واضح آرشیو وب فارسی:مهر: یادداشت؛
وحدت در قرآن
شناسهٔ خبر: 3012871 - چهارشنبه ۹ دی ۱۳۹۴ - ۱۳:۲۳
دین و اندیشه > سایر
ضرورت ایجاد اتحاد در دین مبین اسلام همواره مورد توجه و از دغدغه هاى مهم پیامبر اکرم(ص) و امامان بوده است. به گزارش خبرگزاری مهر، در قرآن کریم آیات زیادی وجود دارد که در آن ها به مساله وحدت اشاره شده است. اتّحاد به معناى یکى شدن، در اصل از ریشه وحد به مفهوم یکتایى و یگانگى است. اتحاد اساسی ترین عنصر برای تحقق بخشیدن به آرمانهای یک امت یا ملت است. به همین دلیل، یکی از عهد و پیمان های الهی با پیامبران، ایجاد وحدت و یگانگی در جامعه است. قرآن به اهمیت مسئله اتحاد بسیار تأکید کرده و برای ایجاد و حفظ این یگانگى در امت، راهکارهاى گوناگونى را ارائه کرده است.
در کتاب وحی آیات زیادی را می توان یافت که در آن ها به مساله وحدت اشاره شده است؛ ازجمله مفاهیمی، چون «واعتصموا...»نساء/ ۱۶۴/ «تعاونوا...»مائده/ ۲/ «اصلحوا...»نساء/ ۱۶۴/ «اصلاح بین الناس...»همان/ ۱۱۴/ «الَّف بینهم...»انفال/ ۶۳/ «امّةٌ واحدة...»انبیاء. آیه ۹۲/ «امّة وسط...»بقره/ ۱۴۲/ «حزب الله» مجادله/۲۲/ «صبغة الله...»بقره، آیه ۱۲۸/ و «اخوة».سوره حجرات، آیه ۱۰/ ضرورت ایجاد اتحاد و انسجام در دین مبین اسلام همواره مورد توجه و از دغدغههاى مهم پیامبر اکرم(ص) و امامان بوده است. به طورى که مىتوان گفت دین اسلام با تنوعپذیرى بسیار و برخوردارى از جاذبههاى انسانى و جهانى- و نه صرفاً قومى و نژادى- زمینه مناسبى براى ایجاد همگرایى در میان پیروان خویش دارد. بر جامعه مسلمانان است تا هرچه بیشتر در تحقق این هدف متعالى -که امروز بیش از هر زمان دیگر لزوم آن احساس مىشود، مساعدت و مجاهدت نمایند. مقصود از وحدت اسلامى، وحدت امت اسلام است که خداوند فرمود:
«إنَّ هذه أمَّتُکُم أمَّة واحِدَة و أنَا رَبُّکُم فاعْبُدونِ».
«بىتردید این امت شما امت واحده است و من پروردگار شما هستم، پس مرا پرستش کنید».
پس مىتوان گفت اساس این وحدت را قرآن نهاده است. قرآن مجید بارها مسلمانان را بهعنوان یک امّت مخاطب ساخته است؛ مانند «کنتم خَیر أمّة أخْرَجَتْ لِلنّاسِ...»، «و کذلک جَعَلْناکُم أمَّةً وَسَطاً». دین اسلام در موارد زیادى، اخوّت ایمانى را بهعنوان علت و انگیزهاى بر وحدت و اتحاد معرفى نموده و بر اساس آن به همکارى و یارىرساندن به مؤمنان سفارش مىنماید. قرآن مجید مىفرماید: «مؤمنان با هم برادرند پس بین برادران خود صلح برقرار سازید». نهى قرآن از اختلاف از سوى دیگر چون سخن گفتن از وحدت، همواره توأم با یاد کردن از اختلاف است، در قرآن مجید نیز در آیات متعددى، این دو مفهوم؛ یعنى وحدت و اختلاف با هم آمده و مسلمین همواره از اختلاف و تفرقه منع و نهى شدهاند. مانند آیه «و اعْتَصِموا بِحَبْلِ اللَّهِ جمیعاً و لا تَفَرَّقوا» : «همگى به رشته دین خدا چنگ زده و به راههاى متفرق نروید» و نیز آیاتى مانند «و أقیموا الدینَ و لا تَتَفَرَّقوا» : «دین را به پاى دارید و متفرق نشوید» و آیه «و لاتکونوا کالّذینَ تَفَرَّقوا و اخْتَلَفوا مَنْ بَعْدِ ما جاءَتْهُمُ البَیِّناتِ و اولئِکَ عذابٌ عظیمٌ» که در آن خداوند مسلمانان را از اینکه همانند ملتهایى باشند که پس از آمدن آیات و ادلّه و بیّنات، راه تفرقه و اختلاف پیمودند، نهى مىکند و آنان را به عذابى سخت نهیب مىزند و باز آیه «و أطیعُوااللَّهَ و رسولَهُ و لا تنازَعوا فَتَفْشَلوا و تَذْهَب ریحُکُم» که ضمن دعوت مسلمین به وحدت و اتحاد در برابر دشمن و پیروى از فرمان خدا و رسولصلى الله علیه وآله و نهى آنها از تفرقه و تنازع، نتیجه و عاقبت تنازع و تفرقه را «فَشَل»؛ یعنى سست و ضعیف شدن و نابودى و از دست رفتن قدرت معرفى مىکند. در همین راستا آیه ۱۵۹ سوره انعام هم راه کسانى را که تفرقه ایجاد مىکنند، از راه پیامبر جدا دانسته و پیامبر را مسؤول سعادت و شقاوت آنها نمىداند. وحدت اسلامی یکی از مهمترین ضرورتهای تاریخی، اجتماعی و سیاسی مسلمانان در جهت ایستادگی و پویایی و هویت امت اسلامی و از مهمترین عوامل عزت و پیروزی آنها در همه صحنههاست، و در مقابل، تفرقه و تشتت جز ذلت و پراکندگی و به هدر رفتن نیروهای فکری و سرمایههای انسانی امت اسلامی ثمری نخواهد داشت. دعوت به وحدت و یگانگی مسلمانان، و پرهیز از تفرقه، از دستورات قرآن و سیره نبی اکرم) ص) و اولیای دین است. قرآن کریم همه مسلمانان و پیروان خود را به اعتصام و وحدت و پرهیز از تفرقه فرا میخواند؛ «وَ عْتَصمُوا بحَبْل للّه جَمیعاً وَلاَ تَفَرِّقُوا» (آل عمران۱۰۳/). بنابراین اتحاد و انسجام امت اسلامی یک ضرورت و دستور قرآنی و تفرقه یک عمل ناصواب و مفسد و زیانبار از نظر دین و عقل است: «وَلاَتَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ ریحُکُمْ» (انفال۴۶/). و کوشش برای وحدت و برادری، حرکت در جهت رهنمودهای الهی و اقتدا به سنّت پیامبر و اولیای دین است. شکی نیست که وحدت، هم به حکم عقل و هم به حکم قطعی شرع، ضرورت دارد و ایجاد اختلاف و یا دامن زدن به برخی مسایل اعتقادی که در مرتبه بعداز توحید و نبوت و معاد قرار دارد، هرگز نمیتواند مجوز اختلاف باشد. پیروان شریعت محمدی) ص) هرگز نباید از این نکته غفلت نمایند که یکی از اقدامات اساسی و برنامههای پیامبر اکرم) ص) ایجاد وحدت و الفت و اخوت بین مسلمانان بوده است؛ «وَذْکُرُوا نعْمَةَ للّه عَلَیْکُمْ اذْ کُنْتُمْ أَعْدَاءً فَاَلِّفَ بَیْنَ قُلُوبکُمْ فَاَصْبَحْتُم بنعْمَته اخْوَاناً» (آلعمران۱۰۳/). در صدر اسلام پیامبر(ص) هرگز اجازه نمیداد زمینه اختلاف و تشتت فکری و اجتماعی در بین امت اسلامی پیش بیاید. علی۷ و سایر امامان شیعه نیز با محور قرار دادن قرآن و سنت نبوی(ص) مانع بروز اختلاف فکری و تشتت در پیکره امت اسلامی میشدند. سیره امیر مؤمنان در جهت حفظ وحدت جامعه اسلامی، ]که با گذشت از حق مسلّم او همراه بود [همواره باید برای امت اسلامی سرمشق و عبرتآموز باشد. اولیای دین و پیشوایان معصوم شیعه نیز در طول تاریخ حیات ارزشمند خود همواره کوشیدهاند وحدت امت اسلامی بر قرار و پایدار باشد. امام علی(ع) در این مورد میفرماید: «امتهای پیشین مادامی که باهم اتحاد و وحدت داشتند، در حال پیشرفت و شکوفایی بودند، و به عزت و اقتدار دسته یافتند، خلافت و وراثت در زمین را به دست آوردند و رهبر و زمامدار جهان شدند» (نهج البلاغه، خطبه ۵). مطالعه در سیره امام علی(ع) نشان میدهد که هدف آن حضرت تنها حفظ اصل اسلام و وحدت بین عموم مسلمانان بود و در مسئله خلافت، که اولین اختلافی بود که در بین امت اسلامی به وجود آمد، علی۷ با صبر و سکوت خود، اجازه نداد این اختلاف، وحدت امت اسلامی را خدشه دار سازد. امام علی (ع) میفرمود: «انّی ادعوکم الی کتاب الله و سنّة نبیّه و حقن دماء هذه الامة... و ان ابیتم الاّ الفرقة و شقّ عصاهذه الامة فلن تزدادوا من الله الاّ بُعدا و لن یزداد الرّب علیکم الاّ سخطا». در «معانی الاخبار» آمده است که شخصی از امام علی در باره سنت و بدعت پرسید، امام فرمود: «السنة ما سنّ رسول الله والبدعة ما احدث من بعده، و الجماعة اهل الحق و ان کانوا قلیلاً و الفرقة اهل الباطل و ان کانوا کثیرا» (مجلسی، ۱۴۰۳، ج ۷۸، ص ۴۸). و باز چه زیبا امام علی راز تفرقه و اختلاف امت را آشکارا بیان میکند؛ آن حضرت میفرماید: «... الهُهُمُ واحد و نبیُّهم واحد، و کتابهُم واحد، اَفَاَمَرهم الله تعالی بالاختلاف فاطاعوه؟ ام نهاهم عنه فعَصَوهُ!؟، ام انزل اللّهُ دیناً ناقصاً فَاستعانَ بهم علی اتمامه...، ام انزل الله سبحانه دیناً تامّا فَقَصِّرَ الرّسول صلّی الله علیه و آله عن تبلیغه و ادائه و الله سبحانه یقولُ: «ما فرّطنا فی الکتاب من شیءٍ» «فیه تبیان کلّ شیءٍ»...» (نهجالبلاغه، خطبه ۱۸). نویسنده: فرانک خالدیان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 66]