محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1852343371
ماهیت امید؛ مقایسه‌ای تطبیقی بین اسلام و سایر مکاتب - بخش اول امید به آینده، اصل مشترک همه ادیان ابراهیمی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس: ماهیت امید؛ مقایسه‌ای تطبیقی بین اسلام و سایر مکاتب - بخش اول
امید به آینده، اصل مشترک همه ادیان ابراهیمی
کسی که از آرامش روان بهره‌ای ندارد، با ناامنی روانی، دغدغه‌خاطر و وسوسههای فزونخواهانه، در اوج قدرت مادی نیز اندک توشه‌ای هم ندارد.
چکیده
امید، سرمایة اصلی حیات آدمی است. کسی که به آینده امیدوار است، احساس می‌کند همه چیز دارد؛ چراکه خوشبختی واقعی و سعادت جاودان در احساس آرامش، امید و مطلوب‌اندیشی است. کسی که از آرامش روان بهره‌ای ندارد، با ناامنی روانی، دغدغه‌خاطر و وسوسههای فزونخواهانه، در اوج قدرت مادی نیز اندک توشه‌ای هم ندارد. در میان تعالیم ادیان آسمانی، شاید نتوان نمونه‌ای را یافت که از امید به آینده و تحولات آن تهی بوده و به‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم به اصلاح و بهبود وضع بشر و تحقق آرمان‌های وی در آینده نظری نداشته باشد. ادیان آسمانی و با منشأ وحیانی در این خصوص، بسیار برجسته‌تر از سایر آیین‌ها به این معنا توجه داشته‌اند و بسیاری از معتقدات دینی پیروان آنها با این معنا ارتباط می‌یابد.
این نوشتار به‌طور خاص به نحوه انعکاس مفهوم «امید»، در متون دینی اسلام و مسیحیت پرداخته و بر آن است که مختصات کلی این آموزه را در این متون ترسیم نماید تا زمینه‌ای برای نزدیکی هرچه بیشتر ادیان به یکدیگر را فراهم آورد.
کلیدواژه‌ها: امید، قرآن، عهد جدید، هدف. مقدمه آدمی همواره چشم به آینده دوخته است و چیزی را می‌جوید که بالفعل نزد او حاضر نیست. بشر بی‌آینده، مأیوس و سرخورده است. گویی خود را از موهبت عالمی بهتر و روشن‌تر محروم می‌سازد و عملاً از استعدادها و امکانات آتی به دور می‌ماند. از سوی دیگر، ظلم، ستم و بی‌عدالتیِ عده‌ای از انسان‌ها توسط عده‌ای دیگر، همواره خرد انسانی را مشغول این فکر کرده است که آیا وضعیت به همین‌گونه خواهد بود؟ انسان‌ها همواره در طول تاریخ به فراخور خرد و دین خود، در انتظار و آرزومند این بوده‌اند که بالاخره مسائل و مشکلات آنان، روزی پایان می‌یابد. شاید نتوان در میان ادیان و آیین‌های موجود، نمونه‌ای را یافت که از امید به آینده و تحولات آن تهی باشد و به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، به اصلاح و بهبود وضع بشر و تحقق آرمان‌های وی در آینده‌ای دور یا نزدیک، نظر نداشته باشد. ازجمله مشترکات ادیان ابراهیمی، امید به فرارسیدن روزی است که به‌منزله نقطة آرمانی و عدالت‌خواهانه بشر تلقی می‌گردد؛ روزی که سرانجام حق بر باطل غلبه خواهد کرد و انسان‌ها از گرفتاری‌ها رها می‌شوند. همین امید است که انسان دین‌مدار را تشویق به نیکوکاری و گسترش عدالت در زندگی فردی و اجتماعی می‌کند و زمینه‌های خیرخواهی و امیدواری را در جوامع بسط می‌دهد. از سوی دیگر، یافتن مفاهیم مشترک می‌تواند اساس گفت‌وگوی شرایع الهی و زمینه‌ای برای رفع سوءتفاهم‌ها و دستیابی به نقاط مشترک باشد. رسیدن به این تفاهم، سنگ‌بنای تلاش مشترک معتقدان ادیان الهی برای ساخت دنیای بهتری است که در آن صلح و آرامش حقیقی برقرار است. از این رهگذر، این پژوهش بر آن است که در پرتو بررسی معنا و مفهوم امید در قرآن کریم و عهد جدید و نیز تفاسیر مرتبط با آنها، مبانی مشترک و مورد اختلاف اسلام و مسیحیت را در این موضوع کشف نموده تا بدین‌وسیله، به تعارف مبنایی تعالیم ادیان در راستای تفاهم پیروان ادیان کمک کرده باشد. 1. واژه‌شناسی «امید»، در زبان عربی مترادف با «رجا» و در زبان انگلیسی به کلمه«Hope» ترجمه شده است. در زبان عربی، «رجا» یعنی امید داشتن و انتظار امری محبوب و پسندیده، که اکثر اسباب و موجبات آن نیز، محقق باشد(ابن‌منظور، 1414؛ ابن‌فارس، 1404؛ ذیل ریشه کلمه). در قاموس کتاب مقدس، امید به‌معنای آرزو و انتظار از برای چیزهای نیک و مقاصد پسندیده است(هاکس، 1377، ذیل عنوان امید). در اصطلاح علم اخلاق نیز به‌راحتى و لذتى که از انتظار تحقق امرى محبوب، در قلب حاصل مى‌شود امید مى‌گویند(نراقی، 1383ق، 156). به‌طور کلی مفهوم «امید» (در لایة مثبت و منفی)، از راه کلیدواژه‌هاى دیگری همچون طمع (تمایل نفس از روی آرزوی شدید به چیزی خارج از دسترس انسان)، أمل (آرزویی که انتظاری طولانی در آن وجود دارد) و تمنی (میل به حصول امری همراه با تقدیر و اندازه‌‌گیری آن) نیز قابل پى‌گیرى است(ابن‌فارس، 1404؛ ذیل ریشه کلمه). در میان واژگان فوق، تنها در واژه «رجا» است که فرد امیدوار در راه رسیدن به امیدش، کار و تلاش می‌کند و موجبات رسیدن به امر محبوب را فراهم می‌آورد. درصورتی‌که در سه واژه دیگر، تنها امید رسیدن به امر محبوب را دارد، بدون اینکه خود را برای حصول به آن، آماده و مهیا گرداند (طیب، 1378، ج5، ص344؛ میبدی، 1371، ج3، ص462؛ مغنیه، 1424، ج3، ص341). 2. امید در عهد جدید کتاب مقدس به «امید» توجه خاصی نموده و برای آن در زندگی یک فرد مسیحی، نقش خاصی قائل شده است. در کتاب مقدس، از دو واژة «امید» و «انتظار» برای رساندن معنای امید استفاده شده است: «بلی برای ما مکتوب است که شخم‌کننده می باید به امید شخم نماید و خورد کننده خرمن نیز، باید در امیدِ یافتن قسمت خود باشد»(قورنتیان 10:9). بنابراین، امید با انتظار به‌دست می‌آید؛ انتظاری که سرمنشأ برکاتی است که آرامش و نجات را در پی دارد؛ برکاتی که هم در دنیا و هم در آخرت با آدمی است. از سوی دیگر، متکلمان و الهی‌دانان مسیحی از هفت فضیلت اصلی نام برده‌اند: چهار فضیلت انسانی و طبیعی (مصلحت‌اندیشی، بردباری، اعتدال و عدالت) و سه فضیلت الهیاتی(ایمان، امید و محبت). این سه فضیلت الهیاتی، مستند به عهد جدید است(قربانی، 1390، ص 14). بنابراین، امید در الهیات مسیحی، یکی از سه عنصر اصلی شخصیت مسیحی و خداپسندانه را تشکیل می‌دهد: «سه چیز همیشه باقی خواهد ماند: ایمان، امید و محبت»(قورنتیان 13: 13). یکی از عقاید محوری در عهد جدید، این است که ما انسان‌ها فراخوانده شده‌ایم که به خداوند، ایمان، باور و امید داشته باشیم، بر او تکیه کنیم، به او، اعتماد بورزیم و تنها به او اطمینان داشته باشیم. در حقیقت، باور به خداوند و اطمینان به او همراه با عمل به رفتارهای اخلاقی و عقلانی، تضمینی برای بهبود اوضاع زندگی انسان شمرده می‌شود(لیون دوفر الیسوعى، 1986، ذیل رجا). اگر شخصی به فردی اعتماد کند، در این صورت، طبعاً گفته های او را می پذیرد، خواسته های او را انجام می دهد، به اشکال گوناگون با او راز و نیاز می کند، امیدوارانه چشم به وعده هایش می دوزد، اتحاد با او را تجربه می کند و...(پلانتینجا، 1381، ص 33) و این همه تجلّی واقعی آن اعتماد خواهد بود. ازاین‌رو، می‌توان گفت: در دیدگاه عهد جدید، امید ریشه در ایمان و اعتماد به خداوند دارد. وصول بدان مشروط به صبر و محبت است(لیون دوفر الیسوعى، 1986، ذیل رجا)، که امری نسبتا دشوار می‌نماید؛ زیرا هنگامی که محبت، مبدأ احساسات نفسانی گردید و در باطن آدمی عمیقاً ریشه دوانید، تمایل خاصی را برمی‌انگیزاند که فرد، داوطلبانه با علاقه و شور فراوان برای انجام کارهای نیک و خدمت به اجتماع آماده می‌شود. دیگر اینکه، عناد و بدخواهی و طغیان و سرکشی، همچنین ناامیدی و افسردگی در افراد ریشه‌دار نمی‌شود، بلکه متزلزل و ناپایدار خواهد بود؛ زیرا هیچ چیز بهتر از این سرمایة گرانقدر برای از بین بردن پلیدی‌های نفس توانایی ندارد. بنابراین، تنها رجا و امیدی که ریشه در اعتماد به خداوند دارد، می‌تواند به کل حیات و زندگی انسان تحرک و پویایی بخشد و او را به‌سوی آینده‌ای سعادتمند که تمامی بشریت به‌سوی آن خوانده می‌شوند، سوق دهد: «ایمان خود را حفظ نمایید؛ زیرا اگر چنین کنید، همیشه با خدای پدر و فرزندش، رابطه‌ای نزدیک خواهید داشت و زندگی جاوید که او وعده داده است، نصیب شما خواهد شد»(یوحنا2: 25-24). اما اگر شخص از امید بی‌بهره باشد، عوامل ناراحتی در کانون جانش نفوذ می‌کنند و او را دچار یأس و خودباختگی می‌سازند. کسی که از سرمایه امید بهره‌ای ندارد، در برابر عوامل نامساعد طبیعت به‌سختی آسیب‌پذیر است و به‌دلیل نداشتن پشتوانه‌ای محکم چون ایمان، خود را اسیر طبیعت و محکوم قوای قهار آن می‌داند. اگر در نخستین صحنه نبرد با مصائب و دشواری‌ها عقب‌نشینی نکند، سرانجام در نقطه مخوف حملة امواج خروشان حوادث روزگار، در گرداب ژرف و عمیقی فرو خواهد رفت. چنین فردی هرگز برای محبت به دیگران، انگیزه‌ای نخواهد داشت و هیچ تلاشی برای رفع نواقص و کمبودهای دیگران نمی‌کند و به‌زودی در باتلاق ناامیدی و افسردگی همیشگی سرنگون خواهد شد. اما کسی که متکی به امید است، با استمداد از نیروی ایمانش، معتقد است رنج‌های خارج از اختیار انسان، از جانب پروردگار مهربان و برای تطهیر قلب و تهذیب روحش مقدر گردیده است، به همین دلیل، هرگز اجازه نمی‌دهد که مصائب و مشکلات، قدرت روحی او را فلج کنند، بلکه در هر شرایطی متانت خود را همچنان حفظ خواهد کرد و کشتی وجود خود را در هر حادثه‌ای با استمداد از نیروی لایزال الهی، به ساحل آرامش و صفا و موفقیت و سعادت می‌رساند و حتی با سنگینی بار رنج‌ها، کامیابی‌ها و لذت‌های روحی او افزایش خواهد یافت. چنین فردی با گسترش محبت و نیکی میان مردم و تلاش برای خوشبختی آنها، نفس امید را رشد می‌دهد و با خیرات و برکات اخلاقی و عملی آن را اعتلا می‌بخشد. البته مفهوم «امید» در عهد جدید، با مفاهیم و اصطلاحات دیگری نظیر «ملکوت»، «نجات»، «رستگاری»، «آمرزیدگی» و «منجی‌گرایی» پیوند یافته است. به‌گونه‌ای که در هنگام بحث در زمینة امید، خواه‌ناخواه از دیگر مفاهیم نیز سخن به میان می‌آید که بنا به گنجایش پژوهش، هر یک از مباحث فوق تبیین گردیده‌اند. در واقع، زمینة اصلی امید، هم به وجه روحی و آرمان‌خواهی بشر باز می‌گردد و هم به تعالیم و آموزه‌هایی که در متون دینی ادیان الهی انعکاس یافته است. استناد اصلی ما در اینجا، متن عهد جدید و برخی آثار معتبر محققان غربی در این زمینه است که در چهار بخش مجزا ارائه گردیده‌اند: اناجیل سه‌گانه(متی، مرقس و لوقا)، تفکرات یوحنا، اندیشه‌های پولس و فرقه‌های مسیحیت و اندیشه علمای متأخر. علت این تقسیم‌بندی، این است که این مجموعه به لحاظ الهیاتی یکنواخت نیست. در واقع، از این مجموعه دو نظام الهیاتی کاملاً متفاوت را می‌توان برداشت کرد: الهیات سه انجیل متی، مرقس و لوقا، که اناجیل همنوا خوانده می‌شوند و نیز برخی از نوشته‌های دیگر، همگی همسو با تعالیم یهودیت و عهد قدیم است. در این بخش، عیسی، مخلوق خدا و بنده او و یک انسان صرف است که از سوی خداوند به پیامبری مبعوث شده است. مطابق این بخش، از آنجا که سقوطی رخ نداده، آدمی به هدایت و راهنمایی نیاز دارد، نه منجی آسمانی. اما در بخش دیگر از عهد جدید، وضعیت آدمی به‌گونه‌ای است که حتماً به موجودی آسمانی نیاز دارد که به زمین بیاید و خود را فدا کند تا نجات را برای او تسهیل نماید. بنابراین، در این بخش، عیسی(ع)، موجودی الهی و غیرمخلوق و ازلی است که جسم گرفته تا با رنج خود، انسان را از وضعیت اسفبار خود نجات دهد و امید را در او ایجاد نماید(استید، 1380، ص192). الف. اناجیل سه‌گانه همسو اناجیل سه‌گانه یا همسو، حاوی تعالیم عیسی(ع) پیرامون القای روح امید در مردم است. اساسی‌ترین محور امیدبخش یا متعلق اصلی امید در این تعالیم، که در راستای تکمیل امید شریعت یهود نیز می‌باشد، وعدة فرارسیدن ملکوت است که مرتبط با هدفمندی حیات بشر و در راستای زندگانی اخروی اوست. در انجیل متی آمده است: «هرگاه به‌خاطر من، شما را ناسزا گفته و آزار رسانند و به شما تهمت زنند، شاد باشید. بلی، خوشی و شادی نمایید؛ زیرا ملکوت نزدیک است»(متی5: 11ـ12). در جایی دیگر، علاوه بر آنکه سختی‌ها، آزمایش ایمان شمرده می‌شود، امید داشتن، نوعی شرکت در رنج و زحمت مسیح تلقی می‌گردد: ای عزیزان! از آزمایش‌ها و سختی‌هایی که گریبانگیر شماست، حیران و متعجب نباشید و فکر نکنید که امری غریب بر شما واقع شده است؛ زیرا این مصائب برای آزمایش ایمان شماست. امیدوار باشید که به این طریق می‌توانید در رنج و زحمت مسیح، شریک شوید و در روز بازگشت پرجلال او(ملکوت)، امید شما کامل خواهد شد(پطرس4: 13). به همین دلیل، عیسی(ع) یکی از اهداف رسالت خود را بشارت به قرب ملکوت اعلام می‌دارد و از مردم می‌خواهد که برای وارد شدن به ملکوت و دستیابی بدین امید والا تلاش کنند. این آموزه، که در اناجیل سه‌گانه، بسیار تکرار شده، گاه به خداوند اسناد داده می‌شود و از آن خداست(متی4: 17)، گاه ملکوت آسمان(متی 5: 3) و گاه نیز ملکوتِ خود عیسی مسیح است(متی16 :28). البته ملکوت، معانی گوناگونی دارد: «آسمان یعنی ارتباط با عرش و ملأاعلی»(متی 5: 17-19)، رجعت ثانوی مسیح(متی16 :27) و... اما از آنجا که حقیقتی روحانی است و تنها بواسطه ایمان می‌توان بدان رسید (لیون دوفر الیسوعى، 1986، ص371)، بخش عمده معنای آن، در اناجیل سه‌گانه، واقع در عالم غیب است و تنها با بصیرت قابل مشاهده است(استید، 1380، ص193). اما مسئله مهم در شناخت امید، توجه به وقایع ملکوت در اناجیل است که بیشتر به زبان تمثیل بیان گردیده‌اند و شامل جدایی خوبان از بدان در آخرالزمان(متی، 13: 24-30؛ 13: 43-36) و دادن جزای انسان‌ها مطابق با اعمال ایشان(متی، 18: 23-35) می‌شود. از نشانه‌های وقوع ملکوت در وجود عیسی(ع)(لوقا 11: 32ـ29)، معجزاتی بود که توسط او همراه بیان آن نشانه‌ها، رخ می‌داد؛ زیرا به دنبال آن، تسلط ابلیس از بین می‌رفته و ارواح ناپاک خارج می‌شده‌اند(متی 12: 27ـ28). پس، وظیفه یک شخص مسیحی است که بدان امید و ایمان داشته باشد تا هدایت شود(مرقس 1:15). اما در بیان چگونگی رسیدن به این امید (ملکوت) و در جریان آماده‌سازی مردم برای وقوع آن، حضرت عیسی اولین چیزی که از مردم می‌خواهد این است که از گناهان گذشته توبه و به‌سوی خدا بازگردند: «از گناهان خود توبه کنید و نزد خدا بازگشت کنید، زیرا ملکوت خدا نزدیک شده است»(متی، 4: 17). دیگر آثار چنین امیدی عبارتند از: پاک‌سازی خویشتن(پطرس4: 7)، خویشتنداری و پرهیز از گناهان(متی 18: 5؛ پطرس1: 13ـ14)، تواضع و فروتنی(متی18: 4)، عدم دلبستگی به مظاهر زندگی دنیوی(متی19: 23)، رهایی از شهوات و خوش‌گذرانی‌های گناه‌آلود(تیطوس2: 12)، بهره‌مندی از صفات و مظاهر الهی حضرت عیسی(پطرس1: 4) و... . همچنین این امید، آدمی را به‌سوی صبر(یعقوب5: 7ـ9؛ متی5: 12)، ارتباط با خالق(دعا)(یعقوب5: 16) و نیز ارتباط با خلق (محبت) سوق می‌دهد(پطرس4: 9-7؛ لوقا6: 35). ازاین‌رو، برای آدمی همچون لنگری است که به هنگام هجوم طوفان‌های سهمگین زندگی، او را ثابت و استوار نگه می‌دارد و در پرتو ایجاد و تقویت روح امید در نهاد انسان، نشاط و طراوتی عمیق و راستین، سراسر زندگانی آدمی را در بر می‌گیرد: خداوند به ما وعده کمک داده و در مورد آن، قسم نیز خورده است. پس ما می‌توانیم در مورد این دو عامل، وعده و قسم، امید داشته باشیم... امید کاملی که ما به نجات خود داریم، برای جان ما همچون لنگری است نیرومند که به هنگام طوفان‌ها ما را ثابت نگه می‌دارد و رابطه ما را با خدا حفظ می‌کند... مسیح جلوتر از ما وارد این جایگاه شده تا در مقام کاهن اعظم، همپایه ملک صادق، برای ما شفاعت کند (عبرانیان 7: 18ـ20). ب. تعالیم یوحنا پیرامون امید امید به خداوند و انتظار بازگشت به‌سوی او، یکی از مهم‌ترین تعالیم یوحنا برای القای روح امید در میان مردم است: «خاطرتان آسوده باشد. شما که به خدا امید دارید، به من نیز امید داشته باشید. نزد پدر من خدا، جا بسیار است. من می‌روم تا آنجا را برای شما آماده کنم، وقتی همه چیز آماده شد، باز خواهم گشت و شما را خواهم برد تا جایی که من هستم، شما نیز باشید»(یوحنا14: 3). بنابراین، یوحنا همواره می‌کوشد تا از طریق تقویت روح امید در میان مردم، ایشان را به زندگی جاوید و برخورداری از مزایای آن رهنمون سازد. اما نکته حایز اهمیت در تعالیم یوحنا این است که مسیح، عامل ایجاد امید است و هر کس به خداوند امید دارد، باید به مسیح نیز امید داشته باشد. در بخشی از انجیل چنین آمده: «خواست خداوند چنین است که هر کس فرزند او را دید و به او ایمان آورد و امید بست، از همان وقت زندگی جاوید بیابد و من در روز قیامت او را زنده کنم»(یوحنا6: 39ـ40). این عبارت یوحنا می‌رساند که مسیح، سرچشمه امید برای تمام موجودات زنده است؛ چراکه با امید داشتن به او، زندگی جاوید و آرامش ابدی از همان لحظه برای آدمی هویدا می‌گردد: «شهادت خداوند این است که او به ما حیات و زندگی جاوید عطا کرده و این حیات در فرزند او، عیسی مسیح است. پس روشن است که هر کس، مسیح را دارد به این حیات، از هم‌اکنون دسترسی دارد، اما هر که مسیح را ندارد، از این حیات بی بهره خواهد ماند»(یوحنا5: 11ـ13؛ میلر، 1319، ص 3). در حقیقت، حیات‌بخشی مسیح به تمام موجودات به مفهوم فدا و واقعه رستاخیز او از مردگان اِتکا دارد که برای نجات مردم، به صلیب آویخته شد و مجازات گناهان بشر را تحمل نمود(اول یوحنا4:9، رومیان 5:8؛ اول قرنتیان 5:7). این فداکاری او، نوعی تقارن و توازن با حیات بخشیدن به ایمان‌داران و ایجاد امید دوباره در ایشان دارد(والوورد، بی‌تا، ص167). اما از آثار و کارکردهای چنین امیدی، تقویت روح محبت و احسان به سایرین است: «اگر به خداوند امید داریم و او را دوست می‌داریم، باید حکم او را نیز اطاعت کنیم و حکم او از ابتدا این بوده که به یکدیگر محبت نماییم»(یوحنا: 6). به همین دلیل، کسی که به مسیح امید دارد، محبت او به سایرین نیز بیشتر و کامل‌تر می‌شود(یوحنا3: 19) و در روز داوری، نه‌تنها ناامید و شرمنده نخواهد بود، بلکه با روحی سرشار از امید در پیشگاه او حاضر خواهد شد(یوحنا4:18_17) درحالی‌که کسانی که به او امید ندارند، چون به خداوند که فرستاننده اوست امید ندارند، از هم‌اکنون در محکومیت و تاریکی بسر می‌برند و فرجامی جز تباهی و ناامیدی نخواهند داشت(یوحنا3:14). ج. تعالیم پولس پیرامون امید در تعالیم پولس، محور اساسی تمامی تعالیم و نیز متعلق اصلی امید، فرارسیدن ملکوت و دستیابی به آرامش ابدی و حیات جاودان است با این تفاوت که در کلام پولس، مالکیت ملکوت تنها از آنِ خداوند نیست، چنان‌که از آنِ مسیح هم نمی‌باشد، بلکه ملکوت برای هر دو، یعنی خداوند و مسیح است(محمد یاسین، بی‌تا، ص 148). به همین دلیل، امید به آن، تنها راه نجات آدمی محسوب می‌گردد. اما پولس، ماهیت و چیستی ملکوت را بدین‌گونه بیان می‌کند: «هدف زندگی ما مسیحیان، خوردن و آشامیدن نیست، بلکه بهره‌مند شدن از نیکی، آرامش و شادی است که روح‌القدس عطا می‌کند» (رومیان، 15: 17). ازاین‌رو، ملکوت مکانی است که خدا آن را برای کسانی که ویژگی‌ها و صفات وارثان ملکوت را در خود رشد دهند، آماده نموده است. در واقع، آنچه را که پولس از ویژگیهای ملکوت به‌عنوان مکان ذکر می‌کند، همان صفات بهشتی است که خداوند برای بندگان مؤمن خود آماده ساخته است. شاید معنای اصلی ملکوت در کلام پولس، همان مُلک و مملکت باشد که از آن خداوند و عیسی مسیح است و از دیگر معانی ملکوت که در اناجیل ذکر شده، سخنی به میان نمی‌آورد. از سوی دیگر، از منظر پولس، خداوند که سرچشمه تمامی امید‌هاست(قرنتیان13: 11)، برای نجات انسان گناهکار و دخول او در ملکوت، چاره ای ندید جز اینکه خود را به‌صورت عیسی(ع) مجسم کند تا بتواند مستقیماً به هدایت و ارشاد انسان‌ها همت گمارد و خانه امید آنها را از نو پایه‌ریزی کند. البته رسیدن به این هدف، فرایندی است که نظم و روش ویژه ای دارد و باید مراحل زیر طی شود: 1. برگزیدگی: طبق نظر پولس، خداوند به‌سبب محبت خود، نه نیکی بندگان، برخی از مردم را جدا ساخته و آنها را برای حیات ابدی معین فرموده است(واتسون و دیگران، 1298، ص 137)؛ زیرا در پیشگاه او همه فاسد و گناهکارند(رومیان3: 23ـ24؛ رومیان11: 7ـ6؛ تیسین، بی‌تا، ص 245). 2. دعوت: هدف از دعوت الهی این است که ما انسان ها از گذشته خود توبه کنیم(اعمال2: 38) و به خدای یگانه ایمان بیاوریم(رومیان10: 9) و تنها به او امید داشته باشیم تا در سایه این دو، اصلاح شده، کارهای خوب انجام دهیم و به نجات و رستگاری برسیم. خداوند با عمل پرفیض خود، از مردم می خواهد نجاتی را که در مسیح است با ایمان قبول کنند. او از همه دعوت می کند، اگر چه می داند که عده ای آن را نمی پذیرند(خاچیکی، 1982م، ص 93). 3. تجدید حیات: با قبول دعوت الهی و امید به او، روح القدس در قلب انسان حیات نویی را می دمد(قرنتیان15: 51) و تجدید حیات رخ می‌دهد(هورن، 1361، ص82)؛ یعنی نفس بعد از آن، به جای تمایل به شرارت و بدی، به قداست متمایل گشته، حیات الهی در او متبلور می گردد(الامیرکانی، 1888م، ج 2، ص 330) و عادل شمرده می‌شود(تیسین، بی‌تا، ص261). درنتیجه، شخص عضو جدیدی از اعضای خانواده خدا و فرزند او می گردد(خاچیکی، 1982م، ص 97؛ فرلای، 1361، ص82) و با جسمی تازه، که فناناپذیر و از بین نرفتنی است، وارد ملکوت الهی می‌شود و شایستگی زندگی جاوید را پیدا می‌کند(قرنتیان15: 50) و از برکات آن استفاده می‌نماید(تیسن، بی‌تا، ص273؛ فرلای، 1361، ص82). بنابراین، تا انسان ها به واسطه فیض الهی از نو متولد نشوند، نمی توانند ملکوت خدا را مشاهده کنند(خاچیکی، 1982م، ص 65ـ66). ازاین رو، می توان فرایند دخول در ملکوت، تحقق امید مسیحی و رسیدن به آرامش ابدی را، طبق عقاید پولس بدین شکل نشان داد: نقشه خدا برای رستگاری ـ برگزیدگی ـ تجسد ـ دعوت ـ تجدید حیات ـ عادل شمردگی، فرزندخواندگی ـ برخوردار شدن از حیات جاودانی (دخول در ملکوت و رسیدن به آرامش ابدی) (آزادیان، 1383). بنابراین در مسیحیت، امید با فیض الهی همراه است که خداوند به اراده خود به انسان‌ها اعطا می‌کند. همچنین یکی دیگر از اعتقادات پولس در مقابل حواریون، که ایمانِ تنها به مسیح را برای رستگاری و رسیدن به آرامش کافی نمی‌دانستند و بیش از حدّ بر اجرای شریعت تأکید داشتند، این بود که تنها ایمان است که آرامش را به دنبال دارد، نه ایمان به همراه عمل. به همین دلیل، بسیار تلاش نمود تا آنان را از این گمان که از راه اعمال شریعت نجات حاصل می‌شود، درآورد. در حقیقت، پولس به‌صراحت اعمال شریعت را ناکارآمد توصیف می‌کند؛ زیرا معتقد است آدمی در مقام عمل نمی‌تواند به‌طور کامل حق شریعت را ادا کند. آنچه موجب رسیدن به آرامش ابدی است، عمل کامل به شریعت است، نه ادعای شریعت و از آنجا که احکام شریعت نیز به‌طور کامل اجرا نمی‌شود(غلاطیان3: 10ـ13)، هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را به‌طور کامل اجرا کند. ازاین‌رو، هیچ‌کس از راه عمل به آرامش نخواهد رسید و تنها در پرتو ایمان است که آسایش و راحتی فراهم می‌گردد: «هر که به مسیح ایمان داشته باشد، هرگز ناامید نخواهد شد»(رومیان10: 11). اندیشه نجات از راه شریعت از دیدگاه پولس، مذهب را به تجارت و داد و ستد تبدیل می‌کند؛ چون «برای کسی که عمل می‌کند، مزدش نه از راه فیض بلکه از راه طلب محسوب می‌شود»(رومیان 3: 4؛ هوردرن، 1368، ص 10-11). اما مشوّق و محرک این امید پولس و آنچه موجب تحکیم آن در انسان می‌گردد، یادآوری محبت مسیح به انسان‌هاست: محبت خود را در ما ثابت می‌کند از اینکه هنگامی که ما هنوز گناهکار بودیم، مسیح در راه ما مرد. پس چقدر بیشتر الآن که به خون او عادل شمرده شدیم، به‌وسیلة او از غضب نجات خواهیم یافت؛ زیرا اگر در حالتی که دشمن بودیم، به‌وساطت مرگ پسرش با خدا صلح داده شدیم، پس چقدر بیشتر بعد از صلح یافتن به‌وساطت حیات او نجات خواهیم یافت و نه همین فقط، بلکه در خدا هم فخر می‌کنیم به‌وسیلة خداوند ما عیسی مسیح که به‌وساطت او الآن صلح یافته‌ایم) (رومه 5: 11-8). با ملاحظة محبت مسیح به انسان‌ها، سایر آمال و آرزوهای دنیوی ارزش و اعتبار خود را از دست می‌دهند: «اما آنچه مرا سود می‌بود، آن را به‌خاطر مسیح زیان دانستم، بلکه همه چیز را زیان کردم و فضله شمردم تا مسیح را دریابم»(فیلیپی 3: 7ـ8) و آرامش مورد انتظار از همین اکنون در نهاد انسان شکل می‌گیرد(قرنتیان3: 18) و با امید دستیابی به زندگی جاوید، تمامی رنج‌ها فراموش و یا قابل تحمل می‌شوند(قرنتیان4: 18). در کل چنان امید، نشاط و طراوتی در زندگی انسان ایجاد می‌گردد که با هیچ چیز قابل مقایسه نیست؛ زیرا آدمی امیدوار است پاداشش را از مسیح دریافت کند. بنابراین، «ما با امید نجات یافته‌ایم و امید یعنی انتظار دریافت چیزی که هنوز نداریم. پس وقتی برای دریافت چیزی که هنوز رخ نداده، به خداوند امیدواریم، باید با صبر و حوصله منتظر آن بمانیم»(رومیان8: 25-24). پس طبق تعالیم پولس، متعلق اصلی امید، ملکوت و دستیابی به حیات جاودان است که به‌واسطه ایمان به مسیح، انتظار، صبر و حوصله تحقق می‌یابد. مشوق و محرک این امید و آنچه سبب تحکیم آن در درون آدمی می‌گردد، یادآوری لطف الهی به انسان‌ها و محبت مسیح به آنهاست. منابع: ابن‌فارس، احمد بن زکریا (1404ق)، معجم مقاییس اللغة، دمشق، مکتب الاعلام الاسلامی. ابن‌منظور، محمدبن مکرم (1414ق )، لسان العرب ، چ سوم، بیروت، دار صادر. استراترن، فیلیپ (1385)، دائرةالمعارف راتلج: مقاله الهیات امید، ترجمه مسعود فریامنش، تهران، روزنامه جوان، 28 تیر. استید، کریستینفر (1380)، فلسفه در مسیحیت باستان، ترجمة عبدالرحیم سلیمانی‌اردستانی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات
ادیان و مذاهب. الامیرکانی، جیمس انس، (1888م)، نظام التعلیم فی علم اللاهوت القویم، بیروت، مطبعه الامیرکانی. آزادیان، مصطفی (1383)، « نقش خداوند در رستگاری انسان از نظرگاه اسلام و مسیحیت » ، معرفت، ش 78، ص 22-10. براون، کالین (1375)، فلسفه و ایمان مسیحی، ترجمة طاطه وس میکایلیان، تهران، علمی و فرهنگی. بلوخ، ارنست، 1390، دیالکتیک و امید، ترجمه نادر فتوره‌چی، تهران، رشد. پلانتینجا، الوین (1381)، عقل و ایمان، ترجمة بهناز صفری، قم، اشراق. تونی لین (1386)، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه روبرت آسریان، چ سوم، تهران، نشر و پژوهش فرزان. تیسین، هنری (بی‌تا)، الهیات مسیحی، ترجمه ط. میکائلیان، تهران، حیات ابدی. جوادی آملی، عبدالله (1388)، موجود موعود، چ پنجم، قم، مرکز نشر اسراء. خاچیکی، سارو (1982م) اصول مسیحیت، چ دوم، تهران، حیات ابدی. طباطبائی، سیدمحمدحسین (1417ق)، المیزان فى تفسیر القرآن ، چ پنجم، قم، جامعة مدرسین. طیب، سیدعبدالحسین ( 1378ق) اطیب البیان، چ دوم، تهران، اسلام.. فرلای، هارولد (1361)، خلقت تازه، ترجمه مهرداد فاتحی، تهران، آفتاب عدالت. قربانی، عسگر (1390)، ایمان، امید، محبت در اسلام و مسیحیت، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره). لیون دوفر الیسوعى، کنزافیه (1986)، معجم اللاهوت الکتابى، بیروت، دارالمشرق. محمدیاسین، محمد (بی‌تا)، حقیقه ملکوت الله فی الکتاب المقدس. مستر‌هاکس (1377)، قاموس کتاب مقدس، تهران، اساطیر. مغنیه، محمدجواد (1424ق)، الکاشف، تهران، دار الکتب الإسلامیه . مفتاح، احمدرضا (1385)،« مفهوم آمرزیدگی ازراه ایمان»، مجله هفت آسمان، ش 30، ص 76-47. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران (1374)، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه. مک‌گراث، آلیستر، 1384، درسنامه الهیات مسیحی، ترجمه بهروز حدادی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان. میبدى، رشیدالدین (1371ق)، کشف الأسرار و عدة الأبرار، چ پنجم، تهران، امیر کبیر. میلر، ویلیام (1319)، تفسیرانجیل یوحنا، تهران، چاپخانه بروخیم. نراقی، محمدمهدی (1383ق) جامع السعادات، قم، دارالکتاب الاسلامیه. واتسون، اندراس و ابراهیم سعید (1298ق)، شرح اصول الایمان، چ چهارم، قاهره، دارالثقافة. والوورد، جان (بی‌تا)، خداوند ما: عیسی، ترجمه مهرداد فاتحی، تهران: کلیستی جماعت ربانی، آموزشگاه کتاب مقدس. هوردرن، ویلیام (1368)، راهنمای الهیات پروتستان، ترجمة طاطه وس میکایلیان، تهران، علمی و فرهنگی. هورن، چارلز (1361)، نجات شناسی، ترجمة سارو خاچیکی، تهران، آفتاب عدالت. منبع: فصلنامه معرفت ادیان – شماره 13
94/04/20 - 04:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها