محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827231500
احمد بنموسي (علیه السلام) ؛ آفتاب شيراز
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
احمد بنموسي (علیه السلام) ؛ آفتاب شيراز نويسنده:محمّد زارعي نورآبادي بيش از هزار و دويست سال است كه منطقه فارس متبرّك به وجود احمد بن موسي است. او يكي از شخصيتهاي معنوي و از رجال بزرگ شيعه به شمار ميرود. احمد فرزند و برادر امام و فرزند و برادر شهيد است. پدرش موسي بن جعفر عليهالسلام يگانه عصر و هفتمين ستاره آسمان ولايت و مادرش ام احمد از زنان فاضله دوران خويش بود. احمد بن موسي در عبادت حق، پرهيزكاري، زهد، كرامت نفس و جوانمردي زبانزد همگان بود و بزرگواريش سبب گرديد، در طول حياتش مردم دو بار به عنوان امام با او بيعت كنند و در هر دو بار او مردم را به مسير صحيح هدايت كرد. پس از هجرت حضرت رضا عليهالسلام چون تحمّل فراق برادر برايش ناگوار شد، با جمعي كثير راهي ايران شد در نزديكي شيراز گرفتار حيلهگريهاي مأمون شد و احمد پس از نبردي نابرابر به شهادت رسيد و به دليل خفقان موجود تا سالها قبرش بر شيعيان مخفي ماند. تا اينكه در زمان «عضدالدوله ديلمي» و در پي واقعهاي شگفت قبر آن بزرگوار آشكار شد. از آن زمان تاكنون شيعيان، بويژه فارس نشينان به سان پروانگان به گرد بارگاه نوراني آن حضرت در طوافند. كراماتي كه شيعيان با توسل به اين بزرگوار مشاهده كردهاند موجب شده است تا علاقمندان آن حضرت از راههاي دور و نزديك به زيارت او بيايند و كسب فيض نمايند. مردم فارس نيز از اينكه پذيراي زيارت كنندگان اويند هميشه بر خود ميبالند. از نگاه نور امام كاظم عليهالسلام عنايت ويژهاي به احمد بن موسي عليهالسلام داشت و او را بر برخي ديگر از فرزندانش مقدم ميداشت. شيخ مفيد ـ از علماي قرن چهارم ـ درباره شخصيت احمد بن موسي و علاقه امام كاظم عليهالسلام به او ميگويد: «احمد بن موسي مردي كريم و پرهيزكار بود و حضرت موسي بن جعفر او را دوست ميداشت و آباديي كه به «يسيره» شهرت داشت به او هبه نمود. گفته ميشود يكهزار بنده در راه خدا آزاد نمود.»(1)... و «احمد بن موسي عليهالسلام يكي از پنج نفري است كه امام موسي كاظم عليهالسلام او را در اجراي وصيتش با امام رضا عليهالسلام شريك دانسته است.»(2) شيخ مفيد در ضمن روايتي از اسماعيل بن موسي بن جعفر توجه و علاقه فراوان امام نسبت به احمد بن موسي عليهالسلام را اينگونه نقل ميكند: پدرم همراه فرزندانش به قصد ديدن اموالش از مدينه بيرون آمد. اطراف ـ برادرم ـ احمد را بيست نفر از خدمتگزاران پدرم گرفته بودند ـ به صورتي كه ـ اگر احمد ميايستاد آنان نيز به احترامش ميايستادند و اگر مينشست آنان هم مينشستند. در چنين شرايطي تا احمد از پدرم غافل ميشد، پدرم مخفيانه با گوشه چشم نگاههاي محبتآميزي به او ميكرد و چشم از او برنميداشت. و ما متفرق نميشديم، تا آنگاه كه احمد از جمع ما بيرون ميرفت.»(3) ام احمد مادر احمد بن موسي به «ام احمد» شهرت داشت. امام موسي بن جعفر نيز در وصايا و سخنانش از او با همين لقب ياد نمود.(4) از ام احمد سه فرزند پسر داشته؛ احمد، محمد و حمزه. ام احمد از داناترين و باتقواترين زنان روزگار خويش شمرده ميشد و امام كاظم عليهالسلام او را بسيار دوست ميداشت. پس از سفر هارون الرشيد به مدينه و مشاهده نفوذ معنوي امام كاظم عليهالسلام و ترس از فرو ريختن حكومت غاصبانه خويش، فرمان دستگيري امام را صادر كرد. از آنجا كه ام احمد در بين همسران آن حضرت نزد امام كاظم عليهالسلام احترام و موقعيت ويژهاي داشت. امام قبل از حركت به سوي بغداد، وديعههاي امامت را ـ اشياء موروثي از پيامبر ـ به او سپرد و رازهاي امامت را فقط به او بيان كرد. آنگاه حضرت امام كاظم عليهالسلام را در پي فرمان هارون، در سال 179 ق به سوي بغداد بردند. ام احمد كه مورد وثوق و اعتماد كامل امام بود، سالها رازهاي حضرت را مخفي داشت؛ تا آنگاه كه متوجه شهادت امام كاظم گرديد. امام در لحظه سفر به سوي بغداد، به ام احمد فرمود: «كُلِّ من جائَكِ وطالَبَ منكِ هذِهِ الامانة في ايِّ وقتٍ مِنَ الاوقات، فاعلمي باَنّي قد استشهدتُ واَنّه هو الخليفه من بعدي و الامام المفترض الطاعة عليك وعلي سائر النّاس.»(5) شخصي كه به تو مراجعه كرد و اين امانت را خواست در هر زماني كه باشد، بدان كه من شهيد شدهام و آن شخص جانشين بعد از من و امام واجب الطاعة بر تو و ديگر مردمان است. امام كاظم عليهالسلام دوبار گرفتار زندان هارون شد كه مرحله دوم مدت چهار سال به درازا كشيد تا اينكه در سال 183 ه••.ق روز 25 رجب، توسط سندي بن شاهك در زندان پس از تحمل سختيهاي فراوان به شهادت رسيد. علي بن موسي اولين كسي بود كه به شهادت پدر آگاهي يافت. از ديگر فضايل ام احمد اين بود كه امام در مدت چهار سالي كه در زندان بود، امام رضا عليهالسلام را مأمور كرد كه شبها در خانه ام احمد بخوابد. شيخ كليني به سند خود از خدمتكار خانه امام موسي بن جعفر، مسافر، نقل ميكند كه آنگاه كه «ابوابراهيم، موسي بن جعفر عليهالسلام را ـ به سوي بغداد ـ ميبردند، آن حضرت به فرزندش، امام رضا عليهالسلام دستور داد: هميشه تا وقتي كه زنده است شبها در منزل آن حضرت بخوابد.» مسافر ميگويد: ما هر شب بستر امام رضا عليهالسلام را در دهليز خانه ميانداختيم و آن حضرت بعد از صرف شام در آنجا ميخوابيد و صبح به خانه خويش ميرفت. يك شب كه بستر حضرت را انداخته بوديم حضرت نيامد. اهل خانه نگران و هراسان شدند و ما نيز از نيامدن آن حضرت سخت پريشان شديم. وقتي روز شد، آن حضرت به منزل آمد و نزد ام احمد رفت و فرمود: «هر آنچه پدر به تو سپرده، بياور.» ام احمد بيدرنگ فريادي كشيد و سيلي بر رخسارش زد و گريبانش را دريد و گفت: به خدا مولايم وفات كرد.» حضرت رضا عليهالسلام مانع گريه و زاري او شد و فرمود: مبادا سخني بگويي و آن را اظهار كني تا خبر شهادت پدرم به حاكم مدينه برسد. آنگاه ام احمد زنبيلي را با دو يا چهار هزار دينار نزد ايشان آورد و به امام رضا عليهالسلام تحويل داد. ام احمد كه برگزيده و محرم راز امام هفتم بود خود اينگونه ماجراي فوق را بيان ميكند: آن حضرت روزي محرمانه به من فرمود: اين امانت را نزد خود حفظ كن. كسي را از آن آگاه نساز، تا مرگ من فرا رسد، چون من درگذشتم، هر كس از فرزندان من نزد تو آمد و آن را مطالبه كرد، به او تحويل بده و بدان كه من از دنيا رفتهام. اكنون به خدا نشانهاي كه آقايم فرموده بود ظاهر شد. امام رضا عليهالسلام آن امانتها را گرفته و همه را دستور به خودداري داد تا اينكه خبر درگذشت امام هفتم به مدينه رسيد ... روزها را شمرديم و حساب كرديم معلوم شد كه همان وقتي كه امام رضا عليهالسلام براي خوابيدن نيامد آن حضرت به شهادت رسيده بود.(6) پس از شهادت امام هفتم عليهالسلام اولين كسي كه با وي بيعت نمود، ام احمد بود. مردم مدينه نيز براي عرض تسليت به خانه «ام احمد» مراجعه ميكردند و اين همه دلايلي آشكار بر شخصيت والاي اين بانو است.
جلوههاي پارسايي در سيماي احمد احمد از پارساترين و عابدترين صالحان زمان خود و مردي كريم و پرهيزكار بود. ميگويند يك هزار بنده در راه خدا آزاد كرد. چنانكه برخي از شعرا اين مطلب را به نظم كشيده و گفتهاند: شاه چراغ احمد بن كاظم اعتق الفا سيد الاعاظم(7) در تقوا و پارسايي او همين بس كه پس از شهادت پدرش، عليرغم اينكه مردم مدينه براي عرض تسليت به خانه مادر او آمدند و با او به عنوان جانشيني امام هفتم عليهالسلام بيعت كردند. اما او از آنان براي برادرش علي بن موسي عليهالسلام بيعت گرفت. جوانمردي احمد بن موسي منزلت احمد بن موسي عليهالسلام سبب گرديد، پس از شهادت امام هفتم مردم به در خانه مادرش بيايند و گمان ببرند كه احمد جانشين پدر اوست. احمد بن موسي عليهالسلام كه متوجه منظور مردم گرديد، و خود هم ميدانست كه علي بن موسي الرضا عليهالسلام جانشين پدر است، چيزي به مردم مدينه نگفت. مردم هم با وي بيعت كردند. پس از بيعت گرفتن احمد بر فراز منبر قرار گرفت و خطبهاي در كمال فصاحت و بلاغت خواند. آنگاه چنين لب به سخن گشود: «اي مردم همچنانكه تمام شماها در بيعت من هستيد، من نيز در بيعت برادرم، علي بن موسي الرضا عليهالسلام ، ميباشم. پيشوا و جانشين بعد از پدرم اوست آري او ولي خداست. از طرف خدا و رسولش بر من و شما واجب است به هر چه او فرمان داد فرمانبرداري كنيم.»(8) تمام آناني كه شاهد جوانمردي و پارسايي احمد بودند و كلامش را از جان و دل پذيرا شدند و در حالي كه احمد بن موسي عليهالسلام جلودارشان بود، از مسجد خارج شدند و جلوي خانه علي بن موسي الرضا عليهالسلام گرد آمدند و با او بيعت كردند. احمد بن موسي نيز مجددا با امام خويش بيعت كرد و امام رضا عليهالسلام در حق او دعا كرد. تا زماني كه علي بن موسي عليهالسلام در مدينه حضور داشت احمد بن موسي نيز در خدمت او و يار و ياورش بود. هجرت به ايران امام رضا عليهالسلام در سال 183 ه. ق و در سن 35 سالگي عهدهدار امامت شيعيان شد. دوره امامت ايشان كه بيست سال بود، مصادف با خلافت هارون الرشيد، محمد امين و مأمون بود. بعد از مرگ محمّد امين پس از كشمكشها و شورشهاي مختلف خلافت به دست مأمون افتاد. اما او از ناحيه علويان هراس داشت و دليل اصلي آن نيز موقعيت معنوي امام رضا عليهالسلام بود. مأمون تصميم گرفت، حكومت خود را از ناحيه علويان در امان نگه دارد. مطمئنترين راه نزديكي به امام رضا عليهالسلام و آرام نگه داشتن علويان، را انتخاب كرد. او در سال 200 هجري قمري حضرت رضا عليهالسلام را بر خلاف ميل قلبياشمجبور كرد تا از مدينه به مرو هجرت كند. عموم شيعيان نيّت باطني مأمون را نميدانستند و همين جهل عمومي، سبب گرديد سيل هجرت سادات و علويان به سوي ايران سرازير شد. در اين ميان دو كاروان از اهميت ويژهاي برخوردار بود. يكي كارواني كه سرپرستي آن به عهده حضرت معصومه(س) بود و ديگري، كارواني كه به كاروانسالاري احمد بن موسي عليهالسلام روانه ايران شد. تعداد جمعيت كاروان احمد بن موسي عليهالسلام ظاهرا قابل توجّه بوده است. در برخي منابع جمعيتشان را تا پانزده هزار نفر هم نوشتهاند. تعداد زيادي از سادات و نزديكان امام هشتم علاوه بر احمد و محمد وحسين از فرزندان امام كاظم عليهالسلام در اين كاروان حضور داشتند. سبب هجرت در اينكه چرا احمد بن موسي عليهالسلام با اين جمعيت تصميم به هجرت گرفت منابع تاريخي دو علت ذكر كردهاند: 1 ـ پس از شنيدن خبر شهادت حضرت رضا عليهالسلام به قصد خونخواهي عازم ايران شد. لباب الانساب در اين باره ميگويد: «حضرت احمد بن موسي در دارالسلام بغداد سكونت داشت. زماني كه قضيه شهادت حضرت رضا عليهالسلام را شنيد بسيار محزون شد و گريه بسيار كرد. آنگاه از بغداد به قصد خونخواهي حركت كرد و با سه هزار نفر از امامزادگان به قصد جنگ با مأمون حركت كرد. چون به قم رسيدند، با يكي از سرداران مأمون در قم جنگيد و جماعتي از ايشان به شهادت رسيدند و همانجا مدفون شدند. پس از ورود به ري نيز با لشكر مأمون درگير شد و جمعي ديگر از يارانش شهيد و همانجا مدفون شدند كه زيارتگاهي در آنجا دارند. چون به اسفراين از نواحي خراسان رسيدند در سرزميني سخت بين دو كوه پناه گرفتند و لشكر مأمون بر آنان حملهور و پس از نبردي [سخت [شهيد شدند و احمد بن موسي نيز همانجا شهيد و قبرش در آنجا زيارتگاه است.»(9) مؤلف «هزار مزار» نيز ميگويد: «سيد امير احمد بعد از وفات برادر بزرگوار به قتال مجوسان به شيراز نزول فرمود.»(10) 2 ـ علت اصلي مهاجرت احمد بن موسي و همراهان، ديدار با حضرت رضا عليهالسلام بوده است زيرا تحمل دوري حضرت رضا عليهالسلام براي احمد و ديگر برادران و خويشاوندان بسيار سخت بود. بنابراين با هماهنگي قبلي عازم ايران شدند. با دقت در منابع و متون تاريخي اين نكته روشن ميشود كه هجرت احمد بن موسي به ايران، پس از شهادت حضرت رضا نبود و آن حضرت زماني كه وارد ايران شد، خبر شهادت برادرش را شنيد. فرصت الدوله نيز همين نظريه را نقل نموده است: «در عهد مأمون با جماعتي كثير اراده شيراز فرمود كه از آنجا به خراسان به خدمت برادر خود حضرت رضا (عليه آلاف التحية و الثناء) رفته باشد.»(11) سلطان الواعظين، مؤلف «شبهاي پيشاور»، معتقد است: احمد بن موسي و ديگر امامزادگان با كسب اجازه قبلي از مأمون و به قصد ديدار برادر، عازم ايران شده بودند.(12) ظاهرا اين كاروان زماني كه به شيراز رسيدهاند، مصادف با شهادت حضرت رضا عليهالسلام و زماني بوده است كه مأمون تغيير سياست داده و نيت باطني خود را نسبت به برخورد با علويان آشكار ساخته بود. چنانكه در ماجراي نبرد احمد بن موسي با قتلغ خان، حاكم شيراز، پس از چندين بار پيروزي امامزادگان بر سپاهيان مأمون، قتلغ خان توانست با اعلام خبر شهادت حضرت رضا عليهالسلام سبب تضعيف روحيه برخي از همراهان احمد بن موسي عليهالسلام گردد. از آنجا كه اكثر قريب به اتفاق مورخين معتقدند كه مدفن احمد بن موسي عليهالسلام در شيراز است، به نظر ميرسد كه ايشان پس از ورود به ايران و رسيدن به نزديكي شيراز خبر شهادت برادرش را شنيده است و لذا آن نقلي كه ميگويد: ايشان از بغداد به قصد خونخواهي عازم ايران شد، صحيح به نظر نميرسد. چون در اين صورت دليلي نداشت كه از ناحيه جنوبي كه شيعيان كمتري داشت، عازم ايران شود و همچنين از ناحيه مركزي، هم راه نزديكتر بود و هم در مسير شهرهاي شيعه نشيني بوده و احمد ميتوانست از آنان كمك بخواهد.
چگونگي آشكار شدن قبر قبر احمد بن موسي(ع) در بين سالهاي 338 ـ 372 ه. ق در زمان حكومت عضدالدوله ديلمي آشكار گرديد. بنا به گزارش ديگري قبر آن بزرگوار در سال 745 ه. ق، در زمان حكومت شاه ابوالسحق كه از ممدوحين حافظ است، كشف گرديد. البته آنچه برخي از محققين به دست آوردهاند اين است كه ظاهرا قبر آن حضرت در زمان عضدالدوله ديلمي ظاهر گشته. اما بر اثر مرور زمان و زلزلههاي پي در پي قبر وي از ديدهها مخفي گرديد، تا اينكه مجددا در سال 745 ه. ق آشكار گرديد. چنانكه مجد الاشراف (يكي از متوليان حرم در عصر نادرشاه) كه مطالبي درباره احمد بن موسي از خود به يادگار گذاشته است ميگويد: «قبر امامزاده معصوم امير احمد بن موسي عليهالسلام را امير مقرب الدين مسعود بن بدر ... عمارتي در خاطر داشت.»(13) اين بيان ميرساند كه اطلاعاتي هر چند مختصر از قبر آن امامزاده وجود داشته است. در كتاب بحرالانساب و آثار الاحمديه شرحي مفصل در مورد چگونگي آشكار شدن قبر آن حضرت در زمان عضدالدوله آمده است. گرچه بر اثر مرور زمان اين ماجرا گرفتار مطالبي آميخته با افسانه شده است، امّا همين مطالب راهگشاي خوبي هستند. آنچه كه در بيشتر گزارشها آمده است بر اين نكته تأكيد دارد كه شبها نوري از قبر ايشان ساطع ميشد و پيكر وي نيز كه چندين قرن از شهادت او ميگذشته هنوز سالم و تازه به نظر ميرسيد و انگشتري در دستش بود كه نگينش منقش به جمله «العزة للّه احمد بن موسي» بود و همين انگشتري سبب شناسايي او شد. پس از ظاهر شدن قبر در شيراز مدتها مجلس جشن و سرور بر پا بود.(14) و از آن موقع تاكنون بارگاه ايشان بهتر از گذشته آباد و ملجأ شيفتگان آن حضرت شده است. مدفن حضرت احمد بن موسي به دليل گذشت زمان و بروز حوادث و حاكم بودن حكومتهاي ضد شيعي، در مورد مدفن ائمه و فرزندان آنان اختلافهايي وجود دارد. اما با وجود همه فشارها و تضييقاتي كه نسبت به شيعيان وارد شد، علما و بزرگان شيعه توانستند با جانفشانيهاي فراوان فقه و تاريخ شيعه را حفظ كنند و براي آيندگان نگاه دارند. چنانكه تا مدتها مدفن امام علي عليهالسلام مخفي بود ولي اولياء خاص از آن اطلاع داشتند. در مورد مدفن حضرت احمد بن موسي نيز برخي منابع معتقدند كه او در ناحيهاي از خراسان مدفون است. اما اكثر مورخين و سيرهنويسان شيراز را مدفن او ميدانند و اين نظريه از شهرت بيشتر و مطمئنتري برخوردار است.(15) پي نوشت ها : (1) ارشاد، مفيد، ص303. (2) همان. (3) همان. (4) احمد عليهالسلام با برادرش امام رضا عليهالسلام از دو مادر بودند. نام مادر گرامي امام رضا عليهالسلام تكتم بوده است. او زني پارسا و مورد محبت و علاقه زياد خاندان امامت بود. (5) بحارالانوار، علامه مجلسي، ج48، ص307. (6) ر ك: اصول كافي، محمد بن يعقوب كليني، ج2، ص؟. (7) منظومه نخبة المقال، حسين بن رضا حسيني، ص14. (شاه چراغ احمد پسر امام كاظم عليهالسلام آن سيد بزرگان هزار نفر را آزاد كرد.) (8) بحارالانوار، مجلسي، ج48، ص308. (9) لباب الانساب و الالقاب الاعقاب، ابوالحسن علي بن زيد بيهقي، خطي، مركز اسناد دانشگاه تهران. (10) هزار مزار، جنيد شيرازي، ص333. (11) آثار العجم، فرصتالدوله، ص345. (12) ر ك: شبهاي پيشاور، سلطان الواعظين، ص117. (13) آثار الاحمديه، مجد الاشراف، ص16. (14) ر ك: شيراز نامه، زركوب شيرازي، ص197 و آثار احمديه. (15) برخي از دانشمنداني كه شيراز را مدفن وي ميدانند، عبارتند از: حمداللّه مستوفي از مورخين قرن هشتم در كتاب نزهة القلوب، ص116، فرصت الدوله در آثار العجم، ص444، زركوب شيرازي از علماي قرن هفتم در شيراز نامه، ص197، معينالدين ابوالقاسم جنيد شيرازي از علماي قرن هشتم در هزار مزار، ص335، علامه محمد حسين قزويني در كتاب رياض القدس، ص31، ابن بطوطه از جهانگردان قرن هشتم در سفرنامه خود، ص261. ارسال مقاله توسط کاربر محترم سايت :sm1372
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 438]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها