تور لحظه آخری
امروز : سه شنبه ، 4 دی 1403    احادیث و روایات:  پیامبر اکرم (ص):سفره هايتان را با سبزى، زينت دهيد ؛ زيرا سبزى با بسم اللّه الرحمن الرحيم، شيطان...
سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون شرکت ها

تبلیغات

تبلیغات متنی

صرافی ارکی چنج

صرافی rkchange

سایبان ماشین

دزدگیر منزل

اجاره سند در شیراز

قیمت فنس

armanekasbokar

armanetejarat

صندوق تضمین

Future Innovate Tech

پی جو مشاغل برتر شیراز

خرید یخچال خارجی

موسسه خیریه

واردات از چین

حمية السكري النوع الثاني

ناب مووی

دانلود فیلم

بانک کتاب

دریافت دیه موتورسیکلت از بیمه

طراحی سایت تهران سایت

irspeedy

درج اگهی ویژه

تعمیرات مک بوک

دانلود فیلم هندی

قیمت فرش

درب فریم لس

خرید بلیط هواپیما

بلیط اتوبوس پایانه

تعمیرات پکیج کرج

لیست قیمت گوشی شیائومی

خرید فالوور

پوستر آنلاین

بهترین وکیل کرج

بهترین وکیل تهران

خرید از چین

خرید از چین

تجهیزات کافی شاپ

ساختمان پزشکان

کاشت ابرو طبیعی و‌ سریع

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

قیمت بالابر هیدرولیکی

لوله و اتصالات آذین

قرص گلوریا

نمایندگی دوو در کرج

رفع تاری و تشخیص پلاک

پرگابالین

دوره آموزش باریستا

مهاجرت به آلمان

بهترین قالیشویی تهران

بورس کارتریج پرینتر در تهران

تشریفات روناک

نوار اخطار زرد رنگ

ثبت شرکت فوری

تابلو برق

خودارزیابی چیست

فروشگاه مخازن پلی اتیلن

قیمت و خرید تخت برقی پزشکی

کلینیک زخم تهران

خرید بیت کوین

خرید شب یلدا

پرچم تشریفات با کیفیت بالا و قیمت ارزان

کاشت ابرو طبیعی

پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا

پارتیشن شیشه ای

اقامت یونان

خرید غذای گربه

رزرو هتل خارجی

تولید کننده تخت زیبایی

مشاوره تخصصی تولید محتوا

 






آمار وبسایت

 تعداد کل بازدیدها : 1844130000




هواشناسی

نرخ طلا سکه و  ارز

قیمت خودرو

فال حافظ

تعبیر خواب

فال انبیاء

متن قرآن



اضافه به علاقمنديها ارسال اين مطلب به دوستان آرشيو تمام مطالب
 refresh

توسعه عدالت زبانی؛ راهبرد رسانه برای ایجاد جامعه زمینه‏ ساز


واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
توسعه عدالت زبانی؛ راهبرد رسانه برای ایجاد جامعه زمینه‏ ساز
می‌توان سیاست‌گذاری زبانی را پیشنهاد داد و آن زبان ساده ولی دارای لایه‌های معنایی متفاوت است. این زبان ساده، زبان پیامبران و عرفا است که ساده می‌گویند و این الگو، مدلی آرمانی برای سیاست‌گذاری زبانی است.

خبرگزاری فارس: توسعه عدالت زبانی؛ راهبرد رسانه برای ایجاد جامعه زمینه‏ ساز


بخش دوم و پایانی زبان رسانه و سوگیری همان طور که اشاره شد‌، بازنمایی رسانه‌ای، همواره در بطن خود نوعی سوگیری دارد و هیچ‌گاه با واقعیت پدیده‌ها‌ مطابقت ندارد. در حقیقت،‌ این خنثی نبودن بازنماییی رسانه‌ای، ناشی از خنثی نبودن زبان است یا به عبارت دقیق‌تر، به عـلـت بهره‌گیری رسانه از زبان، چنین پدیده‌ای حادث می‌شود. محققان زبان‌شناس همواره با قاطعیت می‌گویند: زبان، هرگز خنثی و شفاف نیست. «به جای تشریح انتزاعی موضوع، به یک مثال کلاسیک توجه می‌کنیم: دو خبرنگار،‌ مردی را در حال تیر خوردن می‌بینند. روز بعد دو تیتر را می‌خوانیم: _ قتل سیاستمدار به دست مبارز راه آزادی _ قتل سیاستمدار به دست تروریست برخی از سؤال‌هایی که مطرح می‌شود: _ کدام تیتر، حقیقت است؟ _ کدام تیتر، درست است؟ _ کدام تیتر مبتنی بر واقعیت است؟ و این یک مسئله فلسفی یا انتزاعی نیست. این موضوع را در سال‌های اخیر در مباحثات سیاسی درباره افرادی که توسط ارتش آمریکا از افغانستان به زندانی در خلیج گوانتانامو منتقل شدند، شاهد بودیم. یکی از مباحثات [در فضای سیاسی آمریکا] این بود که آیا باید این افراد را اسرای جنگی دانست و در نتیجه، آنها از حقوق انسانی قانونی برخوردار می‌شوند یا آنها را باید شورشیانی قانون‌شکن دانست. بسیاری از رهبران سیاسی، درباره دشواری‌های کنونی در خصوص تعریف این که چه کسی آزادی‌خواه و چه کسی تروریست است، نظراتی ارائه کرده‌اند. همان‌گونه که این مثال‌ها نشان می‌دهند، زبان، زندگی اجـتماعی را شـکل می‌دهد. به محض این که شروع به صحبت کردن یا نوشتن می‌نمایید، جهانی را خلق می‌کنید.» )Rapley, Doing conversation,2007: 2) این بحث،‌ از یک مباحثه جدی میان زبان‌شناسان درباره ارتباط زبان با واقعیت یا دنیای بیرونی ریشه می‌گیرد و در این زمینه ‌بحث‏های گسترده‌ای میان آنها صورت گرفته است. «برای برخی از آنها زبان چیزی نیست جز بازنمودی از واقعیت که بر این اساس، تمام واقعیت‌های موجود در خارج از زبان،‌ در زبان نشانه‌ای دارند ‌که به واسطه آن معرفی می‌شوند. برعکس، برای بعضی دیگر، زبان از واقعیت‌های بیرونی کاملاً مستقل است. در مطالعات زبانی،‌ در مورد زبان و مصداق بیرونی آن، دو نظر وجود دارد: یکی کلمه و زبان را کاملاً منطبق با واقعیت بیرونی یا شیء می‌داند و هیچ فاصله‌ای بین کلمه و شی ء‌ قائل نیست و دیگری با در نظر گرفتن این نکته که زبان به همان میزان که قادر است چیزی را ظاهر سازد، قدرت مخفی کردن آن را هم دارد، دو خصوصیت آشکار و پنهان برای زبان در نظر می‌گیرد». )شعیری، 1383: 33) در مجموع، اعتقاد بر این است که زبان، هنگام تولید به دلیل فاصله‌ای که از دنیای مورد بحث خود می‌گیرد، دیگر نمی‌تواند خود آن دنیا باشد، ‌بلکه بازنمودی _ بازنمایی _ از آن است. زبان،‌ علاوه بر اینکه نه تنها با فاصله‌ای زمانی و مکانی نسبت به آنچه موضوع آن است، تحقق می‌یابد،‌ بلکه هنگام تولید از پالایه‌های شخصی که همان پالایه‌های حسی و ادراکی هستند، عبور می‌نماید و همین پالایه‌ها باعث می‌شوند تا زبان، دیگر عین آن چیزی که راجع به آن سخن می‌گوید، نباشد. )همو: 605) شعر مشهور مولوی، مثال مناسبی برای تبیین انطباق نداشتن زبان و واقعیت است که گروهی در تاریکی، بدن فیلی را لمس می‏کردند و هر یک از آنها در تشریح آنچه لمس کرده بود، به بیان خود، چیزی را توصیف می‌کرد که هیچ یک از توصیفات با دیگری اشتراک نداشت: پیل اندر خانه تاریک بود   عرضه را آورده بودندش هنود   از برای دیدنش مردم بسی   اندر آن ظلمت همی شد هر کسی   آن یکی را کف بر خرطوم اوفتاد   گفت هم‌چون ناودان است این نهاد   آن یکی را دست بر گوشش رسید   آن بَرو چون باد بیزن شد پدید   آن یکی را کف چون بر پایش بسود   گفت شکل پیل دیدم چون عمود   آن یکی بر پشت او بنهاد دست   گفت خود این پیل چو تختی بُدست   همچنین هر یکی به جزوی که رسید   فهم آن می‌کرد هر جا می‌شنید (مولوی، دفتر سوم)   در حقیقت، می‌شود گفت زبان همواره بر تعریف بافت تأثیر می‌گذارد، حتی اگر زبان تنها برای حفظ بافت در وضعیت موجودش استفاده شود. از این رو، صورت الفاظی که از دهان گوینده بیرون می‌آید، نمی‌تواند رابطه‌ای کاملاً دل‌ به‌‌خواهی با بافت داشته باشد _ این دو، زبان را تعریف می‌کنند و زبان نیز آن دو را تـعریف می‌کند و این رابطه پویا و بر اساس تأثیر متقابل است. )نیومایر، 1378: 227) زبان به طور صددرصد با واقعیت تطابق ندارد، اما بازنمایی یا بازنمود آن است. «از این رو، زبان به مثابه مجرای تولید و توزیع معنا، نقش مهمی در هرگونه صورت‌بندی اجتماعی و فرهنگی دارد. به سبب اهمیت زبان در فرآیند بازنمایی است که کنترل و نظارت بر عقاید و رفتارهای دیگران، از طریق ساختن و شکل دادن معنا میسر می‌گردد و در این میان، زبان، رسانه و واسطه ممتازی است که معنا از طریق آن تولید و انتقال می‌یابد. اگر معنا، نتیجه قراردادهای زبانی، فرهنگی و اجتماعی و نه چیز ثابتی در طبیعت است، در آن صورت، معنا را هرگز نمی‌توان ثابت و قطعی فرض کرد؛ یعنی معنا در ذات چیزها وجود ندارد، بلکه معنا ساخته و تـولیـد مـی‌شود. معنا حاصل و نتیجه یک رویه دلالت است. )مهدی‌زاده، 1386: 22) به طور خلاصه می‌توان گفت به‌کارگیری زبان در ساحت رسانه می‌تواند در جهت هدایت افکار عمومی یا انحراف آن به‌کار گرفته شود؛ چون می‌تواند بازنمایاننده حقایق باشد یا با وارونه کردن حقایق، آن را واقـع‌نما ارائه کند. عدالت عدالت، واژه‌ای است که تعیین مصداق عینی و خارجی برای آن دشوار است و از این رو در شمار مفاهیم بسیار ذهنی قرار می‌گیرد. اینکه چگونه این مفهوم وارد ساختار اندیشه و تفکر بشر شده است؛ جای تأمل بسیار دارد، اما در برداشت عامه، فراخور سطح شعور و بینش افراد، تعابیر متفاوت و گاهی مختلفی از واژه عدالت، ملاحظه می‌گردد. گویی هر کسی برداشتی خاص خود دارد و بر اساس آن از عدل سـخن مـی‌گوید. اگر بپذیریم که برداشت هر فرد تحت تأثیر شخصیت و توان ادراک وی و عوامل مؤثر در پردازش اطلاعات در ساختار اندیشه‌اش شکل می‌گیرد، می‌توان پذیرفت که هر فرد از افراد بشر فراخور وضعیت ویژه خود، برداشت ویژه‌ای از عدالت دارد. درباره مفهوم‌ عدالت‌، مفاهیمی‌ هم‌چون‌ برابری‌، انصاف و‌ مساوات نیز مطرح ‌می‌شوند که‌ گاهی‌ مترادف‌ با آن‌ و گاهی‌ با مفهومی‌ متفاوت‌ با آن‌ به‌ کار گرفته‌ شده‌اند. برای‌ مثال، ‌عده‌ای‌ تصور می‌کنند که‌ برابری و عدالت‌ هیچ‌ ربطی‌ به‌ هم‌ ندارند. آنها عدالت‌ را در ذات‌ خود ارزشمند می‌دانند، ولی‌ برابری‌ را فاقد ارزش‌ ذاتی‌ فرض‌ می‌کنند. این در حالی‌ است که‌ افرادی‌ دیگر تصور می‌کنند که‌ این‌ دو مفهوم‌، مترادف‌ و یکسانند. )پورعزت، 1380: 86) مفهوم عدالت که دارای تاریخی بسیار طولانی است، در فلسفه و الهیات و تجارب کهن ریشه دارد که پیش از تاریخ ثبت شده بوده‏اند. بی‌تردید، هر جامعه انسانی، ادراکاتی از درست و نادرست دارد،‌ از ممنوع و مجاز و پسندیده، گونه‌ای که چیزها باید باشند و گونه‏ای که چیزها نباید باشند. متون دینی مهم غرب عهد عتیق و جدید _ و قرآن، درباره عدالت انسانی و الهی و موضوعات معنوی‌تر و متعالی‌تر سخن گفته‌اند. تصادفی نیست که مسئله عدالت آن گونه که توسط سقراط در جمهوری افلاطون مطرح شده،‌ آغاز رسمی فلسفه غرب است. در یونان باستان، ‌حداقل دو اصطلاح متفاوت بود که در انگلیسی به Justice ترجمه شده است: Dikaiosune،‌ معمولاً به Justice ترجمه شده است و isone که بیشتر، معنای برابری دارد. )Solomon & Murphy, what is justice, 2000: P11) در دوره مدرن، هم‌چون همه عصرها و دوره‌هایی که انسان تصوری واحد از مفهوم عدالت نداشته و تنها درگیر یک «مشترک لفظی» بوده است، تعریف‌ها و نظریه‌هایی درباره عدالت ارائه شده است که اجماعی بر هیچ کدام از آنها وجود ندارد و حتی از سوی مخالفان به چالش کشیده شده‌اند. البته به نظر می‌رسد نقطه تلاقی و مرکز ثقل این تعریف‌ها و نظریه‌ها این است که عدالت درباره انسان و روابط او در سطح‌های اجتماعی، ‌سیاسی و اقتصادی است. )تاجیک نشاطیه، 1385: 11) استربا، آرای متفاوت صاحب‌نظران را در مورد عدالت در شش گروه متمایز طبقه‌بندی کرده است. طبق مفهوم لیبرالیستی عدالت، آرمان سیاسی نهایی جامعه عدل، آزادی است؛ در حالی‌که بر اساس مفهوم سوسیالیستی عدالت، برابری به مثابه آرمان سیاسی نهایی در نظر گرفته می‌شود و لیبرال دموکراسی به آمیزۀ این دو )برابری و آزادی) توجه می‌کند. در مفهوم اجتماع‌گرایی عدالت، نفع عمومی، آرمان سیاسی نهایی فرض می‌شود و فمینیست‌ها در آرمان سیاسی نهایی خود، بر برابری حقوق زن و مرد تأکید دارند. فرانوگرایان ضمن انکار روایت‌های کلان بر این باورند که بُرد توجیه حقوق و تکالیف، محلی و محدود است و برای افرادی معین و در محیط‌هایی معین کاربرد دارد و جهان‌شمول نیست. )پورعزت،1380: 87) در مفهوم محدود و حداقلی، عدالت اجتماعی به این می‌پردازد که چه کسی، چه چیزی در جامعه به دست می‌آورد و آیا وضع توزیع، درست یا عادلانه است. )Dean, social Policy, 2006: 58) در مجموع،‌ در متون نظری، مفهوم عدالت را با توجه به ملاک توزیع، روش اجرا، و نحوۀ مراوده در جامعه، به عدالت توزیعی، رویه‌ای و مراوده‌ای، تفکیک کرده‌اند. عدالت را درباره توزیع هر نوع کالای اجتماعی، نظیر آزادی، حقوق، قدرت، ثروت، فرصت و نظایر آن می‌توان در نظر گرفت. در عدالت رویه‌ای، در سطح جامعه بر رعایت انصاف در طراحی و به کارگیری ساختارها، فراگردها و رویه‌های اجرایی دلالت می‌نماید. عدالت مراوده‌ای‌ در جامعه به‌ میزان رعایت انصاف در مراودات اجتماعی و رفتار اعضای جامعه با یکدیگر توجه می‌کند. عدالت مراوده‌ای بر جنبه‌های غیررسمی‌تر مراودة تخصیص‌دهندگان پاداش‌ها و دریافت‌کنندگان آنها دلالت دارد. البته این جنبه‌ها به طور رسمی تعریف نمی‌شوند، ولی می‌توانند ادراک انصاف را تحت تاثیر قراردهند». )پورعزت، 1383: 9 - 8) همواره در بحث از عدالت،‌ عمدتاً جنبه‌های توزیعی،‌ رویه‌ای و مراوده‌ای عدالت مورد توجه و تمرکز محققان علوم اجتماعی قرار گرفته است و جنبه‌ای از عدالت که در ساحت زبان تحقق پیدا می‌کند و می‌توان آن را عدالت زبانی نام نهاد، مطرح نبوده است. ترتیب تحقق عدالت اجتماعی به تجلی ابعاد گوناگون عدالت در همه عرصه‏های جامعه و اهتمام همه خرده‏سیستم‏های اداری بستگی دارد. بنابراین، هر رویکرد ویژه به مدیریت جامعه، تعبیر خاصی از عدالت را در نظر می‌گیرد و برحسب آن به تعریف روابط اجتماعی می‏پردازد و بر همان اساس بر برخی ابعاد عدالت، بیشتر تأکید می‏ورزد. باید توجه داشت که عدالت احساسی و مشاهده‏ای نیز چندان در ادبیات رایج جهان مورد بحث واقع نشده‏اند، ولی عدالت اطلاعاتی در این ادبیات بیشتر قابل ردیابی است. با وجود این، به نظر می‏رسد که مهم‌ترین مفهوم عدالت برای توسعه عدالت اجتماعی در جامعه، عدالت زبانی است، به‌ویژه هنگامی که در سپهر رسانه مـورد نـظر قـرار می‌گیرد، اهمیت آن دوچندان می‌شود. اصطلاح عدالت زبانی بر مبنای اندیشه‏ای متعالی ابداع شده است که به ویژه بر اهمیت رعایت عدالت در مکالمه با دیگران و روابط آحاد جامعه با یکدیگر دلالت دارد. تأکید اصلی این مفهوم عدالت بر آن است که تحقق عدالت اجتماعی، به آن بستگی دارد که شرایطی فراهم آید تا ضعیف‏ترین آحاد جامعه بتواند بدون لکنت زبان، حق خویش را از قوی‏ترین افراد جامعه بازستانند. )امام علی)ع)، نامه 53) عدالت زبانی در برابر سلطه زبانی به نظر می‌رسد که گونه‌ای رابطه زبانی میان ارتکاب به ظلم و تمایلات روان‌شناختی دست زدن به آن قابل فرض است. استفاده از تعابیر و واژگان تبعیض‌آمیز در ساخت زبان و بی‌توجهی به تبعیض مستمر ناشی از رواج آنها، جوّ روانی جامعه را مستعد ظلم‌پذیری می‌سازد. در واقع، مسئله این است که روش‌های نوین تحمیل سلطه الیگارشیک و تشکیل شبکه‌های تحمیل اراده و ایجاد انحراف در آرای عامه، به ویژه با استفاده از شبکه‌های تبلیغاتی، پی‌آمدهای بسیار ناگواری در جهت توسعه بی‌عدالتی در جوامع، دارد. )پورعزت،‌ 1383: 318) بنابراین، گسترش نوعی عـدالت زبانی در جـامعه ضرورت می‌یابد که رعایت آن مستلزم توجه عمیق به مضامین تبعیض‌آمیز رایج در زبان‌ها و تلاش بـرای رفع آنـهاست. نویسنده کتاب دانش اداره دولت و حکومت، در تعریفی از عدالت زبانی، آن را عدالتی با دستور زبانی خاص می‌داند که در آن، واژگان معرف برتری‌های قومی و نژادی و حرفه‌ای و اجتماعی،‌ قابل فهم و معنی نیستند و به دلیل اصالت نداشتن،‌ از ساخت و بافت زبان رایج مردم آگاهانه، دور ریخته می‌شوند. )پورعزت،‌ ب 1387‌: 470) همچنین در این اثر،‌ مفهوم سلطه زبان یا زبان‌سالاری در مقابل عدالت زبانی به این شرح تعریف شده است: «سلطه‌ای که به واسطه قدرت بیشتر در استفاده و کاربرد زبان،‌ برای برخی از افراد یا گروه‌های اجتماعی ایجاد می‌شود و از طریق آن می‌توانند سایر آحاد جامعه را تحت نفوذ قرار دهند». )همو: 382) بنابراین، لازم است ساختارهای قـدرت و راهکارهای مـناسب برای خـنثـی سازی پی‌آمدهای فعالیت آنها، به منظور حراست از آرای واقعی و منافع حقیقی عامه و تفوق بر ساختار و انواع ابزارهای تحمیل سلطه بررسی شوند. عدالت زبانی، راهبرد رسانه زمینه‌ساز جامعه مهدوی رسانه‌های همگانی به سبب مخاطبان فراگیر و گسترده‌ای که دارند، از آثار اجتماعی و فرهنگی گسترده نیز برخوردارند. از این رو، هم ابزار و هم زمینه مناسبی برای توسعه عدالت زبانی و مهار سلطه زبانی به شمار می‌روند. البته در مقابل، این ظرفیت را نیز دارند که به گسترش سلطه زبانی در جامعه و تحمیل آن بر مخاطبان خود کمک کنند؛ چون رسانه‌ها از ویژگی‌هایی برخوردارند که تسهیل‌کننده و زمینه‌ساز چنین تأثیری هستند. در این میان،‌ رسانه می‌تواند نقش عامل میانجی را برای توسعه عدالت اجتماعی برعهده بگیرد که با رعایت عدالت زبانی و حاکم شدن آن در رسانه،‌ یعنی الزاماتی که باید رسانه آنها را در حوزه محتوای زبانی خود رعایت کند و به کار گیرد تا بتواند ارتباط عادلانه مؤثری را برقرار کند، زمینه توسعه عدالت اجتماعی در جامعه بیشتر فراهم می‌شود.‌ اصـلاح قــالـب‌های کلامی و بـه کارگیری تعابیر برابر و احترام‌آمیز درباره عـامه و توسعه آگـاهـی‌های عمومی درباره اهمیت اصـلاح ایـن گونه مـراودات و پی‌آمدهای آن از طریق ابزار قدرتمند رسانه، امکان‌پذیر است. چنین فضایی، جامعه را به سوی پذیرش عدل و داد می‌برد و گسترش همه جانبه آن، زمینه را برای ظهور حضرت ولی عصر)عج) مهیا می‏کند. تمرکز بر توسعه عدالت زبانی در جامعه، هم‌چون تفکر مهدوی، رویکردی آینده‌نگرانه و معطوف به آینده دارد. در این رویکرد، تلاش و همت بر این است که با زدودن هرگونه تبعیض، تحقیر، ظلم، آسیب، تملق، کذب، افترا، مجادله، افترا، برتری‌جویی، فرادست‏گرایی و تفرعن در گفتار میان اعضای جامعه انسانی، ارتباطاتی انسانی و عادلانه برقرار شود که بی‌تردید، تحقق این بعد اساسی از عدالت بسیار، زمـیـنه‌ساز و مهیاکننده تحقق عدالت به معنای وسیع آن در جوامع خواهد بود. به منظور توسعه عدالت زبانی از طریق رسانه باید سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی زبانی لازم برای تقویت گفتمان‌های عـدالت‌محور در رسانه صورت گیرد، به گونه‌ای که هر نوع محتوای زبانی یعنی هر نوع به کارگیری زبان در رسانه، بر اساس عدالت و به دور از هرگونه سلطه و تبعیض، تحمیق و افترا باشد. به یک معنا، اخلاق رسانه‌ای با رویکرد عدالت‏گرایانه مبنای هرگونه محتوای زبانی رسانه قرار گیرد. چنین رویکردی، سرانجام به توسعه فرهنگ عدالت‌خواهی، عدالت‌پذیری و عدالت‌گستری در جوامع منجر خواهد شد و از دل این فرهنگ، تحقق دیگر ابعاد عدالت اجتماعی در جامعه مطالبه و به تدریج، بستر تحقق آن فراهم می‌شود. نتیجه‌گیری تحقق جامعه زمینه‌ساز ظهور حضرت حجت(عج) نیازمند تحقق ابعاد گوناگون عدالت در جامعه است. در این راستا، مفهوم عدالت زبانی به مثابه پیش‌شرط و مقوّم توسعه عدالت در جامعه، مورد نظر قرار می‌گیرد. توسعه عدالت زبانی به وسیله و در بستر رسانه،‌ نیازمند برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری زبانی است. در واقع، پـویایی‌هـای زبـانی یـک جامعه، در سیاست‌گذاری‌هـای زبانی آن جامعه ریشه دارد. موضوع برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری زبانی جامعه به ویژه با بهره‌گیری از ابزار رسانه، ‌در حیطه جامعه‌شناسی زبان می‏گـنجـد. زبان‌شناسی، زبان را به مثابه یک نظام،‌ فارغ از گروه یا جامعه‌ای که آن را به کار می‌گیرد، مطالعه می‌کند، ولی وقتی زبان در ارتباط با جامعه زبانی مطالعه می‌شود؛ یعنی به مثابه ابزار ارتباط بین افراد اجتماع مطرح باشد، بررسی آن در حوزه جامعه‌شناسی زبان قرار می‌گیرد. برنامه‌ریزی زبانی به هر نوع دست‌کاری یا دخالت آگاهانه‌ای اطلاق می‌شود که از طرف حکومت یا سازمانی که کم و بیش از حمایت دولت برخوردار است، در ساخت و کاربرد زبان در یک جامعه اعمال می‌شود. در باب برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری زبانی در نقاط گوناگون جهان می‌توان انواع سیاست‌گذاری زبانی را به این شرح برشمرد: 1. ساده‌سازی زبان در سه بعد معنایی، آوایی، دستور زبانی؛ 2. پیچیده‌سازی زبان. سیاست‌گذاران مورد اول کسانی هستند که در جهان‌پدیداری انگلوساکسونی و فلسفه تحلیلی زندگی می‌کنند و برای ساده‌سازی همه چیز و همه کس می‌کوشند. فکرها این‌گونه کوچک می‌شوند و قابل دست‌کاری رسانه‌ای به ویژه رسانه‌های دیداری _ شنیداری خواهند شد _ مثل کشور امریکا _ که به فرهنگ پاپ و فرهنگ عامه‌پسند مشهور شده است. جهانی شدن یعنی فرآیند ساده‌سازی تفکر جهانی به‌ وسیله رسانه‌های دیداری‌ _ شنیداری مثل تلویزیون _ ماهواره _ و رایانه که بتوانند از طریق آن‌ها ارزش‌ها و تفکرات را تغییر دهند. سیاست‌گذاران نوع دوم، سیاست‌گذاران زبانی کشورهای تاریخی هستند که دارای تاریخ زبانی بسیار گسترده و پیشرفته‌اند و ادبیات قوی در پیشینه زبان خود دارند و ساده‌سازی زبانی را نوعی نابودی فرهنگی و روحی برای خود می‌دانند. بنابراین، برای آفرینش نثرها و شعرها یا ادبیات فخیمه می‌کوشند و برای حفظ این زبان، جشنواره‌های متعدد برگزار و دانشکده‌های متنوعی ایجاد می‌کنند تا شوراهای گوناگونی بر زبان‌های موجود در جامعه، رسانه، فرهنگ و حکومت نظارت کنند. اشکالی که به گروه دوم وارد شده، این است که زبان، وسیله تفاهم است و اگر زبان، مجلل و فخیمه باشد، قابلیت تفاهم را از بین می‌برد و رسانه‌های جدید که شنیداری _ دیداری هستند، از زبان ساده استفاده می‌کنند. بنابراین، زبان فخیمه و مجلل سبب دوری از فضای جامعه امروزی می‌شود. در این میان، می‌توان سیاست‌گذاری زبانی سوم را پیشنهاد داد و آن زبان ساده ولی دارای لایه‌های معنایی متفاوت است. این زبان ساده، زبان پیامبران و عرفا است که ساده می‌گویند و هر کسی به فراخنای خود، برداشت می‌کند و این الگو، مدلی آرمانی برای سیاست‌گذاری زبانی است. )فیاض، 1387: 93 - 94) در حقیقت، در پیش گرفتن رویکردی مشابه رویکرد سوم در رسانه‌ها به ویژه با سیاستگذاری محتوای زبانی رسانه بر مبنای آموزه‌های قرآن کریم و اهل بیت، تعهدات و الزاماتی را برای آنها ایجاد می‌کند؛ رویکردی هنجاری بر اساس عـدالت که هرگونه محتوای زبانی رسانه‌ها را جهت خواهد داد. که بخش اصلی و اساسی محتوای رسانه‌ها را تشکیل می‌دهد. در این راستا منبع و متکایی متقن‌تر از قرآن کریم وجود ندارد که بتوان آن را مبنای تدوین چارچوب توسعه عدالت زبانی در جامعه و به طور خاص رسانه قرار داد. با اتخاذ چنین رویکردی برای عمل رسانه که اجزای آن به طور دقیق و شفاف در قرآن کریم ذکر شده‌اند _ که در این نوشتار مجال پرداختن به آنها نیست _ می‌توان به جهت‌دهی به جامعه توسط رسانه‌ها به منظور گسترش عدالت در جامعه و تمهید و فراهم‌سازی فضای ظهور امید داشت. منابع نهج‌البلاغه امام علی)ع) )مجموعه خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار امام علی)ع))؛ گردآوری سید شریف رضی، ترجمه: محمد دشتی، مؤسسه انتشارات ائمه، 1380ش. ابومحبوب، احمد، ساخت زبان فارسی، نشر میترا، 1387ش. اینگلهارت، رونالد، تحول فرهنگی در جامعه پیشرفته صنعتی، ترجمه: مریم وتر، انتشارات کویر، 1373ش. باطنی، محمدرضا، مسائل زبان‌شناسی نوین، نشر آگه، 1387ش. باطنی، محمدرضا، پیرامون زبان و زبان‌شناسی، نشر آگه، 1385ش. باطنی، محمدرضا، الف، نگاهی تازه به دستور زبان، نشر آگه، 1385ش. پورعزت، علی اصغر؛ «مدیریت دولتی و عدالت اجتماعی»، دانش مدیریت، شماره 55؛ زمستان 1380. پورعزت، علی اصغر،‌ «شهر عدل و دولت هوشمند»، پیام مدیریت، تابستان و پاییز 1383 . پورعزت، علی اصغر، الف، مختصات حکومت حق‌مدار در پرتو نهج البلاغه امام علی)ع)، شرکت انتشارات علمی فرهنگی، 1387ش. پورعزت، علی اصغر، ب، مبانی دانش اداره دولت و حکومت، انتشارات سمت، 1387ش. تاجیک نشاطیه، نرگس، مفهوم عدالت در اندیشه جان استوارت میل،‌ انتشارات موسسه تحقیقات  و توسعه علوم انسانی‌، 1385ش. دفلور، ملوین، دنیس، اورت، شناخت ارتباطات جمعی، ترجمه: سیروس مرادی، انتشارات دانشکده صدا و سیما، 1385ش. روشه، گی، تغییرات اجتماعی،‌ ترجمه: منصور وثوقی، نشر نی، 1377ش. شعیری، حمیدرضا، مبانی معناشناسی نوین، انتشارات سمت، 1381ش. فیاض، ابراهیم،‌ ایران آینده به سوی الگویی مردم‌شناختی برای ابرقدرتی ایران،‌ پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، 1387ش. مدرسی، یحیی، درآمدی بر جامعه‌شناسی زبان، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، 1386ش. مولوی بلخی، مولانا جلال‌الدین محمد، دوره کامل مثنوی معنوی، نشر طلوع، 1379ش. مهدی‌زاده، سید محمد، یادداشت سردبیر، رسانه، شماره 72، زمستان 1386. مهدی‌زاده، سید محمد، رسانه‌ها و بازنمایی، دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها، 1385ش. نیومایر، فردریک، جنبه‌های سیاسی زبان‌شناختی، ترجمه: اسماعیل فقیه، نشر نی، 1378ش. Dean, Hartley, Social Policy, polity Press, 2006. Rapely, Tim, Doing Conversation, Discourse and Document Analysis, Sage,2007. Solomon, Robert & Murphy, Mark, What is justice, Oxford University, 2000. Strömbäck, Jesper, Shehata, Adam and Dimitrova, Daniela, Framing the Mohammad cartoons issue: A crossـcultural comparison of Swedish and US press, Global Media and Communication, 2008. منبع: فصلنامه مشرق موعود – شماره 18 پایان متن/

93/01/01 - 00:27





این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]

bt

اضافه شدن مطلب/حذف مطلب







-


دین و اندیشه
پربازدیدترینها
طراحی وب>


صفحه اول | تمام مطالب | RSS | ارتباط با ما
1390© تمامی حقوق این سایت متعلق به سایت واضح می باشد.
این سایت در ستاد ساماندهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ثبت شده است و پیرو قوانین جمهوری اسلامی ایران می باشد. لطفا در صورت برخورد با مطالب و صفحات خلاف قوانین در سایت آن را به ما اطلاع دهید
پایگاه خبری واضح کاری از شرکت طراحی سایت اینتن