تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833165391
فرهنگ عاشورا(19)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
فرهنگ عاشورا(19) نويسنده:حجت الاسلام جواد محدثی نذر نذر،التزام به انجام يا ترك عملى به نحو خاص بخاطر خداست كه با صيغه خاصىمنعقد مىشود،مثل«لله على...»و انجام آنچه كه نذر شده واجب است و تخلف از آنگناه است و كفاره دارد.[1] علاقهمندان به اهل بيت و امام حسين«ع»گاهى انجام برخى ازامور را نذر مىكردند تا ملزم شوند آن را ادا كنند،از قبيل:نذر زيارت امام حسين«ع»،عزادارى براى آن حضرت، برپايى مجالس و تعزيه و ذكر مصيبت،اهداى وسيله يا پولىبراى حرم يا زوار،اطعام،شركت در دستجات زنجيرزنى و عزادارى،ساختن تكيه ياحسينيه و...اينگونه نذرها بطور طبيعى تامين كننده بخشى از هزينههاى احياى عاشورا وترويجخط اهل بيت«ع»است و به كمكهاى مالى و جنسى يا انجام خدمات مربوط بهسيد الشهدا«ع»جنبه معنوى و قداست مىبخشد و افراد با افتخار به چنين كارهايى اقداممىكنند.در ميان مردم،سنتهايى همچون آش نذرى،سفره نذرى،گوسفند نذرى،شلهزرد،ترحلوا و...متداول است كه اغلب با نذر،بر خود واجب مىسازند و در كنار آنمرثيهخوانى انجام مىگيرد و اين اطعامها به ياد اهل بيت است. *********نعش پيكر بىروح،جسد.به معنى تابوت هم آمده است.در كربلا امام حسين«ع»بر سرنعش شهدا حاضر مىشد.اهل بيت امام حسين«ع»،پس از عاشورا كنار نعش شهيدانآمدند و گريه و عزادارى كردند.در مراسم تعزيه و شبيهخوانى هم كه اشخاص،نقشهاىمختلفى به عهده مىگيرند،برخى هم در نقش«نعش»در ميدان بر زمين مىافتند و تداعىكننده اجساد شهداى كربلا مىگردند.كسى كه در تعزيه،نقش بىاهميت و بىسخنى را بهعهده دارد.[2] در تعزيهها،نعش را همراه با پيكانهاى خونآلود و شمشيرهاى شكسته وسنانها كه بر روى نعشها دوخته يا جاسازى شده بود نشان مىدادند كه يادآور وضع طبيعىكشتههاى ميدان باشد،يا همراه با پرندگان و كبوترانى با شهپر خونين بر نعش شهيدان،كهسمبل رساندن خبر شهادت به مدينه بود. *********نفس المهموم نام كتاب شيخ عباس قمى در مقتل سيد الشهدا«ع»است كه بر گرفته از حديث امامصادق«ع»است كه فرمود:«نفس المهموم لظلمنا تسبيح و همه لنا عبادة و كتمان سرنا جهادفى سبيل الله»[3] نفس كسى كه به خاطر مظلوميت ما اندوهگين شود تسبيح است، اندوه برما عبادت است و كتمان و پوشاندن راز ما جهاد در راه خداست.امام صادق«ع»سپسفرمود:واجب است كه اين حديث با طلا نوشته شود.چون كتاب محدث قمى يادآورمصيبتهاى اهل بيت است،اين نام را براى كتابش برگزيده است،به فارسى هم ترجمه شده است. *********نقش نگين حسين«علیه السلام» ائمه«ع»هر كدام شعار و جملهاى را بر نگين انگشتر خود حك مىكردند و نشان دهندهروح و فكر خاص آن امام بود.نقش نگين انگشتر سيد الشهدا«ع»عبارت بود از«ان اللهبالغ امره»و به نقلى دو انگشتر داشت.بر نگين يكى«لا اله الا الله،عدة للقاء الله»و برديگرى«ان الله بالغ امره»بود.[4] هر دو تعبير،گوياى روح شهادت طلب آن حضرت ومقام رضا و تسليم او به ديدار خدا و پروردگار است.روايت است كه در دست امامصادق«ع»انگشتر جدش حسين بن على«ع»بود و بر نگين آن نوشته بود:«لا اله الا الله عدةللقاء الله»[5] و اين نيز كه توحيد،سرمايه لقاى الهى است،نشان دهنده روح خداجويى و شهادت طلبى اوست. *********نقض مقررات جنگى عملكرد سپاه كوفه در حادثه كربلا با اصحاب و اهل بيت امام حسين«ع»،از اصول وقواعد جنگى تجاوز كرد.نمونههايى از اين نقضها از اين قرار است: 1-حمله عمومى به يك نفر:بر خلاف مقررات نبردهاى تن به تن و رفتن يك هماوردبه ميدان يك مبارز،در كربلا گاهى دسته جمعى به يكى از ياران حسين«ع»حمله مىشد،مثل عابس كه بر او تاختند يا دستور سنگباران او صادر شد. 2-تعرض مسلحانه به زن و كودك:زنان و كودكان در جنگها مصونيت دارند،ولى دركربلا،به دستور شمر،خيمهها را بر سر زنان و كودكان بىپناه سوزاندند و به خيمهنشينانبىدفاع تاختند و آنان را آواره صحرا كردند. 3-اسير گرفتن زن مسلمان:زن مسلمان را نمىتوان اسير گرفت.على«ع»هم در جنگصفين اسير نگرفت،اما سپاه يزيد،بازماندگان اصحاب و اهل بيت امام حسين«ع»را(زينب،ام كلثوم، سكينه و...)به اسارت گرفته به كوفه و شام بردند.در دربار شام هم يكىاز شاميان از يزيد مىخواست كه فاطمه،دختر سيد الشهدا را بعنوان كنيز به او ببخشد،كهمورد اعتراض زينب قرار گرفت. 4-غارت:پس از شهادت امام،به خيمهها تاختند و هر چه يافتند به غنيمت و غارتگرفتند، حتى روپوش زنان و جامه سيد الشهدا و گوشواره دختركان را.[6] اينها همه افزون براصل ماجرا و كشتن فرزند پيامبر و منادى حق و عدالت بود،كه آن نه تنها نقض مقرراتجنگ،بلكه نقض اسلام و قرآن بود.به همين جهت،اين ننگ و نفرت و نفرين از آل اميه ويزيديان،تا قيامت بر آن سنگدلان ماند.آنچه از كوفيان و يزيديان در اين حادثه ديده شد،همه تخطى از اصول انسانى و اسلامى بود،برخى هم بىسابقه و شگفت بود و براىارعاب ديگران به آن گونه سركوب شديد پرداختند و مخالفان را گردن زدند و شهدا رالگدكوب سم اسبان ساختند.عبد الله بن بقطر را در كوفه،از بالاى قصر پايين انداختند وهنوز رمقى در بدن داشت كه سرش را بريدند.قيس بن مسهر را از بالاى دار الاماره بهپايين انداختند و متلاشى شد و جان داد.مسلم بن عقيل را نيز بالاى قصر برده،گردن زدند،سپس بدن او را پايين انداختند.هانى بن عروه را نيز دست بسته در بازار گردن زدند،سپسپاهايش را بسته و پيكرش را در بازار كشيدند.[7] نيز آوردن انبوه آن سپاه عظيم براى كشتنجمعى محدود،استفاده از شيوه آب بستن به روى سپاه و تشنه نگهداشتن آنان،سرهاىشخصيتهاى بارز را از تن جدا كردن و شهر به شهر گرداندن،همه از شيوههاى زشتى بودكه در حادثه كربلا انجام گرفت و مقررات جنگى و اصول اخلاقى و انسانى نقض شد. *********نماز پايه دين بر نماز استوار است.جهادهاى پيامبر و نبردهاى على«ع»و نهضتحسينى،همه براى«اقامه نماز»و ايجاد و تقويت رابطه بندگى ميان خالق و مخلوق است.درنهضت عاشورا، نماز جايگاه مهمى دارد.در برخورد كاروان حسينى با سپاه حر در مسيركوفه،وقت نماز كه مىرسد،اذان گفته مىشود،نماز جماعت برگزار مىگردد و سپاه حرنيز به سيد الشهدا«ع»اقتدا مىكنند.پيش از شب عاشورا كه سپاه عمر سعد به طرفخيمهگاه امام مىتازند،حضرت برادرش عباس را مىفرستد تا با آنان گفتگو كند و شب رامهلت بخواهد تا به نماز و عبادت بگذرانند«ارجع اليهم فان استطعت ان تؤخرهم الى غداةلعلنا نصلى لربنا هذه الليلة و ندعوه و نستغفره،فهو يعلم انى احب الصلوة و تلاوة كتابه وكثرة الدعاء و الاستغفار».[8] در همان وقت نيز حبيب بن مظاهر به سپاه دشمن خطاب كردكه چرا مىخواهيد با گروهى بجنگيد كه سحرخيزان و شب زندهداران و اهل عبادتند؟[9]خصلتياران شهيد او،روح معنوى و حال عبادت و نيايش و نماز بود و شب عاشورا،زمزمه نماز و نيايش آنان در خيمههايشان پيچيده بود.به گفته مورخان«لهم دوى كدوىالنحل و هم ما بين راكع و ساجد و قارىء للقرآن»[10] همه شب را به نماز مشغول بودند.به نقلتاريخ ابن اثير:شب كه شد،تمام شب را به نماز و استغفار و تضرع و دعا پرداختند.صبحعاشورا نيز،حسين بن على«ع»پس از نماز صبح با ياران،نفرات خود را سازماندهى كرد.[11]ظهر عاشورا،ابو ثمامه صائدى،وقت نماز را به ياد حضرت آورد.حضرت نيز او را دعاكرد كه:خداوند تو را از نمازگزاران ذاكر قرار دهد. آنگاه به اتفاق جماعتى به نماز ايستادندو نماز خوف خواندند.[12]سعيد بن عبد الله نيز از ياران او بود كه هنگام نماز،جلوى امامايستاد و بدن خويش را سپر تيرهاى بلا ساخت و با پايان يافتن نماز امام،او بر زمين افتاد وشهيد نماز گشت.[13]حسين و يارانش همه كشته راه نماز شدند.از اين رو در زيارتنامه امامخطاب به او مىگوييم:«اشهد انك قد اقمت الصلاة و آتيت الزكاة و آمرت بالمعروفو نهيت عن المنكر»(زيارت وارث). آنچه به جهاد،ارزش مىدهد،آميختگى آن با نماز است.عاشورا تلاقى عرفان وحماسه بود و نهضت كربلا براى احياى سنتهاى دينى و فرايض الهى از جمله نمازبود.شيعه او نيز بايد اهل نماز و خشوع باشد و از ديندارى تنها عزادارى را نشناسد. حتى معتقدان و اميدواران به شفاعتحسين«ع»نيز بايد اهل نماز باشند.چونشفاعت بىنمازان نخواهد رسيد.دريغ و افسوس از كار آنان كه در ايام سوگوارىبه عزادارى و سينهزنى و نوحهخوانى و دسته و هيات مىروند،اما نسبت بهنمازهاى واجب بىاعتنايند. *********نوحه بيان مصيبت،گريه كردن با آواز،آواز ماتم،شيون و زارى،مويهگرى،زارى بر مرده،شعرى كه در ماتم و سوگوارى با صوت حزين و ناله و زارى خوانند،اعم از سوگوارىبراى كسى كه تازه مرده، يا براى امامان شيعه.[14] تركيبات ديگر آن عبارت است از:نوحهآراستن،نوحه ساختن،نوحه سرودن،نوحهخوانى.نوحهگرى بر مرده،رسم جاهليتبوده است و كارى مكروه است،[15] مگر براى معصومين«ع»كه نوحه و گريه بر آنان از شعائرمهم و از عوامل نشر فضيلتها و احياى ياد اسوههاى كمال است و خود امامان برسيد الشهدا«ع»مىگريستند و امر به نوحهخوانى مىكردند.بر جعفر طيار و حمزهسيد الشهدا نوحهخوانى شد.آنچه كه از كراهت نوحه و ناپسند بودن شغل نوحهگرى وزشت بودن اجرت نوحهگر در روايات ياد شده،ناظر به نوحهگريهاى جاهلى است كهآميخته به باطل و گاهى حرام بود.[16]در فرهنگ عزادارى براى امام حسين،نوحه به نوعى خاص از شعر مرثيه مىگويند كهدر مجالس به صورت جمعى اجرا مىشود.«اشعار نوحه را براى سينه زدن مىساختند،يكى نوحه مىخواند و ديگران به نوا و آهنگ و وزن اشعار نوحهخوان سينه مىزدند.ولىاشعار مرثيه را با آهنگ در مجالس سوگوارى براى به گريه افكندن و اظهار تاسفشنوندگان بر قتل شهداى كربلا مىخواندند و عنوان روضه نداشت.»،[17]«...از معروفترينشعراى عصر قاجار كه مرثيه و نوحه ساختهاند، مىتوان يغماى جندقى و وصال شيرازىرا نام برد».[18] اين شيوه در بين عربها هم متداول است و سبك مرثيه سرايى و نوحهخوانىبر سالار شهيدان مخصوص است.با توجه به گستردگى اين مراسم و رواج آن در طولسال،حتى در سوگ امامان ديگر،ضرورت دارد كه سرودههاى ناب و نوحههاى صحيح ودور از تحريفها و دروغها پديد آيد و فرهنگ عاشورا در قالب نوحه نيز ترويج گردد ونوحه خوانان نيز،بيش از هدف قرار دادن گريه،نشر فضيلتهاى اهل بيت را هدف قرار دهند.[19]*********نوحهخوان كسى كه در ايام سوگوارى امامان براى دستههاى سينهزن يا زنجير زن،اشعار مصيبتو نوحه و مرثيه را با آهنگ مخصوص مىخواند و عزاداران به آهنگ او سينه و زنجير مىزنند.[20]*********نوحهسرا محل نوحه،عزاخانه،ماتمكده،ماتمسرا،غمكده.[21] همچنين به كسى كه اشعار نوحه ومرثيه مىسرايد«نوحه سرا»گويند،يعنى سراينده نوحه. *********نهر علقمه نهر علقمه يا علقمى،نهرى بوده كه از فرات منشعب شده و آب زلال آن را به منطقهكربلا و سرزمينهاى اطراف آن مىرسانده است.نسبت علقمى به شخص است،جدمؤيد الدين علقمى وزير،حفر كننده آن نهر بوده است.[22] در مرثيهها،شهادت عباس بنعلى«ع»را كنار نهر علقمه ياد مىكنند(كنار نهر علقمه،افتاد دست عباس). *********نهضتيا شورش؟ حركت امام حسين«ع»كه بصورت امتناع از بيعت با يزيد و هجرت به مكه و از آنجا بهكربلا بود،حركتى الهام گرفته از قرآن و سنت پيامبر«ص»و بر اساس عمل به تكليف دربرابر حكومت جور و ولايت فسق و براى مبارزه با بدعتها و مقابله با اعاده جاهليت بود(-اهداف نهضت عاشورا).اين از مجموعه سخنان و خطبههاى آن حضرت و ماهيتقيام وى و عملكرد امويان روشن است و چون مبتنى بر اصل«ولايت صالحان»و فلسفهسياسى ناب اسلام بود و آن حضرت،صرفا براى قيام به وظايف امامت و نهى از منكر واحياى سيره پيامبر«ص»دست به آن حركت زد،حركت او يك«نهضت مكتبى»تلقىمىشود.اما هواداران بنى اميه،چه در آن زمان و چه قرنهاى بعد و حتى عصر حاضر،كوشيدهاند كه حركت آن حضرت را نوعى شورش،آشوب، فتنهانگيزى،ايجاد تفرقه درامت و تمرد از خلافت معرفى كنند و در كشتن او،حق را به جانب يزيد بدهند كه يكشورشگر بر ضد خلافت مركزى را كشته است.در اين مورد،به احاديثى هم استنادمىكنند كه رسول خدا«ص»به كشتن كسى كه يكپارچگى امت را به هم زند فرمان دادهاست و مىگويند:«قتل الحسين بسيف جده».در حالى كه حديث،بر فرض صحتمخصوص جايى است كه حكومتى اسلامى و حاكمى متعهد و عادل باشد و كسى ياكسانى بخواهند بر ضد آن آشوب و فتنهگرى كنند.اما نه حكومت امويان مشروع بود، نهبيعت مردم آزادانه و به اختيار بود،نه حكام،به دين و عدل رفتار مىكردند و نه از ارتكابفسق و فجور و محرمات پروا داشتند و نه مال و جان و نواميس مسلمانان پاك،از تعرض وستم يزيد و عمال او مصون بود.بنابر اين جهاد بر ضد چنين حكومتى،تكليف دينى امامحسين«ع»بود. گر چه امام مىدانست كه در آن شرايط،به پيروزى نظامى سريع دست نمىيابد،اما بازچنان نبود كه بىفكر و برنامه و بدون نقشه خود را به كشتن دهد.نتايج مقطعى و درازمدت آن حركتخونين در آگاهانيدن مردم و افشاى چهره ظلم و ايجاد انگيزه مبارزه درمردم و حفظ دين از نابودى و بالاتر از همه«عمل به وظيفه»آن حضرت را به قيام واداشتو اينها براى آن امام،«فتح»به شمار مىرفت،هر چند خون خود و يارانش در اين راه،ريخته مىشد.چون مىدانست كه به هر تقدير او را خواهند كشت،براى نحوه شهادتبرنامه ريزى كرد تا به مؤثرترين صورت و الهام بخشترين شكل در آيد.در واقع،سلاحاو«شهادت»بود و در استراتژى او«خون»،بر«شمشير»پيروز شد. *********نى،نيزه نى،گياهى آبى داراى ساقه ميان كاواك و راست.ساقه آن ميان تهى و به ضخامتانگشتى يا بيش از آن است و رنگ آن غالبا زرد است...و هر لوله مانندى كه ميان تهىباشد،مزمار،ناى. نيزه سلاحى معروف كه چوبى باريك است و استوانهاى شكل،مانند نىكه در سر آن پيكانى نصب كردهاند،به عربى رمح گويند.به معناى پرچم و رايت هم آمدهاست.[23] در عاشورا،هم به عنوان سلاح جنگ به كار گرفته مىشد،هم سر شهدا را بر نوكنيزهها كردند و به دربار بردند و در شهرها گرداندند.به قول محتشم:روزى كه شد به نيزه سر آن بزرگوارخورشيد سر برهنه برآمد زكوهسار در كاربرد ادبى،نى به جاى نيزه هم به كار مىرود.به گفته جودى: اى رفته سرت بر نى،وى مانده تنت تنهاماندى تو و بنهاديم ما سر به بيابانها نيز نوعى قرينه سازى ادبى ميان نى و نينوا به كار مىرود.به گفته فريد: سر نى در نينوا مىماند اگر زينب نبودكربلا در كربلا مىماند اگر زينب نبود *********نينوا شهادتگاه امام حسين«ع».نام منطقهاى در كوفه و شرق دجله و شرق كربلا،ازروستاهاى منطقه طف.«نينوا يك سرى تپههاى باستانى است كه كشيده شده و تا مصبنهر علقمه امتداد مىيابد.قريه«يونس بن متى»است و آن حضرت از ميان مردم اين منطقهبيرون آمده است[24].نينوا امروز به«باب طويرج»معروف است كه در شرق كربلا قرار گرفتهاست.»[25] «ناحيهاى در سواد كوفه كه كربلا از آن ناحيه است.نام قصبه موصل و نام شهرىكه يونس عليه السلام به آنجا جهت دعوت كردن مردم آن شهر رفته بود.»[26] وقتى حسين بنعلى«ع»به اين منطقه رسيد به سوارى برخورد كه نامه ابن زياد را براى حر آورده بود. مضمون نامه اين بود:حسين را محاصره كن و در سرزمين بىآب و علفى فرود آر.كمىپيشتر رفتند تا به زمين كربلا رسيدند و فرود آمدند.[27]در ادبيات عاشورا،نسبت به نى و نينوا نيز تعابير عاطفى و عرفانى فراوانى ساخته و بهكار بردهاند و صحراى كربلا را پر از نواى حقجويى و حقگويى دانستهاند. از آن آتش كه نمرود زمان در جان ابراهيميان افكندبه دشت«نينوا»،ناى حقيقت از«نوا»افتاد. ولى...مرغ شباهنگ حقيقت،از نواى ناله«حق،حق»نمىافتد.[28]پی نوشتها:1- تحرير الوسيله،امام خمينى(ره)،ص 237.2- فرهنگ فارسى،معين.3- همان،ج 44،ص 278.4- سفينة البحار،ج 1،ص 377. 5- امالى صدوق،ص 124. 6- با استفاده از«انقلاب تكاملى اسلام»،ص 824 با تلخيص. 7- ر.ك:«تاريخ طبرى»،ج 4،ص 300،298،و 299(طبع قاهره،1358 ق). 8- الكامل،ابن اثير،ج 2،ص 558. 9- الفتوح،ابن اعثم،ج 5،ص 177. 10- حياة الامام الحسين،ج 3،ص 175. 11- الكامل،ج 2،ص 560. 12- سفينة البحار،ج 1،ص 136،الكامل،ج 2،ص 567. 13- بحار الانوار،ج 45،ص 21. 14- لغتنامه،دهخدا. 15- بحار الانوار،ج 79،ص 88. 16- به روايات مربوط به تعزيه و ماتم و نوحه در بحار الانوار،ج 79،ص 71 تا 113 مراجعه كنيد. 17- موسيقى مذهبى ايران،ص 7. 18- همان،ص 29. 19- نگرشى به مرثيه سرايى در ايران،عبد الرضا افسرى،بررسى گستردهاى از سابقه اين كار در ايران و انواع مرثيهسراييها دارد. 20- لغتنامه،دهخدا. 21- همان. 22- موسوعة العتبات المقدسه،ج 8،ص 32 و 38. 23- لغتنامه،دهخدا. 24- آثار البلاد و اخبار العباد،قزوينى،ص 55(چاپ امير كبير). 25- الحسين فى طريقه الى الشهاده،ص 136. 26- لغتنامه،دهخدا. 27- مقتل الحسين،مقرم،ص 227. 28- قبله اين قبيله،ص 73. منبع: فرهنگ عاشورا
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 204]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها