محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1852642422
برای تکمیل پژوهشهای اجتماعی در حوزه تکنولوژی به پژوهشهای فلسفی بیشتری نیاز داریم
واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
دین و اندیشه یک محقق:
برای تکمیل پژوهشهای اجتماعی در حوزه تکنولوژی به پژوهشهای فلسفی بیشتری نیاز داریم
یک عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، عصر روز گذشته 3 تیرماه در همایش مطالعات اجتماعی فناوری گفت: اگرچه در دهه اخیر مفاهیمی چون الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، علم بومی، تکنولوژی غربی و غیره در چارچوب تحلیلهای فلسفی طرح شده است اما برای تکمیل ملاحظات و پژوهشهای اجتماعی در حوزه تکنولوژی به ملاحظات و پژوهشهای فلسفی بیشتری نیاز داریم.
به گزارش خبرنگار مهر، دکتر رضا ماحوزی، عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، عصر روز گذشته 3 تیرماه در همایش مطالعات اجتماعی فناوری که در این پژوهشکده برگزار شد به ارائه مقاله خود با عنوان بومی‌سازی تکنولوژی در ایران؛ مسئله‌ای فلسفی یا اجتماعی پرداخت. وی گفت: در صد سال اخیر، در مواجهه ایرانیان با تکنولوژی جدید غرب، چند تحلیل عمده و قابل توجه در خصوص نسبت این پدیده با فرهنگ و فلسفه غربی از یکسو و فرهنگ و جامعه ایرانی از سوی دیگر ارائه شده است. این تحلیل ها بطورکلی به دو دسته مخالفین و موافقین تکنولوژی جدید تقسیم می شود. گروه نخست با داعیه حفظ سنتها و آیینهای بومی و دین مبین و مقابله با اندیشه کفار و جلوگیری از فرهنگ غربی با ورود و استفاده از تکنولوژیهای جدید مخالفت ورزیده و گروه دوم برخلاف گروه قبل، با شمارش جنبه های مثبت و ارزشمند تکنولوژی، بر وارد نمودن این پدیده و تا حدی توجه به علوم و فرهنگ غرب که بنحوی حامی تکنولوژی جدید است تأکید ورزیده اند. وی افزود: دسته اخیر خود به دو زیر دسته تقسیم می شود؛ گروهی که برمبنای ملاحظات اجتماعی بر ورود تکنولوژی و اقتباس آن از غرب اصرار دارند و گروهی که مسئله را از زوایه ای فلسفی طرح کرده و به پرسش های طرح شده در این خصوص پاسخ هایی فلسفی داده اند. با بررسی دیدگاه های عمده ارائه شده در چارچوب موافقان تکنولوژی ذیل دو دسته کلی ملاحظات اجتماعی و ملاحظات فلسفی می توان دریافت در طول صد سال اخیر، ایرانیان مسئله اخذ تکنولوژی و بومی سازی آنرا بیشتر از منظر اجتماعی نگریسته اند و یا از منظر فلسفی. در پایان این بررسی است که می توان سهم هر یک از این دو ملاحظه را در تاریخ صد ساله اخیر ایران معین نمود. وی با تأکید بر اینکه از آنجا که در آغاز اخذ تکنولوژی جدید به منظور رفع نقصها و جبران عقب ماندگیها و ممانعت از مستعمره شدن ایران و بازپس گیری سرزمینهای از دست رفته توصیه شده است، اظهارداشت: می توان دریافت اولین و گسترده ترین سطح تحلیل ها معطوف به مسائل اجتماعی است. ابتدا قائم مقام فراهانی و عباس میرزا و امیرکبیر بودند که اندیشه ورود کارخانه های بزرگ و اعزام دانشجویان مهندسی به خارج از کشور و ترجمه کتب کلیدی و اساسی فنی به زبان فارسی و دیگر موارد را به نحو گسترده طرح کردند. مسلماً انگیزه آنها قبل از هر چیز رفع نواقص موجود به ویژه در عرصه نظامی و بهداشت و صنایع ضروری بود. این مسئله آن قدر حیاتی بود که شخص محمد شاه قاجار حکم دانشجویان اعزامی را امضاء نموده و خدمت گذاری آنها به سرزمین را طلب کرده بود. تأسیس دارالفنون نیز خود مکملی برای این مسئله بود. وی افزود: در این مدرسه معلمان خارجی فنون و تکنولوژی های حیاتی را به دانشجویان ایرانی آموزش می دادند. در اینجا انگیزه ها غیرسیاسی و کاملاً فنی و بهداشتی است. تنها در دهه های بعد است که مخالفت با مدرسه به بهانه هایی چون ارتباط فارغ التحصیلان آن با تشکیلات ماسونی و کفر آمیز بودن اندیشه های معلم های خارجی و مواردی چون تضعیف طب سنتی و غیره رایج می شود و موجی اجتماعی در حمله به تکنولوژی های جدید و اندیشه های غربی میان مذهبیون و طرفداران سنت شکل می گیرد. در مقابل موج اخیر برخی از روشنفکران غرب دوست، سنت ستیزی را علنی نموده و استفاده از تکنولوژی و علوم جدید را اولویت و نیاز جدی جامعه تشخیص داده و به منظور دفع حملات منتقدین به بنیادهای فکری سنت دوستان حمله کردند. از این میان آخوندزاده بیشترین حملات را به دین داشته و ملکم خان جهت آرام نمودن غوغای مخالفان و کند کردن تندی نقد آن ها، آموزه های خود را در پوشش اسلامی طرح کرد. ماحوزی در ادامه سخنانش اظهارداشت: در کنار این روشنفکران عده ای با هدف حفظ وجوه فرهنگی این سرزمین به گونه های متعدد اندیشه اخذ تکنولوژی در عین حفظ استقلال ایران را طرح نمودند. از یکسو سید جمال الدین اسدآبادی از تزریق علوم و فنون جدید در جامعه اسلامی سخن گفت و طالبوف از بومی شدن تکنولوژی غرب سخن گفت. طبق این طرح دانشجویان و محصلان ایرانی باید به سرعت دانش و مهارت ساخت و استفاده از صنایع را یاد بگیرند و بدین ترتیب از معلمان و متخصصان خارجی خود را بی نیاز سازند. سیدفخرالدین شادمان نیز با طرح تسخیر تمدن فرنگ، بر ضرورت حفظ زبان فارسی که مظهر ملیت و تمدن و استقلال ماست سخن گفته و اقتباس تکنولوژی های جدید را در این صورت مجاز دانشته است. این محقق تصریح کرد: جلال آل احمد در رویکردی متفاوت با طرح مفهوم غربزدگی، کشورهای غربزده را به عنوان کشورهای خریدار صنعت معرفی کرده و از مهار تکنولوژی و در شیشه کردن دیو ماشین سخن گفت. به عقیده وی ماشین و صنعت جدید ما را هرهری مذهب کرده و طرز فکر سنتی و صنایع دستی و نیروی کار محلی ما را از بین برده است. وی برای مهار دیو ماشین بر این باور است که متخصصان باشخصیتی که در بند غربزدگی نیستند باید تکنولوژی جدید را برای ما به ارمغان آورند. علاوه بر آل احمد، دکتر شریعتی با هدف احیای اندیشه اسلامی و اسلام ایدئولوژیک در مقابل اسلام فرهنگی، از جمع تکنولوژی جدید با این وجه از اسلام سنتی سخن گفت. به عقیده وی تنها با ترکیب تکنولوژی جدید با اسلام ایدئولوژیک است که می توان ایران را از این وضعیت نجات داد و آدمی را به کمال رساند. وی طرح این نظریه را به اقبال لاهوری نسبت داده و خود را طرفدار آن معرفی کرده است. وی این تألیف را لازمه بازگشت به خویشتن معرفی کرده است. عضو هیئت علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، بیان کرد: استاد شهید مطهری نیز با ذکر روایاتی از پیامبر اسلام و ائمه، پذیرش تکنولوژی جدید و مواجهه صحیح با فرهنگ های مختلف را تأیید نموده است. به عقیده وی اگر سه مولفه نظام سیاسی، نظام اخلاقی و نظام اقتصادی توسط خود جوامع اسلامی تعیین شود اخذ تکنولوژی جدید بلااشکال است و ضربه ای به استقلال این سرزمین نمی زند. از دسته دوم گروه دوم یعنی کسانی که پرداختن به تکنولوژی جدید را از منظری فلسفی تحلیل نموده اند، می توان به تقی زاده اشاره کرد. به عقیده تقی زاده، تکنولوژی جدید بر علم و فلسفه جدید غرب مبتنی است و برای اخذ آن باید مبانی و اصول آن را نیز پذیرفت. به عقیده وی پذیرش تکنولوژی و علوم و فلسفه جدید غرب دفع افسد (مستعمره شدن) به فاسد یعنی همین علوم و فنون جدید است. وی افزود: دکتر داوری نیز از کسانی است که تحلیل فلسفی از مسئله تکنولوژی ارائه داده است. به عقیده وی غرب یک کلی است و تکنولوژی مظهر و نماد این کلیت است. بنابراین تکنولوژی هر جا که برود با خود عالم خویش را نیز خواهد برد. مضاف بر اینکه تکنولوژی و غربی شدن حوالت روزگار ما است و ما خواسته و یا ناخواسته غربی خواهیم شد. به عقیده وی برای نجات از بند تکنولوژی مدرن که به طبیعت و همه چیز همچون منبع ذخیره برای استفاده می نگرد و اقتضائات خاص خود را دارد، باید متأملانه در انتظار عالمی دیگر بود. به این منظور باید ذات تکنولوژی را بشناسیم و نسبت خود را با آن روشن سازیم. ماحوزی تصریح کرد: علاوه بر اشخاص فوق، دکتر سیدحسین نصر نیز به مسئله تکنولوژی جدید و نسبت آن با علم و فلسفه جدید پرداخته است. وی عصر مدرن را در چارچوب دیدگاه کلی سنت گرایان به مثابه عصر تاریکی معرفی کرده است زیرا در این عصر به دلیل دوری از سنت و متافیزیک آن، چارچوب کلی این متافیزیک از عملکردهای صحیح خود دور افتاده است. وی با مقایسه علوم جدید و علوم قدیم و همچنین تشریح متافیزیک سنت به تفاوت ماهوی دنیای جدید با دنیای سنت اشاره کرده و نه تنها تقارب این دو عالم را ناممکن دانسته است بلکه جدا کردن اجزائی از این عالم و چسباندن آن به جزئی از عالم دیگر را نادرست دانسته و آن را غیرممکن معرفی کرده است. این محقق بیان کرد: وی که به حرکت ادواری تاریخ قائل است احیای سنت را نه به معنای بازگشت به گذشته، بلکه به معنای شروع دوره جدیدی دانسته است که در آن، تکنولوژی در نسبت با علوم سنتی که ذاتاً قدسی هستند و متافیزیک سنت عرضه می گردد. به عقیده نصر در وضعیت فعلی باید به گونه ای آکادمیک و به دور از اقدامات خشن و حزبی و بنیادگرایانه، غرب مدرن و اصول فلسفی و علمی و تکنولوژیک را آنرا نقد کرد و در عملکردی تکمیلی ارکان متافیزیک سنت را به منظور تمهید مقدمات لازم برای شروع دوره ای دیگر که در آن علم و تکنولوژی در چارچوب عالم سنت عرضه می شود معرفی کرد. ماحوزی در پایان سخنانش اذعان کرد: با نظر به مجموع دیدگاه هایی که تشریح شد و دیدگاه هایی که امروزه چه به نحو اجتماعی و جامعه شناختی و چه به نحو فلسفی در دانشگاه ها و بیرون از دانشگاه ها توسط پژوهشگران طرح می شود می توان گفت تاکنون عمده این تحلیلها و دیدگاه ها به نحو اجتماعی طرح شده است. به این معنا بیش از هشتاد درصد این دیدگاه ها به نحو اجتماعی و کمتر از بیست درصد آنها به نحو فلسفی ارائه شده است. اگرچه در دهه اخیر مفاهیمی چون الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت، علم بومی، تکنولوژی غربی و غیره در چارچوب تحلیلهای فلسفی طرح شده است اما برای تکمیل ملاحظات و پژوهشهای اجتماعی در حوزه تکنولوژی به ملاحظات و پژوهشهای فلسفی بیشتری نیاز داریم. در پرتو همراهی این دو دسته تحقیقات می توان وجوه نظری و انضمامی را به نحو مکمل به خدمت گرفت و در نتیجه به عمق و دقت بیشتری در این تحلیل ها دست یافت.
۱۳۹۳/۴/۴ - ۱۱:۳۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 60]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها