محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1852855253
اقدامات جبرانی؛ نقد و بررسی دلایل موافقان و مخالفان
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
اقدامات جبرانی؛ نقد و بررسی دلایل موافقان و مخالفان
اقدامات جبرانی، تبعیض مثبت یا تبعیض معکوس واژگانی است که امروزه در اخلاق کاربردی برای مجموعه‌ای از اقدامات و امتیازاتی به‌کار می‌روند که به‌منظور جبران ظلم‌ها و تبعیض‌های تاریخی برنامه‌ریزی شده است.
بخش دوم و پایانی . استدلال‌های معطوف به آینده برخی پژوهشگران معتقدند بهترین نوع این استدلال‌ها رونالد دورکین (1) به دست داده است. دراین‌باره می‌توان دو استدلال را مطرح کرد. (Boxill & Boxill, 2003: 119 - 120) استدلال اول یک. اقدامات جبرانی، محیط‌های تربیتی ـ آموزشی را بهبود می‌بخشند. دو. بهبودِ محیط‌های تربیتی ـ آموزشی موجب می‌شود افراد کارآمدتری تربیت شوند. سه. افرادِ کارآمدتر جامعه را بهتر اداره خواهند کرد. چهار. اقدامات جبرانی به اداره بهتر جامعه منجر می‌شوند. (نتیجه 1، 2 و 3) پنج. اداره بهتر جامعه منافع تک‌تک افراد را تأمین می‌کند. درباره مقدمه اول، چگونه این اقدامات به بهبود محیط‌های آموزشی ـ تربیتی کمک می‌کنند؟ پاسخ اینکه، اقدامات جبرانی بدین شکل محیط‌های تربیتی را بهبود می‌بخشند که ترکیب دانشجویان را تنوع می‌دهند تا بدین وسیله دانشجویانِ طبقات بالاتر و مرفه‌تر از بینشی بهتر نسبت به جامعه خود و جهان برخوردار شوند. البته همین مزایا برای دانشجویان سهمیه‌ای نیز حاصل می‌شود. نتیجه کلی این اقدامات آن خواهد بود که تربیت‌یافتگان این محیط‌ها به‌خاطر مواجهه با دیگر افراد و طبقات و درک مشکلات آنها، از جهان یک‌سویه خود خارج شده، جامعیت فکری بیشتری می‌یابند. بدین‌گونه، اینان مدیران بهتری برای جامعه خود خواهند بود. امروزه (از دهه 1990 به این سو) توجه به تنوع و کارکرد‌های آن از سوی اخلاق‌پژوهان، جامعه‌شناسان، پژوهشگران حوزه تعلیم و تربیت، مدیریت و اقتصاد، به‌جدّ در کانون مباحث نظری و تجربی قرار گرفته و در استدلال‌های حامیان اِقدامات جبرانی نقشی مهم ایفا می‌کند. (Zamani & Gallaher, 2009: 128 - 130) در مطالعه‌ای تجربی که وارن واتسون و گروه همکارش انجام دادند، 36 گروه کاری مرد مطالعه قرار گرفتند. به 17 گروه متجانس و 19 گروه غیرمتجانس از یکی از دانشگاه های بزرگ جنوب غربی آمریکا به مدت کمی بیش از چهار ماه کارهایی مشابه واگذار شد. نتایج این آزمون (Kellough, 2006: 78 - 79) بدین شرح بود: 1. در ابتدای کار، گروه متجانس امتیازات بیشتری کسب کرد. 2. نزدیک به پایان دوره آزمون، گروه غیرمتجانس پیش افتاد و امتیازت بهتری ـ خصوصاً در انجام وظایف پیچیده ـ به دست آورد. گروه غیرمتجانس در ابتدا عملکردی ضعیف‌تر از گروه متجانس داشت؛ زیرا گروه متجانس برای رسیدن به هماهنگی درون‌گروهی به فرصت نیاز داشت. علت آنکه این گروه در ادامه کارآیی‌اش بیشتر شد، آن بود که به‌دلیل برخورداری از دیدگاه‌های متنوع افرادِ گروه، مسائل را بهتر حل می‌کرد. البته باید توجه داشت که گروه‌های نامتجانس، هم مستعد بیشرفت‌های بزرگ هستند و هم در معرض شکست‌های بزرگ. موفقیت این گروه‌ها در گروِ ارتقای «هوش فرهنگی» افراد گروه است. هوش فرهنگی، قابلیتی فردی است برای درک، تفسیر و اقدام اثربخش در موقعیت‌های متنوع فرهنگی. هوش فرهنگی این توانایی را به گروه‌ها اعطا می‌کند که تفاوت‌ها را درک، و برپایه آنها سرمایه‌گذاری کنند، نه آنکه آنها را تحمل نمایند، یا نادیده انگارند. (ابرزی و دیگران، 1389: 31 ـ 29) بنابراین هرگاه هوش فرهنگی، گروه‌های نامتجانس را هماهنگ نماید و آنها را از خطرهای بی‌نظمی و تعارض‌های درون‌گروهی برهاند، این گروه‌ها به‌خاطر برخورداری از دیدگاه‌ها و زوایه‌های دیدِ بیشتر، امکان بیشتری برای حل مسائل پیچیده دارند و در عمل موفق‌تر خواهند بود. اما مقدمه سوم در واقع نتیجه اصل «فرصت‌های برابر» است. برپایه اصل ـ که به نظر بدیهی می‌آید و به اثبات نیازی ندارد ـ باید به همه افراد فرصت برابر داد. بدین ترتیب، خط شروع مسابقه برای همه یکسان شده و در نهایت، افرادی که استعداد بیشتری دارند، پیشرفت بیشتری می‌کنند. ازاین‌رو، اگر ساختارهای اجتماعی و اقتصادی، عادلانه و درست‌ساخت باشند، آنگاه این افراد می‌توانند در مناصب مناسبی اداره امور را برعهده گیرند. درنتیجه، منافع همه افراد جامعه تأمین می‌گردد. اشکال این استدلال آن است که اگر آن را از استدلال‌های معطوف به گذشته ـ که عدالت‌خواهانه‌اند ـ جدا در نظر بگیریم، نمی‌تواند ضرورت اقدامات جبرانی را اثبات کند؛ زیرا اگر تنها کارکردِ این اقدامات را ایجاد تنوع فکری در نیروی کار و بهره‌وری بیشتر سازمان‌ها بدانیم، آنگاه ممکن است با روش‌های دیگر نیز بتوان به این نتایج نایل آمد. مثلاً با طراحی دوره‌های آموزشی هدف‌مند یا اعزام دانشجویان به کشورهای مورد نظر و کارآموزی آنان می‌توان این اهداف را تأمین کرد؛ ضمن آنکه طراحان استدلال فوق ـ از آنجا که فایده‌باورند ـ باید نشان دهند نتایج مذکور پیامدهای ناهنجار این اقدامات را تحت‌الشعاع قرار می‌دهند که البته نشان دادن این امر کار آسانی نیست. استدلال دوم یک. اقدامات جبرانی اختلافات طبقاتی را کاهش می‌دهند. دو. کاهش اختلاف‌های طبقاتی موجب کمتر شدن تبعیض‌ها و درنتیجه سببِ برابری در فرصت‌های شغلی و اجتماعی می‌شود. سه. فرصت‌های برابر موجب می‌گردد شایستگان انتخاب شوند. چهار. انتخاب شدنِ شایستگان سبب می‌شود جامعه بهتر اداره گردد. پنج. اداره بهتر جامعه، منافع تک‌تک افراد را تأمین می‌کند. مقدمه پنجم در هر دو استدلال به‌وضوح نشان‌دهنده اصل بنیادین فایده‌باوری است. ازاین‌رو، بنیان این دو استدلال فایده‌باوری است. برخی صاحب‌نظران مقدمه دوم این استدلال را نپذیرفته و معتقدند کمتر شدن اختلافات طبقاتی لزوماً تبعیض‌ها را کمتر نمی‌کند، بلکه گاهی با کم شدن اختلافات طبقاتی و پیشرفت افراد طبقات پایین ـ که بر اثر بهره‌مندی از اقدامات جبرانی بوده ـ ممکن است حسادت و کینه طبقات قدرتمند تحریک شده و حتی این اقدامات نتیجه معکوس دهند و وضع را برای گروه‌های بهره‌مند از اقدامات جبرانی وخیم‌تر نماید و بدین‌ترتیب نه‌تنها فرصت‌های برابر برای آنها فراهم نکند، بلکه آنها را از آنچه داشته‌اند نیز محروم کند. (Boxill & Boxill, 2003: 123) به نظر می‌آید اشکال فوق از استحکام کافی برای تضعیف و رد استدلال دوم برخوردار نباشد. البته اگر اقدامات جبرانی را با فعالیت‌های فرهنگی مناسب همراه نماییم و بسترهای اجتماعی لازم را برای اجرای این اقدامات ایجاد کنیم، می‌توان از تبعات مذکور پیشگیری کرد. اشکال‌کننده خود نیز پذیرفته است که اِعمالِ اقدامات جبرانی ممکن است آن نتایج نامطلوب را پدید آورد. ازاین‌رو، بین آن اقدامات و این نتایج ضرورتی وجود ندارد. به بیان دیگر، این نتایج نامطلوب، ذاتی یا لازمه اقدامات جبرانی نیستند و می‌توان با برنامه‌ریزی درست از آنها اجتناب کرد؛ همان‌گونه که هر برنامه اجتماعی درست و مطلوب چنانچه با بسترسازی مناسب همراه نباشد، می‌تواند اثر معکوس و مخرب داشته باشد. طرف‌داران اقدامات جبرانی در استدلال‌های معطوف به آینده، به دو استدلال مذکور استناد کرده‌اند که به نظر می‌رسد نقاط ضعفی دارند (ازجمله عدم ضرورت). از همین روی، مؤلفان این مقاله با استفاده از یافته جامعه‌شناسی، استدلال دیگری طراحی کرده‌اند که به نظر نقاط ضعف استدلال‌های پیشین را نداشته و از نوعی ضرورت نیز برخوردار است. استدلال سوم یک. اقدامات جبرانی سبب می‌شود محرومیت نسبی در جامعه کاهش یابد. دو. کاهش محرومیت نسبی، نارضایتی و احتمال بروز آشوب‌های اجتماعی را کاهش می‌دهد. سه. رضایت و ثبات اجتماعی سبب پیشرفت جامعه و پیشگیری از آسیب‌های ناشی از آشوب‌ها و خشونت‌ها می‌شود. چهار. جامعه‌ای خالی از آشوب و خشونت به نفع همه افراد جامعه است. «محرومیت نسبی» در این استدلال، مجموعه‌ای از نظریه‌هاست که در پی تبیین پیدایی خشونت‌های سیاسی در سطح ملی هستند. طی سال‌های 1960 تا 1964 و 1990 تا 1994 کشورهایی که در آنها جنگ داخلی و درگیری‌های شدید و فراگیر مسلحانه پدید آمده بود از 7 % به 28 % افزایش یافت. اگر افرادِ جامعه‌ای خواسته‌هایی داشته باشند، اما داشته‌ها و دستاوردهای بالفعل آنها با این انتظارات و خواسته‌ها فاصله زیادی داشته باشد، این امر سبب نوعی سرخوردگی و احساس پرخاشگری می‌گردد و در نهایت منجر به آشوب و خشونت سیاسی در سطح جامعه می‌گردد. به عبارت دیگر، اگر فاصله‌ای میان آنچه مردم می‌خواهند و آنچه فکر می‌کنند می‌توانند به دست آورند، ایجاد شود، آنگاه آنان احساس محرومیت نسبی یا ناکامی می‌کنند و این احساس آنها را پرخاشگر خواهد کرد؛ بدین معنا که چنانچه انتظارات ذهنی افراد با داشته‌هایشان مطابق باشد، در این صورت آنان احساس آرامش کرده، به‌گونه‌ای متعادل رفتار خواهند کرد. اما اگر انتظارات ذهنی آنان با داشته‌هایشان مطابق نباشد، احساس محرومیت نسبی می‌کنند و پرخاشگری خواهند کرد. محرومیت‌ها ممکن است ناشی از نابرابری‌های عمودی (طبقاتی) یا افقی (منطقه‌ای / اقلیتی) باشد. (طالبان، 1389: 11 ـ 4) اما منشأ ایجاد این محرومیت‌ها تفاوتی در بحث ما ایجاد نخواهد کرد. به هر روی، زدودن محرومیت‌های اجتماعی امنیت سیاسی را برای جامعه به ارمغان خواهد آورد و یکی از راه‌های بسیار مؤثر برای تحقق این امر، اقدامات جبرانی است. نتیجه مباحث پیشین نشان داد که استدلال‌های موافقانِ اقدامات جبرانی از قوت بسیاری برخوردار است. هرچند برخی از آن استدلال‌ها نسبت به پاره‌ای دیگر ضعیف‌ترند، مجموعه آنها اخلاقی بودن اقدامات جبرانی را تأیید می‌کند. به‌طور خاص استدلال‌های معطوف به گذشته که اقدامات جبرانی را تأمین‌کننده عدالت می‌دانند، بسیار قانع‌کننده به نظر می‌رسند. به همین ترتیب استدلال‌های معطوف به آینده ـ به‌ویژه استدلال سوم ـ که حفظ امنیت اجتماعی را هدف این اقدامات قرار می‌دهد نیز قانع کننده به نظر می‌رسد. اما آنچه مهم است، چگونگی اجرای این اقدامات است. چنانچه اجرای این اقدامات با درایت و بسترسازی‌های اجتماعی مناسب صورت نگیرد، ممکن است نتیجه مطلوب را فراهم نیاورد و حتی نتیجه معکوس دهد. برای نمونه می‌توان بدین موارد اشاره کرد: تدوام این اقدامات تا حصول اطمینان نسبی از رفع تبعیض‌ها و برقراری تعادل مورد نظر، فراهم آوردن مصوبات قانونی لازم برای پرهیز از هرگونه سوءاستفاده و نیز اِعمال سلیقه‌های شخصی. پی نوشت: [1]. Ronald Deworkin. منابع و مآخذ ابرزی، مهدی و اکبر اعتباریان اعظم‌خانی، 1389، «تأثیر هوش فرهنگی گروهی»، پژوهش‌نامه مدیریت تحول، ش 4، ص 41 ـ 25.
جلالی، محمود و صفورا بنی‌نجاریان، 1389، «مطالعه تاریخی وضعیت سیاسی ـ حقوقی زنان در جهان از آغاز تاکنون»، فصلنامه سیاست، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، ش 4، ص 82 ـ 63.
طالبان، محمدرضا، 1389، «تحلیل بولی از اثر محرومیت نسبی بر خشونت سیاسی»، مجله جامعه‌شناسی ایران، دوره یازدهم، ش 4، ص 33 ـ 3.
مجلسی، محمدباقر، 1404 ق، مرآة العقول فی شرح اخبار آل رسول، ج 7، مصحح هاشم رسولی محلاتی، تهران، دار الکتب الاسلامیة.
معلوف، لوئیس، 1379، المنجد فی اللغة، تهران، انتشارات فرحان.
نوری، سید مسعود، 1390، «تبعیض علیه کودکان: تأملی در مفهوم، تلاشی برای تعریف از رهگذر مطالعه تطبیقی اسناد بین‌المللی حقوق بشر»، مجله حقوق تطبیقی، ج 7، ش 1، ص 144 ـ 131. Baggini, Julian & Fosl, Peter S. 2007, The Ethics Toolkit, Blackwell Publishing.
Boxill, Bernard & Boxill, Jan, Affirmative action, In: Frey, R. G & Wellman, Christopher Heath (eds), 2003, A Companion to Applied Ethics, Blackwell Publishing.
Bunnin, Nicholas & Yu, Jiyuan, 2009, The Blackwell Dictionary of western Philosophy, Wiley - Blackwell.
Kellough, J. Edward, 2006, Understanding Affirmative Action, Georgetown University Press.
Lafollette, Hugh, 2007, The Practice of Ethics, Blackwell Publishing.
Lewis, Thomas Tandy, Affirmative Action, In: Roth, John K. 2005, Ethics, Salem Press.
arzilli, Alan, 2004, Affirmative Action, Chelsea House Publishers.
Morelli, Mario, Paternalism, In: Roth, John K. 2005, Ethics, Salem Press.
Mosley, Albert, A Defense Of Affirmative Action, In: Cohen, Andrew & Wellman,Chrstopher Heath (eds), 2005, Contemporary Debates In Applied Ethics, Blackwell. Zamani - Gallaher, Eboni M. & Green, Denise O'neil & Brown II, M. Christopher & Stovall David O., 2009, The Case For Affirmative Action On Campus, Stylus Publishing. محسن جاهد: استادیار گروه فلسفه دانشگاه زنجان. سحر کاوندی: دانشیار گروه فلسفه دانشگاه زنجان. فصلنامه علمی ـ پژوهشی پژوهش‌نامه اخلاق 21 پایان متن/
94/03/24 - 02:43
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 96]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها