محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1832964642
عالى ترين مدحها و بزرگترين مذمتهاى قرآن درباره انسان است/ از فرشته برتر و از چهارپايان پست تر
واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
دین و اندیشه
عالى ترين مدحها و بزرگترين مذمتهاى قرآن درباره انسان است/ از فرشته برتر و از چهارپايان پست تر
خبرگزاری مهر ـ گروه دین و اندیشه: از نظر قرآن، انسان موجودى است كه توانايى دارد جهان را مسخر خويش سازد و فرشتگان را به خدمت خويش بگمارد و هم مى تواند به «اسفل سافلين» سقوط كند؛ اين خود انسان است كه بايد درباره خود تصميم بگيرد و سرنوشت نهايى خويش را تعيين نمايد.
خدا، انسان و جهان، محورهای اندیشه بشر است که از گذشته تاکنون ذهن هر اندیشمندی را به خود مشغول کرده است. محوریت این سه به حدی است که هر دانشمندی در نهایت علم‌جویی خود، درباره یکی از این سه موضوع به تحقیق و پژوهش می‌پردازد. در این میان، شناخت انسان و ساحت‌های وجودی او، رازهای پنهان او و حل معماهایش، جایگاه او در مقایسه با دیگر موجودات از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در اینجاست که علمی بنام انسان‌شناسی پدید آمده است. در تعریف این علم گفته‌اند که هر منظومه معرفتی را که به بررسی انسان یا بعد یا ابعادی از وجود او، یا گروه و قشر خاصی از انسانها می پردازد، می توان انسان شناسی نامید. به این علم با رویکردهای مختلفی پرداخته شده است و اندیشمندان گوناگونی با نگاه خاص خود به شناخت انسان دست یازیده‌اند. برخی به بررسی مسأله با روش تجربی پرداخته و انسان شناسی تجربی را بنیان نهاده اند که دربرگیرنده همه رشته‌های علوم انسانی است. گروهی راه درست شناخت انسان را سیر و سلوک عرفانی و دریافت شهودی دانسته و با تلاشهایی که از طریق انجام داده اند به نوعی شناخت از انسان که می توان آنرا انسان شناسی عرفانی نامید دست یافته‌اند. جمعی دیگر از راه تعقل و اندیشه فلسفی به بررسی زوایای وجود انسان دست یازیده و او را از این منظر مورد تحقیق قرار داده و نتیجه تلاش فکری خود را انسان شناسی فلسفی نامیده اند. سرانجام گروهی با استمداد از متون دینی و روش نقلی درصدد شناخت انسان برآمده و انسان شناسی دینی را پایه گذاری کرده اند.[1] در این نوشتار برآنیم که با نیم نگاهی به آثار شهید متفکر استاد مطهری به انسان شناسی از منظر قرآن بپردازیم. انسان در جهان بينى اسلامى داستانى شگفت دارد. انسانِ اسلام تنها يك حيوان مستقيم القامه كه ناخنى پهن دارد و با دو پا راه مى رود و سخن مى گويد نيست. اين موجود از نظر قرآن ژرفتر و مرموزتر از اين است كه بتوان آنرا با اين چند كلمه تعريف كرد. قرآن انسان را مدحها و ستايشها كرده و هم مذمتها و نكوهشها نموده است. عالى ترين مدحها و بزرگترين مذمتهاى قرآن درباره انسان است؛ او را از آسمان و زمين و از فرشته برتر و در همان حال از ديو و چهارپايان پست تر شمرده است. از نظر قرآن، انسان موجودى است كه توانايى دارد جهان را مسخر خويش سازد و فرشتگان را به خدمت خويش بگمارد و هم مى تواند به «اسفل سافلين» سقوط كند؛ اين خود انسان است كه بايد درباره خود تصميم بگيرد و سرنوشت نهايى خويش را تعيين نمايد.[2] ارزش‌هاى انسان ۱. انسان خليفه خدا در زمين است. انعام/ ۱۶۵. ۲. ظرفيت علمى انسان بزرگترين ظرفيتهايى است كه يك مخلوق ممكن است داشته باشد. بقره/ ۳۱- ۳۳. ۳. او فطرتى خدا آشنا دارد؛ به خداى خويش در عمق وجدان خويش آگاهى دارد. همه انكارها و ترديدها، بيماريها و انحراف‌هايى است از سرشت اصلى انسان. اعراف/ ۱۷۲. ۴. در سرشت انسان علاوه بر عناصر مادى كه در جماد و گياه و حيوان وجود دارد، عنصرى ملكوتى و الهى وجود دارد. انسان تركيبى است از طبيعت و ماوراء طبيعت، از ماده و معنى، از جسم و جان. سجده/ ۷- ۹. ۵. آفرينش انسان، آفرينشى حسابشده است، تصادفى نيست. انسان موجودى انتخاب شده و برگزيده است. طه/ ۱۲۲. ۶. او شخصيتى مستقل و آزاد دارد، امانتدار خداست، رسالت و مسئوليت دارد، از او خواسته شده است با كار و ابتكار خود زمين را آباد سازد و با انتخاب خود يكى از دو راه سعادت و شقاوت را اختيار كند. احزاب/ ۷۲. ۷. . او از كرامت و شرافت ذاتى برخوردار است. خدا او را بر بسيارى از مخلوقات خويش برترى داده است. او آنگاه خويشتن واقعى خود را درك و احساس مى كند كه اين كرامت و شرافت را در خود درك كند و خود را برتر از پستي‌ها و دنائت‌ها و اسارت‌ها و شهوتراني‌ها بشمارد. اسراء/ ۷۰. ۸. او از وجدانى اخلاقى برخوردار است؛ به حكم الهامى فطرى، زشت و زيبا را درك مىكند. شمس/ ۸-۹. ۹. او جز با ياد خدا با چيز ديگر آرام نمى گيرد. خواستهاى او بى نهايت است، به هرچه برسد از آن سير و دلزده مى شود مگر آنكه به ذات بى حد و نهايت (خدا) بپيوندد. رعد/ ۲۸. ۱۰. نعمتهاى زمين براى انسان آفريده شده است. انشقاق/۶. ۱۱. او را براى اين آفريد كه تنها خداى خويش را پرستش كند و فرمان او را بپذيرد. پس او وظيفهاش اطاعت امر خداست. ذاریات/ ۵۶. ۱۲. او جز در راه پرستش خداى خويش و جز با ياد او خود را نمىيابد، و اگر خداى خويش را فراموش كند خود را فراموش مىكند و نمىداند كه كيست و براى چيست و چه بايد كند و كجا بايد برود. حشر/ ۱۹ ۱۳. او همين كه از اين جهان برود و پرده تن كه حجاب چهره جان است دور افكنده شود، بسى حقايق پوشيده كه امروز بر او نهان است بر وى آشكار گردد. ق/ ۲۲ ۱۴. او تنها براى مسائل مادى كار نمى كند؛ يگانه محرك او حوائج مادى زندگى نيست. او احياناً براى هدف‌ها و آرمان‌هايى بس عالى مى جنبد و مى جوشد. او ممكن است كه از حركت و تلاش خود جز رضاى آفريننده مطلوبى ديگر نداشته باشد. فجر/ ۲۷-۲۸ ضد ارزشهای انسان در عين حال، همين موجود در قرآن مورد بزرگترين نكوهشها و ملامت‌ها قرار گرفته است: او بسيار ستمگر و بسيار نادان است. احزاب/ ۷۲ او نسبت به پروردگارش بسيار ناسپاس است. حج/ ۶۶ او آنگاه كه خود را مستغنى مى بيند طغيان مى كند. علق/ ۶-۷ او عجول و شتابگر است. اسراء/ ۱۱ او هرگاه به سختى بيفتد و خود را گرفتار ببيند ما را در هر حال (به يك پهلو افتاده و يا نشسته و يا ايستاده) مى خواند؛ همين كه گرفتارى را از او برطرف كنيم گويى چنين حادثه اى پيش نيامده است. یونس/ ۱۲ او تنگ چشم و ممسك است. اسراء/ ۱۰۰ او مجادله گرترين مخلوق است. کهف/۵۴ او حريص آفريده شده است. معارج/ ۱۹ اگر بدى به او رسد جزع كننده است و اگر نعمت به او رسد بخل كننده است. معارج/ ۲۰-۲۱[3] حقیقت انسان در اینجا یک سؤال اساسی ذهن را به خود مشغول می‌کند و آن اینکه آيا انسان از نظر قرآن يك موجود زشت و زيباست، آن هم زشتِ زشت و زيباى زيبا؟ آيا انسان يك موجود دو سرشتى است: نيمى از سرشتش نور است و نيمى ظلمت؟ چگونه است كه قرآن، هم او را منتها درجه مدح مىكند و هم منتها درجه مذمت؟! حقيقت اين است كه اين مدح و ذم، از آن نيست كه انسان يك موجود دو سرشتى است: نيمى از سرشتش ستودنى است و نيم ديگر نكوهيدنى؛ نظر قرآن به اين است كه انسان همه كمالات را بالقوه دارد و بايد آنها را به فعليت برساند و اين خود اوست كه بايد سازنده و معمار خويشتن باشد. شرط اصلى وصول انسان به كمالاتى كه بالقوه دارد «ايمان» است. از ايمان، تقوا و عمل صالح و كوشش در راه خدا برمى خيزد. به وسيله ايمان است كه علم از صورت يك ابزار ناروا در دست نفس اماره خارج مى شود و به صورت يك ابزار مفيد درمى آيد. پس انسان حقيقى كه خليفةالله است، مسجود ملائكه است، همه چيز براى اوست و بالاخره دارنده همه كمالات انسانى است، انسانِ به علاوه ايمان است نه انسانِ منهاى ايمان. انسانِ منهاى ايمان، كاستى گرفته و ناقص است. چنين انسانى حريص است، خونريز است، بخيل و ممسك است، كافر است، از حيوان پستتر است.[4] پی نوشت: [1]. انسان شناسی ـ محمود رجبی ـ صص. ۲۱-۲۳ [2]. مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، ج۲، ص: ۲۶۵
۳. مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، ج۲، ص: ۲۶۸-۲۷۴
۴. مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، ج۲، ص: ۲۷۴
۱۳۹۳/۵/۱ - ۰۹:۴۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 66]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها