محبوبترینها
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798143814
اسناد تازه منتشر شده کودتای 28 مرداد، گزینشی است/موضوع کاشانی، مصدق و ملی شدن نفت به فوتبال سیاسی داخلی بدل شده است
واضح آرشیو وب فارسی:ایلنا: گزارش نشست سند شناسی با حضور مجید تفرشی: اسناد تازه منتشر شده کودتای 28 مرداد، گزینشی است/موضوع کاشانی، مصدق و ملی شدن نفت به فوتبال سیاسی داخلی بدل شده است
در شصت و پنجمین سالگرد کودتای 28 مرداد 1332 و به بهانه انتشار اسنادی از این واقعه از سوی وزارت خارجه آمریکا گروه تاریخ «انجمن اندیشه و قلم» یک نشست تخصصی با حضور مجید تفرشی سندپژوه ایرانی مقیم بریتانیا برگزار کرد. به گزارش ایلنا، مجید تفرشی سخنان خود را با توضیحی درباره «سند» آغاز کرد و گفت: سند یک تعریف عام دارد و یک تعریف خاص. در تعریف عام سند هر کاغذ و برگه به جای مانده از دوران قدیم شامل اسناد رسمی دولتی و حکومتی است. اشاره به دولتی و حکومتی به این خاطر است که در کشورهای مختلف دولت همان کل نظام سیاسی نیست و می‌آیند و می‌روند با این حال کلیت حکومت باقی می‌ماند. به جز اسناد دولتی اوراقی که مربوط به خانواده‌ها و محل‌ها است و شخصی هستند نیز نیز می‌تواند سند محسوب شود هر چند با درجات و اولویت‌بندی‌های مختلف دسته‌بندی می‌شوند. تفرشی به عنوان مثال یادآور شد: طبق آمار 2015 بیش از 50 درصد مراجعه کنندگان به آرشیو اسناد بریتانیا کسانی بودند که در مورد تاریخ خانواده‌ها و تاریخ محلی کار می‌کردند و عمده این افراد محققان غیر حرفه‌ای و آماتور بودند و تنها 40 درصد حرفه‌ای بودند و راجع به مسائل دیپلماتیک، سیاسی و... کار می‌کردند. بنابراین بعضی مسائل به لحاظ فرهنگی و رویکرد پژوهشگری اصلا کار حرفه‌ای تلقی نمی‌شود؛ مانند تاریخ خانواده‌ها. این سند پژوه بر این پایه نتیجه گرفت: این تصور که اسناد فقط برای افرادی است که دانشگاه رفته‌اند، محقق‌اند و کار پژوهشی می‌کنند، درست نیست و این ذهنیت باید اصلاح شود. وی گفت: یک بار بر سر این موضوع من یک بار با مقام مسؤولی بحثم شد چون ایشان معتقد بودند اسناد را به همه ارائه کرد و من پرسیدم کدام به شما اجازه می‌دهد چنین محدودیتی ایجاد کنید؟ امیدوارم به مرور درها باز شود؛ امروز درهای موسسه تاریخ معاصر باز شده است. به گفته این پژوهشگر امروزه دیگر در دنیا دانستن محتوای اسناد آزاد شده و استفاده از اسناد طبقه بندی شده نه یک امتیاز خاص که یک حق عمومی به حساب می‌آید. تفرشی در این بخش از سخنان خود درباره اظهارات دکتر فروزنده از مورخان حاضر در نشست که گفته بود اسناد مانند تصاویر لحظاتی از تاریخ را ثبت کرده اند و یک روند را نشان نمی دهند این گونه توضیح داد: لحظه‌ای بودن اسناد را درک می‌کنم اما قبول ندارم. زیرا نظام جمع آوری اسناد در ایران منظم و مستمر نبوده است. بنابراین اسنادی که به ما رسیده است، اسناد منظم و بی وقفه ای نیست. این موضوع هم به دلایل مختلفی است مثل اینکه مشروطه شده یا مقارن با بوده و از سوی دیگر فرهنگ نگاه داری اسناد در ایران نبوده و اگر بوده قانونمند نبوده و به همین دلیل قطعی ها در تاریخ بسیار زیاد است و به خاطر همین در ایران ناگزیزیم به این اسناد به عنوان عکس نگاه کنیم. حال آنکه وقتی در مجموعه‌ای جهانی قرار می‌گیریم و مثلا درباره تاریخ نفت ایران اسناد زیادی وجود دارد که دیگر عکس نیست و کاملا روند است. به گفته این پژوهشگر تمام تاریخ نگاری‌های صنعت نفت ایران در سال های قبل و منتهی به انقلاب اسنادی درباره ریشه های اختلاف شاه با غرب وعربستان وجود دارد و به عنوان مثال به ریشه اختلاف ایران و سعودی ها بر سر نفت در رژیم گذشته اشاره کرد و گفت: در دسامبر 1977 و در کنفرانس نفتی دوحه مهمترین محور تغییر سیاست های بین المللی و نفتی ایران شکل می گیرد که آغاز همین دشمنی آشکار سعودی‌ها با ایران به حساب می آید اما متاسفانه هیچ گونه سندی در ایران در این باره وجود ندارد وجود ندارد در حالی که من راجع به این موضوع خاص 20 هزار برگه در غرب دیده ام ولی در کشور هنوز نتوانسته ام چیزی پیدا کنم. آن هم درباره مسئله‌ای که به سال های پایانی حکومت شاه ارتباط مستقیم دارد. تفرشی تصریح کرد: ضعف در اجرای قانون تملکی باعث شده اشخاص برای خود موزه درست کنند و می‌توان گفت ما بهترین قانون‌ها را در ایران داریم اما به درستی انجام نمی‌شود. در ادامه بحث او به موضوع اصلی نشست پرداخت و گفت: اسناد تازه منتشر شده را به هیچ رو نمی‌توان آزاد شده دانست. این مجموعه در واقع گزیده ای از اسنادی است که وزارت خارجه آمریکا منتشر کرده ولی آزاد شده یعنی هر کسی بتواند به آنها دسترسی داشته باشد. در بریتانیا اما اسنادی آزاد شده است. زمانی می توان از لفظ آزاد شده استفاده کرد که من محقق بتوانم به اسناد دسترسی داشته باشم. دکتر تفرشی یادآور شد: اینکه کسی گزیده هایی را در بیاورد و انتخاب کند، غیر حرفه ای و خطرناک است وخطر گزینشی بودن اسناد چه آنها که در ایران منتشر می شود و چه آنهایی که آمریکایی ها منتشر می کنند همیشه وجود دارد. خطر به این خاطر که بیم تصویرسازی آگاهانه یا حتی ناخواسته و غیر حرفه ای وجود دارد. سند پژوه ایرانی در عین حال خاطر نشان کرد: موضوع آیت الله کاشانی، مصدق، 28 مرداد و ملی شدن صنعت نفت از جنبه حقیقت‌یابی خارج و به بخشی از فوتبال سیاسی داخلی ما بدل شده و جناح های مختلف از آن استفاده ابزاری می‌کنند تا روی هم را کم کنند و طبیعتا یک عده‌ای خوش‌شان می‌آید. و انگاراساسا اهمیتی ندارد که این موضوع حقیقت دارد یا نه بلکه تبدیل شده به دعوای سیاسی روزشده است. وی پرسید چرا هنوز جریان مصدق و کاشانی این قدر داغ است و خود پاسخ داد: چون ابزاری است برای دعوای روز و هر کسی به گونه‌ای با آن بازی می‌کند. اصلاح طلب به گونه‌ای واصولگرا جور دیگر. توده ای به نوعی و سلطلنت طلب و مصدقی به نوعی دیگر و در این موضوع اصل مسئله تاریخ گم می‌شود. در بخش دیگر مجید تفرشی چنین گفت: نگاه‌ها کاملا سیاه و سفید شده و ما یک آدم خوب داریم به نام مصدق یا شاه یا کاشانی و یا کاملا برعکس. یک سری دیو داریم که هیچ‌گاه نمی توانند کار خوب کنند و از آن طرف یکسری فرشته داریم که هیچ وقت کار بد نمی‌توانند انجام دهند. تفرشی ادامه داد: اگر 28 مرداد از نظر کاشانی و طرفدارانش این بود که مصدق یک نخست وزیر قبلا محبوب بوده خطاکار شد و به تدریج تبدیل به این موضوع شد که مصدق از آغاز نوکر انگلستان بوده است. در حالی که این را 50 سال پیش حتی 30 سال پیش نیز نمی گفتند. آیت الله کاشانی که خود و پدرش در 1920 در جنگ جهانی اول جز پیشروهای مبارزه با استعمار بریتانیا بودند هرچند در دوره رضا شاه طرفدار او بودند اما برخی از طرفداران مصدق جوری صحبت می‌کنند انگار از آغاز ایشان با انگلیس‌ها بوده است. او خاطرنشان کرد: در حزب توده متفاوت است. زیرا در حزب توده یک تجدید نظری بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی پیدا کردند.بخش از انها معتقد هستند که مصدق بازی خورده آمریکایی ها است ،زیرا با ملی شدن صنعت نفت ایران به منافع شوروی خدشه وارد می کند و انگلستان ظاهر قضیه است و می خواهد آمریکایی ها را بیاورد..بعد از 30 تیر به تدریج رویکرد تغییر می کند و به مصدق نزدیک می شوند. بعد از اسفند 31 ارتباط هایی با هم پیدا می کنند که به آنجا ختم می شود که یکی از دغدغه های روحانیت در سال پایان حکومت مصدق مخصوصا 6 ماه آخر حکومت مصدق این بود که آنها بهم نزدیک می شوند.آیت الله کاشانی و آیت الله بروجردی نگران این مسئله بودند. تفرشی تصریح کرد: اشتباه رایج این است که تصور شود یک جناح مذهبی داریم و همه باهم یکی هستند. در صورتی که آیت الله کاشانی،ایت الله بروجردی و فداییان اسلام اختلاف داشتند. ناسزاهایی که فداییان اسلام به آیت الله کاشانی و حتی آیت الله بروجردی می دادند بی نظیر است.آقای نواب صفوی و تیمش اعلامیه ای درباره آقای کاشانی و آقای بروجردی صادر می کنند که قابل نقل نیست. طیف مذهبی سه جناح مختلف هستند.حتی در 28 مرداد میان فداییان اسلام نیز دعوا شکل می گیرد.آقای کرباسچیان مدیر فداییان اسلام بعد از 28 مرداد عکس نواب صفوی را با حیوان می کشد.گروه کاشانی بیش از 28 مرداد ائتلاف کامل پیدا می کنند.از آن طرف آیت الله بروجردی تحت فشار قرار می گیرد که موضع بگیرد.از 30 تیر به بعد خط سی ای ای و ام ای سیکس (سازمان امنیت خارجی بریتانیا) برای بزرگ نمایی و عظیم جلوه دادن کمونیسم در ایران اضافه می شود.یعنی خطری که از شوروی و حزب توده وجود داشت.به این صورت که به علما و جامع سنتی و بازار بفهمانند که اگراز این دولت که متهم به ناکارآمدی شده بود دفاع و حمایت کنند راهی جز روی کار آمدن حزب توده و شوروی نیست. او خاطرنشان کرد: از این پس مصدق دیگر گزینه نیست و انتخاب میان شاه و حزب توده است.طبیعتا وقتی این موضوع به یک روحانی دینی ثابت می شود در انتخابش تردید نمی کند.در این فضا رهبران مذهبی به شاه تبریک گفتند و این در خلا اتفاق نمی افتد.یک روند یک ماهه است که در 6 ماه آخر تشدید شد و به این صورت نبود که حزب توده و کمونیست ها نباشند اما به جدیت سازماندهی شد. تفرشی ادامه داد: در 23 تیر 1332 وقتی نماینده رسمی دولت امریکا به ایران می آید در تهران تظاهرات خونینی راه می افتد و در واقع بخشی از سازماندهی تظاهرات توده ای ها را آمریکایی‌ها و انگلیس ها انجام می دهند. برای اینکه به گروه های مردد سنتی نشان دهند کمونیسم دارد ایران را می‌گیرد و شما باید مصدق را کنار بگذارید و وقتی جا افتاد عملیات براندازی به راحتی انجام شد. از سوی دیگر با دولتی روبرو هستید که خودش خسته است. در 28 مرداد خود دکتر مصدق علاقه ای به ماندن نداشت و اقتصاد ایران در هم شکسته بود. به همین دلیل و به تعبیرجلال آل احمد تنها محصول 28 مرداد این بود که از یک دولت ورشکسته، قهرمان و شهید جاودان ساخت. بر این اساس می توان گفت شخص دکتر مصدق برنده 28 مرداد بود و کاش پیش تر مذاکرات بین المللی به نتیجه می رسیدو به بن بست ختم نمی شد. مجید تفرشی در ادامه گفت: این اسناد هیچ چیز عجیبی را اثبات نمی‌کند ولی جزئیاتی را که ما می‌دانیم به صورت ریز و دقیق توضیح می‌دهد و بین ستون های میان تاریخ را کامل می کند. پژوهشگر و تاریخ نگار معاصر دیدگاه‌های دیگر خود درباره دوران مصدق و کودتا را نیز این گونه بیان کرد: در جریانات سال آخر دکتر مصدق به‌خصوص ماه‌های منتهی به کودتا اختلاف نظری میان اروپا و آمریکا شکل گرفت. برای بریتانیا مسئله نفت مهم‌تر بود اما برای آمریکایی‌ها خطر شوروی و جنگ سرد اولویت داشت و در ادمه و در نتیجه به هم رسیدند. تفرشی ادامه داد: دکتر مصدق بعد از پیروزی‌هایی که در لاهه و نیویورک در شورای امنیت بدست آورد، فکر کرد جامعه بین‌الملل از او همیشه حمایت خواهد کرد. اما این تصور درست نبود. بعد 30 تیر تصور مصدق این بود که نیازی به کاشانی ندارد. از سوی دیگر کاشانی می‌گفت من کمک کردم و سیاست بده بستان است ومرحوم مصدق سهم نداد و تصور می‌کرد نیازی به ازدواج مصلحتی ندارد. مجید تفرشی در آیینه اسناد منتشر شده این نکات را هم استخراج کرده است: در اسناد کاملا معلوم است که هندرسون می‌رود پیش آقای کاشانی که مصدق را می‌خواهی چه کار و همین طور برعکس به مصدق می‌گوید. با دو طرف بازی می‌کند. البته آن زمان بریتانیا سفارت در ایران نداشت و از طریق عوامل‌شان این موضوع را اداره می‌کردند. محقق ایرانی که بر روی اسناد آزاد شده کار می‌کند یادآور شد: تا 25 تیر 31 دکتر مصدق در عرصه بین المللی بسیار فعال بود و توانست تا سطح بالایی از قلوب اذعان جامعه بین المللی و با دیپلماسی مردم محور کار بکند. او روی چهار لایه کار می‌کرد. در لایه اول سیاستمداران، در لایه دوم اندیشمندان و نخبگان بین المللی و سوم رسانه‌های بین المللی و چهارم افکار عمومی مردم دنیا اما دکتر فاطمی اشتباهات بزرگی مرتکب شد و خصوصا بعد از 30 تیر دیپلماسی ایران از کار افتاد. چون تصور می‌کردند همه دنیا محکوم هستند حق را به ما بدهند و ایران در دوره دوم حکومت مصدق در عرصه بین المللی باخت. تفرشی اضافه کرد: در 6 ما آخر حکومت دکتر مصدق سه اتفاق سرنوشت ساز در خارج از ایران به وقوع پیوست. اولی مرگ ژوزف استالین رهبر شوروی است و در شوروی جنگ قدرت در می گیرد.در ایران هم حزب توده بی‌پدر می‌شود و تصمیماتش سر خود می‌شود. دوم این که در بریتانیا حزب کارگر کنار می‌رود. دولتی که به دنبال راه چاره مسالمت آمیز بود و چرچیل پیر سرکار می‌آید. مهم این نبود که او تندرو است مهم این بود که چرچیل پیر شده بود و اطرافیانش یک عده تندتر از خودش بودند که دولت را اداره می‌کردند. سوم هم در امریکا دموکرات‌ها کنار می‌روند و جمهوری خواهان روی کار می‌آیند. به اعتقاد تفرشی مصدق این سه حادثه را درنیافت و بازی بین المللی در 6 ماه اخر اتفاق افتاد. ضمن این که در ماه‌های پایانی شاهد هستیم که تصورات و محاسبات که دنیا بدون نفت ایران آسیب می‌بیند درست از کار درنیامد و دنیا راه خود را رفت. تفرشی تصریح کرد در زمان ما هم دنیا همین رفتار را نشان داده است و خاطره‌ای نقل کرد و گفت: سال 1384 من در کنفرانسی دعوت شدم که 25 نفر مهمان داشت و تمام بحث بر سر این بود که اگر ایران مورد تحریم کامل قرار گیرد چه اتفاقی در دنیا می‌افتد. دست آخر به این نتیجه رسیدند که دنیا اذیت می شود و به دردسر می افتیم ولی می‌توانیم قضیه را مدیریت کنیم و من خبر را به ایرنا دادم و به یکی از دوستان نیز که اکنون در زمره مشاوران رییس جمهور است منتقل کردم ولی خیلی در ایران جدی گرفته نشد. عین این ماجرا در زمان دکتر مصدق اتفاق افتاد .جامعه بین المللی به این نتیجه رسید که مصدق معامله ناپذیر است و سراغ راه حل های دیگر رفتند. مجید تفرشی در بخش دیگری از سخنان خود گفت در پرونده 28 مرداد نگاه تاریخی غلبه ندارد و عده ای دنبال آبروبری و عده ای هم در پی آبروخری اند. یک عده به دنبال متهم سازی اند و گروهی در پی قهرمان پروری. از دیگر سخنان مهم تفرشی در این نشست می توان به تبیین روندهای استناد به اسناد امریکایی درباره 28 مرداد اشاره کرد که به گفته او چند موج است. اولین موج را مارک گازیوروفسکی به راه انداخت که مدعی شد براساس مصاحبه با افسران بازنشسته سی آی ای متوجه شده سازمان سیا به روحانیون، بازاریان و سیاست مداران پول داده تا علیه مصدق بشورند اما نمی‌گوید این افسران چه کسانی هستند و ادعای او را با هیچ وسیله‌ای نمی‌توان ثابت کرد. دومین موج را هم باید کتاب آقای ویلبر دانست که کارش کالبدشکافی عملیات کودتای 28 مرداد بود و نیویورک تایمز این را پیدا و چاپ کرد. سوای کتاب ویلبر که از اسناد سیا است، تنها حدود 10 برگ سند سیا در مجموعه منتشر شده اخیر آورده شده است. مجید تفرشی درادامه تصریح کرد: یکی از لذت های کار کردن بر روی اسناد بین المللی این است که با اسم هایی سرو کار پیدا می کنید که پیش تر در هیچ کتاب تاریخی در حد پاورقی نیزنداده ایم و ما در تاریخ نگاری خودمان از 200 سال پیش افراد کلیدی را نمی شناسیم.زیرا ما به دنبال شاه ها بودیم و دنبال شاه سازها نبوده ایم و ما افراد میانه را که نقش مهمی هم ایفا می‌کردند اصلا نمی‌شناسیم. به اعتقاد این تاریخ نگار با نگاه متفاوتی در تاریخ نویسی رو به رو شده‌ایم که می توان آن را سلطنت طلبانه لقب داد. تفرشی در پایان گفت: در 64 سال گذشته به تدریج تاریخ نویسی چپ به خصوص بعد از فروپاشی شوروی به تاریخ نویسی ملی گرا و مصدقی و ناسیونالیستی نزدیک شده و تاریخ نگاری مذهبی درباره مصدق به تاریخ نویسی سلطنت طلبانه و همین که این چهار مورد دو به دو به هم نزدیک شده اند نشان می‌دهد بر اساس بحث های امروز دسته بندی شده است. یادآور می‌شود در میانه‌های بحث گفت و گوهایی میان این استاد دعوت شده به انجمن و دو تن از اعضای گروه تاریخ صورت پذیرفت و بخشی از توضیحات تفرشی در واقع پاسخ به همین نکات بود. از جمله اشارات مربوط به نگاه به اسناد به مثابه یک روند یا اسلایدهای جداگانه که فروزنده مطرح کرد و نکته‌ای که مهرداد خدیر بر آن انگشت گذاشت و گفت: درست است که سر و کار شما با اسناد و تاریخ است اما نمی توان تاریخ از جلو به عقب روایت کرد و گفت مصدق باید این کار را می‌کرد یا آنجا پافشاری نمی‌کرد و تن نمی دادچرا که اگر چنین می‌کرد مصدق دیگر مصدق نبود و 64 سال پس از سقوط دولت ملی درباره او گفت و گو نمی‌کردیم. تفرشی اما پاسخ داد: من بر اساس تاریخ صحبت می‌کنم و اسناد و مسؤول قهرمان های شما و دیگران نیستم و در مقابل مهرداد خدیر ابراز نگرانی کرد که کسانی بر پایه مد یا موج مصدق ستیزی فراموش کنند رجالی از این دست چه نقشی در تاریخ داشته اند و اگر هم به ظاهر شکست خورند اما نام و راه شان باقی ماند کما این که مردم انتقام ساقط کردن دولت او را 25 سال بعد از کودتای 28 مرداد گرفتند و در 14 اسفند 1357 و کمتر از یک ماه پس از پیروز انقلاب بر مزار او حاضر شدند و ادای احترام کردند. پس او شکست نخورد.
۱۳۹۶/۰۶/۰۷ ۱۵:۳۸:۴۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایلنا]
[مشاهده در: www.ilna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 122]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها