى، احساس نظارت، خودمهارگرى و کنترل تکانه و حرمت خود را در متربى تقویت مى نماید (جان بزرگى و همکاران، 1390، ص 21ـ27)؛ چراکه فرد همواره چشمى را ناظر بر اعمال خود خواهد دید و این امر از سویى، منجر به کاهش رفتارهاى آسیب زا خواهد شد و از سویى دیگر، امنیت روانى را به دنبال خواهد داشت. در مقابل، عدم احساس نظارت و کنترل که معمولاً در خانواده هاى والدین غایب یا والدین سهل گیر تحقق مى یابد، منجر به آسیب پذیرى فرد و ضعف اعتماد به نفس و عدم توانایى در کنترل رفتار مى گردد و این امر وى را مستعد انواع آسیب هاى اجتماعى مى نماید (همان، ص 28ـ30). پژوهشگران بر نقش نظارتى پدران، تأکید کرده اند (پاکدامن و همکاران، 1390، ص 86؛ Flouri & Buchanan, 2002, p. 186-198). پژوهش ها نشان مى دهد: بسیارى از آسیب ها مانند رفتارهاى غیرقابل قبول و مجرمانه، تا حدى از ضعف خودمهارگرى و ضعف توانایى تأخیر در ارضاى خواسته ها، ناشى مى شود (جان بزرگى و همکاران، 1390، ص 10) که این امر خود از عوارض عدم احساس نظارت است. بر اساس آموزه هاى دینى، کسى که ولایت اهل بیت علیهم السلام را مى پذیرد، علاوه بر خداوند، پیامبر و اهل بیت را ناظر بر اعمال خویش مى بیند. قرآن کریم مى فرماید: بگو: عمل کنید! خداوند و فرستاده او و مؤمنان، اعمال شما را مى بینند (توبه: 105). در تفاسیر، مؤمنان به اهل بیت تفسیر شده اند که اعمال و رفتار مؤمنان بر ایشان عرضه مى گردد (مجلسى، 1404ق، ج 23، ص 335). حضرت على علیه السلام در تفسیر آیه کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أُمَّةً وَسَطا لِتَکُونُوا شُهَداءَ عَلَى النَّاسِ (بقره: 143) (همچنین شما را، امت میانه اى قرار دادیم تا بر مردم گواه باشید) مى فرماید: ما اهل بیت همان شاهدان خداوند برخلق اللّه هستیم(مجلسى،1404ق،ج23،ص334).احساس نظارت وگواه بودن اهل بیت بررفتارهاى ما،خودمهارگرى را تقویت مى کند و نوعى کنترل و بازدارى درونى ایجاد مى نماید تا از رو آوردن به رفتارهاى پرمخاطره اجتناب ورزیم و به این صورت، خود را از بسیارى از آسیب هاى جسمى، روانى و معنوى دور سازیم. این مطلب، با یافته هاى تجربى که نشان مى دهد غیبت پدر و عدم نظارت وى، عامل افت تحصیلى، مشکلات پرورشى، آسیب هاى روانى و مشکلات رفتارى کودکان مى شود،همسومى باشد (Sigle-Rushton, & McLanahan, 2004, p. 116-130). باآسیب هاى گوناگونى ازجمله اختلال بیش فعالى، اختلال سلوک، بزهکارى، سوء مصرف الکل و مواد مخدر، افسردگى ها، رفتارهاى معطوف به خودکشى، اختلالات اضطرابى، اسکیزوفرنیا، درخودماندگى و اختلال هاى خوردن در ارتباط است (مکوندى و همکاران، 1377). 4. در آموزه هاى دینى، امید جایگاه ویژه اى را به خود اختصاص داده است تا جایى که از آن به سرمایه انسانى یاد مى شود (مجلسى، 1404ق، ج 87، ص 62). در مقابل، ناامیدى ازجمله بزرگ ترین بلایا به شمار مى رود؛ به گونه اى که انتظار مى رود صاحبش را به کشتن دهد (تمیمى آمدى، 1366، ص 83). همچنین بر اساس منابع روان شناسى، امید در سلامت انسان تأثیر بسزایى دارد و در مقابل، نومیدى به مرور، درماندگى و ناارزنده انگارى را به دنبال دارد که این امر، موجب بروز انواع آسیب هاى روانى خواهد شد (دادستان، 1383، ج 1، ص 333ـ335). بر اساس آموزه هاى دینى، ولایت اهل بیت علیهم السلام به دژ مستحکم، کشتى نجات، تکیه گاه، و ریسمان محکم الهى تشبیه شده و اهل بیت، پدران امت معرفى شده اند و پذیرش ولایت ایشان، موجب برخوردارى از حمایت اهل بیت خواهد شد. بنابراین، انسان مؤمن با پذیرش ولایت، به وجود حمایت گرى توانمند ایمان پیدا مى کند و این امر، بارقه هاى امید را در دلش روشن مى سازد؛ چراکه دست حمایت گرى نیرومند را همراه خود احساس مى کند. ازاین رو، انگیزه تلاش و کوشش و نشاط را تقویت مى کند. در نتیجه، انسان را در رسیدن به اهداف بلند و مقابله با انواع آسیب ها توانمند مى سازد. در زیارت جامعه کبیره وارد شده است که ولایت اهل بیت نومیدى را از انسان دور مى سازد (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 613). پژوهش هاى هبسون و نویس نشان مى دهد که حمایت هاى پدر در خانواده هایى که فرزندان آسیب دیده دارند، نقش اساسى ایفا مى کند. فلورى و بوچانان گزارش نمودند که ارتباط بیشتر با پدر، عامل محافظت کننده در برابر درماندگى روان شناختى در نوجوانان است (پاکدامن و همکاران، 1390). از سویى دیگر، ولایت پذیرى اهل بیت، امید به شفاعت در حیات اخروى را فراهم مى سازد. انسانى که ولایت اهل بیت را پذیرفته است، آسیب هاى دنیوى را گذرا مى انگارد و زندگى جاودان را در حیات اخروى مى بیند، درنتیجه، آسیب هاى دنیوى را به جان و دل پذیرا مى شود. در پرتو امید به شفاعت اهل بیت، خویشتن دارى و خودکنترلى افزایش مى یابد. امیرالمؤمنین على علیه السلام مى فرماید: من و پیامبر صلى الله علیه و آلهکنار حوض کوثریم و اهل بیت با ما هستند پس هر کس همراهى ما را مى خواهد، گفتار ما را اخذ نماید و از دستورات ما پیروى کند، پس ما اهل بیت شفاعتش مى کنیم (مجلسى، 1404ق، ج 65، ص 61). در دعاى توسل مى خوانیم: یا سَادَتِى وَ مَوَالِى... بِحُبِّکُمْ وَ بِقُرْبِکُمْ أَرْجُو نَجَاتا مِنَ اللَّهِ؛ اى موالى الهى، محبت و نزدیکى به شما امیدآفرین و نویدبخش رهایى (از آسیب ها) در نزد خداست (همان، ج 99، ص 249). 5. ولایت پذیرى اهل بیت که همان استمرار ولایت پذیرى خداست (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 613)، زمینه ارتباط عاطفى با انسان کامل را فراهم مى آورد. برقرارى ارتباط عاطفى و توسل به اهل بیت و حضور در مراقد ایشان، احساس نزدیکى مستمر و تخلیه هیجانى را به دنبال دارد و این امر، به احساس آرامش درونى بیشتر منتهى مى شود. این ارتباط عاطفى مستمر، خود به زندگى انسان معنایى تازه مى بخشد. فرانکل (Frankel, 1975, p.74) تلاش انسان براى یافتن معنایى در زندگى را نیرویى اصیل و بنیادى مى داند و معتقد است: آسیب جدى که امروز بیماران زیادى از آن شکوه مى کنند، احساس بى معنایى زندگى است. آنان طعمه خلأ درونى و پوچى زندگى شده اند. وى درک فرد دیگر، یعنى عشق ورزیدن به وى را یکى از راه هاى تحقق معناى زندگى مى داند (فرانکل، 1371، ص 83). بنابراین، وقتى مؤمنان، اهل بیت علیهم السلامرا پدرانى دلسوز و مهربان مى یابند (مجلسى، 1404ق، ج 16، ص 95)؛ محبت ایشان را در راستاى محبت خدا تلقى مى کنند (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 613)؛ عشق ورزیدن به ایشان را مایه پاکى از گناهان و قبولى عبادات (مجلسى، 1404ق، ج 27، ص 115) و دفع آسیب هاى گوناگون ارزیابى مى نمایند (نورى، 1408ق، ج 8، ص 242) و دل در گرو محبتشان مى نهند و به زندگى خود معنایى دوباره مى بخشند. در زیارت جامعه کبیره چنین مى خوانیم: قَلْبِى لَکُمْ سِلْمٌ؛ قلبم تسلیم شماست (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 613). این مطلب همسو با یافته هاى پاکدامن و همکاران (1390) است که نشان دادند: کیفیت دلبستگى به پدر در پیش بینى مشکلات رفتارى-هیجانى نوجوانان نقش دارد. مارکوس و بتزار نیز دریافتند که رفتار ضداجتماعى پسران با کیفیت دلبستگى پایین پدر ـ پسر رابطه دارد (همان). مارکوس و همکاران نشان دادند: نوجوانانى که دلبستگى ایمن به پدران خود دارند رابطه تعارضى کمترى با همسالان خود پیدا مى کنند که این به نوبه خود، رفتار پرخاشگرانه را در آنها کاهش مى دهد (همان). فلورى و بوچانان در پژوهش خود، به این نتیجه دست یافتند که صمیمیت کم میان پدران و دختران نوجوان آنها موجب افسردگى دختران مى شود (Flouri & Buchanan, 2002, p. 186-198). 6. ولایت پذیرى اهل بیت، انسان را در شعاع تابش هدایت تکوینى و عنایات فرامادى انسان کامل قرار مى دهد و موجب جلب امدادهاى غیبى ایشان مى شود و همین امر، منافع بسیار را در پى خواهد داشت و آسیب هاى فراوان را دفع مى نماید. نقش حمایت گرى فرامادى و هدایت تکوینى اهل بیت، به زیبایى در توقیع شریف حضرت مهدى (عج) ذکر شده است: همانا، ما بر اخبار شما کاملاً آگاهیم... از رسیدگى به حال شما کوتاهى نمى کنیم و شما را از یاد نمى بریم، در غیر این صورت، سختى ها و بلاها بر شما فرود مى آمدند و دشمنان، شما را ریشه کن کرده و از بین مى بردند (مجلسى، 1404ق، ج 99، ص 175). به نظر مى رسد روایت زیباى امام صادق علیه السلام بر این مطلب دلالت دارد: براى شیعیان ما به واسطه ولایتى که دارند حفاظ و پناهى است، که اگر به قعر دریاها غوطه ور شوند و یا در دل بیابان هاى بى آب و علف به میان درندگان و دشمنان از جن و انس راه پیمایند، از خطرها در امان باشند، پس به خداى متعال اتکا کن و در ولایت به ائمّه علیهم السلامخالص باش، بعد به هر جا خواهى برو و هر مقصدى را که دارى دنبال نما (نورى، 1408ق، ج 8، ص 242). ابعاد امنیت فردى همان گونه که ذکر گردید، ولایت پذیرى اهل بیت علیهم السلام ما را در برابر خطرات گوناگون آسیب ناپذیر مى کند و در ابعاد مختلف، امنیت را براى ما به ارمغان مى آورد. حال ضرورت دارد به تفصیل، ابعاد امنیت فردى را بر اساس روایات ولایت و امنیت، ذکر نماییم: 1. امنیت دنیوى الف. امنیت جسمانى: یکى از مهم ترین آسیب هایى که امنیت انسانى را تهدید مى کند، آسیب هاى جسمانى است. پذیرش ولایت اهل بیت موجب دفع بسیارى از آسیب هاى موجود در دریاها و بیابان ها و درندگان و شیاطین جنى و انسى مى شود (همان)، سلامت را تضمین مى کند (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 613؛ مجلسى، 1404ق، ج 24، ص 159). آفات را دور مى سازد (نورى، 1408ق، ج 10، ص 419) و ضررهاى جانى را دفع مى کند (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 516). حتى انبیاى الهى با ولایت اهل بیت خود را از بلاها حفظ مى کردند (مجلسى، 1404ق، ج 14، ص 402). پذیرش ولایت ایشان موجب مصونیت از گزند حکام ظالم و هر منبع خطرى مى شود (همان، ج 23، ص 277). نیز خطرات آسمانى را از ما دور مى سازد (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 615). به طور خلاصه، اهل بیت پناهگاه ضعفا مى باشند (مجلسى، 1404ق، ج 26، ص 258) که پر و بال حمایت خود را بر مؤمنان گسترانده اند. بنابراین، پذیرش ولایت اهل بیت موجب آسیب ناپذیرى جسمانى مى شود و این امر، امنیت جسمانى را تحقق مى بخشد. ب. امنیت مالى: آسیب هاى مالى، یکى دیگر از آسیب هایى است که امنیت ما را به مخاطره مى اندازد. براساس آموزه هاى دینى در مواردى، پرداخت دیون و سرپرستى از بازماندگان، از وظایف ولىّ خدا ذکر شده است (کلینى، 1365، ج 1، ص 406). در مواقع ضرورى، ولىّ خدا نیازهاى مالى افراد را تأمین مى نماید (مجلسى، 1404ق، ج 27، ص 243). پذیرش ولایت اهل بیت باعث فزونى نعمت ها مى شود (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 615) و گشایش درهاى رحمت الهى را در پى خواهد داشت (مجلسى، 1404ق، ج 39، ص 277). نیز زیارت قبورشان موجب ایمنى از فقر مى گردد (حرّعاملى، 1409ق، ج 14، ص 43) و ضررها را از مؤمنان دفع مى کند (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 615) و از سرقت مال، آتش سوزى و غرق شدن جلوگیرى مى نماید (نورى، 1408ق، ج 5، ص 387). بنابراین، پذیرش ولایت اهل بیت موجب آسیب ناپذیرى مالى مى شود و این امر، امنیت مالى را تحقق مى بخشد. ج. امنیت معنوى: یکى دیگر از آسیب ها، آسیب هایى است که حیات معنوى ما را به خطر مى اندازد. ولایت اهل بیت، نور هدایت و چراغ نجاتى است در ظلمت تاریکى ها (مجلسى، 1404ق، ج 23، ص 245)، راه مستقیمى است (صدوق، 1413ق، ج 9، ص 226) که هر کس به آن تمسک نماید، هدایت مى یابد (همان، ج 2، ص 613). پذیرش ولایت اهل بیت، موجب دورى از گناهان مى شود (نورى، 1408ق، ج 10، ص 419)، آمرزش گناهان را در پى دارد (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 613ـ616)، باعث تزکیه (همان، ص 613) و تربیت (مجلسى، 1404ق، ج 27، ص 243) نفوس مى شود و شیطان را از ما دور مى سازد (همان، ج 6، ص 166). پناه بردن به قبورشان، باعث پاک شدن گناهان قبل و بعد مى شود (کلینى، 1365، ج 4، ص 582). همچنین محبت به ایشان، شرط قبولى عبادات دانسته شده (مجلسى، 1404ق، ج 27، ص 115؛ ج 30، ص 277) و حسنه اى مقبول (همان، ج 24، ص 42) و نشانه ایمان است (همان، ج 39، ص 251). نیز موجب استجابت دعا مى شود (همان، ص 277)، علامت تقواست (همان، ص 263). موجب دورى از نفاق مى شود (همان، ج 27، ص 115)، دوستى و محبت خدا را به دنبال دارد (کلینى، 1365، ج 8، ص 26)، موجب نورانیت دل و شکوفایى معرفت و حکمت در قلوب (مجلسى، 1404ق، ج 39، ص 277) و همچنین جلب دعاى فرشتگان مى گردد (همان، ج 27، ص 114). بنابراین، پذیرش ولایت اهل بیت موجب آسیب ناپذیرى معنوى مى شود و این امر، امنیت معنوى را تحقق مى بخشد. د. امنیت روانى: یکى از شایع ترین آسیب هایى که انسان در دنیاى کنونى با آن دست و پنجه نرم مى کند، آسیب هاى روانى است. ولایت پذیرى اهل بیت، موجب دفع بسیارى از آسیب هاى روانى مى شود. در روایات، اهل بیت پناهگاه هر خائف و دفع کننده هر ترس و هراسى معرفى شده اند (همان، ج 26، ص 258؛ حرّعاملى، 1409ق، ج 14، ص 43). استقامت بر ولایت پذیرى ایشان، اندوه و ترس را برطرف مى سازد (کلینى، 1365، ج 1، ص 220)، موجب ایمنى از هر نوع ترسى مى شود (نورى، 1408ق، ج 8، ص 242)، پاکى و سلامت روح و روان را در پى خواهد داشت و موجب شادکامى در زندگى مى شود (صدوق، 1413ق، ج 2، ص 613). نیز شرور را دفع مى کند و آسیب ها و وسوسه هاى شیطانى را زایل مى سازد (نورى، 1408ق، ج 8، ص 243؛ مجلسى، 1404ق، ج 6، ص 166) و غم ها را از دل مى زداید (صدوق، 1404ق، ج 2، ص 615). ولایت ایشان، به تابوت بنى اسرائیل تشبیه شده (مجلسى، 1404ق، ج 23، ص 277) که تمسک به آن، موجب آرامش و اطمینان قوم بنى اسرائیل گردید (بقره: 248). امید به برقرارى حکومت جهانى اهل بیت، موجب شادابى روانى و امید به زندگى مى گردد (نور: 55؛ مجلسى، 1404ق، ج 24، ص 67) و نومیدى را دور مى سازد (صدوق، 1404ق، ج 2، ص 613). بنابراین، پذیرش ولایت اهل بیت موجب آسیب ناپذیرى روانى مى شود و این امر، امنیت روانى را تحقق مى بخشد. 2. امنیت اخروى در آموزه هاى ادیان توحیدى، به ویژه اسلام، حیات جاودانه، حیات اخروى معرفى شده است. سعادت واقعى از آنِ کسى است که از آسیب هاى اخروى در امان باشد و در جوار رحمت الهى در بهشت برین مسکن گزیند. در این بین، ولایت پذیرى اهل بیت نقش تعیین کننده اى در دفع آسیب هاى اخروى و جلب رحمت الهى دارد. زندگى اخروى انسان با مرگ آغاز مى شود که پذیرش ولایت اهل بیت موجب راحتى سکرات مرگ مى گردد (مجلسى، 1404ق، ج 27، ص 114) و باعث مى شود فرشته قبض ارواح با وى مدارا نماید، قبرش نورانى گردد و از آب کوثر و درخت طوبى تناول نماید و جایگاهش در بهشت به او نشان داده شود (همان، ج 39، ص 277). ولایت پذیر از عذاب هاى جهنم در امان خواهد بود (همان، ص 250) و از ترس و هراس روز قیامت (همان، ج 27، ص 114) و از حساب رسى و گذر از پل صراط ایمن مى ماند (همان، ص 115). نیز مورد شفاعت اهل بیت قرار مى گیرد و دیگران را هم شفاعت مى کند (همان، ج 39، ص 277)، مانند انبیا با وى رفتار مى شود و بدون حساب وارد بهشت مى گردد (همان، ص 114). همچنین رستگارى واقعى را مى چشد (همان، ج 39، ص 248). از هلاکت در امان مى ماند (همان، ص 263)، از نعمت ها و خانه هاى بهشتى بهره مند مى شود (همان، ج 27، ص 114) و در جوار رحمت الهى غرق تنعم شده و از غضب الهى در امان مى ماند (کلینى، 1365، ج 8، ص 26). بنابراین، پذیرش ولایت اهل بیت موجب آسیب ناپذیرى اخروى مى شود و این امر، امنیت اخروى را تحقق مى بخشد. نتیجه گیرى یافته هاى پژوهش حکایت از آن دارد که ولایت پذیرى اهل بیت علیهم السلام نقش بسزایى در امنیت فردى ایفا مى کند. کارکرد ولایت پذیرى اهل بیت، آسیب ناپذیرى مؤمنان است و این امر موجب امنیت فردى در ابعاد مختلف دنیوى (جسمانى، مالى، معنوى و روانى) و اخروى مى شود. چگونگى این آسیب ناپذیرى از راه هاى زیر تحقق مى یابد: 1. شناخت منافع و آسیب ها، زمینه کسب منافع و دورى از آسیب ها را فراهم مى آورد. 2. الگوگیرى از انسان کامل، موجب شکل گیرى رفتارهاى صحیح و دورى از رفتارهاى پرخطر مى گردد. 3. احساس نظارت و کنترل، موجب خودمهارگرى و کنترل تکانه و حرمت خود، در مؤمنان مى شود. 4. امید به یارى و حمایت انسان کامل در دنیا و آخرت، انگیزه تلاش و روحیه نشاط را تقویت مى کند. 5. برقرارى ارتباط عاطفى و توسل به اهل بیت علیهم السلام و نیز حضور در مراقد متبرکه، موجب احساس قرابت و تخلیه هیجانى مى شود. این امر، احساس آرامش را به ارمغان مى آورد و به زندگى انسان معنایى تازه مى بخشد. 6. امدادهاى غیبى و هدایت تکوینى انسان کامل، زمینه کسب منافع و دورى از آسیب هاى گوناگون را موجب مى شود. در منابع دینى، اهل بیت علیهم السلام، پدران امت معرفى شده اند (مجلسى، 1404 ق، ج 27، ص 243). بلکه ذى حق تر از پدران نسبى توصیف شده اند؛ زیرا احسان و لطفشان نسبت به مؤمنان، بیش از پدران نسبى است (همان، ج 23، ص 260)؛ پدرانى که حافظ جان و مال مؤمنان اند (همان، ج 27، ص 243). پذیرش ولایت و نظارت پدرانه آنان، موجب ایمنى از آسیب هاى گوناگون مى شود. این یافته، با نتایج تحقیقات داخلى و خارجى که اظهار مى دارد: ولایت و نظارت پدر و احساس نظارت از سوى فرزندان، امنیت آفرین است، مطابقت داد (مکوندى و همکاران، 1377؛ مهدوى و میرساردو، 1381؛ نجاریان و همکاران، 1374؛ یونسى، 1388، ص 16). پیشنهادها این یافته ها نشان مى دهند: فقدان پدر یا غیبت وى، کودکان و نوجوانان را به آسیب هاى گوناگونى دچار مى سازد و حضور فعال وى، موجب حمایت فرزندان در برابر انواع آسیب ها مى شود و امنیت فردى را براى آنان به ارمغان مى آورد. پیشنهاد محقق این است که نهادهاى فرهنگى، تلاش روزافزون خود را به کار گیرند تا ولایت پذیرى اهل بیت، براساس سه مؤلفه شناختى، عاطفى و رفتارى در جامعه نهادینه شود و درنتیجه، زمینه شکل گیرى امنیت فراگیر، در جامعه فراهم گردد. ضرورى است محققان محترم، نتایج این پژوهش را مورد آزمون تجربى قرار دهند و زمینه بسط و شکوفایى روزافزون آن را فراهم سازند تا در سایه ولایت پذیرى اهل بیت، امنیت فردى به طور گسترده، توسعه یابد. منابع نهج البلاغه (بى تا)، قم، دارالهجره. آذربایجانى، مسعود و سیدمهدى موسوى اصل (1378)، درآمدى بر روان شناسى دین، چ دوم، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. ابن منظور، محمدبن مکرم (1414ق)، لسان العرب، چ سوم، بیروت، دارصادر. اخوان کاظمى، بهرام، امنیت ابعاد و سازوکارهاى تأمین آن در روایات (1389)، حکومت اسلامى، سال پانزدهم، ش 2، ص 35ـ68. الیاسى، محمدحسین، آثار روان شناختى فقدان پدر بر فرزندان (1384)، مجله دانشکده علوم انسانى، سال چهاردهم، ش 59، ص 41ـ54. بحرانى، سیدهاشم (1416ق)، البرهان فى تفسیرالقرآن، تهران، بنیاد بعثت. بهرامى، محمد، امنیت فردى در نظام حقوقى قرآن (تابستان 1382الف)، پژوهش قرآنى، ش 34، ص 112ـ135. ـــــ قرآن و مسئله امنیت ملى (1382ب)، پژوهش قرآنى، ش 35ـ36، ص 92ـ117. بى ریا، ناصر و همکاران (1383)، روان شناسى رشد، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه. پاکدامن، شهلا و همکاران کیفیت دلبستگى و مشکلات رفتارى ـ هیجانى در نوجوانان: بررسى نقش پدران (1390)، روان شناسى کاربردى، سال پنجم، ش 1، ص 85ـ100. تمیمى آمدى، عبدالواحدبن محمد (1366)، غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامى. جان بزرگى، مسعود و همکاران (1390)، آموزش اخلاق، رفتار اجتماعى و قانون پذیرى به کودکان، چ سوم، تهران، ارجمند. حرّعاملى، محمدبن حسن (1409ق)، وسائل الشیعه، قم، مؤسسة آل البیت. دادستان، پریرخ (1383)، روان شناسى مرضى تحولى، تهران، سمت. دبلیو برکویتز ماروین، جان اچ گریچ، پرورش نیکى ها، آموزش والدین به منظور تسهیل رشد اخلاقى کودکان، ترجمه محمدرضا جهانگیرزاده (1386)، روان شناسى و دین، پیش شماره 1، ص 143ـ186. درى نجف آبادى، قربانعلى، نگاهى به امنیت از منظر امیرمؤمنان علیه السلام (1379)، حکومت اسلامى، ش 18، ص 280ـ310. دیلمى، حسن بن ابى الحسن (1412ق)، ارشاد القلوب، بى جا، شریف رضى. راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1412ق)، المفردات فى غریب القرآن، بیروت، دارالعلم الدارالشامیه. شولتز، دوان پى، سیدنى الن شولتر (1389)، نظریه هاى شخصیت، ترجمه یحیى سیدمحمدى، تهران، ویرایش. صدوق، محمدبن على (1362)، الامالى، قم، اسلامیه. ـــــ (1413ق)، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین. طباطبائى، سیدمحمدحسین (1374)، المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوى همدانى، چ پنجم، قم، جامعه مدرسین. طوسى، محمدبن حسن (1365)، تهذیب الأحکام، تهران، دارالکتب الاسلامیه. عیاشى، محمدبن مسعود (1380ق)، التفسیر، تهران، چاپخانه علمیه. فرانکل، ویکتور (1371)، فریاد ناشنیده براى معنا، ترجمه على علوى نیا و مصطفى تبریزى، تهران، یادآوران. فراهیدى، خلیل بن احمد (1410ق)، کتاب العین، چ دوم، قم، هجرت. قره باغى، فاطمه و مریم وفایى، ایمنى هیجانى در خانواده و نشانه هاى آسیب شناختى روانى و سلامت کودک (1386)، پژوهش در سلامت روان شناختى، ش 4، ص 5ـ18. کاپلان، هارولد، و ویرجینا سادوک (1389)، خلاصه روان پزشکى، ترجمه فرزین رضاعى، چ سوم، تهران، ارجمند. کلینى، محمدبن یعقوب (1365)، الکافى، تهران، دارالکتب الاسلامیه. مجلسى، محمدباقر (1404ق)، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء. مصطفوى، حسن (1360)، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. مکوندى، بهنام و همکاران، نقش پدر و مادر در آسیب شناسى روانى کودک و نوجوان (1377)، اندیشه و رفتار، ش 13، ص 46ـ56. مهدوى، محمدصادق و طاهره میرساردو، تأثیر فقدان پدر در خانواده (1381)، پژوهش نامه، ش 35، ص 211ـ238. میرزامحمدى، محمدحسن و رحیمه رسولى، تربیت ولائى؛ اصلى ترین مبناى تربیت دینى (1389)، اسلام و پژوهش هاى تربیتى، سال دوم، ش 1، ص 7ـ45. نجاریان، بهمن و همکاران، آثار فقدان پدر، مرورى بر یافته هاى پژوهشى در ایران و سایر کشورهاى جهان (1374)، مجله علوم انسانى دانشگاه الزهراء، ش 13و14، ص 1ـ28. نورى، میزراحسین (1408ق)، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسه آل البیت. یونسى، سیدجلال (1388)، مدیریت روابط زناشویى، تهران، قطره. Allen, S. & K. Daly (2007), The Effects The of Father Involvement: An Updated Research Summary of the Evidence, Guelph, Centre for Families, Work & Well-Being University of Guelph. Flouri, E & A. Buchanan (2002), "What Predicts Good Relationships with Parents in Adolescence and Partners in adult life: Findings from the 1958 British birth Cohort", Journal of Family Psychology, N. 16, p. 186-198 Frankel, V.E (1975), Mans Search for Meaning, Boston, Beaconpress. Hobson, L. J. Noyes (2011), Fatherhood and Children with Complex Healthcare Needs: Qualitative Study of Fathering, Caring and Parenting, BMC Nursing. Sigle-Rushton, W. & S. McLanahan (2004), Father absence and Child well-being: A Critical Review. In The future of the family, New York, Russel Sage. محمد زارعى توپخانه: کارشناس ارشد روان شناسى مؤسسه آموزشى پژوهشى امام خمینى قدس سره. معرفت - سال بیست و دوم ـ شماره 191 ـ آبان 1392، 27ـ44 انتهای متن/
94/07/05 - 04:56
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 40]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها