محبوبترینها
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
چه مواردی بر قیمت کابین دوش حمام تاثیر دارند؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1798138585
تحلیلی بر طرح اقتصادی شورای پاپی عدالت و صلح
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
تحلیلی بر طرح اقتصادی شورای پاپی عدالت و صلح
متفکران اسلامی از دیرزمان حل مشکل را در گسترش نظام بانکداری اسلامی بر مبنای اصولی چون حذف ربا، قمار و شکل‌گیری نظام مشارکت در سود و زیان دیده‌اند. علاوه بر این، در نظام اقتصاد اسلامی ساز و کار تسویه اخلاقی، به عنوان مکمل ساز و کار بازار و دولت از شکل‌گیری بسیاری از بحران‌های مالی جلوگیری می‌کند.
بخش اول چکیده شورای پاپی عدالت و صلح واتیکان در اوایل سال 2011 با صدور بیانیه تحلیلی در زمینه بحران مالی سال 2008، راهبردهایی را برای حل بحران‌های اقتصادی از منظر اقتصاد مسیحیت ارائه داد. تحلیل این بیانیه از آن جهت مهم است که می‌تواند زمینة تعامل میان مکاتب توحیدی را برای رفع مشکلات اقتصادی جهان فراهم آورد. این مقاله، درصدد تحلیل بیانیه با توجه به ریشه‌های آن در رویکرد اقتصاد مسیحی و همچنین دستاوردهای نظری و عملی بانکداری اسلامی است. یافته‌های این پژوهش، که به روش کتابخانه‌ای و تحلیلی انجام شده، نشان می‌دهد که هرچند بیانیة مزبور از نقاط قوتی چون توجه به ریشه‌های اخلاقی بحران‌های اقتصادی برخوردار است، از نقایصی چون عدم ارائه تحلیل راهبردی از ریشه‌های اصلی بحران‌های مالی همچون رسوخ ساختار ناعادلانه ربوی و گسترش سفته‌بازی قمار گونه در بسیاری از بخش پولی و مالی جهان رنج می‌برد. به نظر می‌رسد، که برای حل ریشه‌ای بحران، باید از تجربیات بانکداری اسلامی در طراحی و اجرای نظام مشارکت در سود و زیان استفاده نمود. در نگرش اسلامی، شکل‌دهی و مدیریت نظام اقتصادی و مالی جهان، با توجه به نقش سه نهاد بازار، دولت و اخلاق و همچنین شکل‌گیری نهادهای بین‌المللی پشتیبان و نظارتی، می‌تواند زمینة بروز بسیاری از بحران‌های اقتصادی را از بین ببرد. مقدمه شکل‌گیری بحران مالی 2008 و تبدیل آن به بحران اجتماعی تسخیر وال استریت در سال 2010 را می‌توان یکی از چالش‌های جدی نظام سرمایه‌داری در آغاز هزاره سوم میلادی دانست. این بحران، که ریشة مالی دارد، ابتدا از بازار اوراق رهنی مسکن آمریکا آغاز شد، کم‌کم به بازارهای مالی آمریکا، اروپا و حتی آسیا سرایت کرد. در ادامه، بازارهای بورس جهان را متلاطم ساخت (درخشان، 1387، ص 19ـ23). یکی از جلوه‌های قابل‌توجه در زمینة بحران مالی و اجتماعی اخیر، شکل‌گیری گفتمان انتقادی نسبت به نظام اقتصادی و سیاسی جهان در درون نهاد مذهبی واتیکان است. در این راستا، شورای پاپی صلح و عدالت واتیکان در سال 2011، بیانیه‌ای در زمینه این بحران منتشر کرد. این بیانیه، با ارائه تحلیلی از ریشه‌های شکل‌گیری بحران، پیشنهاداتی برای ایجاد تغییر در ساختارهای اقتصادی و سیاسی جهان مطرح می‌کند. ترجمة بیانیه مزبور، به‌منظور معرفی آن به جامعه علمی کشور، در شماره 6 مجله معرفت ادیان، با بیان نکاتی کلی و مختصر منتشر شد. تحلیل بیانیه اقتصادی شورای پاپی واتیکان، در چارچوب تحلیل گفتمانی میان اسلام و مسیحیت، از اهمیت بالایی برخوردار است. توجه به این نکته بسیار مهم است که اسلام و مسیحیت، به‌عنوان دو دین بزرگ جهان در واکنش به مشکلات جهانی، بخصوص مشکلات نظام سرمایه‌داری چه راه‌کارهایی ارائه داده و کدام‌یک از امتیاز بیشتری برخوردار است. این مقاله، به‌منظور بسترسازی برای ایجاد تعامل بیشتر میان اسلام و مسیحیت در زمینه تحلیل و حل مشکلات اقتصادی جهان معاصر، با بررسی دو رهیافت اقتصاد مسیحی و اقتصاد اسلامی در تحلیل بحران مالی غرب، بخصوص بحران مالی سال 2008 می‌پردازد. پیش از تحلیل بیانیه مزبور، بررسی پیشینه بحث ضروری به نظر می‌رسد. مطالعات مرتبط با این بحران مالی در قالب سه رویکرد زیر جای می‌گیرند. الف. رویکرد اقتصاد متعارف: متفکران غربی، به‌طور عمده بی‌انضباطی مالی را عامل عمده بروز بحران تلقی کرده‌اند. به اعتقاد برخی، کاهش نرخ بهره، سیاست وام‌های آسان (Easy Loans) و انتشار اوراق مشتقه با ریسک بالا و بالاخره، انتقال ریسک بدهی‌های مالی، زمینه‌ساز بروز حباب مالی بوده‌اند (ر.ک: درخشان، 1388؛ علوی لنگرودی 1388؛ شفیعی و صبوری، 1388). بر اساس تحلیل‌های ارائه‌شده، بحران زمانی آغاز شد که بانک‌های آمریکا توانستند با تبدیل وام‌های مسکن به اوراق مالی، «اوراق بهادار متکی به وام‌های رهنی» (Mortgage-Backed Securities) یا «تعهدات بدهی وثیقه دار» (Ollateralized Debt Obligations)، و فروش آن در بازارهای ثانویه (اوراق‌سازی)(Securitization)، ریسک نکول وام‌گیرندگان را به خریداران اوراق منتقل کنند (درخشان 1388، ص 98ـ100). ب. رویکرد اقتصاد اسلامی: بسیاری از متفکران اسلامی، ریشة اصلی بحران را در مبانی ربوی نظام سرمایه‌داری جست‌و جو می‌کنند. چپرا (2008 و 2009)، عدم انضباط مالی در نظام مالی متعارف را ناشی از فقدان اصل مشارکت در سود و زیان، که از اصول اولیه بانکداری و مالیه اسلامی است، می‌دانند (Chapra, 2008, p. 20-23 & 2009, p. 2-5). ج. رویکرد اقتصاد مسیحی: بر اساس این رویکرد، که توسط شورای پاپی عدالت و صلح (2011) ارائه شده، بحران مالی مزبور، ریشه در برخی مشکلات ساختاری نظام سرمایه‌داری دارد. این تحلیل، در چارچوب رویکردهای اصلاحی شورای واتیکانی دوم (cf. Abbott, 1966) و متأثر از اسنادی چون بخشنامه پاپ؛ صدمین سالگرد (1991)، و آموزه اجتماعی کلیسا (2004) تدوین شده که در بخش بعدی بدان اشاره خواهیم کرد. تحلیل بیانیه شورای پاپی صلح و عدالت، از جهاتی حائز اهمیت است: اول، این طرح به‌طور خاص به ریشه‌های اخلاقی بحران‌های مالی و اقتصادی غرب توجه می‌کند. دوم، در این طرح به تعدادی از اندیشه‌های محوری مطرح‌شده در ادبیات بانکداری و مالیه اسلامی توجه شده است. پیشینه و سیر تاریخی دیدگاه‌های اقتصادی مسیحیت پیش از بررسی طرح اقتصادی شورای پاپی واتیکان در زمینه بحران اقتصادی اخیر، توجه به زمینه‌های شکل‌گیری آن، در خلال اندیشه‌های اقتصادی مسیحیت ضروری است. به اجمال، می‌توان میان چهار مرحله از اندیشه‌های اقتصاد مسیحیت تمایز قائل شد. 1. اندیشه‌های اولیه اقتصاد مسیحی (کلیسای اولیه و قرون وسطی) اندیشه‌های اولیه اقتصاد مسیحی، به‌طور عمده مبتنی بر رویکرد مسیحیت ارتدوکس است. در نگرش‌های اولیه اقتصاد مسیحی، که به‌طور عمده در قرون وسطی اوج گرفتند، نوعی تعارض میان باورهای مقدس، اخلاقیات و قوانین کلیسا از یک‌سو، و اخلاقیات نظام سرمایه‌داری وجود دارد (نورمحمدی 1389، ص 44). یکی از اندیشه‌های محوری اقتصاد مسیحی در این دوران، تحریم ربا است. متفکرانی چون توماس آکوئیناس، با این استدلال که بهره قیمت زمان است، آن را غیرعادلانه می‌دانست. از نظر وی چون عامل زمان تنها به خداوند تعلق دارد، دریافت بهره مجاز نیست (Wilson, 1997, p. 107). 2. اندیشه‌های اصلاحی اقتصاد مسیحی (انقلاب دینی قرن 16 میلادی) سخت‌گیری‌های شدید کلیسا در قرون وسطی موجب شکل‌گیری اندیشه‌های اصلاحی در قرن 16 میلادی توسط افرادی مانند کالوین و مارتین لوتر کینگ در قالب مسیحیت پروتستانی شد. در این رویکرد، تفسیر جدیدی از اندیشه‌های اقتصادی مسیحیت ارائه شد. در این چارچوب، تعبیر جدید از دین موجب شد که تحصیل ثروت، نه فقط یک حرفه، بلکه وظیفه‌ای دینی تلقی شود. در این دوره، تمایل فکری به فضایل اخلاق کالوینیستی، زمینه را برای شکل‌گیری نظام سرمایه‌داری فراهم آورد (Ibid, p. 111). شاید مهم‌ترین تغییر جهت‌گیری در این دوره، ارائه توجیهاتی در مورد جواز ربا در نظام مالی بود. کالوین در تفسیری جنجالی از عهد قدیم، مدعی شد که عبارات کتاب تثنیه (20-19: 23) ربا را در میان برادران دینی یهودی تحریم می‌کند، نه نسبت به مسیحیان، که در عهد جدید تنها با محدودیت دستگیری از فقرا و رعایت عدالت محدود شده‌اند. مارتین لوتر، هم با اتخاذ رویکردی متعادل‌تر معتقد بود که تنها بهره بالا ربا و ممنوع است (Ibid). 3. اندیشه‌های پس از انقلاب صنعتی همزمان با شکل‌گیری انقلاب صنعتی، ریشه‌های مذهبی سرمایه‌داری خشک شد و جای خود را به سودگرایی دنیوی داد. در این دوره، نظریه برگزیدگی کالوینبه‌شدت بر افکار مذهبی حکمفرما شد. بر اساس این نظریه، مسیحیان می‌باید در زندگی روزانه خود، خدا را با صداقت، کار سخت، متانت و امساک تجلیل کنند. این ویژگی خاص آیین پروتستانیسم، این نکته را آشکار ساخت که انسان اگر از ثروت عاقلانه استفاده کند و در کمک به بیچارگان مشارکت داشته باشد، می‌تواند تاجر مسیحی خوبی باشد (مری، 1381، ص 256ـ257). 4. احیای اندیشه‌های اقتصاد مسیحی در قرن‌های نوزدهم و بیستم در اواخر قرن نوزدهم، ظهور آثار منفی صنعتی‌شدن (فقر و بیکاری و مشکلات کارگران) و همچنین پیدایش اندیشه‌های سوسیالیستی، زمینة احیای مجدد اندیشه‌های اقتصاد مسیحی را فراهم آورد. در این راستا، متفکران مسیحی ضمن نقد دو نظام سرمایه‌داری و سوسیالیستی، به تبیین و گسترش تعالیم اجتماعی مسیحی پرداختند (ژید و ریست، 1370، ص 216ـ219). در دهه هفتاد میلادی، تلاش‌های کلیسای کاتولیک برای خروج از انزوا و حضور در صحنه سیاست و فرهنگ جامعه، موجب تشکیل شورای واتیکانی دوم گردید. همچنین در اویل دهه هفتاد، الهیات رهایی‌بخش یا الهیات سیاسی در باب فقر و ظلم در آمریکای لاتین مطرح شد (نورمحمدی 1389، ص 48). در قرن بیستم فرایند احیای اندیشه‌های اجتماعی و اقتصادی مسیحیت، با ورود واتیکان و شوراهای وابسته به آن در امور اجتماعی و اقتصادی تقویت شد. تدوین بیانیه‌هایی توسط واتیکان در زمینه‌های همچون جهانی‌شدن و سایر مشکلات اجتماعی و اقتصادی جهان در قرن بیستم، اقداماتی در چارچوب این رویکرد جدید کلیسا محسوب می‌شود. از آن جمله می‌توان به بیانیه‌هایی چون بیانیه «بازسازی نظم اجتماعی (Reconstruction of the Social Order) (1931)»، «مسیحیت و بهبود اجتماعی(Christianity and Social Progress) (1965)»، «صلح بر روی زمین(Peace on Earth)(1971)»، «کلیسا در دنیای نوین(The Church in the Modern World) (1965)»، «توسعه انسان‌ها (The Development of Peoples) (1967)»، «عدالت در جهان(Justice in The World) (1971)»، «دربارة کار انسانی(On Human Work) (1981)»، «عدالت اقتصادی برای همه (Economic Justice For All) (1986)»، «دربارة دغدغه‌های اجتماعی(On Social Concern) (1987)» و «صدمین سالگرد (The Hundredth Year) (1991)» اشاره کرد (همان). در اواخر قرن بیستم، و اوائل قرن بیست و یکم، چهار بیانیة مهم در خصوص مسائل اقتصادی، به ترتیب از سوی پروتستان‌های انجیلی، پروتستان‌های لیبرال و کاتولیک‌های رومی منتشر شد: 1. بیانیه آکسفورد دربارة ایمان مسیحی اقتصاد(Oxford Declaration on Christian Faith and Economics): این بیانیه در اوایل سال 1990 توسط پروتستان‌های انجیلی (سنت کلیسایی) منتشر شد. بیانیة تعالیم کتاب مقدس در زمینه زندگی اقتصادی را در قالب سر فصل‌هایی مانند خلقت و سرپرستی، کار و استراحت خلاصه می‌کند (ODCFE, 1990). 2. بیانیه اقتصاد به‌عنوان موضوعی مرتبط با ایمان (Economy as a Matter of Faith): این بیانیه در سال 1991 از سوی شورای جهانی کلیسا‌ها که به پروتستان‌های لیبرال (سنت تقدم عقل) تعلق دارد، منتشر شد. این سند پس از بیان گرفتاری‌ها و شرایط اقتصادی امروز، تلاش می‌کند تا میان اعتقادات بنیادین دربارة زندگی اقتصادی و شرایط معاصر ارتباط برقرار کند، ولی راهبرد سیاستی خاصی ندارد (EMF,1991). 3. بخشنامه پاپ؛ صدمین سالگرد (Encyclical Centesimus Anus( The Hundredth Year)): این بیانیه که تعالیم رسمی کلیسای کاتولیک رم (سنت مرجعیت کتاب مقدس) را منعکس می‌کند، در سال 1991 از سوی جان پل دوم منتشر شد. این بیانیه، شرایط کارگران را در توسعه تعالیم اجتماعی کلیسا سرنوشت‌ساز می‌داند و از آموزه‌های انسانیت، اصول اخلاقی متنوعی همچون حقوق کارگران، حق مالکیت خصوصی، اصل همبستگی، اصل آزادی انسان را استخراج می‌کند. برخلاف رویکرد انتزاعی دو بیانیه قبل، این بیانیه تحلیلی از اتفاقات و مسائل معاصر ارائه داده و اخلاقی الهیاتی برای زندگی موفق اقتصادی ارائه می‌دهد (HY,1991). 4. دکترین اجتماعی کلیسا (The Social Doctrine of the Church): این بیانیه، که در سال 2004 توسط شورای پاپی عدالت و صلح واتیکان منتشر شد، به تبیین دکترین اجتماعی مسیحیت کاتولیک می‌پردازد. بخشی از این سند، به تشریح حیات زندگی مطلوب اختصاص دارد. در این سند بر حقوق بشر، کرامت انسان‌ها، لزوم وجود ترجیحاتی برای افراد فقیر و همبستگی، عدالت برای همه و اتحاد تأکید شده است (PCPJ, 2004, p. 105-189). بیانیة شورای پاپی عدالت و صلح در سال 2011، جمعی از کاردینال‌های واتیکان در قالب «شورای پاپی عدالت و صلح واتیکان»، بیانیه‌ای را با عنوان «به سوی اصلاح نظام‌های مالی و پولی بین‌الملل در بستر مرجعیت عمومی جهانی» منتشر کردند. این بیانیه، به‌طور عمده ناظر به تجزیه و تحلیل بحران‌های مالی جهانی، بخصوص بحران مالی 2008 است. گرچه این بیانیه به‌صورت رسمی از سوی پاپ صادر نشده است، ولی شورای پاپی صلح و عدالت، زیر نظر پاپ عمل می‌کند. بیانیه از این جهت مورد تأیید پاپ است (صانعی، 1391). بیانیه مزبور در چارچوب رهیافت‌های شورای واتیکانی دوم (65-1962) و دکترین اجتماعی مسیحیت (2004) منتشر شده و مشتمل بر دو بخش تحلیل وضعیت کنونی نظام مالی و پولی بین‌الملل و پیشنهادات اصلاحی است. تجزیه و تحلیل بحران‌های مالی و اقتصادی جهانی در بیانیه شورای پاپی عدالت و صلح، سه دیدگاه اساسی در تحلیل علل بحران شدید اقتصادی و مالی 2008 ارائه شده است: 1. خطا در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و مالی؛ 2. ضعف ساختاری نهادهای سیاسی، اقتصادی و مالی؛ 3. مشکلات اخلاقی ناشی از گسترش رویکرد مطلوبیت‌گرایی و مادی‌گرایی در تمام سطوح اقتصاد جهانی. نویسندگان بیانیه با اتخاذ رویکردی ترکیبی، علاوه بر اشاره به برخی از ضعف‌های ساختاری نظام سرمایه‌داری، مجموعه‌ای از خطاهای فنی و جهت‌گیری‌های نادرست اخلاقی را ریشة اصلی بحران قلمداد می‌کنند. الف. جهت‌گیری‌های نادرست اخلاقی شکل‌گیری اندیشة لیبرالی توسعه: پس از شورای واتیکانی دوم، پاپ پل ششم در بخشنامه سال 1967 خود، با عنوان «پیشرفت ملت»، پیامدهای اندیشة لیبرالی توسعه اقتصادی را مورد اشاره قرار داد. از نگاه وی، تحقق توسعه واقعی مشروط به دفاع از حیات و افزایش رشد فرهنگی و اخلاقی مردم است. بر اساس تحلیل نویسندگان بیانیه، عدم توجه به این هشدار موجب شد که علی‌رغم افزایش چشم‌گیر متوسط درآمد سرانه، توزیع ثروت نه‌تنها عادلانه‌تر نشود، بلکه در بسیاری از موارد بدتر شود (PCJP 2011, p. 5). گسترش تفکر لیبرالیسم اقتصادی: به اعتقاد نویسندگان بیانیه، نابرابری‌ها و انحراف‌های توسعة سرمایه‌داری غالباً ریشه در تعمیم لیبرالیسم اقتصادی و تفکر سودگرایانه دارد. در چارچوب این نظریه، ادعا شد که پیگیری منافع فردی به منفعت اجتماعی منتهی می‌شود. درحالی‌که منفعت فردی ـ حتی درجایی‌که مشروع است ـ همواره به نفع مصلحت عامه نیست (Ibid, p. 6). مطلق‌انگاری فناوری: از نگاه پاپ بندیکت دوم (1991)، پیشرفت‌های مستمر فناوری، بخصوص فناوری اطلاعات در عصر حاضر علی‌رغم کمک به پیشرفت، چالش‌های اخلاقی همچون مطلق‌انگاری مسائل فنی، توجه صرف به امور مادی و عدم توجه به جنبه‌های اخلاقی ایجاد کرده است. جان پل دوم، از این مشکل با عنوان «بت‌وارگی بازار» (Idolatry of market) و غفلت از کالاهای غیربازاری یاد می‌کند (Ibid, p. 7). ب. خطاهای فنی و سیاست‌گذاری گسترش بیش از حد اعتبارت در بازار پولی و مالی: نویسندگان بیانیه، با تفکیک میان «بازار کالا و عوامل»، و «بازار پولی و مالی»، ریشه بحران را در گسترش بیش از حد اعتبارات در بازار پولی و مالی می‌دانند. از نظر آنها، بازار کالا و عوامل، که بخش حقیقی اقتصاد را شکل می‌دهد، کارکرد طبیعی خود را داشته است. اما در بازار مالی و پولی دنیا، بانک‌ها و مؤسسه‌های اعتباری اقدام به گسترش بیش از حد اعتبارات و خلق پول در بازار پولی و مالی کرده‌اند. در نتیجه، ابزارهای پولی و اعتباری در سراسر جهان با سرعتی بیش از انباشت ثروت در اقتصاد رشد کرده و تورمی فزاینده را دامن زده‌اند. شکل‌گیری حباب‌های سوداگری در دهه‌های 1970، 1980، 1990 و بحران مالی اخیر، ریشه در خلق پول فراوان و ازدیاد ابزارهای مالی جهانی دارد (Ibid). پیشنهادات اصلاحی راهبرد اساسی بیانیه برای مقابله با بحران‌های مالی و اقتصادی، مشتمل بر نوعی تغییر در رویکرد اقتصاد جهانی و تغییر در نهادهای مالی و پولی بین‌المللی است. به‌طور خاص، می‌توان میان یک راهبرد مبنایی و چند راهبرد ساختاری تفکیک کرد. راهبرد مبنایی تغییر رویکرد اخلاقی حاکم بر اقتصاد متعارف این تغییر ناظر به ایجاد نظام اقتصادی جهان بر پایة مسئولیت‌پذیری در برابر تمامی مردم جهان و نسل‌های آینده است. لازمة این تغییر افزایش حس مسئولیت‌پذیری افراد نسبت به دیگران و جامعه جهانی است. در بخش‌های مختلف بیانیه، مفاهیم جایگزین متفاوتی برای رویکرد مادی‌گرایی در اقتصاد جهانی از جمله اخلاق مردم‌محور، اخلاق همبستگی، انسان‌گرایی پذیرای تعالی، و اخلاق همیاری پیشنهاد شده است (Ibid, p. 6-10). راهبرد و راه کارهای ساختاری کاهش تدریجی مؤسسه‌های برتون وودز از جمله پیشنهاد‌های بیانیه برای تغییر ساختار نهادی در اقتصاد بین‌الملل، کاهش تدریجی مؤسسات برتون وودز (بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول) و ایجاد یک سازمان مرجع جهانی جدید برای مدیریت اقتصادی جهانی است. ایجاد مرجع جهانی بی‌طرف راهکار عملیاتی عمدة بیانیه برای برخورد با بحران مالی اخیر و بحران‌های مشابه، شکل‌گیری یک مرجع سیاسی جهانی واقعی است. این سازمان سیاسی باید با در نظر گرفتن مقتضیات مصلحت عامه جهانی، در مسیر تحقق صلح و امنیت،... امنیت غذایی و حفظ محیط‌زیست در بستر جهانی گام بردارد (Ibid, p. 9). از نظر نویسندگان بیانیه، این مرجع جهانی باید در پی توافق تدریجی آزاد و مشترک ملت‌ها بر اساس اصل همیاری شکل گیرد. این مرجع باید بر اساس اصل نمایندگی، ضمن حفظ بی‌طرفی و با در نظر گرفتن اختلاف کشورها از نظر فرهنگ‌ها، منابع مادی و غیرمادی و شرایط تاریخی و جغرافیایی، در راستای تحقق مقتضیات تاریخی مصلحت عامه جهانی تلاش کند. تشکیل بانک مرکزی جهانی به‌منظور اصلاح نظام مالی بین‌المللی و تقویت مدیریت پولی جهانی، ایجاد بانک مرکزی جهانی پیشنهاد شده است. این بانک، مانند بانک‌های مرکزی ملی، جریان و نظام مبادلات پولی را تنظیم می‌کند. از نظر نویسندگان بیانیه، تقویت نهادهای مالی منطقه‌ای از جمله بانک مرکزی اروپا می‌تواند زمینة تشکیل بانک مرکزی جهانی را فراهم آورد (Ibid, p. 12). وضع مالیات بر مبادلات مالی و تشکیل صندوق ذخیرة جهانی وضع مالیات بر معاملات مالی، بخصوص مبادلات اوراق مشتقه در بازارهای ثانویه، پیشنهاد دیگر مطرح‌شده برای کنترل بحران‌های مالی است. وجوه حاصل از این مالیات را می‌توان در یک صندوق ذخیره جهانی، برای حمایت از اقتصاد کشورهای بحران‌زده و نیز بهبود نظام‌های پولی و مالی جهان به کار گرفت (Ibid, p. 13). تغییر حوزة اعتبار مالی و بانکداری سرمایه‌داری بیانیه به‌صورت کوتاه، تمایز دو حوزه اعتبار مالی و بانکداری سرمایه‌ای را نیز به‌عنوان راهبردی برای مدیریت مؤثر‌تر بر بازارهای سایه مطرح می‌کند (Ibid). تدوین مقررات نظارتی بر نهادهای مالی نویسندگان بیانیه با توجه به اشاره‌های تلویحی در آیین‌نامه‌های صندوق جهانی پول، یافتن ابزارهای موثر برای هماهنگی و نظارت بر مبادلات مالی جهانی را ضروری می‌دانند. به نظر آنها، این فرایند باید کشورهای نوظهور و در حال توسعه را در مراحل انطباق تدریجی ابزارهای موجود مشارکت دهد (Ibid). حمایت ضابطه‌مند از مؤسسه‌های مالی ضابطه‌مند کردن حمایت از مؤسسه‌های مالی، یکی دیگر از پیشنهادات اصلاحی است. بر این اساس، حمایت از این مؤسسه‌ها باید مشروط به رفتار شرافتمندانه آنها در مسیر تحقق توسعة اقتصاد واقعی گردد (Ibid). نقد و بررسی طرح اقتصادی شورای پاپی عدالت و صلح واتیکان طرح پیشنهادی حاوی جنبه‌های مثبت و کاستی‌هایی است؛ نقطه قوت اساسی طرح در توجه به کاستی‌های مبانی لیبرالیستی نظام سرمایه‌داری و ناتوانی آن برای تحقق عدالت و صلح در جهان است. با این وجود، این طرح از ارائه تحلیلی زیربنایی از تأثیر مخرب ربا و سفته‌بازی قمار گونه بر شکل‌گیری بحران‌های مالی و اقتصادی بازمانده است. در ادامه، به برخی نقاط قوت و کاستی‌های طرح اشاره می‌کنیم: نقاط قوت توجه به توزیع ناعادلانه ثروت و قدرت در جهان یکی از نقاط قوت بیانیه شورای پاپی واتیکان، توجه به بی‌عدالتی در توزیع ثروت در جهان، به‌عنوان یکی از ریشه‌های بحران‌های مالی و اقتصادی است. بین سال‌های 1900 تا 2000، جمعیت جهان تقریباً چهار برابر افزایش یافت. درحالی‌که، رشد ثروت در سراسر جهان بسیار بیشتر بود. این امر منجر به افزایش چشمگیری در متوسط درآمد سرانه شد. با این حال، در همین دوره، توزیع ثروت عادلانه‌تر نشد، بلکه در بسیاری از موارد بدتر شد (Ibid, p. 7). منابع اکبریان، رضا، و مینو خردسود (1389)، تأثیر بانک‌های اسلامی بر ثبات مالی در فاریند جهانی‌شدن، معرفت اقتصاد اسلامی،ش 3، ص 29ـ50. توکلی، محمد جواد (1389)، روش‌شناسی مهندسی پویای نظام مالی اسلامی، مجموعه مقالات همایش نواندیشی دینی، تهران، دانشگاه شهید بهشتی. جهانیان، ناصر، (1388)، اسلام و رشد عدالت محور، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. چیرا، محمد ع. (1385)، اسلام و چالش اقتصادی، ترجمه سید حسین میرمعزی و همکاران، چ 2، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. درخشان، مسعود (1387)، ماهیت و علل بحران مالی 2008 و تاثیر آن بر اقتصاد ایران، تهران، پژوهشکده تحقیقات استراتژیک. ژید، شارل، و ریست، شارل (1370)، تاریخ عقاید اقتصادی، ترجمه کریم سنجابی، تهران، دانشگاه تهران شفیعی، سعید و محمدحسین صبوری دیلمی (1388)، بررسی میزان اثر پذیری متغیرهای کلان اقتصاد ایران از بحران مالی جهانی، بررسی‌های بازرگانی، ش 39. صانعی، مرتضی (1390)، «درآمدی بر بیانیه شورای پاپی صلح و عدالت درباره بحران اقتصادی»، معرفت ادیان، ش2، ص 169ـ195. صدر، سید محمد باقر (بی تا)، البنک اللاربوی فی الاسلام، کویت، مکتبه جامعه النقی العام. علوی لنگرودی، سیدحسین، «آیا مالیه اسلامی می‌تواند به حل بحران کمک کند؟» (1388)، بانک و افتصاد، ش 103. فلیپس، کوین (1387)، تئوکراسی آمریکایی، سیاست و مخاطرات مذهب بنیادگرا، نقت و استقراض در قرن بیست و یکم، ترجمه شهریار خواجیان، تهران، اختران. مری، جوویور (1381)، درآمدی به مسیحیت، ترجمة حسن قنبری، قم، مرکز مطالعات ادیان و مذاهب. نعمتی، محمد و محمد سلیمانی (گردآورنده) (1390)، بحران مالی سال 2008، ریشه‌ها، پیامدها و راه کارها، تهران، دانشگاه امام صادق(ع). نقی‌زاده، محمد (1389)، عصر سرمایه‌داری مالی، ساختار قدرت و تجارت ریسک؛ نگاهی به مبانی بحران مالی ـ اقتصادی آمریکا و مقایسه آن با ژاپن، تهران، شرکت سهامی انتشار. نور محمدی، محمدجواد (1389)، اقتصاد دینی از منظر اندیشمندان مسلمان و مسیحی، تهران، دانشگاه امام صادق(ع). Abbott, Walter M (1966) , The documents of vatican II, New York, Guild press Bashir, B. A (1983), Portfolio Management of Islamic Banks, Certainty Model”, Journal of Banking and Finance, 7 (3), 339-54. Chapra, M.U. (2008), The Global Financial Crisis: Can Islamic Finance Help Minimize the Severity and Frequency of Such a Crisis in the Future?,” Paper presented at the Forum on the Global Financial Crisis. Jeddah: Islamic Development Bank. Chapra, M.U (2009), The Global Financial Crisis: Can Islamic Finance Help?,‘‘ New Horizon, January, p 20-23. Cihak , martin and Hesse , Heiko (2009), Islamic Banks and financial stability: An Empirical Analysis,IMF working paper No.08/16 (Washington: International Monetary fund). Hasan, Maher & Diridi, Jemma (2010), The Effect of the Global Crisis on Islamic and Conventional Banks: A Comparative Study, IMF. Economy as a Matter of Faith (EMF) ,1991. El Said, A & Ziemba, R (2009). Stress-testing Islamic Finance, Roubini Global Economics,May 10,2009. Encyclical Centesimus Anus; The Hundredth Year (HY) ,(1991). IMF Report (2010), Global Economic Crisis, Islamic Banks: More Resilient to Crisis?, October 4. Iqbal, Munawar & Molyneux, Philips (2005), Thirty Years of Islamic Banking, History, Performance and Prospects, New York: Palgrave Macmillan. Kahf, Monzer (1986), Saving and Investment Function in a Two –sector Islamic Economy, King Abdulaziz University. Khan, Mohsin S (1986), Islamic Interest-Free Banking: A Theoretical Analysis, IMF Staff papers. Pontifical Council for Justice and Peace (2011), Towards Reforming the International Financial and Monetary Systems in the Context of the Global Public Authority. Pontifical Council for Justice and Peace: PCJP (2011), Note on the reform of the international financial and monetary systems in the context of global public authority Pontifical Council for Justice and Peace: PCJP (2004) ,Compendium of the Social Doctrine of the Church. Vatican City: Libreria Editrice Vaticana, Saddy, F (2009), Risky Business, Islamic Banking and Finance, Vol 7,Issue 3,N 23. The Economist (2009), Middle East Finance: Shine Comes off Islamic Banks, September 24. The Oxford Declaration on Christian Faith and Economics (ODCFE) , Transformation, (April/June 1990,1-8. Wilson, Rodney (1997) , Economics, Ethics, and Religion, London: Macmillan. منبع: فصلنامه معرفت ادیان – شماره 11 ادامه دارد/
93/09/05 - 08:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]
-
اقتصادی
پربازدیدترینها