واضح آرشیو وب فارسی:مهر: یادداشت؛
روحیات توسعه ساز ترک ها/ ترک ها حاکم قدرتمند را ستایش می کنند
شناسهٔ خبر: 3743871 - چهارشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۹۵ - ۱۰:۴۳
دین و اندیشه > اسلام در جهان
.jwplayer{ display: inline-block; } ترک ها ظرفیت استفاده بهینه از فرصت ها را دارند؛ یعنی وقتی فرصتی پیش آید از آن حسن استفاده را می کنند. برخی جوامع با ظهور فرصت، سوء استفاده کرده و در عمل فرصت سوزی می کنند. خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه-مرتضی آقامحمدی: ترکیه کشوری است که در جهان اسلام از رشد و توسعه خوبی برخوردار است. سه کشوری که داعیه رهبری جهان اسلام را دارند یعنی ترکیه و عربستان و ایران، هر کدام نقطه قوتی دارند که بر روی آن تأکید می کنند. امتیاز ایران در داشتن استقلال کامل سیاسی است. اگر چه این بدان معنا نیست که بقیه کشورها مستقل نیستند، اما از امتیازات برجسته ایران این است که همه تصمیم های مهم و سرنوشت ساز کشور در درون آن شکل می گیرد و کسی توان تحمیل خواسته خود را ندارد. این مطلب برای دیگر مسلمانان، جذاب و غرور آفرین است. نقطه ثقل تبلیغات عربستان بر اجرای محکم و قاطع شریعت اسلام در جامعه می باشد و ادعایشان این است که این کشور الگوی جهان اسلام در اجرای راستین شریعت و احکام آن در جامعه است. اما ترکیه با اتکا بر توسعه اقتصادی و شکوفایی صنعتی، مدعی ارائه الگویی کارآمد و مترقی به جهان اسلام است. در دهه های اخیر، پررنگ یا ضعیف شدن تأثیرگذاری هر کدام از این سه کشور در جهان اسلام، در شرایط مختلف، با نوسان بوده است. البته تحولات جهان اسلام از ۲۰۱۰ به بعد، شرایط و منطق خاص خود را داشته است. در این نوشتار به بررسی سه ویژگی رفتاری و شخصیتی ترک ها خواهیم پرداخت که به توسعه جامعه آنها کمک نموده است. ۱- اقتدارگرایی فهم دینی اهل سنت برگرفته از تاریخ اسلام است. در نگاه آنان قرن اول اسلامی دوران طلایی تاریخ است و بهتر از آن روزگار وجود ندارد و انسان های آن دوران، برترین نسل بشر می باشند و هر چه از آن دوران فاصله گرفته می شود، فضل زمانه کمتر می گردد. این دوران باشکوه که از آن به «قرون مفضله» یاد می کنند با فتح روم و ایران همراه گردید و قلمرو مسلمانان به طور غیر قابل تصور و تحملی افزایش یافت. سیل ثروت و کنیزان و بردگان از نقاط مختلف جهان به مرکز حکومت اسلامی، جامعه بدوی شبه جزیره را با نوعی انفجار تمدنی مواجه کرد. جامعه ای که به تعبیر قرآن با دیدن چند بار شتر ذوق زده می شد،[۱] تا جایی که پیامبر(ص) را در حال قرائت خطبه نماز جمعه ترک کرده و تنها می گذاشت[۲]، اینک ثروتی بی اندازه در اختیار داشت. برای جامعه عرب با پیشینه ای بی مقدار، رسیدن به این شکوه و عظمت، گرانقدر بود و امنیت و اقتدار به دست آمده در ذات خود ارزشمند تلقی می شد و مطالبه آنان از حاکم، تأمین اقتدار و امنیت بود نه عدالت. در بین خلفا و حکام صدر اسلام هم آنهایی که قدرت و اقتدار بیشتری دارند از محبوبیت بالاتری برخوردارند. با این دیدگاه، افرادی همچون معاویه یا هارون الرشید نقاط عطف تاریخ خلفا معرفی می شوند. علاوه بر عموم اهل سنت، ترک ها نیز به طور خاص، قدرت و حاکم قدرتمند را ستایش می کنند. این یکی از تفاوت های عمده شیعه و اهل سنت است. شیعیان عدالت محور هستند و یک حاکم را به میزان عدالتش ارزشگذاری می کنند در حالی که نزد اهل سنت معیار تعیین قیمت یک حاکم، قدرت او است. مهمترین سلسله ای که به تشیع خدمت کرد و آن را ترویج کرده و نهادینه نمود و نیز به ایران تمامیت ارضی بخشید، صفویه است. با این حال این خاندان همواره مورد انتقاد اقشار روشنفکر و نیز مذهبی بوده است، تا جایی که برخی با قرار دادن تشیع علوی در مقابل تشیع صفوی تلاش کرده اند که دامن تشیع را از وجود صفویه تطهیر نمایند. برخلاف جامعه ما که به صرف استناد برخی امور خلاف شرع به شخصی همچون شاه عباس صفوی، او را فردی فاسد و غیرقابل احترام می انگارد، عموم اهل سنت و به طور خاص ترک ها گذشتگان خود را اینچنین ارزشگذاری نمی کنند. در نزد آنان دوران عثمانی و اقتدار آن در اروپا و آسیا و آفریقا ستودنی است و این مطالبه آنها از حاکم خود می باشد، نه رفتار بر اساس اصول اخلاقی. برخی خلفای عثمانی در زمان به قدرت رسیدن، همه برادران و عموزاده ها و هر کسی را که از جانبش، احساس تهدید می شد را می کشتند، اما برای یک ترک این امور مسئله نیست و آن خلیفه به صرف عنوان حاکم و خلیفهمسلمین در جایگاه رفیع خود دیده می شود. این میل به اقتدار به حاکمان کمک می کند تا جامعه را برای رسیدن به نقطه بالایی که برای مردم ترسیم می کنند تلاش نماید. وقتی به مردم القاء شد که قدرت گرفتن ترکیه درگرو الحاق آن به اتحادیه اروپا است، همین امر مردم را برای پذیرش اصلاحات لازم آماده نمود و حاکمان خود را همراهی کردند. در اوایل دهه ۲۰۰۰ میلادی که اردوغان برای ریاست جمهوری مطرح شد، جامعه ترکیه او را در چنین قالبی می دید. گویا او استمرار همان شکوه و عظمت دوران عثمانی مقتدر بود. به لحاظ ادبیات و تبلیغات سیاسی و تئوری احیای خلافت عثمانی و هم از نظر هیکل و قامت بلند و چهره مصمم، او برای ترک ها شخصی مطلوب به نظر میآمد و توانست رأی مردم ترکیه را از آن خود نماید. کودتای اخیر هرچند نافرجام ماند و اردوغان را به زیر نکشید، اما دیگر آن جایگاه و موقعیت پیشین برای او تکرار نخواهد شد. ۲. افتخار به ترک بودن ترک ها از مردمانی هستند که به هویت و قومیت خودافتخار می کنند. هر کجای دنیا که باشند، ترک بودن برایشان غرورآمیز است، برخلاف برخی کشورهای دیگر که در خارج کشورشان سعی می کنند ملیت خود را پنهان نمایند. این روحیهترک ها تا حد زیادی با نکته پیشین در ارتباط است. به طور طبیعی وقتی برای مردمی، قسمت های مهم و باشکوه تاریخشان برجسته شود و دائم در گوش آنها زمزمه گردد، به خود و هویت و ملیتشان افتخار میکنند، اما اگر برعکس نقاط منفی تاریخ نزد مردمی بازگو و حتی بزرگنمایی شد، آن مردمان سرخورده خواهند بود. این ویژگی نیز سبب سخت کوشی، پذیرش قانون و توسعهطلبی و توسعه محوری در ترک ها می باشد. ۳. ظرفیت استفاده از فرصت ها ترک ها ظرفیت استفاده بهینه از فرصت ها را دارند؛ یعنی وقتی فرصتی پیش آید از آن حسن استفاده را می کنند. برخی جوامع با ظهور فرصت، سوء استفاده کرده و در عمل فرصت سوزی می کنند. در زمان عبدالناصر و نیز سادات هر زمان که به اخوانی ها فرصت های اقتصادی داده شد، دست به تخلفات شدید مالی زدند که عملا منجر به بسته شدن درها به روی آنان گردید. پس از انقلاب اخیر, زمانی که مرسی به قدرت رسید مجددا این رفتار از سوی آنان تکرار شد. در حالی که طبقه مذهبی و تجارِ دارای گرایش دینی در ترکیه، وقتی فضای تنفسی و فرصتی برایشان ایجاد شود، با رفتار صحیح و درست، نهایت استفاده را می برند و ارتباط پایدار ایجاد می کنند و بازار را برای خود حفظ می نمایند. این لزوما به معنای اخلاقی بودن یک جامعه نیست، بلکه سخن در این است که در دنیای امروز و در فضای رقابتی جهان معاصر نمی توان با تخلف به کار ادامه داد. تعهد و صداقتِ کاری، لازمه لاینفک تعامل در فضای دنیای موجود است. در کنار آنچه ذکر شد نکات فراوان دیگری نیز وجود دارد که در رشد این کشور موثر بوده است، لکن مطالب مذکور محل تأمل بیشتر دارد. [۱] - لِإِیلَافِ قُرَیْشٍ*إِیلَافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاء وَالصَّیْفِ ﴿سوره قریش، آیات ۱-۲﴾
[۲] - وَإِذَا رَأَوْا تِجَارَةً أَوْ لَهْوًا انفَضُّوا إِلَیْهَا وَتَرَکُوکَ قَائِمًا... ﴿سوره جمعه آیه ۱۱﴾
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 143]