تور لحظه آخری
امروز : چهارشنبه ، 7 شهریور 1403    احادیث و روایات:  پیامبر اکرم (ص):به وسيله من هشدار داده شديد و به وسيله على عليه ‏السلام هدايت مى‏يابيد و به وسي...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها




آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1812855404




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
archive  refresh

همای صفا به بهانه‏ی درگذشت استاد جلال الدین همایی


واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
همای صفا به بهانه‏ی درگذشت استاد جلال الدین همایی
همای صفا به بهانه‏ی درگذشت استاد جلال الدین همایی نويسنده:میرصادق سیدنژادمنبع:مجله دیدار آشنا ولادت استاد همایی استاد سیدجمال الدین همایی در 13 دی ماه 1278 ش در اصفهان و در كانون گرم خانواده‏ای دانش پرور و اهل فضل و ادب چشم به جهان گشود . پدر وی «طرب شیرازی‏» و پدر بزرگش «همای شیرازی‏» هر دو از شاعران به نام و گران سنگ دوره‏ی خود به‏شمار می‏آیند . استاد همایی درباره‏ی تولد خویش می‏نویسد: «ولایت من حوالی سحرگاه شب چهارشنبه غره‏ی رمضان 1317 ق مطابق 13 دی ماه (جدی) 1278 ش ... در محله‏ی پاقلعه (از محلات جنوب شرقی اصفهان) در خانه‏ی موروثی پدر (اتفاق) افتاده است ... نام اصلی كه پدر بر بنده نهاده و در پشت كلام الله مجید ثبت كرده جلال‏الدین است و نام خانوادگی همایی . آغاز تحصیل استاد همایی درس خواندن را از چهار - پنج‏سالگی نزد پدر ومادر فرهیخته‏ی خویش آغاز كرد . قرائت قرآن، ادعیه‏ی وارد شده، گلستان و غزلیات حافظ را از مادر آموخت . آن گاه او را به مكتب سپردند، تا اصول دین و اخلاق و آداب اسلامی را فراگیرد . وی در این‏باره می‏گوید: «در نزدیكی منزل ما زنی بود صالح و خداپرست‏به نام «نبات بیگم‏» مشهور به «ملاباجی‏» . وی ... با محبت و مهربانی، اصول و فروع دین و آداب وضو و نماز و روزه و ... را به من آموخت . البته این دروس را درخانه نیز پیش پدر و مادرم فراگرفته بودم و او همان یاد گرفته‏ها را تكمیل می‏كرد . من درمدت قلیلی در مكتب ملاباجی عم جزء سی‏ام قرآن راتمام كردم و به خاطر دارم كه پس از اتمام آن مادرم شخصا به مكتب آمد و یك كله قند شهری بایك دست لباس زنانه با بشقابی نقل بادام به ملاباجی هدیه كرد . (1) استاد همایی شش - هفت‏ساله بود كه به همراه برادر بزرگش به مكتب میرزاعبدالغفار پاقلعه‏ای رفت . وقتی در همان روز اول به اشاره‏ی استاد با صدای رسا و صحیح اولین شعر دیوان حافظ را خواند، مورد تشویق استاد قرار گرفت . وی به پدر استاد همایی نوشت: «قدر این كودك را بدانید» . در سال 1326 به مدرسه‏ی حقایق و پس از یك سال اقامت درآن‏جا به مدرسه‏ی «قدسیه‏» روانه شد . در آن‏جا حساب و هندسه‏ی جدید و اندكی تاریخ و جغرافیا آموخت . درهمین دوره به منظور آموزش خط، علاوه بر حضور در خدمت مرحوم میرزا حسن قدسی از محضر ملامحمدتقی كاتب خوش‏نویسی آموخت و از اواخر سال 1328 استاد همایی به مدرسه «نیماورد» نقل مكان كرد و تا سال 1348 به مدت بیست‏سال در آن مدرسه مشغول تحصیل علوم اسلامی شد . نیل به درجه‏ی اجتهاد بر اثر سخت كوشی مستمر طولی نكشید كه استاد همایی به دریافت چند فقره اجازه‏ی روایت و اجتهاد از علمای بزرگ عصر نایل آمد كه از آن جمله است: اجازه‏ی روایت از آیت الله حاج شیخ مرتضی آشتیانی; اجازه‏ی روایت از آیت الله شیخ محمدحسین فشاركی كه از فقهای بزرگ و مدرسان بنام حوزه‏ی اصفهان بوده‏اند، اجازه‏ی روایت و اجتهاد از آیت الله سیدمحمد نجف آبادی (م 1358 ق) ; اجازه‏ی اجتهاد از آیت الله حاج میرزا عبدالحسین سید العراقین خاتون آبادی (م 1350 ق) ; اجازه‏ی اجتهاد از آیت الله میرزا ابوطالب محتشمی كه از علمای كم نظیر در زمینه‏ی تسلط به علوم اسلامی بودند . تدریس در مدارس جدید تدریس در مدارس جدید را استاد همایی در حدود سال 1300 ش آغاز كردند . ابتدا در مدرسه‏ی صارمیه - كه اولین دبیرستان شش كلاسه‏ی اصفهان بود - به تدریس فلسفه و ادبیات فارسی و عربی پرداخت . در سال 1307 ش از اصفهان به تهران آمد و به طور رسمی در وزارت معارف مشغول به كار شد و به منظور تدریس راهی تبریز شد و تا سال 1310 در این شهر به تدریس فلسفه و ادبیات مشغول بود . پس از آن دوباره به تهران منتقل شد و در مدرسه‏ی دارالفنون، دبیرستان شرف مظفری و دبیرستان نظام به تدریس ادبیات پرداخت . در سال 1314 به دانشگاه راه یافت و سال‏ها در دوره‏ی دكتری دانشكده‏ی حقوق و ادبیات تدریس كرد و دوبار جهت تدریس در دانشگاه بیروت و لاهور فراخوانده شد و مدتی نیز عضو فرهنگستان ایران بود . سرانجام پس از 45 سال تدریس در سال 1345 ش بازنشسته شد و از آن به بعد تا آخر عمر به تالیف و تكمیل تحقیقات پرداخت . فعالیت‏های علمی و ادبی استاد جلال الدین همایی علاوه بر تدریس و تحقیق و تالیف در كارهای علمی مهمی كه در زمان حیات ایشان انجام می‏یافت در حد امكان شركت داشتند، به عنوان مثال استاد همایی در سال‏های 1319 و 1320 درتهیه‏ی مطالب و تراجم احوال و تنظیم و تالیف قسمتی از حرف «الف‏» لغت نامه‏ی ارزشمند دهخدا به مرحوم علی اكبر دهخدا كمك كردند و در سال 1321 به عضویت فرهنگستان درآمدند . پس از ایجاد مؤسسه‏ی «تحقیق در ادبیات و زبان خارجی‏» كه در سال 1341 باهدف فراهم ساختن زمینه‏ی همكاری بین دانشمندان و محققان رشته‏های مختلف ادبیات و زبان‏های ایرانی راه اندازی شده بود، استاد همایی در كمیسیون دستور زبان و كتاب‏شناسی و انجمن ادبی شركت فعال داشتند كه از جمله‏ی آن‏هاست: شركت در كنگره‏ی فردوسی، ابن سینا، مولوی، رودكی، و ابوریحان بیرونی . آثار و تالیفات استاد همایی استاد جلال الدین همایی در طول عمر پربركت‏خود علاوه بر تالیف ده‏ها جلد اثر مهم علمی به تصحیح و تحقیق بیش از ده جلد كتاب ارزشمند كه هریك به عنوان اثری ماندگار در عرصه‏ی فرهنگ و ادب اسلام و ایران مطرح هستند، پرداخته است كه از جمله‏ی آن‏هاست: مثنوی ولد نامه، التفهیم لاوائل صناعة التنجیم، نصیحة الملوك، مصباح الهدایة و مفتاح الكفایة، طرب خانه و دیوان حكیم مختاری غزنوی . گذشته از این تالیف بیش از پانزده كتاب درسی و نگارشی ده‏ها مقاله‏ی ارزشمند در زمینه‏ی ادبیات تاریخ، عرفان، تراجم و دستور زبان، بخشی از كارهای علمی استاد فرزانه علامه همایی است . تاریخ ادبیات ایران استاد همایی اولین كتاب مربوط به تاریخ ادبیات ایران را كه مشتمل بر بیش از 583 صفحه بود در سال 1308 چاپ كردند . استاد همایی در صدد بودند تا تاریخ ادبیات ایران را از زمان‏های قدیم تا عصر حاضر در پنج مجلد به این شرح تالیف نمایند: جلد اول: از ازمنه‏ی قدیم تا انقراض ساسانیان مشتمل بر سه دوره‏ی هخامنشی اسكندری، اشكانی و ساسانی; جلد دوم: از انقراض ساسانیان تا حمله‏ی مغول; جلد سوم: از حمله‏ی مغول تا انقراض صفویه; جلد چهارم: از انقراض صفویه تا دوران مشروطیت ایران; جلد پنجم: از عهد مشروطیت ایران تا زمان حیات استاد; اما متاسفانه شرایط و توان و عمر استاد اجازه نداد كه این كار به پایان برساند . فقط جلد اول و قسمتی از جلد دوم را تدوین و سپس منتشر كرد . غزالی نامه در این اثر استاد همایی شرح حال و آثار و عقاید و افكار ادبی و مذهبی و فلسفی و عرفانی امام ابو حامد محمد بن محمد بن غزالی رامورد بحث و بررسی قرار دهند . مولوی نامه در این اثر كه مشتمل بر دوجلد و بیش از 1100 صفحه است، استاد همایی تلاش كرده است تا افكار و اندیشه‏های مولوی را هرچه بیشتر تبیین نماید . مقاله اول: عقاید و افكار مولوی در آداب و رسوم اخلاقی و اجتماعی; مقاله دوم: عقاید و افكار مولوی در معتقدات مذهبی و مسائل فقهی شرعی; مقاله سوم: عقاید و افكاركلامی و فلسفی مولوی; مقاله چهارم: عقاید عرفانی یا عشق و عرفان در مسلك مولوی . تصحیح و تنقیح التفهیم ابوریحان یكی از كارهای ارزشمند استاد همایی تصحیح آثار ارزشمند گذشتگان بود . از جمله آثار گران قدری كه وی پس از تصحیح و تحقیق منتشر ساخت كتاب «التفهیم لاوائل صناعة التنجیم‏» ابوریحان بیرونی است . ویژگی‏های استاد همایی - تقید به احكام الهی - سخت كوشی علمی توصیه به جوانان استاد همایی به جوانان می‏گفت: «بالاخره باید جوان و پیر قدر خودشان را بدانند . كاری بكنید كه این عمر شما جز در راه سعادت و مصلحت‏خودتان و ملت و كشورتان نباشد . من یك چیزی رادلم نمی‏خواهد بشنوم كه به جوان‏ها این تلقین بشود كه‏ای آقا، ماكه به گذشتگان نمی‏رسیم، ما كه به استادان نمی‏رسیم . نه من این را نمی‏پسندم . ملتی رو به ترقی است كه نسل آینده‏ی آن از گذشته بهتر است . سعی كنید این طور باشید . پشت دروازه‏ی «نمی‏شود» و پشت دروازه‏ی «یاس‏» ننشینید . فقط یك كلمه از من بشنوید: آقا، از خودگذشتگی می‏خواهد و عشق . باید به علم عشق داشته باشید .» (2) وفات استاد همایی قوای جسمانی استاد همایی به دنبال عمری تلاش بی وقفه‏ی علمی، اعم از تدریس و تالیف، كم كم رو به ضعف نهاد; به گونه‏ای كه در سی سال آخر عمر از «برونشیت‏» مزمن رنج می‏برد . اما از اواسط پاییز سال 1358 بیماری استاد همایی شدت بیشتری پیدا كرد، به گونه‏ای كه خود ایشان بارها در این ایام به فرزندانش یادآور شده بود كه «من چند روزی از ماه رمضان مهمان شماهستیم‏» حتی روزی قبل از وفات ایشان ماده تاریخی (3) برای خود می‏سازد و آن را در كنار یادداشت‏هایش قرار می‏دهد و سال وفات خود را با این عبارت بیان می‏كند: «زآشیانه‏ی تن شد رهاهمایی‏» كه به حساب ابجد سال 1400 ق می‏شود . سرانجام استاد همایی ساعت 9 شب شنبه بیست و هشتم تیرماه 1359 ش (مطابق 6 رمضان 1400 قمری) بر اثر عارضه‏ی قلبی چشم از جهان فرو می‏بندد . طبق وصیت استاد پیكر او را فردای همان روز به زادگاهش اصفهان منتقل می‏كنند و در تكیه‏ی «لسان الارض‏» به خاك می‏سپارند . آخرین شعر استاد همایی آخرین شعر استاد همایی «پایان شب سخن سرایی‏ نام دارد كه در ضمن آن وصف حال خودش را در روزهای پایانی زندگی توصیف می‏كند، آن‏گاه به فرزندان و نوادگانش اندرزهایی می‏دهد . این شعر كه در قالب مثنوی و در هفتاد بیت‏سروده شده است، به وصیت‏نامه‏ی منظوم استاد همایی معروف است . در بخشی از آن فرزندانش را به بردباری در ماتمش فرا می‏خواند و می‏گوید: از من به بهشت دور باشید گر چهره به ماتمم خراشید/آن گاه همه‏ی آن‏ها را به هم رازی و دم‏سازی و جلب رضای مادر تشویق می‏كند / به نوادگانش توصیه می‏كند دركسب علم و معرفت‏بكوشند و جوانی را به بیهودگی نگذرانند / در پایان با دعا به فرزندانش آن‏ها را به خدا می‏سپارد و از درگاه ربوبی برای خود طلب مغفرت و آمرزش می‏كند/یا رب به در تو آمدم شرمنده از بارگناه سر به زیرافكنده /من بنده‏ی عاصیم تو مولای كریم عفو از تو روا بود، گناه از بنده .پی‏نوشت‏ها: 1 . همایی نامه، صص 8 و 9 . 2 . كارنامه‏ی همایی، صص 80 و 79 . 3 . ماده تاریخ به شعری می‏گویند كه مجموع حروف بیت‏یا مصراع آن به حساب ابجد با تاریخ واقعه‏ای تطبیق كند . اقتباس از فرهنگ معین، ج 3، ص 3886 .
#دین و اندیشه#





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 683]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


دین و اندیشه
پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن