واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
دین و اندیشه > اندیشکده ها عباس کاظمی:
چیستی مطالعاتفرهنگی در ایران هنوز مبهم است/ نقد و بررسی کتاب «روششناسی مطالعات فرهنگی»
دکتر عباس کاظمی در نشست نقد و بررسی کتاب «روششناسی مطالعات فرهنگی» گفت: این کتاب از اولین تلاشها و کوششهایی است که در حوزه روششناسی مطالعات فرهنگی در ایران صورت گرفته و از این جهت بسیار مهم و قابل ذکر است، اما انتقادات بسیاری میتوان به آن وارد کرد. از مجموعه مقالات گردآوری شده در این کتاب مشخص میشود که چیستی مطالعات فرهنگی در ایران هنوز مبهم است.
به گزارش خبرگزاری مهر، جلسه نقد و بررسی کتاب «روششناسی مطالعات فرهنگی» با حضور دکتر حسین میرزایی، گردآورنده آن 14 مهرماه در پژوهشکده مطالعات فرهنگی برگزار شد. این نشست به همت گروه مطالعات فرهنگی این پژوهشکده با حضور اعضای هیات علمی، دانشجویان پژوهشکده و همچنین علاقه مندان مطالعات فرهنگی در سالن کنفرانس پژوهشکده برپا شد. دکتر میرزایی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، درباره کتاب «روششناسی مطالعات فرهنگی» گفت: این کتاب بضاعت حوزه روششناسی چند سال پیش تمام صاحب نظران و محققانی است که دارای تالیف در این حوزه بودند و شروعی برای توجه به بحثهای روشی در رشته مطالعات فرهنگی در ایران بود. البته این کتاب هم روششناسی است و هم نیست. برخی از مقالات معطوف به مطالعات فرهنگی و برخی مطالعات فرهنگ و برخی نیز به مباحث فنی و عملیاتی روش پرداخته است. وی در ادامه افزود: خلا عمده کمبود مباحث عملیاتی، تکنیکی و کاربردی در حوزه روش است و امید است پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی تدبیری بیاندیشد و مجموعه کتابهایی را در این حوزه سامان داده و چاپ کند. این پژوهشکده نقش مهم و اثرگذاری در حوزه مطالعات فرهنگی داشته و دارد. اصلیترین وجه مطالعات فرهنگی مباحث روشی است. با توجه به تاریخچه کوتاه این رشته در ایران و وضعیت نیمه رکود این رشته در چند سال اخیر و همچنین توجه به وجه کاربردی و کاربستی این رشته از نکات مهمی است که باید به آن توجه شود.
در ادامه جلسه، دکتر عباس کاظمی به عنوان یکی از منتقدین به نقد و بررسی کتاب پرداخت و گفت: این کتاب از اولین تلاشها و کوششهایی است که در حوزه روششناسی مطالعات فرهنگی در ایران صورت گرفته و از این جهت بسیار مهم و قابل ذکر است. اما انتقادات بسیاری میتوان به آن وارد کرد. از مجموعه مقالات گردآوری شده در این کتاب مشخص میشود که چیستی مطالعات فرهنگی در ایران هنوز مبهم است. همچنین مفهوم فرهنگ و این که این رشته قرار است در ایران چه کند از نکات مبهمی است که در این کتاب به آن توجه نشده است. وی با بیان اینکه روش متناسب با مطالعاتی که در این سرزمین صورت گرفته و میگیرد باید شکل بگیرد افزود: این کتاب نشان می دهد که روشهای ما متناسب با زمینه های اجتماعی و مسایل ما نیست. نکته دیگر اینکه نویسندگان بر سر مفهوم روش تفاهم ندارند. همچنین بهتر بود به تجربههای بحثهای روشی در ایران نیز توجه شود و آنها نیز در این مجموعه توضیح و شرح داده میشدند. دکتر رضا صمیم، عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی، به عنوان دیگر منتقد کتاب گفت: نقد کتاب زمانی معنا دارد که با یک کتاب سر و کار داشته باشید. این کتاب در واقع مجموعهای از مقالات نویسندگان مختلف است. البته امروزه نگارش و جمعآوری اینگونه مجموعه مقالات اهمیت بیشتری از نوشتن یک کتاب توسط یک نفر دارد. اما کتاب مجموعه مقالات باید بر اساس یک طرح کلی و جمعآوری مقالات بر اساس یک مساله شکل گیرد. کتاب مجوعه مقالات روششناسی مطالعات فرهنگی ثمره همایشی با این عنوان بوده است. وی این مجموعه مقالات را مثال خوبی از اغتشاتش مفهومی در حوزه مطالعات فرهنگی دانست و بیان کرد: این آسیبی است که میتواند دامنگیر تمامی میان رشتهای ها و فرارشتهایها شود. برخی فکر کنند که بدون نیاز به دقت و شناخت عمیق در حوزه های خاص میتوانند به اظهار نظر پرداخته و تالیف داشته باشند. صمیم با اشاره به اهمیت فهم چیستی مطالعات فرهنگی تأکید کرد: مهمتر از فهم چیستی، این است که چیستی خود را در مسأله پژوهش به عنوان یکی از مهمترین ارکان چگونه نشان می دهد. تمایز رشته مطالعات فرهنگی از دیگر رشتهها در مساله و فهم از مساله است که این امر در مقالات این مجموعه دیده نمیشود. همچنین در این مجموعه به نقد تجربه های عملی صورت گرفته در حوزه مطالعات فرهنگی از حیث روش پرداخته نشده است.
در ادامه این نشست، دکتر جبار رحمانی به عنوان دیگر منتقد خاطر نشان کرد: این کتاب داشتههای ما در حوزه مطالعات فرهنگی را نشان میدهد و همچنین نشان میدهد ما درگیری عمیقی با مسایل ایران نداریم. شرایط تاریخی پیدایش این رشته با شرایط زمانی ورود آن به ایران و زمانی که به آن توجه شد بسیار متفاوت است و باید به آن توجه کرد. همچنین این کتاب نشان میدهد که رشته مطالعات فرهنگی با زمینه خود و همچنین رشته های همجوار خود پیوند درستی ندارد. سپس دکتر میرزایی ضمن تشکر از منتقدین و حاضرین با بیان اینکه این کتاب مقدمه و شروعی برای کارهای دیگر در حوزه روش بود که باید به قوت ادامه پیدا کند به پرسشهای حاضرین پاسخ داد.
۱۳۹۳/۷/۱۶ - ۱۰:۲۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 41]