تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1834090887
آیا قرآنی منتسب به امام علی(ع) با ویژگی‌های خاص وجود دارد؟
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: پاسخ به شبهات دینی؛
آیا قرآنی منتسب به امام علی(ع) با ویژگی‌های خاص وجود دارد؟
شناسهٔ خبر: 3018765 - جمعه ۱۸ دی ۱۳۹۴ - ۱۰:۱۵
دین و اندیشه > قرآن و متون دینی
شیعیان ادعا می‌کنند که پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) قرآنی را با ویژگی‌های خاصی تدوین کرد اما آن را از همه، حتی از شیعیان خود پنهان نمود. آیا این ادعا صحت دارد؟ به گزارش خبرنگار مهر، شیعیان ادعا می‌کنند که پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) قرآنی را با ویژگی‌های خاصی تدوین کرد اما آن را از همه، حتی از شیعیان خود پنهان نمود. آیا این ادعا صحت دارد؟ مرکز پاسخگویی به شبهات حوزه علمیه به این سوال پاسخ داده است که از نظر می گذرد؛ پیش‌درآمد از منظر قرآن کریم، پیامبر علاوه بر مقام نبوت و ابلاغ دین، وظیفه تبیین و توضیح کلام خداوند را هم بر عهده دارد. [۱] از این رو وحی الهی به دو قسم وحی قرآنی و وحی بیانی تقسیم می‌شود. وحی قرآنی همان کلمات خداوند است که بر قلب رسول نازل می‌شد و او بر کاتبان وحی می‌خواند و آنها به ثبت آن اقدام می‌کردند. پیامبر علاوه بر آیات قرآن، توضیحات و تفصیلات آیات را هم از پیک وحی دریافت می‌کرد و به کاتبان وحی فرمان می‌داد تا توضیحات هرآیه را در ذیل آن بنگارند. [۲] از این رو در مکتوبات کاتبان وحی، هم اصل آیات قرآن وجود داشت و هم تبیین‌ها و توضیحات مهم آن. امام علی(ع) اولین و مهم‌ترین کاتب وحی، که همواره در خدمت پیامبر بود، همه آنچه را پیامبر املا می‌کرد، می‌نوشت و در صحیفه خاصی جمع‌آوری می‌کرد. با توجه به ویژگی‌های شخصیتی و ارتباطی امام با پیامبر، مصحف او برتری غیرقابل‌انکاری بر دیگر مصاحف کاتبان وحی داشت. متأسفانه پس از رحلت پیامبر و حوادثی که مسأله جانشینی او رخ داد، جریان حاکم با بی‌مهری تمام اجازه نشر مصحف امام علی را نداد و امام هم آن را از دیده‌های مسلمانان پنهان کرد. پس از امام علی تا زمان ما، به علل گوناگون، مجال مناسبی بر رونمایی از مصحف امام فراهم نشده و این امر در دولت امام زمان اتفاق خواهد افتاد. در نوشتار حاضر به یکی از شبهاتی وهابیان درباره مصحف امام علی(ع) و مسائل مرتبط با آن، اشاره کرده و به بررسی و نقد آن خواهیم پرداخت. چکیده شبهه شیعیان ادعا می‌کنند که پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، امام علی(ع) قرآنی را با ویژگی‌های خاصی تدوین کرد اما آن را از همه، حتی از شیعیان خود پنهان نمود. اگر این ادعا صحت داشته باشد آنگاه پرسش‌های متعددی مطرح می‌شود که شیعیان برای آن پاسخی ندارند! پرسش از اینکه قصد امام علی(ع) از تدوین و پنهان کردن قرآن چه بوده است؟ اگر بگویید که مردم آن زمان آن را از بین می بردند، می‌گوییم شیعیان، که سایر کتاب‌های خودشان را به خوبی حفظ کرده‌اند، حتما مصحف امام علی را حفظ می‌کردند. به نظر ما شیعیان و عالمان آنها هرچند در زبان ادعا می‌کنند که قرآن کنونی را قبول دارند، اما باور قلبی آنها این است که قرآن واقعی همان است که امام علی(ع) نوشته است و الان هم در دست امام زمان (ع) است! شیعیان باور دارند که قرآن کنونی تحریف شده است. روایاتی فراوانی در کتاب اصول کافی وارد وجود دارد مبنی بر اینکه قرآن اصلی همان مصحفی است که در دست ائمه (ع) است. شیعیان چنین روایاتی را در ظاهر رد می‌کنند اما هیچ گاه در کتاب‌های خود به ضعف‌شان تصریح نمی‌کنند! چکیده نقد مصحف امام علی(ع) کتابی است مشتمل بر آیات و سوره‌های قرآن، مطابق با ترتیب نزول و بیان تفاسیر آیات و شأن نزول‌ها و ... از این رو با قرآن کنونی تفاوتی ندارد، مگر در ترتیب نزول و ویژگی‌های تفسیری. با چشم‌پوشی از سند روایات ادعاشده، هیچکدام چنین دلالتی ندارد که وجود مصحف امام دلالت بر تحریف قرآن دارد. علت پنهان بودن مصحف امام این است که جریان حاکم پس از پیامبر از پذیرش آن امتناع کردند. در دوران خلافت خود امام هم برای حفظ وحدت جامعه و فقدان زمینه‌های لازم، امام از ارائه آن خودداری کرد. از زمان رحلت پیامبر(ص) و تشکیل حکومت خلفا تا پایان امامت امام عسگری(ع) و آغاز غیبت صغری، شیعیان همواره در اقلیت بوده و شرایط ناامنی را تجربه کردند و هرگز فرصت و زمینه مناسب برای آشکار کردن مصحف از سوی امامان فراهم نشده است. مقدمه يكى از بحث‌انگيزترين موضوعات تاريخ قرآن، مسأله‌ی مصحف امام علی(ع) است. اين مسأله از چند جهت مورد بحث و گفتگو واقع شده است. از یک سو به موضوع گردآورى قرآن و چگونگی آغاز تدوين آن مرتبت است و از دیگر سو به تاريخچۀ پيدايش تفسير قرآن. در مباحث علوم قرآن از این مسأله بحث می‌شود که آیا قرآن امام علی و دیگر کاتبان وحی با قرآن عثمانی تفاوت دارد یا نه. آیا در فرایند ارائه نسخه واحدی از قرآن، تغییراتی هم در آن روی داده است؟ بر اساس روایاتی که در کتاب‌های شیعه و سنی وجود دارد معتقدیم که امام علی(ع) نخستین و مهم‌ترین کاتب وحی در زمان پیامبر بوده است. امام از پیامبر چیزهایی را آموخت که دیگران نیاموختند. با این وجود تفاوت قرآن امام با قرآن دیگر کاتبان وحی و نیز قرآن کنونی، در تعداد و محتوای آیات قرآن نیست؛ بلکه در تفسیرها و تبیین‌هایی است که پیامبر به عنوان مبین[۳] آیات قرآن بیان می‌کرد و کاتبان وحی را به نگارش آن در ذیل آیات، توصیه می‌کرد. در زمان خلیفه‌سوم با این بهانه که نباید نسخه‌های متعددی از قرآن در دست مردم باشد، همه قرآن‌ها را جمع‌آوری کرده و نسخه یگانه‌ای را به همه مناطق حکومت اسلامی ارسال کردند. در فرایند یکسان سازی نسخه‌ها، همه توضیح ها و تفسیرها و شأن‌نزول‌هایی که در ذیل هر آیه نوشته شده بود محو شد و آیات قرآن با ترتیب کنونی، بدون هرگونه توضیح و تفسیری نگاشته شد. مصحف امام علی (ع) مصحف را از آن رو مصحف مى گويند كه جامع اوراق و صفحه‌هايى است كه ميان دو جلد قرار می‌گیرد. [۴] بنابراين، اگر در تاريخ آمده است که قرآن را در مصحف قرار دادند، يعنى از حالت پراكندگى در آورده، در ميان دو جلد قرار دادند. مصحف امام على(ع) قرآنى است كه ايشان بلافاصله پس از رحلت پيامبر گرامى(ص) جمع‌آورى کرد. این مصحف علاوه بر آيات قرآن، توضيح، تبيين و تفسير آيات را هم در خود داشت؛ تفسیرهایی كه امام از پیامبر آموخته بود و از سوی ایشان به نگارش آن در ذیل آیات موظف شده بود. در ميان دانش‌هايي كه پيامبر اکرم(ص) به امیرالمؤمنین(ع) آموخت، علوم قرآن جايگاه ويژه‌ای داشت. امام امیرالمؤمنین(ع) خود چنین مي‌فرمايد: «آيه‌اي از قرآن بر پیامبر نازل نشد مگر اينكه آن را بر من خواند تا بنويسم و تأويل، تفسير، ناسخ و منسوخ و محكم و متشابه قرآن را به من آموخت.»[۵] طبیعی است که پیامبر کار جمع‌آوری قرآن را بر عهدۀ ایشان بگذارد. [۶] در منابع متعددی از شیعه و اهل‌سنت به وجود چنین مصحفی اشاره شده است. [۷] ویژگی‌های مصحف امام ۱- مصحف امام شامل تمام قرآن است، نه برخى از سوره‌ها يا آيات؛ در روايتی آمده است: «لم يسقط منه حرف».[۸] ۲- چینش آيات بر اساس ترتیب نزول؛ ابن حجر می‌نویسد: «امام علي پس از وفات پيامبر قرآن را به ترتيب نزول (آيات) جمع‌آوري كرد.»[۹] ۳- تقديم منسوخ بر ناسخ؛ شيخ مفيد در كتاب المسائل السرويه مي‌نویسد: «اميرمؤمنان(ع) قرآن را از ابتدا تا انتها جمع‌آوري كرد و آن را به گونه‌اي كه مي‌بايست، مرتب ساخت. امام آيات مكّي را بر مدني و منسوخ را بر ناسخ مقدّم كرد.»[۱۰] ۴- در بردارنده تأويل؛ امام علي (ع) مي‌فرمايد: «هرآيهاي كه خداوند ـ جلّ و علا ـ بر محمد (صلي الله عليه و آله) نازل كرد، به خوانش پیامبر و خط خودم، نزد من است؛ تأويل هرآيهاي كه خدا بر محمد نازل كرد، نزد من است.»[۱۱] ۵- تفكيك محكم و متشابه؛ در مصحف امام علي(ع) محكمات و متشابهات مشخص شده بود. [۱۲] با توجه به ویژگی‌هایی که برای مصحف امام نام بردیم روشن می‌شود که اضافات موجود در آن، اضافات تفسیری است نه جزء قرآن. اکثر قریب به اتفاق عالمان شیعه به تفاوت مصحف امام با قرآن فعلی، از جهت آیات و سور، معتقد نیستند، بلکه اتفاق نظر دارند که این‌ها اضافات تفسیری است که پیامبر (ص) به امام تعلیم کرد و امام آن را در مصحف نگارش کرده است. شیخ مفید می‌نویسد: آنچه در مصحف امام علی(ع) نوشته شده بود بيان تأويلات و تفسير معانى آیات و مطالبى است كه از جمله كلام الله به حساب نمى‌آيد. [۱۳] فيض كاشانى در مقدمه ششم از تفسير خود، در توضيح اين جمله كه در روايات در باب مصحف امام آمده: «كتب فى مصحفه الناسخ والمنسوخ»، مى‌نويسد: معلوم است كه حكم به تعيين ناسخ و منسوخ در آيات، از قبيل تفسير و بيان است، نه اينكه جزء قرآن باشد. [۱۴] آیت الله خويى مى‌نويسند: اينكه مصحف بر مطالبی افزون بر آیات قرآن مشتمل بوده، ترديدناپذير است، اما روشن است كه اين امر دلالتی بر اين ندارد که آن مطالب اضافه، از قرآن باشد؛ بلكه تفسير و بيان تأويلات آیات بوده است. [۱۵] سرنوشت مصحف امام علی حال باید روشن کنیم که چرا مصحفی با آن ویژگی‌های بی‌نظیر و مهم، اکنون در دسترس ما نیست و چرا امام آن را پنهان کرده و به فرزندان خود به ارث واگذار کرد؟ پس از رحلت پیامبر اکرم(ص)، امام امیرالمؤمنین(ع) به امر پیامبر در خانه نشست و مشغول گردآوری قرآن شد. آیات قرآن تا آن زمان به صورت پراکنده بر پوست شتر، چوب و چیزهای دیگری نگارش شده بود. امام آیات را گردآورى و در صورت خاصی چینش کرده و بر شتر بار كرد و به مسجد آورد؛ در حالى كه مردم پيرامون ابوبكر گرد آمده بودند. امام به آنان فرمود: «پس از رحلت پيامبر (ص) تاكنون به جمع‌آورى قرآن مشغول بودم و آن را در اين پارچه فراهم قرار داده‌ام. تمام آنچه بر پيامبر نازل شده را جمع كردم مبادا فردا بگوييد از آن غافل بوده ايم!» يكى از سران گروه به پا خاست و گفت: ما را به آن چه آورده‌اى نيازى نيست و آنچه نزد ماست، ما را كفايت مى‌كند! امام(ع) فرمود: زین پس هرگز آن را نخواهيد ديد! آنگاه به خانه بازگشت و پس از آن زمان کسی مصحف را نديد. [۱۶] اگر گفته شود که چرا امام در دوران حکومت خود مصحف را در معرض ديد، استفاده و استنساخ قرار نداد؟ [۱۷] نیز پس از سپرى‌شدن دوران بنى‌اميه و بهبود وضعیت علويان آيا اين امكان وجود نداشت كه ائمه (عليهم السلام) به انتشار مصحف امام اقدام كنند و دستکم قسمتى از آن را براى استنساخ در اختيار ديگران قرار دهند؟ در پاسخ می‌گوییم مصحف امام یگانه نسخه از قرآن نبود تا فقدان آن موجب فراموشی آیات و از میان‌برنده‌ی ارزش‌ها و اهداف دین و تباه‌کننده زحمات پیامبر باشد. آنچه امام نگارش کرده بود، افزون بر آیات قرآن، تأويل‌ها، تفسيرها، بيان شأن‌نزول‌ها، ... بود. با شناخت و پیش‌بینی امام از وضعيت زمان خلافتش و آينده جامعه‌ی اسلامی زمینه مساعدی برای ارائه مصحف وجود نداشت. این احتمال منطقی بود كه دیگران در آن تصرف كرده و به خواست خود در آن تغييراتى ايجاد كنند؛ آن چنانكه در قسمت‌هاى زيادى از روايات پيامبر چنين كردند. [۱۸] وقتى می‌بینیم امام علی(ع) با دورانديشى، برنامه برای پس از شهادت خود در نظر می‌گیرد و وصيت مى‌كند او را مخفيانه دفن كنند و جاى قبرش آشكار نسازند[۱۹] تا خوارج و بعدها بنى‌اميه نتوانند به قبر او تعرض كنند و به آن آسيب برسانند، اين امر نسبت به آثار علمى حضرت شديدتر و حساس‌تر است؛ به اين سبب به نظر می‌رسد که ارائه مصحف، حتى در دوران خلافت امام، با دوراندیشی و عقلانیت ناسازگار بود. پس از شهادت امام علی(ع) و چيره شدن معاويه بر بلاد اسلامى فضای سخت و خشنی بر علیه شیعیان به وجود آمد. معاویه فرمان داد تا بر فرزندان و دوستان امام بسیار سخت گیرند. شرايطى پيش آوردند كه بردن نام على و سخن از فضايل او جرمی سنگین به حساب مى‌آمد و طعن، لعن و تحريف كلمات امام، افتخار محسوب مى‌شد. طبيعى است كه در چنین شرایطی سخن از ارائه مصحف امام معنا ندارد. این شرایط تا پایان دوران امام حسن عسگری و آغاز غیبت امام مهدی علیهما السلام ادامه داشت و هرگز فرصت مناسبی برای رونمایی از مصحف امام علی(ع) فراهم نشد. مصحف امام علی(ع) و قرآن کنونی با توجه به مطالبی که در بالا گفته شد روشن می شود که آنچه حضرت گردآوری و تدوین کردند، علاوه بر خود آیات قرآن، اضافات تفسیری و بیان محکم و متشابه و شأن نزول‌ها و ... را در خود جای داده بود. مصحف امام علی از لحاظ آیات و سوره‌ها هیچگونه تفاوتی با قرآن کنونی ندارد. دكتر راميار مى‌نويسد: «در اين كه مصحف امام على(ع) از نظر ترتيب سوره‌ها با قرآن موجود مغاير و متفاوت بوده، گفتگويى نيست؛ نیز در اين كه اضافاتى هم در مصحف امام(ع) وجود داشته، حرفى نداریم. اما مى‌دانيم كه اين اضافات جزء قرآن نبوده است. چرا كه خود امام با اشاره به قرآن متداول در دست مردم، خطاب به طلحه فرمودند: «اى طلحه! اگر به آنچه در قرآن است، عمل كنيد، از آتش جهنّم رهايى خواهيد يافت و اهل بهشت خواهيد بود؛ حجّت ما، بيان حقّ ما و وجوب طاعت ما در قرآن است.»[۲۰] از آنجا که امام حافظ و نگاهبان دین است یقینا اگر كوچك‌ترين تحريف يا نقصان يا زياده يا تغييرى در مصحف عثمان مى‌ديد، سكوت نمى‌كرد. هيچ گاه از امام علی(ع) و دیگر امامان شنيده نشده كه به صراحت يا اشاره، نسبت به قرآن متداول در دست مردم، ايجاد شك يا عدم اطمينان كنند. امام علی و دیگر ائمه (ع) همواره مردم را به همين قرآن ارجاع مى‌دادند. [۲۱] بررسی روایات روایاتی که در کتاب اصول کافی آمده است و ظاهر برخی از آنها موهم این است که مصحف امام علی با قرآن متداول در دست مردم، متفاوت است، با چشم‌پوشی از ضعف اسناد آن، هرگز دلالتی بر تفاوت در آیات و سوره‌ها ندارد. نهایت چیزی که این روایات اثبات می‌کند، تفاوت در وجود تفسیر، تأویل و بیان شأن‌نزول آیات است که در قرآن امام وجود دارد ولی در قرآن کنونی وجود ندارد. ........................... [۱] . نحل/۴۴ [۲] . رک: مرتضی عسگری، مقایسه دو مکتب در اسلام، جلد اول. [۳] . نحل/۴۴ [۴] . فراهيدى، خلیل بن احمد، العين، قم: هجرت، ۱۴۱۰ ق، ج ۳، ص ۱۲۰، جوهرى، صحاح، بيروت: دارالعلم، ۱۳۷۶ ق، ج ۴، ص ۱۳۸. [۵] . ابن بابویه، محمد بن علی، كمال‌الدين‌وتمام‌النعمة، تهران: اسلامیه، ۱۳۹۵ ق، ج ۱، ص ۲۸۴. [۶] . مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت: داراحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق، ج ۹۲، ص ۴۸؛ صدر، حسن، تأسيس الشيعه لعلوم الاسلام، بیروت: دارالرائد العربي، بی تا، ص ۳۱۶. [۷] . برخی از این منابع عبارت است از: سليم بن قيس هلالى در کتاب خود در احادیث شماره ۴ و ۱۰ و ۱۱ و ۱۲ و ۴۲ و نقل ایشان مطابق با سایر نقل ها می باشد. و نیز ابن عباس هم به این مطلب اشاره نموده است؛ ابن شهر آشوب، مناقب آل ابى طالب، ج ۲، ص ۵۰؛ و مرحوم صدوق در کتاب توحيد ص ۷۳. [۸] . هلالی، سلیم بن قیس، كتاب سليم، قم: الهادی، ۱۴۰۵ ق، ج ۲، ص ۶۵۶. [۹] . اعيان الشيعه، ج ۱، ص ۸۹؛ تاريخ القرآن، ص ۵۴. [۱۰] . مفید، محمد بن محمد، اوائل المقالات، ص ۹۴ [۱۱] . فیض کاشانی، ملامحسن، تفسير صافي، تهران: صدر، ۱۴۱۵ ق، ج ۱، ص ۳۸؛ تاريخ القرآن، ص ۴۱. [۱۲] . المراجعات، ص ۴۱۱. [۱۳] . مفید، محمد بن محمد، مصنفات، ج ۴، ص ۸۱، كتاب اوائل المقالات. [۱۴] . فیض کاشانی، ملامحسن، پیشین، ج ۱، ص ۴۷. [۱۵] . خويى، ابوالقاسم، البيان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسۀ احیاء آثار الخویی، بی تا، ص ۲۲۲. [۱۶] . مجلسی، محمد باقر، پیشین، ج ۸۹، ص ۵۲. [۱۷] . همان، ص ۷۴ و ۸۸؛ صفار، محمد بن حسن، بصائر الدرجات، قم: کتاب خانۀ آیت الله مرعشی، ۱۴۰۴ ق، ص ۱۹۳. [۱۸] . درباره چگونه برخورد كردن با حديث نبوى نك: ابوريه، محمود، اضواء على السنة المحمدية، ص ۱۲۱. [۱۹] . مجلسی، محمد باقر، پیشین، ج ۴۲، ص ۲۱۴، ح ۱۵، ۱۶، ۱۷، ۱۹، ۳۰، ۳۳ و كتاب الارشاد مرحوم طبرسی، ص ۱۰. [۲۰] . رامیار، محمود، تاريخ قرآن، تهران، امیرکبیر، ۱۳۶۹ ش، ص ۳۷۹؛ حجتی، محمد باقر، تاریخ قرآن کریم، ص ۴۱۳ [۲۱] . کورانی، علی، تدوين القرآن، تاریخ قرآن کریم، محمد باقر حجتی، ص ۴۱۳، ص ۳۳۸.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 126]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها