محبوبترینها
از کجا بفهمیم قاشق چنگال اصل است | قاشق چنگال تقلبی نخرید!
با چاپ روی وسایل یک کسب و کار پرسود بسازید
قیمت دیگ بخار و تولیدکننده اصلی دیگ بخار
معروف‌ترین هدیه و سوغاتی یزد مشخص شد!
آشنایی با انواع دوربین مداربسته ضد آب
پرداخت اینترنتی قبوض ساختمان (پرداخت قبض گاز، برق و آب)
بهترین دوره آموزش سئو محتوا در سال 1403 با نام طوفان ۱۴۰۳ در فروردین ماه شروع می شود
یک صرافی ارز دیجیتال چه امکاناتی باید داشته باشد؟
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
تعمیرگاه مجاز تعمیر ماشین لباسشویی در شرق تهران
جراحی و درمان ریشه دندان عفونی با خانم دکتر صفوراامامی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1799209507
قرآن و وجود امام مهدى (عج)
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
قرآن و وجود امام مهدى (عج)
باید در هر زمان، افرادی صادق علی الاطلاق باشند که علی الاطلاق امر به اطاعت آنان شده باشد، تا با اقتدا به دستوراتشان به حق و حقیقت و سعادت نائل آییم.
بخش اول اشاره از موضوعات مورد اختلاف بین علماى عامه و شیعه، مسألۀ ضرورت وجود حجّت خدا و ولى اللَّه الاعظم و قطب عالم امکان، در هرزمان، تا روز قیامت است؛ خواه این حجت، نبى باشد یا امام. علماى عامّه، این مسأله را قبول ندارند؛ ولى علماى شیعه به تبع ادله عقلى و نقلى، بر این موضوع پافشارى مىکنند. ما این‌جا به ادلّۀ قرآنى اشاره مىکنیم. 1. آیات شب قدر قرآن کریم، در دو سورۀ «قدر» و «دخان» به موضوع شب قدر و نزول قرآن در آن شب، اشاره کرده است. سوره قدر بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ * إِنّا أَنزَلْناهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ * وَما أَدْرَاکَ ما لَیْلَةُ الْقَدْرِ * لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ* تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیها بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمْرٍ * سَلمٌ هِىَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ؛ «به نام خداوند بخشاینده مهربان. ما آن [= قرآن] را در شب قدر نازل کردیم و تو چه مىدانى که شب قدر چیست؟ شب قدر، بهتر از هزار ماه است. فرشتگان و روح، در آن شب، به اذن پروردگارشان براى [تقدیر] هرکارى نازل مىشوند. شبى است سرشار از سلامت [و برکت و رحمت] تا طلوع سپیده». از این سوره استفاده مىشود که ملائکۀ در هر شب قدر، برای تمام امور بر زمین فرود مىآیند. به این موضوع، در سوره دخان نیز اشاره شده است. سوره دخان بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ* حم * وَالْکِتابِ الْمُبِینِ * إِنّا أَنزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُّبارَکَةٍ إِنّا کُنّا مُنذِرِینَ* فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ؛ «به نام خداوند بخشاینده مهربان، حم، سوگند به این کتاب روشنگر! که ما، آن را در شبى پربرکت نازل کردیم؛ ما همواره انذارکننده بودهایم. در آن شب، هر امرى بر اساس حکمت [الاهى] تدبیر و جدا مىشود». این‌جا چند نکته قابل ذکر است: الف. سبب فضیلت شب قدر خلیل بن احمد می‌گوید: من قال انّ فضلها لنزول القرآن فیها یقول انقطعت و کانت مرّۀ، والجمهور علی انّها باقیۀ [1]؛ هر کس معتقد است فضیلت شب قدر، به سبب نزول قرآن در آن است، می‌گوید: شب قدر منقطع شده و یک بار اتفاق افتاده است؛ ولی عموم علما، بر این عقیده‌اند که شب قدر باقی است، و در هر سال، تکرار می‌شود. حق با قول عموم عالمان است؛ زیرا مطابق برخی روایات، شب قدر در طول تاریخ بوده است. سید بن طاووس از کتاب کنز الیواقیت و او از پیامبر صلی الله علیه و آله نقل کرده که حضرت موسی علیه السلام به خدا عرض کرد: «الهی ارید قربک قال: قربی لمن استیقظ لیلۀ القدر. قال: ارید رحمتک؟ قال: رحمتی لمن رحم المساکین لیلۀ القدر. قال: ارید الجواز علی الصراط؟ قال: ذلک لمن تصدّق بصدقۀ فی لیلۀ القدر. قال: الهی ارید من اشجار الجنۀ؟ قال: ذلک لمن سبّح تسبیحۀ لیلۀ القدر. قال: الهی الرید. رضاک؟ قال: رضای لمن صلّی رکعتین فی لیلۀ القدر»[2]؛ «بار خدایا! نزدیکی به تو را می‌خواهم». خداوند فرمود: « قرب من، برای کسی است که شب قدر بیدار بماند». عرض کرد: «رحمت تو را می‌خواهم» فرمود:« رحمت من، برای کسی است که به در شب قدر به مساکین رحم کند». عرض کرد: «جواز گذر از پل صراط را می‌خواهم». فرمود: «این خواسته، برای کسی است که در شب قدر صدقه دهد». عرض کرد:« بار خدایا! از درختان بهشت می‌خواهم». فرمود:« این، برای کسی است که در شب قدر، تسبیحی بگوید». عرض کرد:« بار خدایا! خوشنودی تو را می‌طلبم، . فرمود: «خشنودی من، برای کسی است که دو رکعت نماز در شب قدر بخواند». از آیۀ سورۀ دخان نیزاستفاده می‌شود که فضیلت شب قدر، فقط به سبب نزول قرآن در آن نیست ؛ بلکه نزول قرآن در شب قدر، به سبب فضیلت مستقل شب قدر بوده است؛ آن‌جا که خداوند متعال می‌فرماید: انّا انزلناه فی لیلۀ مبارکۀ.. [3]؛ «ما قرآن را در شب مبارکی نازل کردیم...». ب. فرود آمدن ملائک ظاهر آیه، آن است که همۀ ملائک، در شب قدر فرود می‌آیند.همچنین بیشتر مفسران بر این عقیده هستند که نزول ملائک، بر زمین است و حق هم همین می‌باشد؛ زیرا غرض از نزول، ترغیب مردم روی زمین بر احیای آن شب است؛ همان‌گونه که در غیر آن شب نیز به سوی زمین هبوط دارند. ج. فرود آمدن روح دربارۀ این که مقصود از «روح» در سورۀ قدر چیست، اقوالی ذکر شده است؛ ولی قول صحیح، آن است که روح، در این سوره، همان جبرئیل است و این که جداگانه ذکر شده، به دلیل شرف و برتری او بر ملائک دیگر می‌باشد. د. مقصود از «کلّ أمر» و دربارۀ اموری که ملائکه و روح برای آن بر زمین فرود می‌آیند، بحث شده است. قرآن می‌فرماید: «من کل امر». نظر بیشتر مفسران بر آن است که آنان برای تقدیر و تصمیم گیری دربارۀ تمام امور انسان ها در طول یک سال، به زمین فرود می‌آیند. آلوسی در این باره می‌گوید: أی من اجل کل امر تعلّق به التقدیر فی تلک السنۀ الی قابل و اظهره سبحانه و تعالی لهم، قاله غیر واحد؛[4] یعنی برای هر کاری که تقدیر در آن سال، تا سال آینده، به آن تعلق گرفته و خداوند سبحان، آن را اظهار نموده است.این، نظر عده‌ای از علما است . هـ . دوام شب قدر از روایات، استفاده می‌شود که شب قدر در هر سال تا روز قیامت تکرار می‌شود: 1. ابوذر می‌گوید از رسول خدا صلی الله علیه و آله سؤال کردم: «ای رسول خدا! شب قدر برداشته شده است؟» حضرت فرمود: « بلکه در هر ماه رمضان هست».[5] 2. طبری، به سندش از ربیعة بن کلثوم نقل کرده که گفت: مردی ـ در حالی که می‌شنیدم ـ به امام حسن علیه السلام عرض کرد: «آیا شب قدر، در هر رمضان است؟» حضرت فرمود: «نعم، و الله الذی لا اله الا ّهو انّها لفی کل رمضان، و انّها لیلۀ القدر فیها یفرق کل امرحکیم، فیها یقضی الله کل اجل و عمل و رزق الی مثلها»؛[6] آری، قسم به خدایی که جز او خدایی نیست! شب قدر، در هر ماه رمضان وجود دارد و آن شب تقدیر است که در آن، هر امر حکمت داری جدا می‌شود، و در آن، خداوند، هر اجل و عمل و رزقی را تا سال آینده حکم می‌کند. و انگهی، در سورۀ قدر، جمله به صورت مضارع «تنزّل» به کار رفته است که بر دوام و استمرار دلالت دارد؛ به ویژه آن که باب تفعّل نیز این معنا را می‌رساند؛ همان‌گونه که علمای علم صرف به آن اشاره کرده‌اند. خلاصه مطلب این‌که ماه رمضان، تا روز قیامت ادامه و استمرار دارد؛ لذا شب قدر نیز تا روز قیامت استمرار و ادامه دارد و در نتیجه، فرود آمدن ملائک و روح هم تا روز قیامت ادامه دارد. مفسّر سنّى، رشیدالدین میبدى، مىگوید: علما و مفسّرین در وقت «لیلة القدر»اختلاف کرده‌اند؛ برخى معتقدند تنها در عصر رسول خدا(ص) بوده و بعد از او برداشته شده است؛ ولى عموم صحابه و علما مىگویند: «لیلة القدر» تا روز قیامت باقى است.[7] شیخ طبرسى، از ابوذر غفارى نقل مىکند که فرمود: به رسول خدا(ص) عرض کردم: «آیا شب قدر، چیزی است که در عصر انبیا است که ملائک نازل می‌شوند و پس از وفات آنان برداشته شده است؟» حضرت فرمود: «لا، بل هل إلى یوم القیامة»؛ نه، شب قدر، تا روز قیامت دوام و استمرار دارد.[8] و. ضرورت وجود امام معصوم (ع) فرود آمدن ملائک و روح در هر سال، برای تقدیر امور، ایجاب می‌کند کسی باشد، تا آنان بر او نازل شده و فرود آیند. در زمان رسول خدا (ص)، آنان بر او فرود می‌آمدند؛ ولی بعد از رسول خدا (ص) بر چه کسی فرمود می‌آیند؟ در جواب، می‌گوییم: بعد از وفات پیامبر اکرم (ص) بر کسی جز اولیای معصوم الهی، فرود نمی‌آیند. آری، نزول و فرود جبرئیل برای ابلاغ وحی، با وفات پیامبر(ص) به اتمام رسید؛ ولی هیچ دلیلی وجود ندارد که بر عدم فرود آمدن جبرئیل و ملائک بعد از رسول خدا (ص) دلالت کند؛ لذا خداوند متعال می‌فرماید: ینزّل الملائکۀ بالروح من امره علی من یشاء من عباده ان انذروا انّه لا اله الا انا فاتقون[9]؛ «فرشتگان را با روح، به فرمانش، بر هر کس از بندگانش بخواهد، نازل می‌کند [و دستور می‌دهد] که مردم را انذار کنید که معبودی جز من نیست؛ پس، از من بپرهیزید». از این آیه استفاده می‌شود ملائک، همراه روح، برای تقدیر و ابلاغ مقدرات بشر، بر بندگان مخلص خداوند نازل شده، دستوری نیز همراه خود می‌آورند که همانا توحید است. امام باقر (ع) فرمود: «یا معشر الشیعة !خاصموا بسورة انّا انزلناه تفلجوا، فواللَّه انّها لحجة اللَّه تبارک و تعالى على الخلق بعد رسول اللَّه صلی الله علیه و آله، و انّها لسیّدة دینکم و انّها لغایة علمنا. یا معشر الشیعة! خاصموا بـ حم *وَالْکِتابِ الْمُبِینِ * إِنّا أَنزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُّبارَکَةٍ إِنّا کُنّا مُنذِرِینَ، فانّها لولاة الامرخاصة...؛[10] «ای گروه شیعه! با خصم خود، با سورۀ «انّاأنزلناه» احتجاج کنید که پیروز خواهید شد. به خدا سوگند! این سوره، پس از رسول خدا (ص) حجّت خداى تبارک و تعالى بر خلق است و این سوره، همانا سرور دین شما و نهایت علم ما است. اى جماعت شیعه! با آیة حم * وَالْکِتابِ الْمُبِینِ * إِنّا أَنزَلْناهُ فِی لَیْلَةٍ مُّبارَکَةٍ إِنّا کُنّا مُنذِرِینَ احتجاج کنید؛ زیرا این آیات، به والیان امر اختصاص دارد....». مرحوم کلینى، به سند خود از امام باقر (ع) نقل مىکند که فرمود: «وایم اللَّه، انّ من صدّق بلیلة القدر لیعلم انّها لنا خاصة لقول رسول اللَّه صلی الله علیه و آله لعلىّ علیه السلام حین دنا موته: «هذا ولیکم من بعدى، فان اطعتموه رشدتم، ولکن من لایؤمن بما فى لیلة القدر منکر و من آمن بلیلة القدر ممّن على غیر رأینا فانّه لایسعه فى الصدق الاّ ان یقول انّها لنا، و من لم یقل فانّه کاذب. انّ اللَّه عزوجل اعظم من ان ینزّل الأمر مع الروح و الملائکة الى کافر فاسق». انّه لیس ینزل الى احد فلایکون ان ینزل شیء الى غیر شیء و ان قالوا ـ و سیقولون -: لیس هذا بشیء فقد ضلّوا ضلالاً بعیداً»؛[11] «به خدا سوگند! همانا هرکس تصدیق کند لیلةالقدر را، علم می‌یابد که براى ما است؛ زیرا رسول خدا(ص) هنگامى که مرگش نزدیک شد به علی(ع) فرمود: «این، ولىّ شما بعد از من است. اگر او را اطاعت کنید، به رشد خواهید رسید؛ و لکن هرکس به آنچه در لیلةالقدر است، ایمان نیاورد منکر به شمار مىآید، و هرکس به آن ایمان آورد و بر غیر نظر ما باشد، نمىتواند راست بگوید، جز آن که اعتراف کند که آیه براى ما است و ماییم مصداق آن و هرکس به این مطلب، قائل نباشد، دروغگو است؛ زیرا خداوند ـ عزّوجلّ ـ بزرگتر از آن است که امور را با روح و ملائکه بر شخص کافر فاسق بفرستد». اگر بگویند: آنان بر کسى فرود نمىآیند، این حرف نیز صحیح نیست؛ زیرا هیچ گاه چیزى بر معدوم فرستاده نمىشود. و اگر بگویند ـ و زود است که بگویند ـ این چیزى نیست؛ پس به طور حتم به گمراهى شدیدى دچار شدهاند». همچنین به سند خود از امام باقر(ع) نقل مىکند که امیرالمؤمنین(ع) به ابن‌عباس فرمود: «انّ لیله القدر فی کل سنة و انّه ینزل فی تلک اللیلة امر السنة و انّ لذلک الأمر ولاة بعد رسول اللَّه صلی الله علیه و آله فقلت: من هم؟ فقال: أنا واحد عشر من صلبى ائمة محدّثون»؛[12] «همانا شب قدر، در هر سال است. در آن شب، امر یک سال، نازل مىشود. براى آن امر، والیانى است بعد از رسول خدا (ص)». ابن عباس مىگوید: «آنان چه کسانى هستند؟» حضرت فرمود: «من و یازده نفر از صلب من که همگى امام و محدّثند». صدوق، به سند خود، از امام باقر(ع) از پدرش، از اجدادش (ع) از امیرالمؤمنین(ع) نقل مىکند که فرمود: از رسول خدا(ص) شنیدم که به اصحاب خود مىفرمود: «آمنوا بلیلة القدر، انّها تکون لعلّى بن ابى طالب و ولده الأحد عشر من بعده»؛[13] «به شب قدر، ایمان آوردید؛ زیرا براى على بن ابى طالب(ع) و یازده فرزند بعد از او است». از مجموع احادیثى که در ذیل سوره قدر و سوره دخان وارد شده است، به دست مىآید که ملائک و روح که فرشتهاى خاص است در شبهاى قدر، بر ولىّ عصر نازل مىشود و مقدّرات یک سال مردم را بر آن حضرت عرضه مىدارد و این امر، در هر سال تکرار مىشود. ابن حجر مکّى در ذیل حدیث ثقلین مىگوید: در احادیث، امر به تمسک به اهل بیت، اشاره دارد به عدم انقطاع شخصى از اهل بیت، تا روز قیامت که قابلیّت و اهلیّت براى اقتدا و تمسک به او باشد؛ همان‌گونه که کتاب عزیز، اینگونه است و لذا اهل بیت (ع) امان اهل زمین معرفى شدهاند.[14] 2. آیه «امام« خداوند متعال مىفرماید: یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ فَمَنْ أُوتِىَ کِتابَهُ بِیَمِینِهِ فَأُولَئِکَ یَقْرَءُونَ کِتَبَهُمْ وَلَا یُظْلَمُونَ فَتِیلاً * وَمَن کانَ فِی هذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِی الْأَخِرَةِ أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِیلاً[15]؛ «[به یاد آورید] روزى که هر گروه را با پیشوایش مىخوانیم. کسانى که نامه عملشان به دست راستشان داده شود، آن را با [شادى و سرور] مىخوانند و به اندازه رشته شکاف خرمایى به آنان ستم نمىشود. و کسى که در این جهان [از دیدن چهره حق] نابینا بوده است، در آخرت نیز نابینا و گمراهتر است». مفاد آیه، آن است که در روز قیامت، هر شخص با امام برحقّش خوانده مىشود؛ اگر در دنیا، به او معتقد و معترف بوده و به دستوراتش عمل مىکرده است، رستگار مىشود و نامه اعمالش را به دست راستش مىدهند. او، از اصحاب یمین خواهد بود که در سورۀ واقعه به آن اشاره شده است: وَأَصْحابُ الْیَمِینِ ما أَصْحابُ الْیَمِینِ * فِی سِدْرٍ مَّخْضُودٍ * وَطَلْحٍ مَّنضُودٍ *وَظِلٍّ مَّمْدُودٍ * وَمآءٍ مَّسْکُوبٍ * وَفکِهَةٍ کَثِیرَةٍ؛[16] «و اصحاب یمین و خجستگان؛ چه کسانند اصحاب یمین و خجستگان؟ آنان، در [سایۀ] درختان سدر بى خار قرار دارند. و در سایه درخت طلع پربرگ، و سایه کشیده و گسترده و در کنار آبشارها و میوههاى فراوان....». کسانى که به امام برحقّ در دنیا اعتراف و اعتقاد ندارند، بر دو دستهاند: الف . کسانى که اصلاً به امامی معتقد نیستند. ب .کسانى که معتقد به امام باطلى هستند که مردم را به دوزخ دعوت مىکند؛ همان‌گونه که قرآن مىفرماید: وَجَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَدْعُونَ إِلَى النّارِ[17]؛ «ما [به وسیلۀ رها کردنشان به حال خود] آنها را امامانى قرار دادیم که مردم را به دوزخ دعوت مىکنند». قرآن، از این دسته افراد، به «اصحاب الشمال» تعبیر کرده است: وَأَصْحابُ الشِمالِ ما أَصْحابُ الشِمالِ * فِی سَمُومٍ وَحَمِیمٍ * وَظِلٍّ مِن یَحْمُومٍ * لاّ بارِدٍ وَلا کَرِیمٍ[18]؛ «و اصحاب شمال چه کسانند اصحاب شمال؟ آنها در میان بادهاى کُشنده و آبسوزان قرار دارند و در سایه دودهاى متراکم و آتشزا؛ سایهاى که نه خنک است و نه آرام بخش». کسانى هم که به هیچ امامى اعتقاد ندارند، اگر در انتخاب امام به حقّ تقصیر دارند، از اصحال الشمال خواهند بود. از آیه مورد بحث (یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ) استفاده مىشود که هرکس باید امامى واجب الإطاعه داشته باشد. هیچ زمانى از آن خالى نخواهد بود و بدون معرفت و پیروی او، در قیامت، فلاح و رستگارى نیست. این معنا، با روایات نیز تأیید مىشود. رسول خدا فرمود: «من مات لایعرف امامه مات میتة جاهلیّة[19]؛ هرکس بمیرد، در حالى که امامش را نشناخته، به مرگ جاهلیت از دنیا رفته است». این حدیث را احمدبن حنبل نیز به سند خود از رسول خدا(ص) نقل کرده است. از آن‌جا که وظیفه هر شخص، متابعت از حق و حقیقت است، باید در هر زمان، امامى بر حق و حقیقت باشد، تا مردم، با اراده و اختیار، او را برای رهبری خود انتخاب کنند، تا با پیروى از او، از اصحاب الیمین شوند. از آن‌جا که مستفاد از آیه، این است که براى هر طایفهاى از مردم، امامى خاص است، مراد از امام در آیه شریفه، فوق نمی‌تواند لوح محفوظ باشد؛ زیرا لوح محفوظ یکى است و به طائفهاى اختصاص ندارد. همچنین ممکن نیست مراد از امام در آیه فوق، کتاب هر قوم باشد؛ زیرا آیه شامل همه انسانها از اوّل خلقت تا آخر آن است؛ در حالى که اولین کتابِ مشتمل بر شریعت، کتاب نوح است و قبل از او کتابى این چنین بر مردم نازل نشد؛ لذا نمىتوان مراد از امام در آیه فوق را کتاب هر قوم فرض کرد؛ زیرا شامل اقوام قبل از حضرت نوح نمىشود؛ پس مقصود از امام در آیه، کسى است که در راه حقّ یا باطل به او اقتدا مىشود. کسى که مقتداى خود را امام بر حقّ قرار دهد، کتابش در دست راستش قرار مىگیرد که این، نشانه بهشتى بودن او است. در سوره اسراء آیه 72 خداوند مىفرماید: وَمَن کانَ فِی هذِهِ أَعْمَى فَهُوَ فِی الْأَخِرَةِ أَعْمَى وَأَضَلُّ سَبِیلاً. مقصود از این آیه ـ به قرینه آیه قبل ـ این است که هرکس در این دنیا امام بر حق را نشناسد و به دنبال اطاعت او نباشد، هرگز به سعادت و رستگارى آخرت نخواهد رسید. سیوطى به سندش از امام على(ع) از رسول خد(ص)ا در ذیل آیه شریفۀ یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ نقل مىکند که فرمود: «یدعى کل قوم بامام زمانهم و کتاب ربّهم و سنة نبیهم»[20]؛ «هر قوم، به امام زمانش و کتاب پروردگارش و سنت پیامبرش، خوانده مىشود». نیز از ابن عباس نقل کرده که ذیل آیه فوق فرمود: «امام هدى وامام ضلالة»[21]؛ «مقصود از امام در این آیه، امام هدایت و امام ضلالت است». مرحوم کلینى، به سند خود از امام باقر(ع) نقل مىکند: زمانى که آیه یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ نازل شد، مسلمانان عرض کردند: «اى رسول خدا(ص)! آیا تو امام همه مردم نیستى؟» حضرت فرمود: «أنا رسول اللَّه الى الناس اجمعین ولکن سیکون من بعدى ائمة على الناس من اللَّه من اهل بیتى، یقومون فی الناس فیکذَّبون و یظلمهم ائمة الکفر و الظلال واشیاعهم. فمن والاهم واتّبعهم وصدّقهم فهو منّى ومعى وسیلقانى. ألا و من ظلمهم و کذّبهم فلیس منّى و لا معى وأنا منه برىء»؛[22] «من فرستاده خداوند به سوى همه مردمم، و لکن زود است بعد از من امامانى بر مردم از اهل بیتم بیایند. آنان در بین مردم قیام مىکنند؛ ولى تکذیب مىشوند و امامان کفر و ضلال و متابعین آنها، به آنان ظلم مىکنند. هرکس ولایت آنها را داشته و آنان را متابعت و تصدیق کند، از من و با من است و زود است که مرا ملاقات کند. آگاه باشید! و هرکس به آنان ظلم کرده و تکذیبشان کند، از من و با من نیست و من از او بیزارم». شخصى به نام بشربن غالب، بر امام صادق(ع) وارد شد و درباره آیه: یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ سؤال کرد. حضرت فرمود: «امام دعا الى هدى فاجابوه الیه، و امام دعا الى ضلالة فاجابوه الیها، هؤلاء فی الجنة و هؤلاء فی النار، و هو قوله عزّوجلّ: و آیۀ فَرِیقٌ فِی الْجَنَّةِ وَفَرِیقٌ فِی السَّعِیرِ»[23]؛ «امامى است که مردم را به هدایت دعوت کرده و مردم نیز او را اجابت کرده‌اند و امامى است که مردم را به ضلالت دعوت کرده و مردم او را اجابت کرده‌اند. آنان در بهشت و اینان در دوزخند. این است قول خداوند عزّوجلّ: گروهی در بهشت و گروهی در دوزخند». امام در اصطلاح قرآنى لفظ «امام» در قرآن، به چند معنا به کار رفته است: 1. امام به حق که از جانب خداوند منصوب شده است. خداوند متعال در این‌باره مىفرماید: وَجَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً یَهْدُونَ بِأَمْرِنا[24]؛ ما آنان را امامانى قرار دادیم که به امر ما هدایت مىکنند. درباره حضرت ابراهیم(ع) نیز مىفرماید: إِنِّى جاعِلُکَ لِلنّاسِ إِماماً[25]؛ من تو را امام مردم قرار دادم. 2. امام به باطل که مقتداى اهل ضلالت و گمراهى است. خداوند متعال مىفرماید: فَقاتِلُوا أَئِمَّةَ الْکُفْرِ[26]؛ پس با امامان کفر قتال کنید. 3. تورات، کتاب آسمانى. خداوند متعال درباره آن مىفرماید: وَمِن قَبْلِهِ کِتابُ مُوسَى إِماماً وَرَحْمَةً؛ و قبل از آن، کتاب موسى، امام و رحمت است. 4. لوح محفوظ. خداوند متعال مىفرماید: وَکُلَّ شَىْءٍ أَحْصَیْناهُ فِی إِمامٍ مُّبِینٍ[27]؛ و هر چیزى را در امام مبین [= لوح محفوظ]به شماره درآوردیم. با قراینى که قبلاً ذکر شد، معلوم مىشود مقصود از امام، در آیه یَوْمَ نَدْعُوا کُلَّ أُناسٍ بِإِمامِهِمْ اشخاص است، نه کتاب و لوح محفوظ. در نتیجه، از آیه مورد بحث استفاده مىشود که در هر زمان، باید امام وجود داشته، تا کسانى که قصد هدایت و پیروى از حق و حقیقت را دارند، به او مراجعه کرده، او را مقتدا و الگوى خود قرار دهند؛ همان‌گونه که در هر زمان نیز گروهى به دنبال امامان باطل و گمراه هستند. پی نوشت [1] .کتاب العین. [2] .المراقبات، ملکی تبریزی ،ص 145، به نقل از سید بن طاووس. [3] . دخان: آیه3. [4] . تفسیر آلوسی (روح المعانی)، ذیل آیه. [5] . المصنّف، ج4، ص255، ح7709. [6] .جامع البیان، ج25، ص 139، ح24000. [7] . کشف الاسرار، ج1، ص559. [8] . مجمع البیان، ج10، ص406. [9] . نحل: 2. [10] . کافی، ج1، ص249. [11] . همان، ص252- 253، ح9. [12] . همان، ص247-248، ح2. [13] . کمال الدین، ج1، ص280-281، ح30. [14] . الصواعق المحرقه، ذیل حدیث ثقلین. [15] . اسراء: 71-72. [16] . واقعه: 27-32. [17] . قصص: 41. [18] . واقعه: 41-44. [19] . کافی، ج2، ص19-21، ح6و9. [20] . درّ المنثور، ج4، ص194. [21] . همان. [22] . کافی، ج1، ص217؛ بحارالانوار، ج44، ص313. [23] . همان، ص215. [24] . توبه: 73. [25] . بقره: 124. [26] . توبه: 12. [27] . یس: 12. علی‌اصغر رضوانی ماهنامه انتظار موعود - شماره 19 ادامه دارد/
94/04/03 - 03:26
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 246]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها