واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
عزتخواهى حسينى نويسنده:خدامراد سليميانمنبع:ماهنامه دیدارآشنا قبل از بررسى كوتاه و اجمالى شعارهاى عاشورا مناسب استبپردازيم به بيان دوباره دو واژه «عاشورا» و «شعار»: الف: عاشورا عاشورا از روز دهم ماه محرم الحرام است . اينروز كه اگر چه از دير باز مورد توجه بوده ولى در فرهنگ شيعه به خاطر شهادت سومين پيشواى شيعيان و فرزندان او در سرزمين كربلا از جايگاه بسيار رفيع و ارزشمندى برخوردار است . (1) عاشورا در تاريخ جاهليت عرب، از روزهاى عيد رسمى و ملى بوده و در آن روزگار چنين روزى روزه مىگرفتند، جشن ملى و و آن را به عنوان روز شادمانى به حساب مىآورند; اما با شهادت سيدالشهدا ( عليه السلام) و يارانش در اين روز، عاشورا به عظيمترين روز سوگوارى و ماتم شيعيان تبديل شد . ائمه اطهار ( عليهم السلام) همواره شيعيان را به سوگوارى و عزادارى در روز عاشورا توصيه فرمودهاند تا ياد و خاطره اينروز بزرگ زنده نگاه داشته شود . امام رضا ( عليه السلام) در اينباره فرمود: «هر كس را كه عاشورا روز مصيبت و اندوه و گريه او باشد، خداوند قيامت را روز شادى او قرار مىدهد» (2) و البته دشمنان اهل بيت كه در اينروز شادمان و مسرور بودند، فرداى قيامت روز عذاب و مصيبت آنها خواهد بود . امامان شيعه علاوه بر توصيه شيعيان به زنده نگه داشتن اين روز خود نيز در حد ممكن با برپايى مجالس و محافل سوگوارى ياد و خاطره مظلوميت جد بزرگوار خود را زنده نگاه مىداشتند . شيعه در طول تاريخ آتش اين داغ عظيم را همواره در دل خويش روشن نگاه داشته تا آنجا كه امروز عظيمترين مراسم سوگوارى براى انسان عزتخواه، همانا عزادارى روز عاشوراست . از قرنها پيش «عاشورا» به عنوان تبلور روح حقيقتخواهى و تجلى درگيرى حق و باطل و روز فداكارى و جانبازى در راه دين و عقيده شناخته شده است . در اين روز، حسين ( عليه السلام) با يارانى اندك ولى با ايمان و صلابت و عزتى بزرگ و شكوهمند، با سپاه بىدين و سنگدل حكومت طاغوتى يزيد به مقابله برخاست، آنروز، حماسه حسين ( عليه السلام) كربلا را صحنه تجلى عشق و آزادگى ساخت . عاشورا اگر چه يك روز بود اما دامنه تاثير آن تا فرداى تاريخ كشيده شد . هر ساله دهه محرم و بهويژه عاشورا، عشق و اخلاص نسبتبه معلم حريت و اسوه جهاد و شهادت حسين بن على ( عليه السلام) اوج مىگيرد و همه حتى غير شيعه در مقابل عظمت روح آن آزادمردان تعظيم مىكنند . و اما واژه «شعار» «شعار» ، بعضى «آنچه شخص در ميدان كارزار جهت معرفى خود به كار مىگيرد .» (2) معنا كردهاند با حال، چه در كلام منظوم و چه در كلام منثور . به وسيله اين معرفى شخصى هم روحيه خود را تقويت مىكرد و هم در روح و روان دشمن تاثير مىنهاد . بىترديد شعار دادن هنگام كارزار از صدر اسلام و جنگهاى نخستين پيامبر مورد توجه طرفين جنگ بوده است . از آن جمله مىتوان به رجزهاى جنگ خندق اشاره كرد، آن هنگام كه سوارانى اندك - از جمله «عمربن عبدود» كه از شجاعترين آنها بود - خود را از فراز خندق به داخل مدينه رساندند . هر چه اين شعارها توفندهتر بيان مىشده حكايت از قدرت و جاعتشخص داشته است . اين شعار دادن و رجز خوانى در عاشورا نيز جز عناصر بسيار مهم قيام آن حضرت محسوب مىگردد و مشتمل بر بلندترين معارف و پيامهايى است كه تنها از خاندان رسالت انتظار مىرود . اگرچه شعارهاى ياران امام حسين ( عليه السلام) داراى مضامين بسيار بلند و معارف ارزشمند است; اما آنچه از لبان مبارك حسين بن على ( عليه السلام) بيان شد ويژگى و اهميت فراوانى دارد . با مرورى بر كلام آن حضرت در طول حركت و نهضتخونين عاشورا، موضوعات ذيل به خوبى به چشم مىخورد: 1 . معرفى شخصيت و جايگاه خود به عنوان فرزند آخرين پيامبر الهى و امام بر حق جامعه . 2 . تبيين اهداف و رسالتهاى خود به عنوان جانشين رسول گرامى اسلام ( صلى الله عليه و آله) . حضرت در تبيين شخصيتخويش همواره بر افتخارات پدر بزرگوارشان تاكيد مىكردند . البته هر گز كسى - چه دوست و چه دشمن - لحظهاى ترديد نخواهد كرد كه پس از پيامبر اسلام ( صلى الله عليه و آله) حيات نهال نوپاى اسلام، مرهون شجاعتهاى على بن ابيطالب ( عليه السلام) و مجاهدتها و رشادتهاى آن امام همام است . از اين رو اگر حسين بن على ( عليه السلام) در معرفى خود از انتسابش به پيامبر اكرم سخن مىراند و همواره تاكيدش بر شجاعت و رزم بىبديل حيدر كرار على بن ابيطالب بود . در دوران جاهليت، از اوزان حماسى شعر براى بيان مضامينى كه جنبه مبارزه، دشنام يا تفاخر داشته استفاده مىشد . به كارگيرى اين ضرب آهنگ در شعرهاى حماسى كه مبارزان در ميدانهاى جنگ مىخواندند، سبب شده كه به آن اشعار «رجز» گويند . در كربلا نيز حسين بن على ( عليه السلام) در ميدان نبرد رجز مىخواندند . يكى از رجزهاى حماسى آن حضرت عبارت است از اين فرمايش كه فرمود: مرگ بهتر از ننگ است و ننگ بهتر از دوزخ . (3) معمولا رجز به صورت ارتجالى در ميدان سروده شده است . گاهى نيز اشعار ديگر شعرا انشاء مىشد . از جمله اشعار منسوب به آن حضرت است كه فرمود: انا الحسين بن على اليت ان لا انثنى احمى عيالات ابى امضى على دين النبى شعرهاى حسين بن على ( عليه السلام) همانگونه كه گفته شد شعارهاى عاشورا علاوه بر خطبهها و رجزها گاهى از اشعار آن حضرت است . از حسين بن على ( عليه السلام) نيز شعرهاى فراوانى نقل شده است; چه آنچه در حوادث كربلا به صورت موعظه، رجز و جزء آن بيان كرده و چه آنچه بيشتر به مناسبتهاى مختلف سروده است . كتابى هم به نام ديوان الحسين بن على كه حاوى اشعار آن حضرت است چاپ شده است . در نهضت عاشورا امام حسين ( عليه السلام) هم شعرهايى از خود دارد، هم شعرهايى از شعراى عرب كه به آنها تمثل كرده است . يكى از شعرهاى آن حضرت كه به صورت رجز در ميدان كارزار بيان فرمود، عبارت بود از: انا ابن على الخير، من آل هاشم كفائى بهذا مفخرا حين افخر و جدى رسول الله اكرم من مشى و نحن سراج الله فى الناس يزهر و فاطمه امى سلاله احمد و عمى يدعى ذوالجناحين جعفر و فينا كتاب الله انزل صادقا و فينا الهدى و الوحى و الخير يذكر (4) زنده جاويد كيست، كشته شمشير دوستكآب حيات قلوب در دم شمشير اوستگر بشكافى هنوز خاك شهيدان عشق آيد از آن كشتگان زمزمه دوست! دوست! بدون ترديد بقاء و جاودانگى نهضتخونين حسينى در پرده همين تعليمات نورانى و آرمانهاى الهى است كه اين گونه در تاريخ ثبت و ضبط شده است . چه خونهايى كه براى پاسداشت اين نهضت جهانى بر زمين ريخت و اينك بر ماست كه بيرق تابناك اين شعارها را در زندگى خويش برافرازيم .
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 253]