تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان میشوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836369782
دین چیست؟ دیندار کیست؟
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: دین چیست؟ دیندار کیست؟
دین چیست؟ این سوال در حوزه دینپژوهی معاصر اهمیت بسزایی دارد. بسیاری از متکلمان و فیلسوفان دین معتقدند پیش از ورود به مباحث دینی لازم است نخست تعریف خود از دین را روشن کنیم. با این‌کار از سویی بسیاری از نزاع‌ها و مباحث مرتفع شده و از سوی دیگر، نزاع اصلی در بسیاری از مباحث نیز روشن و واضح خواهد شد. درباره دین تعاریف گوناگونی ارائه شده است. یکی از دلایل این گوناگونی و اختلاف، ابعاد مختلف دین است. برخی از تعاریف از دیدگاه اعتقادی دین را مورد بررسی قرار دادهاند، برخی از دیدگاه حامعه شناختی، برخی از نقطه نظر روان شناختی و ... . یکی دیگر از دلایل این اختلافات در تعریف دین اختلاف در تعیین مصداق برای دین است. در طول تاریخ ادیان مختلفی ظهور کرده‌اند. توجه به ویژگی‌های ادیان مختلف تعاریف گوناگونی در این زمینه پدید آورده است. از دیدگاه بسیاری از اندیشمندان این حوزه، مفهوم دین یک مفهوم «سهل» و «ممتنع» است. از سویی همه ما می‌دانیم که دین چیست ولی در عین حال در مقام تحلیل و بررسی دقیق‌تر می‌بینیم که اختلافات بسیاری در این زمینه پدید آمده است. «دین به اندازهای ساده است که هر بچهای عاقل و بالغ و یا آدم بزرگ میتواند یک تجربهی دینی حقیقی داشته باشد و به اندازهای جامع و پیچیده است که برای فهم کامل و بهره گیری تام از آن، نیازمند تجربه و تحلیل میباشد» (رابرت هیوم، ادیان زنده جهان، ص 18). هدف ما از تعریف دین در این نوشتار رسیدن به مفهومی جامع از دین است که تمام ادیان الهی را شامل شود. تعریف دین دین در لغت به معنای «کیش»، «ملة»، «صبغة»، «طریقت»، «شریعت مقابل کفر» (لغت نامه دهخدا) آمده است. معانی دیگری هم در برخی از فرهنگ لغت‌ها ذکر شده است که از جمله آنها می‌توان به این معانی اشاره کرد؛ «جزا و مکافات»، «حساب‌رسی»، « اطاعت و انقیاد»، «رویه و عادت» (لغت نامه عمید). با توجه به این معانی، واژهی دین در قرآن نیز به معانی متعددی بکار رفته است. یکی از مهمترین معانی که در این نوشته نیز با آن سر و کار داریم دین به معنای شریعت و آیین (مجموعه‌ای از باورها و آداب و سنن) است. در موارد متعددی قرآن کریم به این معنای از دین اشاره میکند. «قُلْ إِنَّنِی هَدَانِی رَبِّی إِلَی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ دِینًا قِیَمًا مِّلَّةَ إِبْرَاهِیمَ حَنِیفًا وَمَا کَانَ مِنَ الْمُشْرِکِینَ» «بگو آری پروردگارم مرا به راه راست هدایت کرده است دینی پایدار آیین ابراهیم حق‌گرای و او از مشرکان نبود» (انعام، 161)امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را برای شما [به عنوان] آیینی برگزیدم و هر کس دچار گرسنگی شود بی‌آنکه به گناه متمایل باشد [اگر از آنچه منع شده است بخورد] بی تردید خدا آمرزنده مهربان است«وَمَا کَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِیَنفِرُواْ کَآفَّةً فَلَوْلاَ نَفَرَ مِن کُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَآئِفَةٌ لِّیَتَفَقَّهُواْ فِی الدِّینِ وَلِیُنذِرُواْ قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُواْ إِلَیْهِمْ لَعَلَّهُمْ یَحْذَرُونَ» «و شایسته نیست مؤمنان همگی [برای جهاد] کوچ کنند پس چرا از هر فرقه‌ای از آنان دسته‌ای کوچ نمی‌کنند تا [دسته‌ای بمانند و] در دین آگاهی پیدا کنند و قوم خود را وقتی به سوی آنان بازگشتند بیم دهند باشد که آنان [از کیفر الهی] بترسند» (توبه، 122)«... الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا فَمَنِ اضْطُرَّ فِی مَخْمَصَةٍ غَیْرَ مُتَجَانِفٍ لِّإِثْمٍ فَإِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ»
امروز دین شما را برایتان کامل و نعمت خود را بر شما تمام گردانیدم و اسلام را برای شما [به عنوان] آیینی برگزیدم و هر کس دچار گرسنگی شود بی‌آنکه به گناه متمایل باشد [اگر از آنچه منع شده است بخورد] بی تردید خدا آمرزنده مهربان است» (مائده، 3)معانی دیگری نیز در قرآن برای واژهی دین ذکر شده است؛ دین به معنای اطاعت و پرستش، تسلیم و روز جزاء نیز در قرآن بکار رفته است. همه این مفاهیم ارتباط نزدیکی با معنای نخست دارند. برخی از متکلمین اسلامی در تعریف دین (که غالبا مرادشان دین اسلام بوده است و نه همه ادیان الهی) به دو مفهوم «کتاب» و «سنت» توجه داشته‌اند. منظور از کتاب «قرآن کریم» است و مراد از سنت «سنت پیامبر اکرم (ص) و اهل‌بیت علیهم‌السلام» است که در قالب روایات و احادیث به ما رسیده است. همانطور که گفتیم این تعاریف از دین میتواند تعریفی مناسب برای دین اسلام است و ادیان الهی. برخی دیگر از اندیشمندان مسلمان تعاریف عام‌تری برای دین ذکر نموده‌اند که می‌توان شمول آنها را نسبت به ادیان الهی دیگر نیز سرایت داد. به برخی از این تعاریف اشاره می‌کنیم؛ تفتازانی یکی از اندیشمندانی است که تعریف او از دین اختصاص به دین اسلام ندارد؛ او معتقد است که «دین عبارت است از قوانین الهی که وضع شدهاند تا صاحبان عقل را با اختیار خودشان به خیر بالذات نایل سازند.» (التفتازانی، شرح العقاید النسفیه، ج 1، ص 6). علامه طباطبایی نیز در تعریف دین با اشاره به غایت دین می‌گوید؛ «دین چیزی غیر از سنت حیات، و شیوهای که بر انسان واجب است آن را به کار گیرد تا در حیات خود به سعادتمند شود نیست» (طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، ج 16، ص 187). آیت اللّه جوادی آملی نیز ضمن ارائه تعریف برای دین، ملاک‌هایی برای حقانیت ادیان ذکر میکند:«به معنای اصطلاحی دین مجموعهی عقاید، اخلاق، قوانین و مقرراتی است که برای ادارهی امور جامعهی انسانی و پرورش انسانها باشد.گاهی همهی این مجموعه، حق و گاهی همهی آنها باطل و زمانی مخلوطی از حق و باطل است.اگر مجموعه حق باشد، آن را دین حق و در غیر این صورت، آن را دین باطل و یا التقاطی از حق و باطل مینامند...دین حق، دینی است که عقاید، قوانین و مقررات آن از طرف خداوند نازل شده و دین باطل دینی است که از ناحیهی غیر خداوند تنظیم و مقرر شده است» (جوادی آملی، شریعت در آیینه معرفت، صص 95-93).و شایسته نیست مؤمنان همگی [برای جهاد] کوچ کنند پس چرا از هر فرقه‌ای از آنان دسته‌ای کوچ نمی‌کنند تا [دسته‌ای بمانند و] در دین آگاهی پیدا کنند و قوم خود را وقتی به سوی آنان بازگشتند بیم دهند باشد که آنان [از کیفر الهی] بترسند
آیت اللّه مصباح یزدی دینداری را فرع بر قبول خداوند می‌داند و به این ترتیب مفهوم «ادیان بی خدا» را نادرست می‌داند: دین اصطلاحا به معنای اعتقاد به آفرینندهای برای جهان و انسان، و دستورات عملی متناسب با این عقاید میباشد از این روی، کسانی که مطلقا معتقد به آفرینندهای نیستند و پیدایش پدیدههای جهانی را تصادفی، و یا صرفا معلول فعل و انفعالات مادی و طبیعی میدانند بیدین نامیده میشوند. اما کسانی که معتقد به آفرینندهای برای جهان هستند هر چند عقاید و مراسم دینی ایشان، توام با انحرافات و خرافات باشد، دیندار شمرده میشوند. و بر این اساس، ادیان موجود در میان انسانها به حق و باطل تقسیم میشوند، و دین حق عبارتست از؛آیینی که دارای عقاید درست و مطابق با واقع بوده، رفتارهایی را مورد توصیه و تأکید قرار دهد که از ضمانت کافی برای صحت و اعتبار، برخوردار باشند. (مصباح یزدی، آموزش عقاید، ج 1، ص 28). در این تعاریف سعی شده است که ادیان الهی از مفهوم دین خارج نشود. همانطور که در تعاریف بالا ذکر شد، این اندیشمندان با تقسیم بندی ادیان به دین حق و ادیان باطل (ادیان تحریف شده)، تعریف دین را شامل هر دو قسم میدانند و ادیان باطل را از این تعریف خارج نمی‌کنند. در مقاله بعدی بیشتر به این مسئله می‌پردازیم. علیزادهبخش اعتقادات تبیانمنابع:1. مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش عقاید، قم، مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، 1370.2. تفتازانی، شرح العقاید النسفیه، قاهره، مکتبه الکلی‌ات الازهریه، 1407 ق.3. هیوم، رابرت، ادیان زنده جهان، ترجمهی عبد الرحیم گواهی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1374.4. هیک، جان، فلسفه دین، ترجمه بهزاد سالکی، تهران، نشر الهدی، 1376.5. جوادی آملی، عبد اللّه، شریعت در آیینه معرفت، تهران، مرکز نشر فرهنگی رجا، 1373.6. طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1364.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 632]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها