تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816516895
حُسن معاشرت زوجین در فقه و قانون
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: یادداشت؛
حُسن معاشرت زوجین در فقه و قانون
شناسهٔ خبر: 2564785 چهارشنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۱۲:۳۱
دین و اندیشه > سایر
در تنظيم روابط زن و شوهر، اخلاق بيش از حقوق حكومت مى كند؛ برخلاف آن‌چه برخی تصور مي‌كنند، خانواده تنها يك سازمان حقوقى نيست و قانون توانایى ايجاد نظم در آن را ندارد. به گزارش خبرگزاری مهر، حیاتی‌ترین عضو تشکیل‌دهنده پیکره جامعه، خانواده است که سلامت و قوام جامعه درگرو سلامت و قوام آن است؛ در شریعت مقدس اسلام خانواده نهادی است مقدس. قرآن کریم به خانواده نظری خاص داشته و آیات زیادی از قرآن به بحث از خانواده و چگونگی تعامل میان زوجین و حقوق و تکالیف هر یک از افراد خانواده پرداخته است؛ ازجمله مسائل مورد توجه در روابط زوجین، نحوه معاشرت آن‌هاست.زن و مردی که به اختیار و اراده خویش پیمان زناشویی می‌بندند، به تعبیر قرآن در جهت رسیدن به سکینه و آرامش (۱) هستند و معاشرت به معروف، از لوازم رسیدن به آرامش است که باعث دوام و قوام زندگى مشترك و شيرين‌شدن آن، براى هر يك از زن و شوهر خواهد بود. خداوند در آیه ۱۹ سوره نساء «وَ عاشِرُوهُنّ بِالمعروفِ» فرمان معاشرت شایسته و رفتار انسانی مناسب با زنان را صادر می‌کند. این جمله، پس از نهی از اذیت زنان در قسمت قبل آیه (۲) آمده و دستور می‌دهد با آنها بر اساس معروف زندگی کنید؛ معروف، یعنی هر چیزی که عقل و قرآن و روایات آن را به رسمیت شناخته و بپسندند. مفسران قرآنی در تبین منظور این آیه دو گروه هستند. گروهی معتقدند عاشروهن بالمعروف، فقط دربرگیرنده رفتار پسندیده با همسر است؛ ولی برخی دیگر معتقدند این عبارت، علاوه بر رفتار پسندیده شامل ادای حقوق جسمی و تأمین هزینه زندگی نیز می‌شود. درنتیجه برای فهم بهتر این آیه باید بیشتر به آن پرداخته شود. فهم درست اين اصل و قاعده رفتارى قرآنى كه درواقع يك نظام رفتارى را در خود جا داده است، نيازمند تأمل در معاشرت و مفهوم آن است.تعریف و مفهوم حسن معاشرتکلمه «معاشرت» بر وزن مفاعله است که با توجه به اینکه باب مفاعله از مفاهيم اجتماعى و دوسويه است، یعنی این حسن رفتار باید دوسویه و متقابل باشد؛ هم از ناحیه مرد و هم از ناحیه زن. اگر موضوع معاشرت با پسوند خانواده موردنظر و گفتگو باشد، همان‌طور كه در آيه ۱۹ سوره نساء آمد،ه به اين معنى است كه معاشرت به معروف ملاك رفتارى براى مردان تنها نيست و مقصود از «عاشروهنّ بالمعروف» هم‌زمان، تعيين ملاك و مبناى رفتارى شوهر با زن و زن با شوهر خويش است؛ پس مردان و زنان در رفتار متقابل خانوادگى و زناشويى از اين زاويه كه هر دو بايد طبق معروف رفتار كنند، همسان و برابرند. آيه مباركه «وَ لَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَ لِّلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ.» (۳) نيز به‌گونه‌ای صريح، وظايف، حقوق و آداب معاشرت متقابل مرد و زن در درون خانواده را برابر و همانند می‌شمارد و معيار آن را معروف معرفى می‌کند. نصوص روايى و سنت نيز معروف را به همين معنى می‌دانند. مانند فرمایشات پیامبر در حجه‌الوداع: «عن النبی(ص) أنَّه قال فی خطبة الوداع: إنَّ لنسائکم علیکم حقاً و لکم علیهنَّ حقاً، حقُّکُم علیهنَّ أن لایوطئن أحداً فرشکم و لا یدخلن بیوتکم أحداً تکرهونه إلاّ باذنکم و أن لایأتین بفاحشة فإن فعلن فإنَّ الله قد أذن لکم أن تعضلوهنَّ و تهجروهنَّ فی المضاجع و تضربوهنَّ ضربا غیر مبرَّج فإذا انتهین و أطعنکم فعلیکم رزقهنَّ و کسوتهنَّ بالمعروف.»(۴) شما را بر زنان حقى است؛ همان‌گونه كه ايشان را بر شما حقى است. از حقوق شما بر زنان است كه نگذارند بر فراش شما كسى پا گذارد و در آن‌چه معروف است، از شما اطاعت كنند. هرگاه اين حقوق از ناحيه زنان انجام شود بر شما است كه خوراك و پوشاك ايشان را طبق متعارف تأمين كنيد.رشيدرضا در تفسير المنار مى‌نويسد: در مفهوم معاشرت، مشاركت و برابرى نهفته است؛ يعنى مردان با زنان بر اساس متعارف رفتار كنند و زنان نيز مى‌بايد با مردان بر پايه معروف معاشرت داشته باشند. (۵) وهبه زحيلى از قرآن‌پژوهان و مفسران معاصر، به هنگام بر شمارى حقوق شوهر بر زن، ازجمله آن حقوق، برخورد و معاشرت به معروف زن را ياد می‌کند.(۶) واژه معروف ۳۸ بار در قرآن آمده كه ۱۹ مورد آن به موضوع معاشرت مردان با زنان در محيط خانواده پرداخته و معروف را ضابطه و قانون كلى درمعاشرت و روابط خانوادگى قرار داده است: آیه ۱۹، سوره نساء: «و عاشروهنّ بالمعروف.» با ايشان (زنان) به شايستگى رفتار كنيد. آیه ۲۲۸، سوره بقره: «و لهنّ مثل الذى عليهنّ بالمعروف.» مانند همان وظايفى كه بر عهده زنان است به‌طور شايسته، به نفع آنان برعهده مردان است.آن‌چه آورديم نمونه‌اى است از آيات بسيارى كه در حوزه‌هاى مختلف زندگى خانوادگى نظر دارد و مردان را به رعايت معروف و ترك رفتار ناپسند فر مى‌خواند؛ اگر مجموع اين آيات در نظر گرفته شود، بى‌ترديد مى توان گفت از نگاه قرآن هر نوع رفتارى كه در چارچوب معروف جاى گيرد، بايسته و ستوده و هرگونه رفتارى كه از اين دايره بيرون افتد، ناپسند و نكوهيده است. به ديگر سخن، بر اساس معروف زيستن از منظر قرآن را نمى‌توان محض توصيه اخلاقى انگاشت، بلكه در باور قرآن، افزون بر اين‌كه معروف، ملاك و معيار ارزش داورى است، بايدها و نبايدهاى الزامى و فقهى را نيز مى‌بايد با مقياس معروف سنجيد.نمونه‌هاى معاشرت به معروفابن‌كثير مصاديق معاشرت به معروف را چنين برمی‌شمارد: معاشرت به معروف يعنى با همسرانتان خوش‌زبان و خوش‌رفتار باشيد، خود را بياراييد به اندازه توانايى، همان‌سان كه دوست داريد همسرانتان خود را براى شما بيارايند، شما نيز همان كنيد كه از همسرانتان می‌پسنديد. (۷) قرطبى در تفسير خود مى‌نويسد: حسن معاشرت با زنان به اين است كه حقوق زن از مهر و نفقه را به‌طور كامل بپردازد و در برابر، زن بدون سبب و تقصير گناه، رو ترش نكند؛ در سخن گفتن گشاده‌روى باشد، نه سخ دل و بدزبان؛ و به كس ديگرى اظهار تمايل نكند. خداوند حسن معاشرت با زن عقدكرده را سفارش كرده است تا ادامه زندگى و مصاحبت و هم‌زيستى ايشان كامل باشد؛ چه آن‌كه حسن معاشرت، روان را آرام‌تر و زندگى را گواراتر مى‌سازد. (۸) زمخشری (۹) و فخررازى (۱۰)پرداخت نفقه زن و خوش‌زبانى را از مصداق‌هاى معروف برشمرده‌اند.طبرسى(۱۱) سه نظريه را در نمونه‌هاى معروف نقل می‌کند:۱.انصاف و ميانه‌روى، نيك‌رفتارى و خوش‌‌‌گفتارى است.۲.كارى انجام ندهد كه سبب زيان همسر گردد، زشت به او نگويد و با گشاده‌رويى با او برخورد كند.۳. همان‌گونه كه مرد مى‌پسندد همسرش با او رفتار داشته باشد، با همسرش رفتار كند و خويشتن را بيارايد.شيخ طوسى معاشرت به معروف را اداى حقوق واجب زن بر مرد دانسته است. (۱۲)اسحق‌بن‌عمار به نقل از امام صادق (ع) روايت می‌کند:از امام پرسيدم: حق زن بر شوهرش چيست، كه اگر آن را انجام دهد نيكوكار و معاشرت به معروف خواهد بود؟ امام فرمود: او را سير كند، بپوشاند و از لغزش‌هايش بگذرد. (۱۳)حوزه معنايى معروفواژه عرف در لغت معانی متعددی دارد؛ ازجمله به معنای تتابع، اتصال، آرامش، سکون و... آمده است، اما معنای موردنظر ما، شامل امری است که میان مردم معمول و متداول باشد؛ خواه امر شناخته‌شده از امور تکوینی باشد، مانند زمین بلند که از دور بتوان آن را شناخت؛ یا از نوع آداب و رسوم و عادات شایع میان مردم، که برای آنها شناخته شده باشد. (۱۴) جرجانى مى نويسد: معروف هر آن چيزى است كه در شرع نيكو شمرده شده باشد. (۱۵)ابن‌منظور در لسان‌العرب، معروف را كار موافق با طبع كه نفس انسان بدان تمايل دارد و با آن اطمينان و آرامش مى‌يابد، بیان کرده است. (۱۶) راغب در مفردات، هر دو حسن عقلى و شرعى را در مفهوم معروف نهفته مى‌داند: معروف نام هركارى است كه عقل يا شرع، حسن و بايستگى آن را دريابد؛ و منكَر، نام هر كارى است كه عقل يا شرع آن را زشت و ناپسند بداند.... از همين‌رو به ميانه‌روى در بخشش، معروف گفته مى‌شود؛ زيرا كه از منظر عقل و شرع پسنديده است. (۱۷)طبرسى در مجمع‌البيان، پس از آن‌كه معروف را طاعت و منكر را معصيت معرفى می‌کند، مى افزايد: نظريه‌اى كه معروف را كار پسنديده و متعارف از نظر عقل يا شرع مى‌داند، سرانجام به همين معنى باز مى‌‌گردد.(۱۸) بدين‌سان معروف با پيشوند معاشرت را مى‌توان شيوه رفتارى پسنديده از منظر عقل و شرع توصيف كرد.ملاك حسن معاشرتهنگامی‌که سخن از معروف و اینکه مفهوم معروف چیست به میان می‌آید، در مواردی که آیات و روایات، محدوده آن را مشخص کرده، تکلیف معلوم است؛ اما در مفهوم معروف آن‌جایی که ارجاع به عرف و عقل داده می‌شود، تکلیف و ملاک چیست؟ در این زمینه، معیارها متفاوت است؛ برخی ملاک را طبع و خوشایند زن می‌دادند و برخی نگاهی کلی‌تر داشته و ملاک را عرف مردم یک سرزمین یا طائفه می‌دانند که با توجه به آن، عرف معروف سنجیده می‌شود؛ و برخی علاوه بر طبع و پسند زن، شأن و جایگاه اجتماعی او را نیز در نظر می‌گیرند و حسن معاشرت را در طبقات مختلف اجتماعی متفاوت می‌دانند. (۱۹) شاید بتوان بهترین دیدگاه را که هم با مبانی قرآن سازگارتر است و هم با اهداف تشکیل خانواده موافق‌تر، نظر علامه طباطبایی دانست که ذیل تفسیر آیه بدان پرداخته‌اند. (۲۰) ایشان معتقدند معروف، هر امرى است كه مردم آن را بشناسند، انكار نكنند و با آن ناآشنا نباشند. ایشان در ابتدا معروف را در چارچوب جامعه بررسی می‌کنند و هر فرد از جامعه را عضوی مستقل و آزاد می‌داند که در قوام جامعه و به‌دست آوردن اهداف جامعه به اندازه دیگران ثأثیرگذار است؛ و معروف چون مقید به معاشرت شده است، بايد مقصود از آن معاشرتى باشد كه معروف ميان مخاطبان است؛ معاشرتى كه ميان مردمان و از ديد ايشان معمول و متعارف است.علامه طباطبایی برای تشخیص معروف در جامعه گفته است: فطرت به مقتضای خلقت است که امری بدیهی و دست‌یافتنی است و تمایلات و احکام فطری، همگانی و عمومی‌اند و نیاز به آموزش ندارند. بنابراین هر عملی که مطابق روش معمول مردم باشد، مطابق فطرت و معروف است و امر دیگری مورد نیاز نیست و در ادامه تبیین آیه می‌فرمایند: در آموزه قرآن، زنان و مردان دو شاخه از يك اصل انسانى‌اند كه در وزن و اثر اجتماعى همسان، برابر و متعادل‌اند. جامعه در تكوين خويش به همان ميزان نيازمند زنان است؛ در نتیجه خانواده نیز جامعه کوچکی است که هر یک از زوجین، هرکدام افرادی مستقل و آزاد هستند به مانند جامعه بزرگ‌تری که در آن زندگی می‌کنند و به اندازه دیگری در استواری نهاد خانواده تأثیر‌گذارند و چنان‌كه آيه مباركه «و لهنّ مثل الذى عليهنّ بالمعروف.» (۲۱) كليت اين موضوع را باز مى‌گويد كه زن و مرد در كانون خانواده شخصيت حقوقى مستقل و مؤثر دارد، بدان‌سان كه هرگاه مجموع حقوق و الزامات زن و شوهر را بسنجند، متعادل و برابر خواهد بود؛ گرچه به ظاهر و در بررسى جداگانه هر يك از حقوق زن و مرد، ناهم‌سانى ميان آنها به نظر آيد.هر يك از مرد و زن باید به فراخور توان و استعدادهاى طبيعى و ساختارى، مسؤليت و كارى از نهاد خانواده را بر دوش بگيرد كه در فرجام بتوانند نيازهاى ثبات‌بخش و برپادارنده كانون خانواده و نيز نيازهاى جسمانى، روحى، روانى، اخلاقى و عاطفى يكديگر را به‌گونه تام و كامل برآورده سازند. حسن معاشرت صرفاً جنبه اخلاقی دارد، یا در فقه و قانون هم دارای جایگاه است؟وقتی مواد قانونی را بررسی می‌کنیم این نکته قابل تأمل است که بحث حسن معاشرت که مقوله‌ای اخلاقی است، از چشم قانون‌گذار دور نمانده و این امر در مواد ۱۱۰۲ تا ۱۱۱۹ قانون مدنی آورده شده است؛ تا در صورت تخلف هر یک از زوجین بر اساس قانون با او برخورد شود. در ماده ۱۱۰۳ قانون مدنی كه زن و شوهر را مكلف به حسن معاشرت مي‌داند و ماده ۱۱۰۸، مي‌گويد اثر سوءمعاشرت زن، بي‌بهره ماندن او از نفقه است و ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی مربوط به سوءمعاشرت مرد است. قانون در صورت استنكاف مرد از دادن نفقه و ديگر موارد، تدابير لازم را انديشيده است. عمل‌نکردن به حسن معاشرت، به‌عنوان یکی از اصول بنیادی اخلاقی در خانواده، ضمن اینکه منجر به اثرات سوء بر خانواده و فرزندان می‌شود، از لحاظ حقوقی نیز ضمانت‌اجرایی را به دنبال دارد؛ به‌طوری‌که زنان می‌توانند به استناد سوءمعاشرت، طلاق را مطرح کنند؛ که در قوانین مواردش احصاء شده است. در واقع متعاقب ایجاد رابطه زوجیت بعد از وقوع صحیح نکاح، حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر برقرار می‌گردد. بر این اساس زوجین مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر هستند و معاضدت آنها در تشیید مبانی خانوادگی و همکاری و همیاری در تربیت اولاد و سکونت مشترک و رعایت تمایل جنسی همسر، از لوازم حسن معاشرت تلقی می‌گردد؛ ضمن آن‌که وفاداری زوجین نسبت به یکدیگر از لوازم تشیید مبانی خانواده است. زن و شوهر در ضمن نکاح داوطلب شده‌اند که با هم به‌سر برند و در غم و شادی یکدیگر شریک باشند. همسری زن و مرد بدین معنی است که سلوکشان با هم با خوش‌رویی، مسالمت و مهربانی آمیخته باشد و از اعمالی که منجر به ایجاد کینه با غم و اندوه در دیگری است بپرهیزند. (۲۲) به عقیده حقوق‌دانان (۲۳)، منظور ماده فوق از حسن معاشرت زوجین با یکدیگر، رعایت عرف، عادت و زمان و مکان است. بنابراین زن و شوهر باید با خوش‌رویی و مسالمت با یکدیگر زیسته و بدون داد و فریاد و ناسزا و مجادله روزگار بگذرانند.البته محدوده و مصادیق این حسن خلق نیز از نگاه حقوق‌دانان به مفهوم عرفی حواله‌شده، حسن سلوک مفهوم عرفی دارد و بر حسب زمان و مکان، آداب و رسوم اقوام و طوایف و خانواده‌ها فرق می‌کند. عادات و رسوم اجتماعی و درجه تمدن فرهنگ و نیز اخلاق مذهبی و رفتاری در میان هر قوم، مفهوم خاصی از حسن معاشرت به‌وجود می‌آورد.در تنظيم روابط زن و شوهر، اخلاق بيش از حقوق حكومت مى كند؛ برخلاف آن‌چه برخی تصور مي‌كنند، خانواده تنها يك سازمان حقوقى نيست و قانون توانایى ايجاد نظم در آن را ندارد، بلکه خانواده سازمانى است مخلوط از قواعد حقوقى و اخلاقى كه نمي‌توان آن دو را از هم جدا كرد. در اين اختلاط نيز غلبه با اخلاق است؛ چون نه تنها بيشتر قوانين راجع به آن ضمانت‌اجراى مؤثری ندارد، بلكه آن‌چه هست از اخلاق مذهبى و اجتماعى ناشى شده و در مقررات دولتى نفوذ كرده است. در اين رابطه سخن از عواطف انسانى و عشق و صميميت و وفادارى است و حقوق براى حكومت‌كردن بر آنها ناتوان است. به زور نه می‌توان مرد را به حسن معاشرت با زن واداشت، و نه زن را به اطاعت از شوهر و وفادارى به او مجبور كرد. بر اين اتحاد معنوى، تنها اخلاق مىتواند حكومت كند و حقوق ناگزير است به جاى اتكاء به قدرت دولت، دست نياز به سوى اخلاق دراز كند. بر همین اساس است که در حقوق ایران معنای آیه ۱۹ سوره نساء در ماده ۱۱۰۲ قانون مدنی در فصل مربوط به حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر وارد شده است؛ مطابق این ماده، زن و شوهر مکلف به حسن معاشرت با یکدیگر هستند.نتیجهبا توجه به مطالب ذکرشده می‌توان گفت در صورتی‌که زوجین با یکدیگر بدرفتاری و خشونت نکنند و موجب آزار، اذیت و عسروحرج یکدیگر نشوند و به حسن خلق با یکدیگر رفتار داشته باشند، با یکدیگر حسن معاشرت دارند. بنابراین مواردی چون بی‌توجهی به همسر و خانواده، عدم تأمین‌مالی زوج، اعتیاد، مشاجره، توهین و تحقیر همسر و... از مواردی است که مطابق عرف جامعه، سوءمعاشرت نامیده می‌شود.امروزه بی‌توجهی به ارزش‌های اخلاقی و مصالح خانوادگی و نادیده‌گرفتن نیازهای عاطفی و توجه صرف به ابعاد مادی زندگی، زمینه‌ساز نابسامانی‌های خانوادگی و گسسته‌شدن بنیان بسیاری از خانواده‌هاست. بنابراین آموزش رموز رفتاری در خانواده و چگونگی برقراری ارتباط حسنه با همسر، توجه و احیای سنت‌های حسنه مذهبی و ملی، ازجمله راهکارهایی است که برای نهادینه‌کردن اخلاقیات در خانواده‌ها ضروری است._________________پی‌نوشتها:۱. سوره روم، آیه ۲۱." وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْواجاً لِتَسْکُنُوا إِلَيْها وَ جَعَلَ بَيْنَکُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً إِنَّ في ذلِکَ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَکَّرُونَ"" از آیات او این است که برای شما از جنس خودتان همسرانی آفرید تا بواسطه آنها آرامش بیابید و میان شما دوستی ومحبت قرار داد، همانا در این امر نشانه هایی برای گروهی که تفکر کنند وجود دارد"۲. «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ لاَ يَحِلُّ لَكُمْ أَن تَرِثُواْ النِّسَاء كَرْهًا وَلاَ تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُواْ بِبَعْضِ مَا آتَيْتُمُوهُنَّ.»۳. آیه ۲۲۸، سوره بقره: براي زنان به خوبي حقوقي است (كه از طرف مردان بايد رعايت شود) همچنانكه تكاليفي نيز دارند (كه به خاطر مردان بايد رعايت كنند.)۴. تحف العقول، ابن شعبة الحرانی، ص ۳۳.۵. محمد رشید رضا، تفسیر القران الکریم (تفسیر المنار)، ج۴، ص ۴۵۶.۶. زحیلی، وهبه، الفقه الاسلامی و ادلته، ص ۳۲۷-۳۴۷.۷. ابن کثیر ، تفسیر القران العظیم، ج ۱، ص ۴۶۶.۸. قرطبى، احمد بن محمد، الجامع لأحكام القرآن، ج ۵، ص ۹۷.۹. زمخشرى، محمود بن عمر، تفسير الكشاف، ج۱، ص ۴۹.۱۰. . فخررازى، محمود بن عمر، التفسير الكبير، ج۱۰، ص ۱۲. ۱۱. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج۲، ص ۲۴.۱۲. طوسى، محمد بن حسن، البيان فى تفسير القرآن، ج۳، ص ۱۵۰.۱۳. حر عاملى، محمد بن حسن، وسائل الشيعة، ج۱۴، ص ۱۲۱. ۱۴. ابن فارس، ج۴، ص ۲۸۱ / دهخدا، ذیل عرف، ص ۵۸۰.۱۵. جرجانى، سيد شريف، التعريفات، ذيل واژه معروف.۱۶. ابن منظور، لسان العرب، ماده معروف.۱۷. راغب اصفهانى، حسين بن محمد، المفردات فى غريب القرآن، ماده معروف.۱۸. طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، ج ۱، ص ۴۲۸.۱۹. محمد رشيد رضا، در تفسير المنار (ج۴،ص ۴۰۶) به نقل از محمد عبده مى نويسد: استاد شيخ محمد عبده مدار و معيار معروف را پسند و ناپسند زن و نيز شأن و طبقه اجتماعى هر يك از زن و شوهر قرار داده است.۲۰. تفسیر المیزان، ج۴، ص۴۰۴، ذیل تفسیر آیه ۱۹ سوره نساء.۲۱. سوره بقره، آیه ۲۲۸.۲۲. عظیم زاده اردبیلی ،فائزه "مبانی حسن معاشرت به معروف در نظام حقوقی خانواده از منظر قرآن کریم". ۲۳. امامی، سیدحسن، حقوق مدنی خانواده، ج۴، ص۴۳۰. نوشته: سمانه اسفندانی، کارشناس ارشد فقه و حقوق اسلامیمنبع: پایگاه تخلیل خبری خانواده و زنان(مهرخانه)
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 150]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها