محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830204435
تبیین جامعه‌شناختی مؤلفه‌های همبستگی اجتماعی در جامعه مهدوی
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
تبیین جامعه‌شناختی مؤلفه‌های همبستگی اجتماعی در جامعه مهدوی
یکی از عوامل مهمی که در همبستگی اجتماعی تأثیرگذار است، توسعه عدالت اجتماعی است. گسترش عدالت در جامعه سببساز توسعه رضایتمندی عمومی می‌شود.
بخش سوم و پایانی 4. توسعه مهرورزی وجود رابطه عاطفی بین اعضای یک نظام اجتماعی، می‌تواند سببساز همبستگی بین آن‌ها باشد. وقتی اعضای جامعه دریابند که تلاش همه اعضا برای یک هدف است و همه برای یکدیگر مفید هستند، عواطف و محبتشان به هم به همبستگی اجتماعی‌شان کمک می‌کند. الگوی روشن این نوع همبستگی را می‌توان در نهاد خانواده به روشنی دید. اگر بین اعضای یک خانواده متعادل همبستگی و انسجام دیده شود و اعضای خانواده در هنگامه‌های سختی و خطر یا ناملایمات زندگی، از افراد خانواده خود پشتیبانی و حمایت می‌کنند، این امر نسبت به دیگرانی که خارج از این محدوده‌اند، یا وجود ندارد یا بسیار کم‌رنگ‌تر است. بی‌شک علت مهم آن، وجود نوعی ارتباط عمیق عاطفی و دوستانه بین اعضای خانواده است که آن‌ها را برای هم جذاب و مهم جلوه می‌دهد و این سرآغازی برای همبستگی عمیق و تنگاتنگ میان آن‌ها می‌شود. قرآن کریم بر نقش برجسته محبت و مهرورزی در ایجاد حس همبستگی در جامعه تأکید دارد و از آن به عنوان یک نعمت بزرگ یاد کرده که نباید به فراموشی سپرده شود: نعمت خدا را بر خود یاد کنید: آن‌گاه که دشمنان [یکدیگر] بودید، پس میان دل‌هاى شما الفت انداخت، تا به لطف او برادران هم شدید. (آل عمران: 103) در این آیه شریفه، «برادری» کنایه از وجود همبستگی اجتماعی بین جامعه مسلمان است که در سایه‌سار الفت و محبت و عواطف معنوی به وجود می‌آید. پیش از اسلام، قبایل عرب با هم دشمن بودند و علت دشمنی آنان مسائل مادی زندگی بود. تزاحم در امور مادی بین آنان احساساتی منفی ایجاد کرده بود. اما اسلام با طلوع خود، آنان را بر محور حق جمع کرد و ریشه آن دشمنی‌ها را در بین آنان خشکاند و با معرفی اهداف معنوی متعالی، در میانشان محبت و برادری و عاطفه مثبت را زنده کرد و زمینه همبستگی اجتماعی را در میانشان فراهم آورد. (مصباح یزدی، 1378: 103) وجود این الفت و مهربانی بین امت اسلامی به قدری باارزش است که خداوند به پیامبر بزرگوارش(ص) می‌فرماید: و [خدا] میان دل‌هایشان الفت انداخت، که اگر آن‌چه در روى زمین است همه را خرج مىکردى نمىتوانستى میان دل‌هایشان الفت برقرار کنى، ولى خدا بود که میان آنان الفت انداخت، چرا که او تواناى حکیم است. (انفال: 63) البته نقش مهرورزی و محبت در ایجاد همبستگی اجتماعی، منحصر در همبستگی در مسیر حق نیست، بلکه گروه‌های دیگری که از نظر اسلام باطل و گمراه محسوب می‌شوند نیز ممکن است از این طریق به همبستگی دست یابند. قرآن از برخی گروه‌های کافران یاد می‌کند که به دلیل منافع مادی مشترک، همدیگر را دوست می‌داشتند و یاری می‌کردند و به نوعی بین خود همبستگی ایجاد می‌نمودند: ابراهیم [به بت‌پرستان عصر خود] گفت: این‌که بت‌هایی جز خدا را برگرفته‌اید، برای آن است که ریشه مودت و دوستی شما در زندگی دنیا باشد. (عنکبوت: 25) اما با وجود این، نباید فراموش کرد که بین همبستگی مؤمنانه و همبستگی سودمحورانه کافران، تفاوتی ماهوی وجود دارد؛ زیرا همبستگی مؤمنانه بر پایه محبتی بنا می‌شود که ریشه در ایمان به خدا دارد که هم در تداوم و هم در گستردگی، از انسجام حول محور مادیات متمایز می‌گردد. شاید راز و حکمت این‌که اسلام، امت را سفارش می‌کند که با دشمنان دوستی نکنند و با آنان روابط و علایق دوستی برقرار ننمایند (نک: آل عمران: 28) این باشد که مسلمانان به محبت ظاهری‌شان اعتماد کنند و با آنان پیمان دوستی و انسجام ببندند، در حالی که کافران به خدا، عهد و پیمان را رعایت نمی‌کنند و همبستگی بین دو قطب مخالف استمرار نمی‌یابد و موجب خسران مسلمانان خواهد بود که به تعبیر قرآن، ائمه کفر «اَیمان» (عهد و پیمان) ندارند. امام زمان(عج) نیز از این راهبرد وحدت‌آفرین، برای ایجاد حس همبستگی اجتماعی در جهان پس از ظهور استفاده خواهند کرد. ایشان با بازتعریف ارزش‌های اسلامی و ارائه اهداف مشترک برای آحاد جامعه اسلامی و با گسترش مهرورزی و توسعه فضای همدلی و مهربانی بر محور آموزه‌های اصیل دینی، گام مهمی را در مسیر همبستگی اجتماعی بین همه فرهنگ‌ها برمی‌دارند. در دولت انسجام‌آفرین او کینه‌ها از سینه‌ها برون خواهد رفت و کینه و نفرت جای خود را به عشق و محبت و دوستی خواهد داد و از این طریق حس قرابت و نزدیکی را که سببساز همبستگی عمیق و همه‌جانبه است در جامعه جهانی به وجود خواهند آورد. امیر مؤمنان(ع) فرمود: ... ذَهَبَتِ الشَّحْنَاءُ مِنْ قُلُوبِ الْعِبَاد؛ (مجلسی، بی‌تا: ج52، 316) چون قائم ما قیام کند، کینه‌ها از دل بندگان خدا بیرون رود. از برخی از روایات نیز استفاده می‌شود که حس برادری و قرابتی عمیق و همه‌جانبه بر روابط اجتماعی سایه می‌افکند و برادری را تا به آن میزان می‌رسانند که هر کسی نیاز خود را از ذخیره مالی برادر مؤمنش برطرف می‌کند و هیچ‌گاه از جانب او با این کنش مخالفتی صورت نخواهد گرفت. در روایات دینی وارد شده است که عده‌ای از شیعیان خدمت امام باقر(ع) آمدند و گفتند عده ما در کوفه زیاد است؛ اگر شما هر فرمانی بدهی اطاعت خواهند کرد. (به عبارتی از امام خواستند که قیام کند.) امام(ع) فرمود: آیا چنین است که اگر یکی از آنان نیازی داشته باشد، بیاید و آن‌چه نیاز دارد از جیب دیگری بردارد؟ گفتند: نه! امام(ع) فرمود: پس این گروه (که در راه دادن مال به یکدیگر این‌گونه بخل می‌ورزند) برای دادن خون خویش (در راه اصلاح جامعه) بخیل‌تر خواهند بود آن‌گاه حضرت فرمود: مردم هم‌اکنون آسوده‌اند (در حال توقف حرکت تربیتی اسلام به سر می‌برند)، از مردم همسر می‌گیریم، از یکدیگر ارث می‌بریم، حدود الهی را اقامه می‌کنیم، امانت را بازمی‌گردانیم (یعنی زندگی مردم در همین حد است) اما به هنگام رستاخیز قائم، آن‌چه هست، هم‌ترازی (مزامله) است، تا آن‌جا که هر کس، هرچه نیاز داشته باشد از جیب دیگری بدون هیچ مانعی برمی‌دارد. (همو: 372) تعبیر به «مزامله» در این روایت بسیار کلیدی است؛ زیرا مزامله به معنای رفاقت و دوستی خالص و به دور از پیرایگی است. از این‌رو، سطح روابط اجتماعی در زمان ظهور امام زمان(عج) بسیار متعالی است که محدوده خواسته‌های شخصی و فردی و مادی را درنوردیده و محبت و دوستی خدایی را الگوی رفتارهای اجتماعی قرار داده است. چنین الگوهای رفتاری می‌توانند عامل همبستگی بسیار ژرف و گسترده در جامعه بشری باشند. اشاعه همبستگی اجتماعی از طریق ایجاد فضای دوستی و محبت که حضرت مهدی(عج) سامان خواهد داد، قرینه‌ای راهبردی است که پیامبر اسلام(ص)پس از ورود به مدینه، از آن برای ایجاد همبستگی اجتماعی در بین جامعه نوپای اسلامی استفاده کرد. بنابر روایتی، پیامبر اکرم(ص) به این نکته تصریح فرموده است. علی(ع) می‌فرماید: به پیامبر اکرم(ص) گفتم: ای رسول خدا، آیا مهدی از ما آل محمد است یا از غیر ما؟ فرمود: نه، بلکه از ماست. خداوند دین را به دست ما ختم می‌کند، چنان‌که به وسیله ما آغاز فرمود و به واسطه ما مردم را از فتنه‌ها نجات می‌دهد، همان‌طور که از شرک نجات یافتند و خداوند به وسیله ما پس از دشمنی فتنه‌ها و آزمایش‌های سخت دل‌هایشان را با هم الفت می‌بخشد، همان‌گونه که پس از دشمنی شرک آنان را برادر دینی قرار داد و دل‌هایشان را با هم الفت بخشید. (همو: ج51، 84) 5. ارتقای سطح فکری و فرهنگی جامعه فرق اساسی بین انسان و سایر حیوانات، نیروی تعقل و تفکر است. در جای‌جای قرآن نیز انسان‌ها ترغیب شده‌اند تا از این نیروی خدادادی استفاده بهینه نمایند. اما سوگمندانه باید گفت که در بسیاری از انسان‌ها، این نیرو تحت تأثیر نیروهای شهوت و غضب از پرتوافکنی بازمانده و زمینه‌ای ایجاد می‌شود که انسان‌ها در کنش‌های فردی و اجتماعی خود آن‌چنان که باید، رفتار نکنند. در این فرآیند نیروی خرد آدمی در زیر رسوبات فکری و خرافات و کنش‌های نادرست پنهان می‌شود و درک ناب و زلال انسانی بی‌فروغ می‌گردد و انسان‌ها کجروی را در اثر کج‌اندیشی آغاز می‌کنند. از این‌رو برای جهت‌دهی درست به روابط اجتماعی باید اصلاح را از خرد و اندیشه آغاز کرد. باید غبارهای شهوانی و هواهای نفسانی را که بر چراغ عقل نشسته است، زدود تا در سایه نورافشانی آن به بازسازی الگوهای صحیح کنش‌های فردی و اجتماعی دست یافت. اندیشه‌ورزان «برای اصلاح یک اجتماع فاسد، نخست ایده و افکار و اعتقادات نادرست آنان را تغییر می‌دهند؛ زیرا تا انقلابی در افکار پیدا نشود، نمی‌توان انتظار اصلاحات عمیق در جنبه‌های عملی داشت». (مکارم شیرازی، 1369: ج4، 444) علی(ع) این روش اصلاح‌گرایانه را یکی از روش‌های پیامبران بزرگ الهی در اصلاح جوامع دانسته است: فَبَعَثَ فِیهِمْ رُسُلَهُ وَ وَاتَرَ إِلَیْهِمْ أَنْبِیَاءَهُ لِیَسْتَأْدُوهُمْ مِیثَاقَ فِطْرَتِهِ ... وَ یُثِیرُوا لَهُمْ دَفَائِنَ الْعُقُول؛ (شریف رضی، 1383: 24، خ1) خداوند پیامبران خود را مبعوث کرد (و هر از چند گاه متناسب با خواسته‌های انسان) رسولان خود را پی‌در‌پی اعزام کرد تا وفاداری به پیمان فطرت را از آنان باز جویند... و توانمندی‌های پنهان شده عقل‌ها را آشکار سازند. در آموزه‌های دینی آمده است که پس از ظهور نیز همین برنامه دنبال خواهد شد و چراغ عقل فروزان و غبارهای تیره از ساحت خرد انسانی زدود خواهد شد. به عبارت روشن‌تر، یکی از برنامه‌های اصلاح‌گرایانه امام زمان(عج) در ساحت روابط اجتماعی، ارتقای سطح فکری انسان‌ها و روشن کردن چراغ عقل است تا در سایه‌سار آن بشر بتواند الگویی از روابط اجتماعی برای خود برگزیند که تأمین‌کننده مصلحت دنیوی و اخروی او باشد. امام باقر(ع) در این خصوص می‌فرماید:إِذَا قَامَ قَائِمُنَا وَضَعَ یَدَهُ عَلَى رُءُوسِ الْعِبَادِ فَجَمَعَ بِهَا عُقُولَهُمْ وَ کَمَلَتْ بِهَا أَحْلَامَهُم؛ (مجلسی، بی‌تا: ج52، 328)زمانی که قائم ما به‌پا خیزد، دست خویش را بر سر بندگان خواهد کشید و این‌گونه، اندیشه آنان را جمع و عقول ایشان را تکامل می‌بخشد. پس از ظهور که خرد ناب انسانی زیر سایه تربیت انسان کامل جایگاه خود را باز‌می‌یابد، الگوی روابط اجتماعی نیز شکل جدیدی به خود خواهد گرفت و واگرایی تحمیل شده بر انسان جای خود را به همگرایی و همبستگی اجتماعی خواهد داد. کنش‌ها به‌گونه‌ای سازمان می‌یابند که تأمین‌کننده سعادت این‌دنیایی و آخرتی انسان باشند. با رشد تربیت و تکامل عقل، کینه‌ها به محبت و دوستی تبدیل می‌شود و روابط اجتماعی بر اساس انسان دوستی شکل می‌گیرد. در نتیجه با از بین رفتن زمینه‌های گسست اجتماعی، جامعه به سوی انسجام حرکت خواهد کرد. دولت مهدوی، الگوی دولت و جامعه زمینه‌ساز شکی نیست که همبستگی اجتماعی از پدیده‌هایی است که کارکردهای مثبت بسیاری را برای جامعه بشری به ارمغان می‌آورد. هر جامعه‌ای که در آن همبستگی وجود داشته باشد، می‌تواند به اهداف و آرمان‌های خود جامه عمل بپوشاند و در سایه‌سار آن اعضای خود را به سوی سعادت و خوش‌بختی رهنمون شود. در مقابل، جوامعی که از این موهبت بی‌بهره‌اند و از نوعی گسست اجتماعی رنج می‌برند، به جای این‌که نیرو و توان خود را برای رسیدن به آرمان‌های خود به کار برند، تمام توانشان را صرف تنش و تضاد نموده و بدین جهت از سامان دادن به ساختارهای اجتماعی خود بازمی‌مانند. روشن است که یکی از نیازهای بسیار مهم و راهبردی جامعه امروز ما، همگرایی اجتماعی و انسجام ملی است. در عصری که استکبار جهانی به دنبال محو تنها کشور و دولت شیعی شکل گرفته بر اساس دکترین مهدویت است و از هیچ تلاشی برای نابودی آن فروگذار نمی‌کند، به حکم عقل و شرع لازم است که دولت و جامعه زمینه‌ساز از تمام ظرفیت‌های خود برای ایجاد همبستگی اجتماعی استفاده کند. برای دست‌یابی به این مهم راه‌ها و راهکارهای بسیاری وجود دارد که عمده‌ترین آن الگو قرار دادن دولت و جامعه مهدوی است. دولت و جامعه مهدوی هم الگوی نقش و هم گروه مرجعی است که می‌تواند جامعه ما را هم در رسیدن به همگرایی و هم ارزیابی در ایفای نقش همبستگی اجتماعی، یاری دهد. از این‌رو دولت اسلامی وظیفه دارد با الگوی نقش قرار دادن دولت مهدوی و اقتباس از سازوکارهای ایشان درصدد ایجاد وفاق ملی و همبستگی اجتماعی باشد و از طرفی با بررسی عوامل و موانع همبستگی در فراهم آوردن زمینه‌های انسجام اسلامی و رفع موانع آن همت گمارد. این تلاش از دو سو دارای کارکرد مثبت است؛ زیرا از سویی با تحقق همبستگی اجتماعی، جامعه از پی‌آمدهای مثبت آن بهره‌مند می‌شود و از سوی دیگر نقش زمینه‌سازی ظهور و گام برداشتن برای تحقق شرایط آن که در روایت نیز به آن اشاره شده است، فراهم می‌آید؛ زیرا چنان‌که می‌دانیم امام زمان(عج) پس از ظهور تلاش می‌کنند همبستگی اجتماعی را در جامعه تحقق بخشند، کوشش دولت و جامعه زمینه‌ساز نیز باید در راستای همت و کار امام زمان(عج) و فراهم آوردن سعادت بشر باشد. برای تحقق رویکرد جامعه آرمانی مهدوی، تمام برنامهریزیهای دولت زمینه‌ساز در ساحت‌های مختلف زندگی اجتماعی از سیاست تا فرهنگ و اقتصاد و... باید شبیه جامعه مطلوبی باشد که در قرآن و روایات به آن وعده داده شده است. از این‌رو راهکارهایی که امام زمان(عج) برای ایجاد همبستگی به کار می‌برند، می‌تواند الگوی کاملی برای دولت و جامعه زمینه‌ساز باشد. از این‌رو بر اساس آن پیشنهاداتی ارائه می‌شود: نتیجه 1. جامعه‌شناسان بر نقش برجسته رهبران و نخبگان اجتماعی در ایجاد همبستگی اجتماعی تأکید دارند. در اندیشه دینی ما نیز بر نقش «ولایت» به عنوان پیشوایان دینی که در جان و دل توده‌ها جا دارند، در ایجاد همبستگی اجتماعی اشاره شده است. از سویی در رویکرد شیعی به فقه و کلام اسلامی، فقها به عنوان جانشینان عام امام زمان(عج) در عصر غیبت معرفی شده‌اند. این گروه در طول تاریخ اسلامی به‌ویژه در تاریخ پس از غیبت که نقششان برجسته شد، نقش ولایت را که از شاخصه‌های محوری برای همبستگی اجتماعی است به خوبی ایفا کرده‌اند. با رجوع به تاریخ پس از غیبت و با نگریستن به نقطه‌های عطف تاریخ شیعه، حضور پررنگ و تأثیر عمیق آنان بر رویدادهای تاریخی را به خوبی می‌توان دید که جنبش تنباکو، جریان مشروطیت، پیروزی انقلاب اسلامی و... نمونه‌هایی از آن است. در جریان انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی نقش مهم ولایت فقیه در ایجاد همگرایی اجتماعی و گذر از بحران‌ها دیده می‌شود. از این‌رو تبیین عقلانی و دینی اصل مترقی ولایت فقیه و تبیین جایگاه و کارکردهای مثبت و بی‌بدیل آن برای ایجاد همبستگی اجتماعی، امری لازم و ضروری است. دولت زمینه‌ساز می‌تواند با فراخوان عمومی از نخبگان حوزوی و دانشگاهی برای تبیین این جایگاه یاری بخواهد. سوگمندانه باید گفت که امروز با گذشتن بیش از سی سال از انقلاب اسلامی، هنوز اراده‌ای استوار و جدی برای تبیین اصول و ترویج و تبلیغ این جایگاه مهم اجتماعی صورت نگرفته است. 2. از دیدگاه اندیشه‌ورزان اجتماعی نقش دین و ایدئولوژی در ایجاد حس همبستگی اجتماعی، انکارناشدنی است. در این میان دین اسلام که آموزه‌های آن بر اساس نگرشی واقع‌بینانه از زندگی بشر و بهره‌مند از جامعیت و کمال ارائه شده است، با تأکید بر ضرورت همبستگی اجتماعی برای پایایی و پویایی جامعه، نقش برجسته‌ای در همگرایی اجتماعی دارد. با سیری گذرا در وصیت‌نامه‌های شهدا در دوران دفاع مقدس که نمودی از همبستگی اجتماعی است کارکرد انسجام‌بخشی دین به روشنی آشکار می‌شود. شهدا در این وصیت‌نامه‌ها هدف خود از شرکت در جهاد را رضای خدا، حفظ اسلام، ادامه راه امام حسین(ع) و دستور ولایت فقیه بیان کرده‌اند که همه این عوامل در دین و ایدئولوژی خلاصه می‌شود. از این‌رو بر دولت و جامعه زمینه‌ساز لازم است که با برنامهریزیهای دقیق و با استفاده از رسانه‌های سنتی و مدرن تأثیرگذار به تبلیغ اصول و مبانی و آموزه‌های اسلام بپردازند. تا زمانی که شناخت جامعه از اسلام و کارکردهای مثبت آن در سطحی ناپذیرفتنی باشد یا این‌که بر اثر تبلیغات ضددینی، دین به عنوان عامل عقب‌ماندگی جامعه معرفی شود و زمینه دین‌گریزی فراهم آید، در کارکرد انسجام‌بخشی دین اختلال به وجود خواهد آمد و این به معنای محروم کردن جامعه ازکارکردِ مثبتِ عاملی تأثیرگذار در انسجام اجتماعی است. 3. یکی از عوامل مهمی که در همبستگی اجتماعی تأثیرگذار است، توسعه عدالت اجتماعی است. گسترش عدالت در جامعه سببساز توسعه رضایتمندی عمومی می‌شود. رضایتمندی در سطح جامعه از سویی به رابطه صمیمانه دولت و ملت کمک می‌کند و از سوی دیگر به گسترش مهرورزی در بین آحاد ملت یاری می‌رسند که این دو را به یقین می‌توان سرمایه اجتماعی یک کشور نامید که زمینه‌های همگرایی اجتماعی را فراهم می‌آورد. در مقابل، هر دولتی که برای تحقق عدالت اجتماعی از خود تلاشی نشان ندهد و بلکه برعکس برنامهریزیهای آن به گسترش بی‌عدالتی کمک کند، خود عاملی برای بروز نارضایتی‌های اجتماعی و زمینه‌ساز گسست اجتماعی خواهد بود. از این‌رو بر دولت زمینه‌ساز لازم است که از تمام ظرفیت‌های خود برای توسعه عدالت، استفاده نموده و کوشش کند تا عدالت را در همه عرصه‌های زندگی اجتماعی اجرا نماید. دولتی که برخاسته از ملت منتظر است باید محوری‌ترین شعار امام زمان(عج) را که همان توسعه عدالت است سرلوحه برنامهریزیهای خود قرار دهد. 4. فرهنگ هر جامعه‌ای عبارت است از شیوه زندگی آن جامعه که با سه مؤلفه ارزش‌ها و هنجارها و تمدن باز شناخته می‌شود. از میان این سه مؤلفه ارزش‌ها نقش کلیدی‌تری دارند؛ زیرا هنجارها و ابعاد مادی فرهنگ بر اساس ارزش‌ها شکل می‌گیرند. هرچه ارزش‌های یک جامعه متعالی‌تر باشند، فکر و فرهنگ جامعه نیز متعالی خواهد بود. وقتی سطح فکری و فرهنگی مردم تعالی و ارتقا می‌یابد که غبارهای جهل و نادانی از ساحت فکر انسان زدود شود تا بتواند با اندیشه درست به مصلحت‌ها و مفسده‌های زندگی خود بیندیشد. این جز در سایه آموزه‌های دینی و احیا و ترویج ارزش‌های دینی در عرصه‌های مختلف زندگی اجتماعی امکان‌پذیر نیست. از این‌رو یکی از وظایف دولت زمینه‌ساز بالا بردن سطح فکری و فرهنگی جامعه است تا چنان سطح افکار مردم بالا رود که با محور قرار دادن ارزش‌های دینی به مصالح واقعی خود اندیشه کنند و خود به این نتیجه برسند که انسجام اجتماعی کارکرد مثبت برای جامعه‌شان دارد و برای پایایی و پویایی جامعه مفید و در مقابل گسست اجتماعی ممکن است موجودیت کشور و ملتشان را به خطر اندازد. منابع 1. آذربایجانی، مسعود و دیگران، روان‌شناسی اجتماعی، با نگرش به منابع اسلامی، قم، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، 1387ش. 2. آراسته‌خو، محمد، جامعه‌شناسی سیاسی، تهران، نشر صدوق، 1371ش. 3. آمدی تمیمی، عبدالواحد بن محمد، غرر الحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، 1366ش. 4. افروغ، عماد، فرهنگ‌شناسی و حقوق فرهنگی، تهران، فرهنگ دانش، 1379ش. 5. بندرریگی، محمد، فرهنگ جدید عربی ـ فارسی (ترجمه: المنجد الطلاب)، تهران، انتشارات اسلامی، 1362ش. 6. بیرو، آلن، فرهنگ علوم اجتماعی، ترجمه: باقر ساروخانی، تهران، کیهان، 1370ش. 7. پورسیدآقایی، سیدمسعود، «زمینه‌سازی ظهور» فصلنامه مشرق موعود، قم، مؤسسه آینده روشن، سال سوم، ش10، تابستان 1388ش. 8. ج. گرب، ادوارد، نابرابری اجتماعی: دیدگاه‌های نظریه‌پردازان کلاسیک و معاصر، ترجمه: محمد سیاهپوش و احمدرضا غروی‌نژاد، تهران، نشر معاصر، 1373ش. 9. حکیمی، محمدرضا، الحیاه، ج1، تهران، نشر فرهنگ اسلامی، 1409ش. 10. خوانساری، آقاجمال، شرح غرر و درر آمُدی، تهران، دانشگاه تهران، 1373ش. 11. ریتزر، جورج، نظریه جامعه‌شناسی در دوران معاصر، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران، انتشارات علمی، چاپ پنجم، 1380ش. 12. شریف رضی، محمد بن حسین، نهج البلاغه، ترجمه: محمد دشتی، قم، مؤسسه تحقیقاتی امیرالمؤمنین، 1383ش. 13. صدوق، محمد بن علی بن بابویه، علل الشرایع، ج1، نجف، المکتبه الحیدریه، 1386ق. 14. طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ترجمه: محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1363ش. 15. قزوینی (ابن‌ماجه)، محمد بن یزید، السنن، تحقیق: محمدفؤاد عبدالباقی، بیروت، دارالفکر، بی‌تا. 16. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، قم، انتشارات دلیل ما، 1378ش. 17. کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تصحیح: علی‌اکبر غفاری، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1388ق. 18. کوئن، بروس، درآمدی به جامعه‌شناسی، ترجمه: محسن ثلاثی، تهران، نشر توتیا، 1375ش. 19. کورانی، علی، عصر ظهور، ترجمه: عباس جلالی، تهران، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل سازمان تبلیغات اسلامی، 1369ش. 20. گولد، جولیوس؛ ال.کولب، ولیام، فرهنگ علوم اجتماعی، تهران، انتشارات مازیار، 1376ش. 21. گیدنز، آنتونی، جامعه‌شناسی، ترجمه: منوچهر صبوری، تهران، نشر نی، 1376ش. 22. مؤسسه المعارف الاسلامیه، معجم احادیث المهدی، قم، بنیاد معارف اسلامی، 1386ش. 23. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، بی‌تا. 24. مصباح یزدی، محمدتقی، اخلاق در قرآن، تحقیق و نگارش: محمدحسین اسکندری، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1378ش. 25. مطهری، مرتضی، عدل الهی، قم، انتشارات اسلامی (وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم)، 1361ش. 26. ـــــــــــــــ ، مجموعه آثار، ج2، تهران، انتشارات صدرا، 1375ش. 27. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، انتشارات دارالکتب الاسلامیه، 1369ش. 28. ملکوتیان، مصطفی، سیری در نظریه‌های انقلاب، تهران، نشر قومس، چاپ دوم، 1376ش. 29. نعمانی، محمد بن ابراهیم، الغیبه، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، تهران، مکتبه الصدوق، چاپ اول، 1397ق. 30. نیک‌گهر، عبدالحسین، مبانی جامعه‌شناسی، تهران، رایزن، 1369ش. 31. یعقوبی، عبدالرسول، عوامل همبستگی و گسستگی ایرانیان، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، 1383ش. 32. Hornby,oxford advanced lerner's dictionary,A.S fifth edition, 1998, entry or solidarity. شمس‌الله مریجی اسماعیل چراغی کوتیانی منبع: فصلنامه مشرق موعود شماره 14 انتهای متن/
94/02/07 - 04:59
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 112]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها