محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826883573
عرفان و رهبانیت در مسیحیت
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
عرفان و رهبانیت در مسیحیت
در تاریخ کلیسا عرفان با رهبانیت به هم آمیخته است. نظام‌های رهبانی در تاریخ مسیحیت همواره بر عرفان عملی تأکید داشته‌اند و با انحرافاتى نیز همراه بوده‌اند.
بخش اول چکیده عرفان برای درک حقایق ادیان در برابر ظواهر دینی و تفکر عقلی طراحی شده و در حیات معنوی پیروان آنها تأثیر فراوانی داشته است. موضوع عرفان وجود، غایت آن اتصال به وجود نامحدود و زبان آن رمزی است. در مسیحیت الوهیت عیسی بر پایه مفهوم اتحاد و حلول توجیه می‌شود و آگوستین به عرفان مسیحی رنگ فلسفی می‌دهد. در تاریخ کلیسا عرفان با رهبانیت به هم آمیخته است. مسیحیت نیز در آغاز گونه‌ای عرفان یهودی بود و در مسیر خود از حکمت نوافلاطونی و عرفان هرمسی و غنوصی تأثیر پذیرفت. نظام‌های رهبانی در تاریخ مسیحیت همواره بر عرفان عملی تأکید داشته‌اند و با انحرافاتى نیز همراه بوده‌اند. مقدمه عرفان برای درک حقایق ادیان در برابر ظواهر دینی و تفکر عقلی طراحی شده است و همواره در حیات معنوی پیروان ادیان تأثیر فراوان داشته است. عرفان از ذوق بر‌می‌خیزد و رابطه‌ای تنگاتنگ با هنر دارد و در هر سرزمینی می‌روید و خود را با دین رایج هر زمان و مکان هماهنگ می‌سازد. عرفان شناخت مستقیم خدا از راه تجربه دینی فردی و پرستش او بر پایه محبت است. علّامه طباطبائی در این‌باره می‌نویسد: عارف کسی است که خدا را از راه مهر و محبت پرستش می‌کند، نه به امید ثواب و نه از ترس عقاب. از اینجا روشن است که عرفان را نباید در برابر مذاهب دیگر مذهبی شمرد، بلکه عرفان راهی است از راه‌های پرستش (پرستش از راه محبت، نه از راه بیم یا امید) و راهی است برای درک حقایق ادیان در برابر ظواهر دینی و راه تفکر عقلی. هریک از مذاهب خداپرستی، حتی وثنیت پیروانی دارد که از این راه سلوک می‌کنند. وثنیت، کلیمیت، مسیحیت، مجوسیت و اسلام عارف دارند و غیرعارف.1 برای آنکه مفاهیم عرفانی به خوبی درک شود، باید با اصطلاحات اهل عرفان آشنا بود. عرفان مانند هر علم دیگری اصطلاحاتی مخصوص به خود دارد. زبانش، زبان رمز است. برخی کتاب‌های عرفانی، کلید این رمزها را به دست داده‌اند. آشنایی با کلید رمزها سبب برطرف شدن بسیاری از ابهامات و ایهامات می‌شود.2 سخن عشق نه آن است که آید به زبان ساقیا می‌ده و کوتاه کن این گفت‌وشنفت3 موضوع عرفان وجود یا هستی مطلق و مقصود از آن خدا است. عارف از هرگونه کثرتی ابا دارد. برای عارف، خدا تمام موضوع علم او محسوب می‌شود. اساس عرفان وحدت وجود است. احساس «تماس» انسان با خدا و اتحاد پیوسته با او، یکی از اصول عرفان مسیحی است. وحدت با خدا در میان عارفان مسیحی درست‌اندیش، به معنای اتحادروحانی خالق و مخلوق در محبت و اراده است. عارفان مسیحی، جدایی بین خالق و مخلوق را امری قطعی می‌دانند و مفهوم ذوب شدن در خدا4 را انکار می‌کنند. «ذوب شدن در خدا» در اصطلاح عرفان اسلامی «وصل» نامیده می‌شود. در عرفان مسیحی، رؤیا، خلسه و خلع بدن مطرح می‌شود، ولی توجه به این امور پس از رسیدن به درجاتی از تجربه روحانی پایان می‌یابند.5 اساس عرفان مسیحی ارتباط بی‌واسطه بین انسان و خداست. و غایت مطلوب این عرفان، اتصال به وجود نامحدود است. از دیدگاه برخی از عارفان هدف از زندگی مسیحی اتحاد استوار بین خدا و مؤمن است. این اتحاد به تذریج انسان را خدا می‌سازد.عارف به درگاه الاهی بار می‌یابد و این تشرف را با تعقل و تفکر نمی‌توان اثبات یا نفی کرد. طریقه عرفان، که الاهیات عرفانی نیز خوانده می‌شود، گاه موجب ترویج زهد و تأله و گاه موجب تمایلات الحادی و بدعت‌آمیز شده است.6 در مسیحیت، الوهیت عیسی بر پایه مفهوم اتحاد و حلول توجیه می‌شود. عیسی «خود» را در «پدر» و «پدر» را در «خود» می‌یابد و آنچه را بر زبانش جاری می‌شود، به «پدر»، که در وجود اوست، نسبت می‌دهد.7 عیسی این یگانگی را برای رسولان خود نیز قائل می‌شود: «تا همه یک گردند. چنان‌که تو ای پدر، در من هستی و من در تو، تا ایشان نیز در ما یک باشند تا جهان ایمان آورد که تو مرا فرستاده‌ای.»8 کلمنت اسکندرانی از پدران کلیسا اعتقاد داشت که این اتصال و یگانگی، نه از راه علم، بلکه از طریق تحقیر حیات دنیوی و با عزلت و ریاضت به دست می‌آید. این تلقی مبنای عرفان مسیحی بود که در قرن چهارم با توسعه رهبانیت بیشتر مورد توجه قرار گرفت. آگوستین ذوق عرفانی خود را برای دفاع از ایمان به کار گرفت و به عرفان مسیحی رنگ فلسفی داد.9 پیشینة رهبانیت و عرفان رهبانیت و عرفان در تاریخ کلیسا به هم آمیخته‌اند. گفته می‌شود حدود 250 سال پیش از میلاد، هیئت‌های تبلیغی امپراتور هند آشوکا10 زندگی رهبانی و اخلاقیات دین بودا را به خاور نزدیک آوردند. اِسِنیان یهودی در یهودا و پرستندگان سراپیس11 در مصر، از آرمان‌ها و آداب این هیئت‌ها استقبال کردند و آنها را به نسل‌های بعد انتقال دادند.12 نام اِسِنی، مأخوذ از یک لفظ آرامی به معنای «شفادهنده» یا از یک واژه سُریانی به معنای «پرهیزکار» است. اسنیان مالکیت فردی را مردود می‌دانستند و به صورت اشتراکی زندگی می‌کردند. از دسترنج خود بهره می‌بردند و به ازدواج روی خوش نشان نمی‌دادند و زنان را در جمع خود نمی‌پذیرفتند. اسنیان گروهی از یهودیان بودند که پیش از میلاد مسیح، برای دور ماندن از فساد جامعه به صحرا پناه بردند و دیرهایی را نزدیک قُمران در کرانه بحرالمیت تأسیس کردند. بیشتر آنچه امروزه دربارة اسنیان می‌دانیم، برگرفته از طومارهای بحرالمیت13 است که به طور تصادفی در سال‌های 1947 و 1951 از غارهای فلسطین به دست آمد. یوسفوس در قرن اول، عقاید و رسوم آنان را متأثر از رواقیان و فیثاغورسیان و تعدادشان را 4000 تن می‌داند.14 این رقم، برای یک فرقه زاهد و گوشه‌گیر رقم قابل ملاحظه‌ای است. فیلو، حکیم یهودی اهل اسکندریه (20ق.م.-50م.) می‌نویسد: «در صحرای مصر گروهی از یهودیان و غیریهودیان، زن و مرد، در حجره‌های جدا از هم زندگی می‌کردند، روابط جنسی نداشتند، روز شنبه برای نماز جماعت گردهم می‌آمدند، و خود را تراپویتای15 یعنی شفادهندگان (روح) می‌نامیدند.»16 بسیاری از اشکال پارسایی در کتاب‌های عهد عتیق وجود دارد. نمونه‌هایی از رهبانیت یهودی، در آثار فیلون و یوسیفوس دیده می‌شود. مسیحیت نیز در آغاز گونه‌ای عرفان یهودی بود و آن را «طریقت» می‌نامیدند.17 عرفان مسیحی در مسیر پیدایش و تکامل خود، از حکمت یهودی از طریق فیلو و از حکمت نوافلاطونی از طریق افلوطین (م. 270) و از عرفان هرمسی و غنوصی تأثیر پذیرفته است. عرفان یهودی قَبالا (یعنی مقبول) نامیده می‌شود. عرفان یهودی در حیات معنوی بنی‌اسرائیل بسیار تأثیر داشته است. یکی از مهم‌ترین آثار در عرفان یهودی، کتاب زوهَر (یعنی درخشان) است. درباره مؤلف واقعی این کتاب، اختلاف وجود دارد. در حدود نیمه قرن هجدهم فرقه عرفانی حسیدیم تأسیس شد و در شرق اروپا رواج یافت. این فرقه نمونه‌ای از عرفان عملی نزد یهود است که مراسم سماع نیز دارد. برخی ادیان، بر عرفان نظری و برخی دیگر بر عرفان عملی تأکید می‌کنند. ولی می‌توان گفت که هر دو عرفان در همة ادیان حضور دارند. عرفان نظری در یهودیت سابقه‌ای طولانی دارد. اما هر دو عرفان نظری و عملی، در مسیحیت بیشتر شکوفا شده است. عرفان در مسیحیت مانند تصوف در اسلام، با انحرافاتی نیز همراه بوده است. در جهان اسلام، برخی از صوفیان منحرف با ادعای اینکه به مقام «یقین» رسیده‌اند و «مست» می‌عشق خدایند، با استناد به آیه «وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّی یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ»(حجر: 99) و یا آیة «لاَ تَقْرَبُوا الصَّلاَةَ وَ أَنتُمْ سُکَارَی»(نساء: 45) عبادات را ترک می‌کرده‌اند. علل گرایش به عرفان و رهبانیت قرآن مجید رهبانیت را ابداعی معرفی می¬کند که خدا آن را علاوه بر رأفت و رحمت، در دل¬ پیروان حضرت عیسی مسیح قرار داده است.18 عوامل گوناگونی در پیدایش و گسترش رهبانیت مسیحی مؤثر بوده‌اند، در طول تاریخ عده‌ای برای تقرب به خدا، رهایی از آثار گناه، رسیدن به زندگی آرام و دستیابی به سعادت جاودانی، زندگی رهبانی را برگزیدهاند. هنگامی که در قرون نخست، طوفان آزارهای سخت بر مسیحیان وزیدن گرفت، برخی از ایشان به ریاضت روی آوردند و رهبانیت را شیوه زندگی خود قرار دادند. دنیاگرایی و غوطهور شدن در مادیات از یک‌سو، و آخرتگرایی و زیادهروی در معنویات از سوی دیگر، تعادل جامعه را بر هم می‌زند. در واکنش به افراط در دنیاگرایی امپراتوری روم، در جوامع مسیحی دیرهایی پدید آمد. این روند نهادینه شد و رهبانیت و دیرنشینی را به وجود آورد. «دیر» در اصل، واژهاى سُریانى و به معناى «مسکن» بوده و سپس به مسکن راهبان اختصاص یافته است. در عربى دیر «صومعه» نیز نامیده مىشود. در زمان قسطنطین، مسیحیت دین دولتی شد. بیشتر شهروندان رومی مسیحیت را پذیرفتند. در این زمان، سطح دینداری مردم کاهش یافت و زندگی بسیاری از مسیحیان با تعالیم مسیح و شیوه زندگی او شباهتی نداشت. این دگرگونی اجتماعی، زمینهساز گرایش برخی افراد به رهبانیت شد. برخی نیز برای رهایی از جنگ، درگیری، خدمت سربازی، کارهای طاقتفرسا، مالیات و مشکلات خانوادگی، به زندگی رهبانی روی آوردند. علامه شهید مطهرى علل تمایل بشر به ریاضت و رهبانیت و تفاوت زهد اسلامى با رهبانیت مسیحى را در برخی از آثار خود بررسى کرده است.19 بیابان‌نشینی، عرفان و رهبانیت قرآن کریم، از جوانمردانی به نام «اصحاب کهف» یاد می‌کند که برای حفظ ایمان خود، به غاری پناه بردند تا خدای خود را پرستش کنند.20 این افراد در تاریخ مسیحیت، همان کسانی هستند که در دوران آزار مسیحیان در زمان دسیوس21 امپراتور روم (201-251)، برای حفظ ایمان خود به غاری در اطراف شهر افسس22 پناه بردند و به «هفت خفتگان»23 شهرت دارند.24 در قرون نخست مسیحیت، رهبانیت و بیابان‌نشینی به هم آمیخته بود.25 در آن هنگام، برخی مسیحیان زندگی در شهرها را رها می‌کردند و به عزلت در بیابان روی میآوردند. آنان راهبانی بودند که با ترک شهرهای جهان شرک، در خلوت بیابان زندگی می‌کردند. این گوشه‌نشینان زندگی در تنهایی، همراه با دعا و روزه را بر حضور در اجتماع ترجیح میدادند. برخی از داستان‌ها و سخنان این راهبان در مجموعه‌ای با عنوان «حکمت مردان صحرا»26 گرد آمده است. پس از دوره آزار مسیحیان نیز، افرادی بیابان‌نشینی را برگزیدند و با استقبال، آن را جایگزین شهادت کردند. آنان پس از مرگ، همچون شهدا مورد احترام قرار گرفتند.27 هنگامی که شهرت یکی از راهبان بالا میگرفت، مردم برای زیارت وی به صحرا میرفتند تا از نصایح و مواعظ وی استفاده کنند. برخی از این زائران، شیوه زندگی آن راهب را برمیگزیدند و نزد وی میماندند. بدین‌سان نخستین دستههای رهبانی در اطراف دیرهای گوشه‌نشینان به وجود آمد. این دیرها بیشتر در دشتها و دامنه کوهها ساخته می‌شد. تا سالها پس از ظهور اسلام نیز برخی از این دیرها در سرزمین‌های اسلامی وجود داشته است و راهبانی در آنها زندگی می‌کرده‌اند.28 در جهان اسلام دو نوع راهب وجود داشته است: «رهبان الزنادقه» که بودایی و مانوی بودند و رهبانیت مسیحی که «رهبان النصاری» خوانده می‌شدند. دیرهای کوه آتوس29 و دیر کاترینای قدیسه در کوه سینا، نقش مهمی را در زندگی روحانی کلیسای ارتدکس بر عهده داشته‌اند. کوه آتوس در واقع، شبه‌جزیره‌ای در شمال یونان است که بیست دیر مستقل در اطراف آن قرار دارد و حدود 2000 راهب در این دیرها به سر می‌برند. میان خلوت‌نشینان، به ویژه در دیرهای کوه آتوس از قرن چهارم و پنجم، سنتی تأملی، که به آن هزیکاسم30 (آداب و فنون ذکر) گفته می‌شد، وجود داشت. هزیکاسم از واژه یونانی «هسوکیا»،31 به معنای «آرامش و آسایش و صلح و صفا» می‌آید. محور ریاضت هزیکاسم، توجه نیروی معنوی به اعماق و اسرار قلب است. برخی از محققان، سنت هزیکاسم را شبیه مراسم ذکر در تصوف دانسته‌اند. گریگوری سینایی32 (م.1347)، در کتاب دستورالعمل‌هایی برای هزیکاست‌ها33 شرح می‌دهد که چگونه باید دم را فرو برد و از نفس کشیدن دوری کرد تا ذهن پراکنده نگردد، آن‌گاه با توجه عقل به قلب، باید «دعای عیسی» یا «دعای قلب» را این‌گونه تکرار کرد: «خداوندا! ای عیسی مسیح، ای پسر خدا، به من که یک گناهکارم، رحم کن.» این مشهورترین شکل دعای عیسی است.34 شهرت دعای عیسی، مرهون سایمون معروف به «متأله جدید» است. او یک راهب و عارف بیزانسی بود که در قرن یازدهم به شرح این دعا پرداخت. نهضت دعای عیسی تا امروز باقی است. به ویژه این دعا در صومعه کوه آتوس قوت دارد. در آنجا راهبانی با هدف دستیابی به آرامش روح و اتحاد با خدا، بی‌وقفه به این دعا و ذکر ذهنی و عقلی مشغول هستند. عرفان و رهبانیت زنان مطالعة تاریخ مسیحیت، ما را با زنانی آشنا می¬کند که در تاریخ کلیسا مؤثر بوده‌اند و حتی نقش رهبری داشته‌اند. زنان نیکوکاری که خانه‌های خود را برای عبادت در اختیار مؤمنان می‌گذاشتند. عهد جدید از پیش¬گویان زن و حتی از رسولان زن سخن می‌گوید.35 در میان آنان یونیا برجسته است.36 گروهی از زنان زندگی در انزوا و تنهایی را برمی¬گزیدند و به صورت فردی یا جمعی، راه سیر و سلوک را پیش می¬گرفتند. در میان این گروه، زنانی از همه طبقات جامعه پیدا می‌شد. حتی برخی از روسپیان پس از توبه و ندامت، به رهبانیت روی میآوردند. حکایات و داستانهای این گروه بخشی از ادبیات دینی مسیحیت را تشکیل می‌دهد.37 در قرون چهارم و پنجم میلادی، برخی از زنان زاهد مسیحی در گروههای رهبانی و در مواردی به صورت فردی زندگی می‌کردند. بیشتر آنان در صحراهای مصر، فلسطین و سوریه بودند و به «مادران صحرا» شهرت داشتند. آنچه دربارة این زنان می‌دانیم، اغلب از چهار منبع ذیل گرفته شده است: الف. سخنان مادران صحرا:38 در این مجموعه، چهل و هفت گفتار از سه مادر گردآوری شده است که تجربیات، تخیلات و تمثیلات آنان را نشان می‌دهد. ب. فردوس پدران مقدس:39 در این کتاب، پالادیوس40 زندگی راهبان و راهبهها را به نگارش درآورده است. نویسنده در این مجموعه، شرح‌حال دوازده راهبه را به عنوان نمونههای زهد و پاکدامنی جای می¬دهد. ج. زندگی‌نامه زنان زاهد:41 این کتاب به زندگی زنان زاهد میپردازد و در آن، بیش از صد نامه از جروم (هیرونوموس)42 دربارة رهبانیت وجود دارد. د. داستانهای روسپیان صحرا:43 این کتاب پیرامون زندگی عبرتانگیز و درسآموز روسپیانی است که توبه کرده و به رهبانیت روی آورده و در گمنامی به سیر و سلوک فردی پرداختهاند. در قرون بعد نیز زنان پارسایی قدم در راه سلوک عرفانی گذاشتند. قدیسه‌هایی مانند کلارا، کاترینای سینایی و ترزای اویلی در عرفان و ریاضت همپایه مردان بزرگ عصر خود بودند. نذر برای رهبانیت رهبانیت در گسترش مسیحیت تأثیرگذار بوده و «نذر» برای رهبانیت، همواره در میان مسیحیان وجود داشته است. پدران و مادرانی نذر می‌کردند و کودک شیرخوار خود را به دیر می‌سپردند، این نذرشدگان تا پایان عمر می‌بایست در خدمت دیر باشند. بعضی در هفت‌سالگی یا در سنین بالاتر به دیر سپرده می‌شدند. این نذرها نیابتی و برگشت‌ناپذیر بود تا آنکه پاپ الکساندر سوم در 1179 فرمان داد که کودکان وقتی به سن چهارده‌سالگی رسیدند، می‌توانند آن را لغو کنند.44 پی‌نوشت‌ها: 1. سیدمحمدحسین طباطبائی، شیعه در اسلام، ص 63-64. 2. مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج1، ص451. 3. حافظ 4. «ذوب شدن در خدا» در اصطلاح تصوف اسلامی «وصل» نامیده می‌شود. 5. توماس میشل، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، ص140. 6. عبدالحسین زرین‌کوب، دفتر ایام، ص322. 7. یوحنا، 14: 10-11. 8. همان، 17: 21. 9. عبدالحسین زرین‌کوب، در قلمرو وجدان، ص 347-352. 10. Asoka. 11. (Serapium) Serapis از خدایان مصر باستان که عبادت او ترکیبى از آیین پرستش گاو آپیس و اوزیریس بود. 12. ویل دورانت، تاریخ تمدن، ترجمه گروهی از مترجمان، ج4، ص74. 13. The Dead Sea Scrolls. 14. Josephus, Antiquities of the Jews, xviii, i, 5. 15. Therapeutae. 16. ویل دورانت، همان، ج3، ص618. 17. اعمال رسولان، 9: 2 و 22: 4. 18. حدید: 27. 19. ر.ک: مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج16، ص514- 519 و ج19، ص397-403. 20. کهف8: -25. 21. Decius که معرب آن دقیانوس یا داقیوس است. 22. Ephesus. 23. Seven Sleepers. 24. The Encyclopedia of Religion, vol.13, p.362. 25. hermit (هِرمیت) به معناى «گوشه نشین» از اِرِمیتِس یونانى به معناى «بیاباننشین» مىآید. دو واژه monastic (موناستیک) به معناى «خلوتنشین» و monk (مانک) به معناى «راهب» برگرفته از واژه یونانى موناخوس است. 26. The Wisdom of the Desert Sayings from the Desert Fathers of the Fourth Century. 27. New Catholic Encyclopedia, Vol.9, p.919. 28. استاد مطهری مىگوید: عجیب این است که این مراکز عبادت و انزوا ] دیرها[، سبب رواج فحشا و شراب در جهان اسلام شد. چون شراب و خلوت با زن [در آنها] ممنوع نبود و حجاب نیز معمول نبود، خواه ناخواه همین مراکز عبادت تبدیل به مرکز فساد مىشد (مرتضی مطهری، مجموعه آثار، ج17 ص664). 29. Athos. 30. hesychasm. 31. hesuchia. 32. Gregory of Sinai. 33. Instruction to Hesychasts. 34. داریوش شایگان، ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، ج2، ص 645-646. 35. رساله به رومیان 16: 7. در نسخه¬های بعدی واژه junia (مونث) به junias (مذکر) تبدیل شده است. 36. The Catholic Church, p.20. 37. رابرت وان وورست، مسیحیت از لابهلای متون، ترجمه جواد باغبانی و عباس رسول‌زاده، ص243ـ244. 38. Sayings of the Desert Mothers. 39. Historia Lausiaca. 40. Palladius. 41. Vita of Ascetic Women. 42. Jerome (Hieronymus). 43. Stories of Desert Harlots. 44. ویل دورانت، همان، ج4، ص693. منابع نهج البلاغة، گردآوری سید رضی، تحقیق صبحی الصالح، بیروت، بی‌نا، 1967. اکمپیس، توماس، اقتدا به مسیح، ترجمه سعید عدالتنژاد، تهران، طرح نو، 1382. البستانی، بطرس، دایرةالمعارف، بیروت، دار المعرفة، بی‌تا. پیترز، اف. ئی، یهودیت، مسیحیت و اسلام، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1384. توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، تهران، سمت، 1384. خوری حتی، فیلیپ، شرق نزدیک در تاریخ، ترجمه قمر آریان، تهران، علمی و فرهنگی، 1382. دورانت، ویل، تاریخ تمدن، ترجمه گروهی از مترجمان، تهران، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی، 1371. راسل، برتراند، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه نجف دریابندری، تهران، کتاب پرواز، 1373. رسول‌زاده، عباس و جواد باغبانی، شناخت مسیحیت، قم، موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1389. زرین‌کوب، عبدالحسین، در قلمرو وجدان، تهران، علمی و فرهنگی، 1369. ـــــ ، دفتر ایام، تهران، علمی، معین، 1365. ژان دانیلو، ریشههای مسیحیت در اسناد بحرالمیت، ترجمه علی مهدیزاده، قم، نشر ادیان، 1383. شایگان، داریوش، ادیان و مکتب‌های فلسفی هند، تهران امیرکبیر، 1362. شریعتمداری، محمدرضا، «معرفی مجله المشرق». هفت آسمان، ش 5، بهار 79. کتاب مقدس، ترجمه دکتر بروس، لندن، ایلام، 1904. کونگ، هانس، تاریخ کلیسای کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1384. لوگوف، ژاک، روشنفکران در قرون وسطا، ترجمه حسن افشار، تهران، مرکز، 1376. محمدیان، بهرام، دایرة المعارف کتاب مقدس، تهران، سرخدار، 1381. مرتضی مطهری، مجموعه آثار، قم، صدرا، بی‌تا. میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، 1377. و.م. میلر، تاریخ کلیسای قدیم در امپراطوری روم و ایران، ترجمه علی نخستین، بی‌جا، حیات ابدی، 1981. وان وورست، رابرت، مسیحیت از لابهلای متون، ترجمه جواد باغبانی و عباس رسول‌زاده، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1384. هاکس آمریکایی، قاموس کتاب مقدس، تهران، اساطیر، 1377. Mircea Eliade (ed.), The Encyclopedia of Religion, Macmillan,1987, 16vols. Philip Schaff (ed.), The Creeds of Christendom, Baker Books, 1993, 3 vols. Hans Kung, The Catholic Church, A Modern library Chronicles Book, New York, 2001. عباس رسول‌زاده/ دانش‌آموخته حوزه و پژوهشگر ادیان منبع: فصلنامه معرفت ادیان شماره 7 http://marefateadyan.nashriyat.ir/node/73 ادامه دارد...
92/12/25 - 01:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 148]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها