تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834392017
تحلیل انتقادی مقایسه عصمت امام و خطاناپذیری پاپ
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
تحلیل انتقادی مقایسه عصمت امام و خطاناپذیری پاپ
به اعتقاد مسیحیان، خطاناپذیری عطیه‌ای برای بشر در عصر انقطاع وحی است؛ در صورتی که در مذهب شیعه، وحی رسالی منحصر در زمان رسالت است و عصمت منحصر به زمان وحی رسالی نمی‌شوند. بنابراین غیر از شباهت ظاهری و بدوی، موضوع در دو مذهب ساختار کاملاً متفاوتی پیدا می‌کند.
بخش دوم و پایانی خطاناپذیری پاپ در کاتولیک واژه «Infallibility» به‌معنای خطاناپذیری، جایز‌الخطا نبودن، (باطنی، 1374: 335) و در اصطلاح به‌معنای مصونیت از اشتباهات و خطاها در موضوعات مربوط به ایمان و اخلاقیات است. (صانعی، 1387: 21) خطاناپذیری در مسیحیت دارای مصادیق متفاوت است؛ بدین معنا که در کلیسای شرقْ تعالیم شوراها، در کلیسای غربْ تعالیم پاپ و شوراها و در کلیسای پروتستانْ کتاب مقدس خطاناپذیر محسوب می‌شوند. (آشتیانی، 1379: 245؛ دانستن، 1381: 331) البته به‌عقیده جوزف راتسینگر، (1) این موضوع در هر جامعه دینی مسیحی هست و تنها در مورد پاپ نیست. (سیوالد، 1382: 127) خطاناپذیری پاپ به‌معنای مصونیت وی از تمام اشتباهات و خطاهایی است که پاپ در مقام تعلیم آموزه‌های ایمانی و فرمان‌های اخلاقی از آن بهره‌مند است. البته برخی اشخاص مانند جی. اس. دری در قرن نوزدهم قبل از برگزاری شورای واتیکان اول، پاپ را تنها عامل تجلی تمام کلیسا می‌دانند و به‌همین دلیل خطاناپذیری وی را مطلق می‌دانستند. (صانعی، 1387: 54) برخی دیگر از کاتولیک‌ها، مانند آگوستین هیچ نوع خطاناپذیری، نه برای مسیحیت شرق و نه مسیحیت غرب قائل نبود و خطاناپذیری را تنها مختص خداوند می‌دانستند. (کونگ، 1384: 104) در دیدگاه غالب کاتولیک‌های امروزی، مصونیت پاپ مقید به امور خاصی است و شامل باورهای شخصی و موضوعات غیردینی، مانند ادبیات، سیاست و ... نمی‌شود. مبانی کلامی خطاناپذیری پاپ در مسیحیت عبارت است از: انقطاع وحی در دوره پساحواری، یاری روح‌القدس به تمام کلیسا و یاری به پاپ به‌عنوان نماینده عیسی و رئیس ظاهری کلیسا در امور ایمانی و فرمان‌های اخلاقی. ازاین‌رو در مورد اصل اول و دوم گفته شده: کلیسای کاتولیک معتقد است پس از دوره حواری و عصر انقطاع وحی ـ که عنایت الهی از طریق روح حقیقت شامل حال کلیسا شده است ـ از طریق همین آموزه به کلیسا عطا گشته و از آن زمان به بعد به‌طور ناخودآگاه در روح کلیسا استقرار یافته است. (کونگ، 1384: 111؛ صانعی، 1387: 23) مقدمات اصل سوم را نیز لئوی کبیر (اسقف رم) فراهم کرد. وی حامی جدی قدرت پاپی بود. ازطرفی نیز در کتاب مقدس نصی در این مورد وجود نداشت. بنابراین وی براساس تفسیر چند عبارت از کتاب عهد جدید، پاپ را جانشین پطرس و برتری آن را از ناحیه پطرس دانست. سپس امپراتور والنتینوس سوم در سال 445 میلادی به‌صورت رسمی اسقف رم را رأس کلیسا قرار داد. (وان وورست، 1384: 139) یکی از توجیه‌های خطاناپذیری پاپ این است که هرگاه وی از کرسی اسقفی در انجام وظیفه شبانی و معلمی در مورد ایمان یا اخلاق تعریف می‌کند، با کمک الهی به‌نام پطرس مقدس، دارای عصمت است. (همان: 439) البته لازم به یادآوری است که پاپ قبل از استفاده از این قدرت به‌طور دقیق به مطالعه موضوع می‌پردازد و سپس مراسم دعا و نیایش را به‌جای آورده، به‌واسطه وعده‌ای که به او داده شده است، حکم را صادر می‌کند. اثر تکلیفی آموزه خطاناپذیری پاپ آن است که همه مؤمنان مسیحی باید در برابر آن تسلیم گشته، طبق نظر آن عمل نمایند، وگرنه به‌منزله بی‌ایمانی او نسبت به مسیحیت قلمداد و مرتد اعلام می‌گردد. این اصلی است که کاتولیک‌ها بر آن تأکید دارند و از اختصاصات مذهب آنان محسوب می‌گردد. کلیسای کاتولیک معتقد است این موضوع از عید پنطیکاست یا گلریزان به وجود آمده است؛ زیرا آنان آن روز را هنگام تحقق وعده مسیح مبنی بر قرار گرفتن وی در کنارشان می‌دانند و بر همین اساس، یکی از اعتقادات کلیسای کاتولیک این است که چطور می‌شود کلیسایی که خدا را در خود دارد، خطا کند. برخی گفته‌اند از عید پنجاهه تاکنون پاپ در موضوعات ایمانی و اخلاقی معصوم بوده است. حد و حدود این اصل اعتقادی در زمان‌‌های نزدیک به ما در پاسخ به نیازی که اسقف‌ها در جهان احساس می‌کردند، اعلان شد؛ اما خطاناپذیری با روح‌القدس مطرح شد و تا انجام جهان باقی ماند. (برانتل، 1381: 169) خطاناپذیری پاپ در کاتولیک کاتولیک‌ها معمولاً قبل از طرح دلایلی برای خطاناپذیری پاپ، سه موضوع را به‌عنوان بسترسازی مطرح می‌کنند. آنان به نقش و موقعیت پطرس در مسیحیت، آموزه عید پنجاهه (پنطیکاست یا گلریزان) و تفوق و اقتدار پاپ در کلیسای روم توجه وافری دارند. محور اصلی در این میان، موقعیت پطرس است که از اهمیت بسیار ویژه‌ای دارد. آنها در نوشته‌های خود پطرس را این‌گونه معرفی کرده‌اند: 1. در میان شاگردان عیسی موقعیت منحصربه‌فردی دارد؛ به‌گونه‌ای که به صخره توصیف گردید، کلید آسمان‌ها به او سپرده شد و بالأخره رقیب او (پولس) به برتری مقام او اعتراف کرد. (رساله پولس به غلاطیان، باب 2، فقره 9) 2. سخنگوی حواریون (سپیدجامگان) در عصر فعالیت علنی حضرت عیسی بود. (کونگ، 1384: 55) 3. اولین شاهد از شاگردان بر رستاخیز عیسی بود: مریم مجدلیه به سر قبر آمد و با کمال تعجب دید که سنگ از در قبر کنار رفته است. پس باعجله پیش من که نویسنده این کتاب هستم و شمعون پطرس آمد و گفت: جسد خداوند را از قبر برده‌اند و معلوم نیست کجا گذاشته‌اند ... سپس شمعون داخل قبر شد. او هم فقط کفن خالی را دید و متوجه شد که پارچه‌ای که بر سر و صورت عیسی پیچیده بودند، در گوشه‌ای دیگری گذاشته شده است و در کنار کفن نیست. (کتاب مقدس، کتاب یوحنا، باب20، فقرات 7 ـ 1) 4. جناب لوقا در هشت باب اول «اعمال رسولان»، عظمت مقام پطرس را بیان داشته است. 5. نقش مراقبت از شاگردان به پطرس سپرده شد: عیسی از شمعون پرسید: آیا تو از دیگران بیشتر مرا دوست داری؟ پطرس جواب داد: بلی، خودتان می‌دانید که من دوست شما هستم. عیسی به پطرس فرمود: پس به بره‌های من خوراک بده ... پس از گوسفندان من مراقبت کن. (یوحنا، باب 21، فقرات 16 ـ 15) ای شمعون وقتی توبه کردی و به‌سوی من بازگشتی، ایمان برادرانت را تقویت و استوار کن. (لوقا، باب 22، فقره 32) ازاین‌رو اسقف روم داماسوس در سال 382 میلادی ادعا کرد که برتری پاپ به‌اعتبار وعده پروردگار به پطرس است، نه شورای جهانی. (صانعی، 1387: 40) دلایل خطاناپذیری پاپ در آیین کاتولیک امروزه کاتولیک‌ها برای خطاناپذیری پاپ به مصوبه شورای واتیکان اول، کتاب مقدس و دلیل عقلی اشاره می‌کنند. در اینجا به سه نمونه اشاره می‌گردد. 1. پطرس خطاناپذیر بود؛ زیرا عیسی در مورد او فرمود: تو پطرس، یعنی «سنگ» هستی و من بر روی این صخره، کلیسای خود را بنا می‌کنم و قدرت‌های جهنم هرگز قادر به نابودی آن نخواهد بود. من کلید‌های ملکوت خدا را در اختیار تو می‌گذارم تا هر دری را بر روی زمین ببندی، در آسمان بسته شود، و هر دری را بگشایی، در آسمان نیز