واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
دین و اندیشه
ساختارگرایی و رقابتهای بی فایده موجب کندی و کاهش بهره وری فعالیتهای قرآنی شده است
خبرگزاری مهر ـ گروه دین و اندیشه: هرچند وجود ساختارهای سازمانی و تقسیم کار مطلوب زمینه ساز رشد یک مجموعه و عامل وصول به اهداف فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی می شود ولی گاهی برخی بیش از حد غرق در ساختار شده و از عملکرد غافل می شوند و این آغاز مشکلات است.
در فعالیتهای قرآنی کشور ساختارهای قانونی و اجرایی متعددی مانند معاونت قرآن و عترت(ع) وزارت ارشاد، دارالقرآن سازمان تبلیغات اسلامی، مهدهای قرآن، جامعة القرآن، مؤسسات قرآنی، کانونهای فرهنگی مساجد را در همه شهرها و استانها وجود دارد که بایست طبعا حامی و تقویت کننده فعالیتهای آموزشی، پژوهشی و تبلیغی و ترویجی قرآنی باشند ولی گاهی آن قدر به ساختمان و تشکیلات و ساختار ادارای و نیروی انسانی و بودجه و غیره توجه می کنیم که اصل فعالیتها مورد غفلت قرار می گیرد. در واقع اساس و ریشه فعالیتهای قرآنی در محافل، مساجد، جلسات قرآنی خانگی و محلی و مدارس و دانشگاه ها است که بایستی توسط نهدهای اجرایی مورد حمایت و جهت دهی کلی قرار گیرند تا فعالیتهایشان هم قانونی و هماهنگ و نتیجه بخش باشد و هم حمایتهای نظام شامل آنها گردد. اما بسیاری از اوقات شاهدیم که مسئولان این نهادها به جای پرداختن به ارتقای کمی و کیفی فعالیتها و حمایت همه جانبه از فعالان قرآنی، بیشتر در فکر گسترش ساختار، افزایش ساختمانها و نیروی انسانی و افزایش بودجه و امکانات به هر قیمت هستند و دائما از کمبودها می نالند، در حالی که سرمایه اصلی ما استعداد و علاقه و ایمان مردم به قرآن است که حتی اگر امکاناتی هم نباشد کارهای بزرگ، مطالبات گسترده و محافل ارزشمند و مؤثر برگزار می شود و آثار عمیقی بر همه شرکت کنندگان بر جای می گذارد، البته ما نمی خواهیم وظایف نهادها و سازمانهای فرهنگی و قرآنی را نادیده بگیریم ولی قطعا امکانات و ساختمان و حمایت اصل نیست و قطار همیشه در حرکت قرآن و فعالیت قرآنی متکی به حمایتهای دولتی به اینجا نرسیده است. به هر حال منظور این است که بایستی دست اندرکاران مؤسسات و نهادها قدری به فکر آموزش و تربیت نیروهای قرآنی و افزایش انگیزه و ایمان آنها به غایت مقدس خود باشند و همه چیز را در پای امکانات و بودجه قرآنی نکنند. چندی است که خبرگزاری ها دائما از نبود و کمبود تخصیص بودجه قرآنی می گویند اما یکی نمی گوید چه طرح و ایده و برنامه نویی را می توان در عرصه فعالیتهای قرآنی آغاز کرد و از چه راه جدیدی می توان گوهر ناب و پیام جان بخش وحی را بر دلها نشاند و انسانها را پذیرای ندای وحی نمود. بایستی مطالعه و اندیشه جدی کرد که چرا با وجود مدارس قرآن، مؤسسات متعدد قرآن و عترت(ع) رسانه های فعال قرآنی باز هم بسیاری از مردم از مهارت روخوانی و قرائت بدورند و یا از معارف و مفاهیم قرآن اندک آشنایی دارند؟ باید بررسی کرد که نوع فعالیتها و برنامه ها چه اشکالاتی دارد که اثرگذاری آنها اندک است؟ قطعا بسیاری از این بررسیها و مطالعات مشروط به بودجه و حمایت کلان نیست بلکه اهتمام جدی و اخلاص و نگاه تخصصی و کارشناسان لازم است که با جذب بهترین نیروهای کارآمد و دخالت دادن همه علاقه مندان قرآن در فعالیتها امکان پذیر خواهد بود. این مشکل در یکی دو سال اخیر به طرز جالبی در بسیاری از شهرها و مناطق خود را نشان می دهد. گاهی در یک مسجد یا پیرامون آن هم کانون فرهنگی و هم مؤسسه قرآنی و هم بسیج حضور دارد که همگی فعالیت قرآنی می کنند اما هیچ یک در حد مطلوب نیستند در حالی که اگر نیرو و انگیزه آنها یکپارچه شود به نتایج بهتری در عملکرد خواهند رسید. وقتی علت را بررسی می کنیم می بینیم به دلیل تعدد مراکز سیاستگذاری و حمایت است که این چند دفتر و دستک در یک محل ایجاد شد تا حمایتهای بیشتری شامل فعالیتهای این محل شود ولی به قیمت کاهش حجم فعالیتها و کاهش مخاطبان و چند تکه شدن برنامه ها، که قطعا این آفت بزرگی است. قرآن برای اتحاد و یکرنگی و ایجاد صف واحد چه در زندگی ایمانی و در جمع مسلمانان و چه در مقابل صف دشمنان نازل شده، قرآن پرچم وحدت است نه عامل تفرقه و چند دستگی! البته این وضعیت را در برخی دیگر از عرصه ها هم در کشور شاهدیم، نهادهای متعددی که عهده دار هدایت و حمایت از پژوهشها هستند ولی باز هم تحقیقات واقعی و مفید بی پناه و پشتوانه می مانند، گاه در یک محله، مسجد و تکیه و حسینیه مجلل داریم که هر کدام تعداد اندکی مشتری دارند و در محله ای دیگر هچ کدام از این مراکز را نداریم. از طرف دیگر، آسیب دیگری که در فعالیتهای فرهنگی و قرآنی کشور دیده می شود رقابتهای غیرالهی و کاذب و بی فایده است که حتی در میان دستگاه های کلان و فراگیر قرآنی دیده می شود و بیشتر وقت و انرژی و سخن مسئولان آنها را به خود اختصاص می دهد. می توان گفت این پدیده ناشی از همان آفت قبلی یعنی ساختارگرایی افراطی است که یک مسئول یا کارشناس سعی می کند برای بقای سازمان خود و گرفتن بودجه و امکانات بیشتر سازمان خود را بالاتر و فعالتر و قوی تر از دیگران معرفی کند و این رقابت گاه به بزرگنمایی و تبلیغات یک جانبه و به دور از انصاف و واقع نگری می انجامد و عملکرد دیگران را نادیده می گیرد. غافل از آنکه رقابت نیکوست در میان بدنه فعالان فرهنگی و قرآنی و علاقه مندان آحاد جامعه است که هر یک سعی می کنند در این خصوص بیش از پیش و به صورت پیشتازانه حرکت کنند نه برای نهادها و دستگاه های بزرک که بایستی در صدد رفع نواقص و موانع باشند نه در اندیشه اثبات خود. به عبارت دیگر رقابت بایستی در نتایج و خروجی ها و عملکردها باشد در حجم بودجه و امکانات و آمارهای بزرگ نمایی شده. متأسفانه این رقابت بی نتیجه نه تنها موجب انگیزه بالاتر دستگاه ها و حتی مؤسسات زیرمجموعه نشده بلکه حالتی از رخوت و بدبینی را ایجاد کرده و عملا به کاهش بهره وری نهادها و فعالیتهای قرآنی منجر شده است. به هر حال بهتر است به جای کوبیدن بر طبل بودجه و امکانات و جایگاه هر سازمان و تعداد مؤسسات تابع و غیره سعی کیم ایده های آزموده و برنامه های مؤثر و تجارب ناب مؤسسات و افراد موفق را به همه فعالان عرضه کنیم. منابع و کتب و تولیدات قرآنی ناب و متنوع و مؤثر و آموزنده را مرتب تولید و در اختیارشان قرار دهیم و بدون بالیدن به سازمان و ساختمان به برنامه ها و عملکرد خود تکیه کنیم و اگر رقابتی هست به جوانان و نونهالان و علاقه مندان واگذار کنیم که برای هر فعالیتی بیش از امکانات و بودجه به نیت خالص و انگیزه الهی خود متکی و دلخوشند و سلسله جنبانان فعالیت قرآنی خودجوش و مؤثر و فرهنگساز همانا هستند. نیز بدانیم که کمک نرم افزاری و فکری بر این مؤسسات و محافل و زمینه سازی هم افزایی و تبادل تجارب میان آنها و آگاه نمودن آنان از آنچه در محافل دیگری و حتی در سطح جهان اسلامی می گذرد می تواند بیش از حمایت مالی و امکاناتی، آنها را در مسیر تعالی فعالیتهای قرآنی یاری دهد.* *نویسنده: دکتر مصطفی عباسی مقدم، مشاور پژوهشی و برنامه ریزی معاون قرآن و عترت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
۱۳۹۳/۱/۲۷ - ۰۸:۰۷
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]