واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
دین و اندیشه
نگاهی به پیشینه نوروز/ تخت جمشید برای برگزاری جشن نوروز بنا شد
نوروز به بوميان ساكن در فلات ايران تعلق دارد، چرا که در فلات ايران قبل از حضور آريايي ها سومري ها و بابلي ها ساكن بودند و آريايي ها كه احتمالا قبل از ورود به اين منطقه جشن سال نو را به سبك اقوام هند و اروپايي در آغاز پاييز برگزار مي كردند با ورود به ايران تحت تاثير اقوام قبل از خود،نوروز را جشن سال نوي خود انتخاب مي كنند.
به گزارش خبرگزاری مهر، قدمت نوروز و مهرگان در آسياي غربي بسيار است. ازهزاره سوم پيش از ميلاد در آسياي غربي دو عيد رواج داشت؛ نخست"مهرگان"يا عيد آفرينش در اوايل پاييز و دوم"نوروز" يا عيد بازيابي كه در آغاز بهار برگزار مي شد. در اوستا اشاره اي به نوروز نشده است و از آنجا كه اوستا يك كتاب ديني است و جشن هاي خاص ديگري در آن ذكر شده، پس قطعا نوروز يك جشن ديني نبوده است كه در اوستا ذكري از آن نشده، از طرفي چون در منابع ودايي هم اشاره اي به آن نشده است، مي توان نتيجه گرفت كه ريشه هندي و ايراني هم ندارد. نوروز به بوميان ساكن در فلات ايران تعلق دارد. در فلات ايران قبل از حضور آريايي ها سومري ها و بابلي ها ساكن بودند و آريايي ها كه احتمالا قبل از ورود به اين منطقه جشن سال نو را به سبك اقوام هند و اروپايي در آغاز پاييز برگزار مي كردند با ورود به ايران تحت تاثير اقوام قبل از خود،نوروز را جشن سال نوي خود انتخاب مي كنند. البته از دوران مادها به عنوان نخستين ايجاد كننده ي مراكز تمدن در غرب ايران هيچ گونه گزارشي درباره نوروز،هر چند كوتاه و اشاره وار، وجود ندارد. اما با بررسي تاريخ هخامنشيان كه جانشينان بلا فصل مادها هستند به اين باور مي رسيم كه مراسم نوروز در اين دوره با شكوه و عظمت برگزار مي شده است.به عبارتي بايد گفت نوروز كه جشن چوپاني و منطقه اي مردم و روستاييان فلات ايران بود، خيلي زود بين آريايي هاي مهاجر به اين منطقه نيز پذيرفته شد و كم كم بزرگان و سر كردگان آن ها به منظور سامان بخشيدن به گردش كار خود با گردش سال چوپاني و دريافت به موقع ماليات از يك سو و رسيدن به يك نقطه مشترك عاطفي با مردم تحت فرمانشان از سويي ديگر به جرگه برگزار كنندگان اين آيين گردش سال پيوستند. درست است كه جشن نوروز و اصولا تمام جشن ها در باور و اعتقادات مردم يك سرزمين ريشه دارند و مردم صاحبان اصلي و ابداع كنندگان اين رسم ها بوده اند، اما بديهي است كه رويكرد حكومتي فرمانرواياني كه كوشيده اند براي نزديك تر كردن خود به توده هاي مردم خود را علاقه مند و دوستدار اين رسم ها نشان دهند، آرايش ويژه اي به اين رسوم در طول تاريخ داده است؛ به گونه اي كه مثلا نخستين جلوه حكومتي و بسيار با شكوه برگزاري اين جشن در زمان هخامنشيان آن چنان پر آيين است كه در نظر محققين، بنايي مثل تخت جمشيد براي برگزاري هر چه با شكوهتر اين جشن ساخته شده است، گرچه در تخت جمشيد مدرك و نوشته مستندي در دست نيست كه نشان دهنده برگزاري نوروزي در آنجت باشد، اما برخلاف پندار بسياري از تاريخ نويسان و پژوهندگان، تخت جمشيد هيچ گاه به معناي سياسي پايتخت هخامنشيان نبوده است و به لحاظ جغرافيايي نيز دور افتاده تر از آن است كه بتواند مركز امپراطوري پهناوري چون ايران آن روزگار قرار گيرد و به نظر مي رسد اين مجموعه عظيم كه داريوش بنيان گذار آن است،به منظور برگزاري جشن هاي نوروزي ساخته شده است. جان هينلز در كتاب"شناخت اساطير ايران"مي نويسد؛ از كاخ تخت جمشيد به ندرت استفاده مي شده است و در ميان آثار بازمانده از آن چيزي كه دلالت برآن داشته باشد كه اين مكان مركزي براي مقاصد اداري بوده باشد، اندك است يا اصلا وجود ندارد. به نظر مي رسد تخت جمشيد مركز اجراي آيين ها يعني صحنه اجراي جشن سالانه اي است كه ملت هاي امپراطوري هخامنشي در آن گرد مي آمدند تا ديون خود را بپردازند و وفاداري خود را به شاه شاهان نشان دهند. هيات هاي نمايندگي دسته جمعي از پلكاني كه طوري ساخته شده بود كه مي شد با اسب از آن بالا رفت و از ميان دروازه هاي كاخ و كنار ديوارهاي كنگره دار كه گفته اند نمادي از كوه مقدس بوده اند مي گذشتند و به كاخ صد ستون وارد مي شدند. مري بويس نيز اين توضيح را كمابيش منطقي مي يابد و درباره تخت جمشيد مي نويسد؛ مشخصات گوناگون بناها و تنديس ها، پاره اي از پژوهشگران را بر آن داشته است كه تصور كنند تخت جمشيد شهري مقدس بوده است.تمام تخت جمشيد دعايي مفصل و طولاني است كه از زبان سنگ ادا شده و نوعي روياي هخامنشي است از روز نو و زندگي نو كه در سنگ به يادگار گذاشته شده است. جالب اينجاست كه نام اين مجموعه هم تخت جمشيد نبوده يونانيان آن را پرسپوليس؛ يعني شهر پارسي مي ناميدند و واژه تخت جمشيد بعدها بر اساس باور مردمي بر اين مجموعه عظيم نهاده شده است كه اين مهم نشان دهنده پيوند ناخود آگاه ايرانيان با اسطوره پيدايش اين جشن در روزگارجمشيد است.
۱۳۹۲/۱۲/۲۸ - ۱۰:۵۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 51]