گشوده شود. (انجیل متی، باب 16، فقرات 19 ـ 18) (وان وورست، 1384: 72؛ زیبایی‌نژاد، 1384: 268) از این فقرات انجیل متی ابتدا اسقف داماسوس برای مقام رسولی خویش استفاده کرد. برخی دیگر نیز از این فقرات و همچنین از انجیل یوحنا (باب 21، فقرات 16 ـ 15) برای پطرس سه منزلتِ ولایت تکوینی، زعامت دینی و دنیایی قائل شدند. (گریدی، 1377: 18؛ صانعی، 1387: 113) کاردینال رابرت بلارمین در رساله «مجموعه اصول اقتدار پاپ» از گفته عیسی در انجیل لوقا (باب 22، فقرات 32 ـ 31) دو نتیجه گرفته است: ایمان پطرس و جانشینان او هیچ‌یک نقصان نخواهد یافت و پطرس یا جانشینان وی نمی‌توانند خطا کنند. (صانعی، 1387: 59 ـ 58) 2. نامه پولس ازطرفی موجب گردید که دو مذهب ارتدکس و کاتولیک موضوع عصمت کلیسا را بپذیرند و ازطرف دیگر، ادعای پاپ لئوی بزرگ مبنی بر وارث پطرس قدیس بودن، موضوع تفوق کلیسای روم و همچنین عصمت کلیسای روم را نیز به‌وجود آورد. (گریدی، 1377: 201؛ زیبایی‌نژاد، 1384: 268 ـ 267) پولس در مورد شبان و کلیسا نوشته است: به‌این‌ترتیب او عطایا و استعداد‌های خاصی به ما بخشید. به بعضی از ما عطای خاص یک رسول را داده است؛ به عده‌ای این عطا را داده است که از خدا پیغام دریافت کنند و آن را به دیگران اعلان نمایند، به برخی استعداد فوق‌العاده داده است که مردم را به‌سوی خدا هدایت کنند و به برخی دیگران این توانایی را داده است که مانند یک شبان، از قوم خدا مراقبت کنند و ایشان را رهبری نمایند و تعلیم دهند. مسیح این عطایا را با این هدف به ما می‌بخشد که ایمان‌داران مجهز شوند تا بتوانند بهتر او را خدمت کنند و باعث پیشرفت کلیسا یعنی بدن او گردند. (نامه پولس به افسسیان، باب 4، فقرات 13 ـ 11) 3. دلیل عقلی کاردینال بلارمین بر خطاناپذیری در عمل این است که اگر پاپ در احکام ضروری دچار خطا شود، باید گفت مسیح خود، شرایط لازم برای رستگاری جماعت مسیحی را هموار نساخته بود. ازاین‌رو ظاهراً باید به کلیسا فرمان داده باشد که از رهنمایی پاپ پیروی کنید. (صانعی، 1387: 59) بررسی دلایل خطاناپذیری پاپ نقد دلیل نقلی اول 1. خطاناپذیری پطرس ازنظر دلالی معارض دارد؛ زیرا در همان کتاب عیسی فرموده: «دور شو از من ای شیطان؛ زیرا که باعث لغزش من می‌باشی؛ زیرا نه امور الهی را بلکه امور انسانی را تفکّر می‌کنی!» (متی، باب 16، فقره 23) علاوه‌براین فقرات مذکور ازنظر سندی بدیل دارند و نمونه همین کلام برای دیگران نیز گفته شده است: «هر آینه به شما می‌گویم آنچه بر زمین ببندید، در آسمان بسته شده باشد و آنچه بر زمین گشایید، در آسمان گشوده شده باشد». (متی، باب 18، فقره 18) دیگر اینکه، در سند مذکور نه عنوان جانشینی پطرس و نه جانشین پطرس یعنی پاپ نیامده است و همگی برداشت و تفسیری است که ابراز می‌گردد. 2. سند ارائه‌شده خدشه‌دار است: امروزه حتی محققان کاتولیک عهد جدید نیز قبول دارند که جمله معروف عیسی در مورد پطرس و بنای کلیسای خویش بر آن، از گفته‌های حضرت عیسی در زمان حیات دنیوی‌اش نیست؛ بلکه بعد از حادثه رستاخیز او، جامعه فلسطینی یا بعداً جامعه متّایی آن را بیان کرده است؛ زیرا آنچه مسلم است در زمان حیات عیسی کلیسا به‌معنای سازمان نبوده تا عیسی بخواهد در مورد آن سخن بگوید. برخی از کاتولیک‌ها به اشکال سندی اعتراف دارند. (کونگ، 1384: 56) 3. سند مذکور خبر واحد است و فقط در انجیل متی آمده است. برخی معتقدند سند مذکور از این بابت در انجیل متی آمده است تا آنچه در انجیل مرقس (همسفر پولس) نسبت به تحقیر پطرس به‌کار رفته و متأسفانه در میان مسیحیان شایع شده بود، (2) برطرف گردد. (آشتیانی، 1379: 233؛ ابوالمعالی، 1342: 316) 4. در مورد نتیجه‌گیری کاردینال بلارمین در رساله «اصول اقتدار» می‌توان گفت محققان متخصص مسیحی اتفاق‌نظر دارند که در عهد جدید، شواهدی برای جانشینی پطرس در رم وجود ندارد. همچنین باستان‌شناسان نتوانستند قبر او را در رم بیابند. (کونگ، 1384: 57؛ آشتیانی، 1379: 412) 5. دلایل نقلی بر خطاناپذیری پاپ ازسوی برخی الهی‌دانان بزرگ مسیحی مردود دانسته شده است. هانس کونگ در سال1970 در یکصدمین سالگرد اعلام آموزه مصون بودن پاپ از خطا کتابی با عنوان مصون از خطا؟ پرسشی بی‌پاسخ علیه آن نوشت. وی در این کتاب، دلایلی را که از کتاب مقدس و سنت کلیسایی در دفاع از این آموزه ذکر شده بود، به چالش کشید. وی معتقد بود گزاره مصون از خطا، نه ازسوی پاپ، نه ازسوی کلیسا و نه ازسوی کتاب مقدس نمی‌تواند وجود داشته باشد؛ بلکه مفهوم مصون بودن از انحراف اساسی مطرح است؛ بدین معنا که با وجود خطاهایی که کلیسای در برخی موارد جزئی به‌وجود آورده است، حقیقت انجیل در کلیسا حفظ شده است. (لین، 1384: 500) 6. اشکال دور به‌وجود می‌آید؛ چراکه اعتبار کتاب‌های مقدس به شورای اسقف‌ها وابسته است (مصوبه شورای لاودکیه در سال 364 میلادی) و اعتبار خطاناپذیری اسقف‌ها نیز وابسته به اعتبار کتاب مقدس است. 7. پطرس مؤسس کلیسای رم نیست؛ زیرا در کتاب «اعمال رسولان» در این مورد مطلبی گفته نشده است. همچنین تاریخ فوت پطرس بین سال‌های 68 ـ 66 میلادی است؛ حال آنکه تا قبل از خرابی اول معبد اورشلیم (70 میلادی) شاگردان مسیح ازلحاظ نَسب، شیوه زندگی، اعمال عبادی و محل عبادت کاملاً یهودی رفتار می‌کردند و در کنار دیگر فرقه‌های یهودی مشاهده می‌شدند. (لین، 1384: 6 ؛ والز، 1385: 19) نقد دلیل دوم کاتولیک‌ها 1. یکی از معیارهای سنجش یک آموزه صحیح آن است که با عقاید ریشه‌ای و متون اعتباری دین سازگار باشد. بنابر اعتقاد مسیحیان، عیسی دارای شریعت نبود و حواریون امید به ظهور قریب‌الوقوع حکومت خدا را تبلیغ می‌کردند. بنابراین لزومی به تأسیس دستگاه خاص یا طبقه روحانیت که بیشتر برای نظارت بر انجام صحیح شعائر، آداب و دستورات دینی است، نبود. خطاناپذیری در کتاب مقدس برای هیچ‌کدام از انبیای الهی پیش از عیسی نیز ثابت نبود، تا چه رسد به اینکه عیسی بخواهد از آن به‌عنوان عطیه خاص الهی و بخششی برای برخی حواریون سخن بگوید. 2. پولس خطاناپذیر نبود تا نامه‌های وی حجت دینی شمرده شود. عهد جدید قبل از مسیحی شدن پولس، اعمالی از قبیل تعقیب مسیحیان، شکنجه آنها و جفا به حضرت عیسی را به وی نسبت می‌دهد؛ (اعمال رسولان، باب 9 و باب 8 فقره 3) همچنین بعد از مسیحی شدن پولس، بین او و حواریون و حتی شخص پطرس در امور نظری، (عیسی انسان است و عیسی روح خاص خداست) عمل به احکام شریعت و قلمرو بشارت پطرس (برای مختونان) اختلاف شدید بود؛ (گریدی، 1377: 20) درصورتیکه رسولان حقیقی چون از ناحیه خداوند مبعوث می‌شوند، کلام و فعل آنها حجت بوده، انگیزه‌ای برای اختلاف در امر تبلیغ دین ندارند. آنان پیرو محض دستورات الهی‌اند. 3. اگر نامه پولس حجت دینی بود یا دلالت آن صحیح و تام بود، اولاً: چه نیازی به رأی‌گیری و تصویب این موضوع در شورای واتیکان اول وجود داشت؛ ثانیاً: مخالفت مذاهب دیگر و اشخاص بزرگی از خود کاتولیک‌ها و دیگران چه معنایی داشت. 4. در مورد خطاناپذیری پاپ، برخی کاتولیک‌ها دیدگاه کلیسای کاتولیک را قبول ندارند. بریان تیرنی، پیتر چیریکو، آوری دالس، چارلزکوران و هانس کونگ مخالف این نظر هستند. (صانعی، 1387: 57) نقد دلیل سوم کاتولیک‌ها استدلال بلارمین درباره ضروریات دین تنظیم شده است. باتوجه به تعریف ضروری دین و اینکه احکام ضروری دین در میان اسقفان معلوم و مشخص است، شرایط لازم برای رستگاری جماعت مسیحی فراهم است؛ درحالی‌که بلارمین در دلیل خود گفته بود: عیسی ظاهراً باید فرمان داده باشد که از رهنمایی‌های پاپ پیروی کنند. به‌بیان‌دیگر، بلارمین این موضوع را به‌صورت احتمال، نه یقینی مطرح کرده است. علاوه بر این، اگر پاپ در احکام ضروری خطاناپذیر است تا مردم رستگار شوند، پس در صورت فقدان وی رستگاری مردم چگونه است؟ در تاریخ کلیسای کاتولیک، پاپ گریگوری دهم پس از سه سال از مرگ پاپ کلمنت چهارم (1268 میلادی) به سمت پاپ انتخاب گردید. حال در این مدت، رستگاری مردم به چه کسی سپرده شده بود؟ همچنین ازلحاظ اجرای مقررات انتخاب پاپ جدید، این مشکل به‌وجود خواهد آمد. ازاین‌رو برای کوتاه کردن مدت زمان انتخاب پاپ جدید تمهیداتی اندیشیده شده که حداکثر زمان انتخاب پاپ جدید یک ماه باشد و در طول این مدت، مجمع کاردینال‌ها اداره کلیه امور کلیسای جهانی را برعهده دارند. (عبدخدایی، 1385: 84 ـ 81) بر این اساس جدای از پاپ، خطاناپذیری مجمع به‌صورت مستقل را نیز باید پذیرفت و درصورتیکه خطاناپذیری آنها را بپذیریم، عملکرد انشقاق کلیسایی قابل توجیه نیست. خطاناپذیری پاپ و شورای واتیکان اول بیستمین شورای جهانی کلیسای کاتولیک در سال 1870 میلادی به دستور پاپ پیوس نهم و به ریاست وی برای قضاوت میان پیروان کالیکانیسم و طرف‌داران خود، یعنی گروه اولترامونتانیسم که در اکثریت بودند، با حضور نزدیک به 800 نفر از مقام‌های کلیسایی تشکیل گردید. در آن شورا موارد زیر بررسی و تصویب شد: 1. مصونیت پاپ در دو حوزه الهیات و امور اخلاقی با 533 رأی موافق و 2 رأی مخالف و نیز غیبت گروه مخالف تصویب شد. 2. مصونیت پاپ بی‌واسطه ازسوی خداست و وابسته به تصدیق اسقف‌ها و کلیسا نیست. البته افرادی مانند ایگناز وون دولینگر و کلیساهای ارتدکس و پروتستان مصوبه فوق را نپذیرفتند. (لین، 1384: 482 ـ 478) درباره مصوبه شورای واتیکان اول چند نکته قابل ذکر است: 1. تصمیم شورای واتیکان در مورد خطاناپذیری پاپ نه‌تنها مبتنی بر وحی یا الهام نبود، آزادی عمل در شورای حاکم وجود نداشت. گرچه گفته می‌شود این سخن مورد قبول واقع نشده است، (همان: 482) وجود برخی شواهد مانند نگاه آماری به تعداد رأی‌دهندگان و غائبان، نامساعد بودن فضای سیاسی ایتالیا ـ که حکومت تازه تأسیس وقت، قیمومیت پاپ را با مشکل مواجه ساخته بود ـ و دستور پاپ مبنی‌بر تعطیلی شورا، همگی مویدی بر این ادعا می‌باشند. 2. موضوع خطاناپذیری مربوط به کلیساست و کلیسا براساس اقتداری که به وی می‌دهد، سخن وی مصون از خطا می‌گردد و ارتباطی با ملکات نفسانی و شخصی وی ندارد. شاهد بر این ادعا، زمان خطاناپذیری است. پاپ تا قبل از انتصاب خطاناپذیر نیست. سیپریانوس نوشته است: همه این مشخصات، مرهون قابلیت خاص خود اسقف نیست؛ بلکه فقط با انتصاب در فضای کلیسا و اردیناسیون حاصل می‌گردد. به‌همین جهت نیز اگر یک مرد کلیسا به عللی مقام خود را از دست دهد، قابلیت‌های او نیز از میان خواهد رفت. فقط انجام وظیفه در کلیسا به این مقام اسقفی تقدس و حق خاص عطا می‌کند. (آشتیانی، 1379: 224) 3. فتوای شورای واتیکان اول به مرجعیت خطاناپذیری پاپ در تعلیم الهیات و امور اخلاقی، مانند معتقدان به نظریه تصویب در فقه اهل‌سنت است و همان اشکالی که بر قول به مصوبه وارد است، بر این فتوای شورای واتیکان نیز وارد می‌شود؛ با این تفاوت که حکم پاپ در موارد غیرتقلیدی است و امکان عدم پذیرش آن برای مسیحیان وجود دارد، مانند حکم ولی‌فقیه در اسلام برای اثبات اول ماه یا حکم حرمت تنباکو. 4. صدور احکام پاپ باید مستند به منابع اصیل دینی باشد؛ چراکه عدم این کار موجب دوری و تفرقه مؤمنان، اختلاف در دین یا ظلم به دیگران می‌شود و این اعمال با خطاناپذیری سازگار نیست. در مورد لقاح مطهر حضرت مریم نوشته شده: پاپ پیوس نهم پس از اینکه مطمئن بود برای تعریف این عقیدة جازم نیاز به شاهدی از کتاب مقدس یا استناد به سنت رسولان ندارد، به آن حکم کرد ... این حکم شکاف بین کاتولیک رومی را با پروتستان‌ها و مؤمنان ارتدکس شرقی گسترده‌تر کرده است. (وان وورست، 1384: 447) همچنین اعلام فهرست هشتاد عنوان بدعت‌آمیز ازسوی پاپ پیوس نهم که کلیسای کاتولیک بعدها در نیمه دوم قرن بیستم برخی از آنها مانند آزادی دین، مطالعه تاریخی ـ نقدی کتاب مقدس و پذیرفتن پروتستان‌ها به‌عنوان مسیحی را صحیح دانست، مؤیدی بر این معناست. (همان: 485) 5. مصوبه شورای واتیکان اول با اعتراف برخی پاپ‌ها به فتوای خطای خود یا خطای پاپ‌های دیگر ـ مانند بخشنامه خطاهای هشتادگانه ـ و همچنین خطای عینی که ازسوی برخی پاپ‌ها سر زده و در تاریخ به ثبت رسیده است، سازگار نیست. اعمالی از قبیل: یک. بدعت؛ (پاپ هانوریوس اول و پاپ ویگیلیوس) (کونگ، 1384: 110) دو. گرفتن رشوه و جمع‌آوری اموال دنیا: در کلیسای قرن پانزدهم، جایی برای تجلی سجیّه و فضیلت فقر نبود. از مبلغ ناقابلی که برای احراز به مقام کشیشی پرداخت می‌شد، تا پول‌های هنگفتی که کاردینال‌ها برای ترفیع خود می‌دادند، هر انتصابی تقریباً مستلزم «چرب کردن سبیل» رؤسای مافوق بود. یکی از راه‌های پول‌اندوزی پاپ‌ها عبارت بود از فروش ادارات وابسته به کلیسا یا نصب اشخاصی به مقامات کلیسایی و حتی کاردینالی که حاضر بودند کمک اساسی به هزینه کلیسا بکنند. (دورانت، 1376: 6 / 22) سه. فسق و فجور، به‌گونه‌ای که به دستور پاپ بعدی (استفان ششم) پاپ قبلی (فرموس) را از قبر درآورد و بعد از محاکمه، او را مثله کرد؛ چهار. آلودگی اخلاقی (پاپ بندیک نهم) (همان: 4 / 695 ؛ توفیقی، 1384: 154 ـ 152؛ زیبایی‌نژاد، 1384: 268) اگر کسی بخواهد برای توجیه این اشکالات تفسیری که هانس کونگ در باب خطاناپذیری (اصلاً گزاره مصون از خطا نه ازسوی پاپ و نه ازسوی کلیسا و نه ازسوی کتاب مقدس، نمی‌تواند وجود داشته یاشد. بلکه مفهوم مصون بودن از انحراف اساسی وجود دارد. (لین، 1384: 500) جواب خواهیم داد با عوض کردن عنوان خطاناپذیری پاپ به‌عنوان دیگر مانند: مصون بودن از انحراف اساسی به نظر باشد یا دوام، ثبات و زوال‌ناپدیری کلیسای که پاپ نیز جزء آن گردد، صورت مسئله تغییر می‌یابد. و از صرف دوام موضوع یا کلیسا؛ الزاماً حقانیت آن معلوم نمی‌گردد. ج) مقایسه دیدگاه شیعه و کاتولیک باتوجه به موضوعاتی که در این مقال طرح گردید، زمینه امکان مقایسه مذهب شیعه امامیه و مذهب کاتولیک در موضوع عصمت و خطاناپذیری فراهم گشت. تشابهات و اختلافات آن دو در جدول زیر ارائه می‌گردد: عناوین مذهب شیعه مذهب کاتولیک 1 عنوان امام / پاپ در قرآن آمده در کتاب مقدس نیامده 2 نقش امام / پاپ امام عامل بقای اسلام است پاپ رئیس مذهب کاتولیک است 3 شرایط سنی امام / پاپ شرط سنی ندارد دارد (کمتر از 80 سال باشد) 4 راه تعیین امام / پاپ نص الهی (نص جلی) انتخاب و بیعت اسقفان 5 مشروعیت امام / پاپ با نصب الهی به‌اعتبار پطرس / بی‌واسطه از خدا 6 نهادینه بودن معرفی و تعداد معلوم شده است معرفی و مشخص نشده است 7 بشارت امام / پاپ در ادیان در تورات (پیدایش، باب 17، فقره 21) آمده است نیامده است 8 جایگاه امام / پاپ بالاصاله/ بالنیابه از خداست جانشین پطرس و نایب عیسی است 9 مقام عصمت / خطاناپذیری اکتسابی - تفضلی اکتسابی 10 قلمرو عصمت علم، گفتار و کردار در کرسی فتوا 11 دلایل عصمت / خطاناپذیری عقلی، قرآنی و روایی عقلی، نقلی و مصوبه واتیکان اول 12 زمان عصمت / خطاناپذیری از بدو تولد از زمان انتصاب 13 عصمت امام / پاپ از گناه و ظلم در قرآن آمده است در انجیل نیامده است 14 تعداد در هر زمان امام / پاپ یکی بیش نیست ممکن است متعدد باشد (شقاق حکومت پاپ) نتیجه موضوع عصمت امام و خطاناپذیری پاپ در مذهب شیعه و کاتولیک با دو پیش‌فرض متفاوت و دو نقش جداگانه در امور دینی و سیاسی است. به‌اعتقاد مسیحیان، خطاناپذیری عطیه‌ای برای بشر در عصر انقطاع وحی است؛ درصورتیکه در مذهب شیعه، وحی رسالی منحصر در زمان رسالت است و عصمت منحصر به زمان وحی رسالی نمی‌شوند. بنابراین غیر از شباهت ظاهری و بدوی، موضوع در دو مذهب ساختار کاملاً متفاوتی پیدا می‌کند. در مکتب شیعه امامیه، عصمت امام در عصر رسالت به‌وسیله وحی الهی نهادینه شده است و قرآن مجید به‌صراحت به موضوعات امامت، معصومیت امام و هدایتگری وی پرداخته است. در این مذهب، امام واسطه فیض الهی در جهان بوده، در زمان خود بی‌نظیر است و معادل و معارض ندارد. ازاین‌رو به‌وسیله نص الهی معین می‌گردد و مردم در این موضوع هیچ نقشی ندارند. همه این موارد شاخصه‌های برجسته یک مذهب در میان مذاهب و یک دین در میان ادیان محسوب می‌گردد. در مذهب کاتولیک، موضوع پاپ، خطاناپذیری و هدایتگری وی نه‌تنها در عصر رسالت عیسی نهادینه نشده، بعدها هم در کتاب مقدس به‌صراحت طرح نگشته است و آنچه در این خصوص به فقراتی از کتاب مقدس استناد می‌گردد، همگی تفاسیر برخی متکلمان مسیحی و اختلافی است. نقش پاپ، واسطه‌گری در فیض الهی نیست و ممکن است وی در یک زمان بدیل داشته باشد. واژه پاپ کم‌کم وارد مسیحیت شد و در قرن نوزدهم شورای واتیکان اول به‌صورت اعتقادنامه جزمی به آن رسمیت بخشید. در مصوبه شورای واتیکان اول علاوه بر خطاناپذیری پاپ، گستره خطاناپذیری و اینکه او مستقل از سازمان کلیسا دارای خطاناپذیری است، به تصویب رسید؛ اما چون با عقاید ریشه‌ای مسیحیت سازگار نبود، اعتراضات بعدی در قالب تأسیس کلیسای کاتولیک قدیم یا نوشتن کتاب‌هایی مانند کتاب پاپ و شورا اثر ایگناز فون دولینگر و ... را درپی داشت. پی نوشت: 1. Ratzinger Joseph. 2. انجیل متی برای یهودیان و انجیل مرقس برای رومیان نوشته شده است. منابع و مآخذ قرآن کریم.
نهج‌البلاغه.
کتاب مقدس.
آشتیانی، جلال‌الدین، 1379، تحقیقی در دین مسیح، تهران، نگارش، چ دوم.
ابن‌حنبل، احمد، 1425ق، فضائل اهل‌البیت من کتاب فضائل‌الصحابه، تحقیق کاظم المحمودی، تهران، المجمع العالی للتقریب بین المذهب الاسلامیه، الطبعة الاولی.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم، 1414ق، لسان‌العرب، بیروت، دار صادر، چ سوم.
ابن‌میثم بحرانی، علی، 1406ق، قواعد المرام فی علم الکلام، تحقیق احمد حسینی، قم، نشرمکتبه آیة‌الله العظمی مرعشی نجفی، چ دوم.
ابوالمعالی، محمد بن الحسین العلوی، 1342، تاریخ کامل ادیان، تهران، مؤسسه مطبوعاتی فراهانی.
باطنی، محمدرضا، 1374، فرهنگ معاصر انگلیسی ـ فارسی، تهران، مؤسسه فرهنگ معاصر، چاپ مکرر.
برانتل، جورج، 1381، آیین کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چ اول.
تفتازانی، سعدالدین، 1409ق، شرح المقاصد، تصدیر صالح موسی شرف، قم، منشورات شریف رضی، طبعة الاولی.
توفیقی، حسین، 1384، آشنایی با ادیان بزرگ، قم، مؤسسه فرهنگی طه، چ هفتم.
جوادی‌آملی، عبدالله، 1382، سیره رسول اکرم در قرآن، قم ، اسراء، چ سوم.
ـــــــــــــــ ، 1387، تسنیم، قم، اسراء، چ اول.
ـــــــــــــــ ، 1389، منزلت عقل در هندسه معرفت دینی، قم ، اسراء، چ چهارم.
دانستن، جی لسلی، 1381، آیین پروتستان، ترجمه عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، قم، مرکز آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله علیه)، چ اول.
دورانت، ویل، 1376، تاریخ تمدن، ترجمه احمد آرام، تهران، شرکت انتشارات علمی، چ پنجم.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، 1412ق، المفردات فی غریب القرآن، بیروت، دارالعلم الدارالشامیه، چ اول.
ربانی‌گلپایگانی، علی، 1381، فرق و مذاهب کلامی، قم، مرکز بین‌المللی ترجمه و نشر المصطفی، چ پنجم.
زیبایی‌نژاد، محمدرضا، 1384، مسیحیت‌شناسی مقایسه‌ای، تهران، صدا وسیما، چ دوم.
سیوالد، پیتر، 1382، گذشته، حال و آینده کلیسا درگفتگوی بی‌پرده با رئیس اداره جانسین دادگاه‌های تفتیش عقاید، ترجمه محمدرضا ولی‌زاده، تهران، قوانین، چ دوم.
شهرستانی، عبدالکریم، 1364، الملل والنحل، قم، الشریف الرضی،چ سوم.
شیخ مفید، محمد بن نعمان، 1371ق، اوائل‌‌المقالات فی‌المذاهب و المختارات، قم، منشورات مکتبه الداوری، چ دوم.
صانعی، مرتضی، 1387، خطاناپذیری پاپ، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله علیه)، چ اول.
طباطبایی، سید محمدحسین، 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چ پنجم.
طوسی، خواجه نصیرالدین، 1416ق، قواعد العقائد، تحقیق علی ربانی‌گلپایگانی، قم، لجنة ادارة الحوزة العلمیة.
ـــــــــــــــ ، 1985م، تلخیص‌‌‌المحصّل المعروف به‌نقد‌المحصّل، بیروت، دارالاضوء، چ دوم.
طوسی، محمد بن حسن، 1406ق، الاقتصاد فیما یتلعق بالاعتقاد، بیروت لبنان، دارالاضواء، چ اول.
عبدخدایی، مجتبی، 1385، واتیکان کلیسای جهانی کاتولیک، تهران، بین‌المللی الهدی، چ دوم.
علامه حلی، ابومنصور حسن بن یوسف، الباب الحادی عشر، 1399ق، محشی محسن صدر رضوانی، قم، ناشر کتابفروشی مصطفوی، الطبعة الثانیه.
علم‌الهدی، مرتضی، 1380، تنزیه الانبیاء و الائمه، تحقیق فارس حسون کریم، قم، بوستان کتاب قم، چ اول.
ـــــــــــــــ ، 1405ق، رسائل شریف مرتضی، تحقیق سیدمهدی رجایی، قم، دارالقرآن، چ اول.
قریشی، سیدعلی‌اکبر، 1371، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چ ششم.
کلینی، محمد بن یعقوب، 1385، اصول‌کافی، ترجمه شیخ محمدباقر کمره‌ای، اسوه، چ هفتم.
کونگ، هانس، 1384، تاریخ کلیسای کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چ اول.
گریدی، جوان اُ.، 1377، مسیحیت و بدعت‌ها، ترجمه عبدالرحیم سلیمانی اردستانی، قم، مؤسسه فرهنگی طه، چ اول.
لین، تونی، 1384، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه روبرت آسریان، تهران، نشر فرزان روز، چ دوم.
مجلسی، محمدباقر، 1404ق، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفا.
مقداد سیوری حلی، جمال‌الدین فاضل، 1405ق، ارشادالطالبین الی نهج المسترشدین، قم، منشورات مکتبه آیة‌الله العظمی مرعشی نجفی.
مکارم شیرازی، ناصر، 1374، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چ اول.
میشل، توماس، 1377، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چ اول.
والز، اندرو، 1385، مسیحیت در جهان امروز، ترجمه احمدرضا مفتاح و حمید بخشنده، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، چ اول.
وان وورست، رابرت ای.، 1384، مسیحیت از لا‌‌‌‌به‌لای متون، مترجمان جواد باغبانی و عباس رسول‌زاده، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(رحمه الله علیه)، چ اول. محمد کاوه: استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب. فصلنامه علمی ـ پژوهشی اندیشه نوین دینی 32 انتهای متن/
93/12/09 - 05:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 288]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها