محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1827588486
کتابشناسی موضوعی تفسیر
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
کتابشناسی موضوعی تفسیر
باید گفت در زمینه کتابشناسی موضوعى قرآن کمبودها بسیار است و تلاش‌هاى صورت گرفته با کاستی‌هاى فراوانى در کمیت و کیفیت روبرو است. جا دارد کتابشناسان خبره و باتجربه به این مهم بپردازند.
بخش دوم / 5- معارج التفکر و دقائق التدبر (تفسیر تدبّری للقرآن الکریم بحسب ترتیب النزول وفق منهج کتاب قواعد التدبّر الامثل لکتاب الله عزوجل)؛ عبدالرحمن حسن حبنکه المیدانی این دوره تفسیر از معدود تفسیرهایی است که بر اساس ترتیب نزول سوره‌ها به رشته تحریر در آمده است. برای مثال در جلد اوّل، تفسیر سوره‌های زیر با این ترتیب آمده است: علق، مدّثر، مزّمل، قلم، فاتحه، مسد، تکویر، اعلی، لیل، فجر، ضحی، شرح، عصر، عادیات، کوثر، تکاثر، ماعون، کافرون. عبدالرحمن حبنکه پیش از این، کتاب «التدبر الامثل لکتاب الله عزوجل» را تألیف کرده که به چهل قاعده تدبر قرآنی در هشتصد صفحه پرداخته است و پس از آن در صدد بر می‌آید تا قرآن را بر اساس آن قواعد و به ترتیب نزول تفسیر نماید (همان گونه که از عنوان آن بر می‌آید). او تفسیر تدبّری خود را با این چهار مقدمه آغاز می‌کند: 1. مفاهیمی متعلق به استعاذه و بسمله. 2. حکم استعاذه قبل از قرائت در نماز. 3. بسمله (بسم الله الرحمن الرحیم). 4. تدبر تحلیلی درباره بسم الله. سپس از تفسیر سوره علق شروع می‌کند. نکته قابل توجه آنکه او تفسیر هر سوره را در چهار عنوان ذیل دنبال می‌کند: 1- بحثی در مورد نزول سوره. 2- متن سوره و انواع قرائت‌‌های آن. 3- روایات و سخنانی که در مورد این سوره آمده است. 4- موضوع سوره و موارد مربوط به آن. ترتیب سوره‌ها در این دوازده جلد بدین قرار است: جلد 1: سوره‌های علق، مدثر، مزمل، قلم، فاتحه، مسد، تکویر، اعلى، لیل، فجر، ضحى، شرح، عصر، عادیات، کوثر، تکاثر، ماعون، کافرون. جلد 2: سوره‌های فیل، فلق، ناس، اخلاص، نجم، عبس، قدر، شمس، بروج، تین، قریش، قارعه، قیامه، همزه، مرسلات. جلد 3: سور‌های ق، بلد، طارق، قمر، ص. جلد 4: تفسیر سوره اعراف، از آیه 1 تا 171. جلد 5: سوره اعراف از آیه 172 تا انتهای سوره و تفسیر سوره جن. جلد 6: سوره یس. جلد 7: سوره‌های فاطر وامریم. جلد 8: سوره‌های طه، واقعه، شعراء. جلد 9: سوره‌های نمل،قصص، اسراء. جلد 10: سوره‌های یونس، هود، یوسف. جلد 11: سوره‌های: حجر، انعام، صافات، لقمان. جلد 12: سوره‌های سبأ، زمر، غافر، فصلت، شورى، زخرف. تفسیر معارج التفکر اولین بار در سال 2000 میلادی در پانزده جلد در دارالقلم دمشق به چاپ رسید. برخی، این کتاب را عصاره و چکیده عمر عبدالرحمن حبنکه می‌دانند. وی در سال 1425 قمری از دنیا رفت. 6- کتاب «پیامبری و ...»؛ جلال الدین فارسی از سال 1361 شمسی، جلال الدین فارسی بر پایه ترتیب سوره‌هایی که در روایت منسوب به امام صادق (ع) آمده است ـ که موافق زمان نزول می‌باشد ـ یک دوره سیره پیامبر (ص) به نام‌های «پیامبری و انقلاب»، «پیامبری و جهاد» و «پیامبری و حکومت» تألیف کرد. نامبرده در مقدمه کتاب نخستش تصویر جدولی را از تفسیر شهرستانی بر اساس چند روایت ترتیب نزول آورده است. این روایات عبارت‌اند از: 1ـ روایت مقاتل 2ـ روایت مقاتل از امیرمؤمنان 3ـ روایت ابن عباس 4ـ روایت ابن واقد 5- روایت امام صادق (ع) . وی به ترتیب‌های عکرمه، حسن بصری، جابر بن زید و محمد بن نعمان نیز اشاراتی دارد و در تأیید آنها می‌نویسد: «در جریان مطالعه و تحقیق دیدم که سیاق آیات و دلالت تاریخی آن گواه بر صحت ترتیب نزول منقول است. اسناد و روایات تاریخی و بسیاری از شأن و اسباب نزول‌ها و احادیث بر صحت ترتیب نزول آیات و وقایع به همان‌گونه که در روایت امام صادق (ع) و ابن عباس آمده است، گواهی می‌دهند. بدین سان قرآن ـ به عنوان تاریخ عصر رسالت ـ و روایت صحیح ترتیب نزول و اسناد تاریخی هم‌داستان شده‌اند.» (پیامبری و انقلاب، /18ـ19) فارسی به رغم چنین تأییدی که در مقدمه کتابش از ترتیب روایی نزول سوره‌ها به عمل آورده، همچون محمد عزه دروزه ترتیب تعدادی از سوره‌ها را تغییر داده است؛ سوره‌های حشر، منافقون و نور را به ترتیب پیش از سوره احزاب، و سوره‌های فاتحه، نساء، ممتحنه، فتح و زلزله را به ترتیب پس از آن نهاده، و سوره‌های حج، نصر و مجادله را به ترتیب پس از سوره بینه آورده است. مؤلف در بسیاری از موارد که به تاریخ گذاری آیات و سوره‌ها اهتمام می‌ورزد، اغلب برای آن سندی ارائه نمی‌دهد. به طور مثال، در حالی که اغلب روایات آغاز نزول قرآن را در ماه رمضان گزارش کرده‌اند، وی نزول مطلع سوره علق را در 27 رجب مقارن بعثت پیامبر می‌داند و بدون استناد به روایتی، نزول مطلع سوره‌های قلم و مزمل را نیز در ماه رجب و نزول مطلع سوره‌های مدثر و مسد را در ماه شعبان و نزول سوره تکویر را در ماه رمضان سال اول می‌داند. (همان، /52ـ62) نامبرده در تفکیک هر سوره و تعیین ترتیب نزول آنها نیز از روی ذوق و سلیقه عمل می‌کند؛ برای مثال آیات 1 و 2 سوره مسد را بعد از مطلع سوره مدثر و آیات 3 و 4 آن را پس از سوره انشراح آورده است (همان، /60 و 72)؛ در حالی که آیه سوم سوره مسد با «واو» عطف شروع شده؛ «وَامْرَأَتُهُ حَمَّالَهَ الْحَطَب» و بعید است که چنین فقره‌ای به طور مستقل نازل شده باشد. وی در ترتیب قصه‌ها نیز به تناقضات آشکاری گرفتار آمده است؛ به طور مثال پس از آنکه وقایع سال دهم بعثت از جمله وفات ابوطالب (ع) را گزارش کرده (همان،/346)، جزو وقایع سال یازدهم هجرت ذیل آیات 91و92 سوره نحل می‌نویسد: «عثمان بن مظعون در حالی که سخت تحت تأثیر قرار گرفته است، برخاسته و از رسول خدا (ص) خداحافظی می‌کند و نزد ابوطالب می‌رود و آن دو آیه را برایش می‌خواند، ابوطالب از آن خوشش می‌آید و...» (همان، /376) 7- همگام با وحی؛ عبدالکریم بهجت‌پور آقای عبدالکریم بهجت‌پور از اندیشمندان معاصر و یکی از طرفداران نظریه تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول می‌باشد که بر کارآمدی این روش نیز اصرار فراوان دارد. در مجموعه تفسیری «همگام با وحی»، قرآن کریم به ترتیب نزول سوره‌ها تفسیر می‌شود. وی در جلد نخست کتاب خود به مبانی و کلیاتی در زمینه این روش پرداخته و تنها تفسیر شماری از سوره‌ها در این مجلد ارائه شده است. وی در مورد شیوه تفسیری خود بیان می‌دارد که این روش بر خلاف تفسیر ترتیبی و یا موضوعی عمل می‌کند و مفسر با توجه به منابع معتبر و جدولی که درباره چگونگی نزول آیات و سوره‌ها و ترتیب آن وجود دارد، به تفسیر آیات می‌پردازد. از این رو بر خلاف تفاسیر ترتیبی، ملاک مصحف کنونی نخواهد بود و بر پایه جدول فراهم آمده تفسیر انجام می‌شود. ایشان هدف خود در این سبک تفسیری را کشف روش‌های تحول‌آفرین در قرآن کریم می‌داند وابرای این منظور مقدماتی راجع به این سبک و نگرانی‌هایی که در این باب است و فوایدی که این سبک تفسیری دارد را ارائه می‌دهد و سپس وارد تفسیر سوره به سوره شده است. وی معتقد است که تنها با تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول می‌توان یک سیر منطقی برای تربیت مسلمانان و جامعه اسلامی به دست آورد، چرا که نزول تدریجی قرآن سبب تربیت و رشد جامعه عصر نزول گردیده است. از این رو باید قرآن بر این اساس تفسیر شود تا تربیت صحیح دینی و قرآن صورت پذیرد. آقای بهجت‌پور در مقدمه کتاب خود به بیان چند مورد از تفاوت‌هایی که این سبک تفسیری با دیگر گرایشهای تفسیری دارد، اشاره کرده است. همچنین در بعضی از سوره‌های قرآن که بنا به اعتقاد ایشان، سوره دارای یک پیام و موضوع محوری است که دیگر موضوعات آن سوره حتی یکی دو سوره بعد از آن، حول آن موضوع میچرخند، این محورها را تحت عنوان «گام تحول» و یا «اصل» به خوانندگان معرفی کرده و محوریترین نکته در آن سوره را بیان کرده است. همچنین ایشان تلاش کرده در مقدمه، رابطه بین این سوره و سوره‌های قبل یا بعد را نیز معلوم کند. وی در کنار این مقدمات تلاش کرده که اگر روایتی درباره فضیلت سور‌های وجود دارد و آن روایت در ترتیب نزول سوره‌ها دخالتی دارد و سبب نزولی را بیان کرده، به آن نیز اشاره کند و بعد از آن، هر سوره را به چند قسمت تقسیم نموده و در تقسیم سوره‌ها ارتباط بخشهای مختلف سوره را با هم برقرار کرده است. اولین جلد این مجموعه در سال 1387 چاپ و منتشر شده است. 8- فهم القرآن الحکیم؛ التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول؛ دکتر محمد عابد الجابری (2010-1935م) محمد عابد الجابری اندیشمند نامور مراکشی، در زمره برجسته‌ترین محققان میراث فکری دوره اسلامی قرار دارد. وی متفکر نوپرداز، پرآوازه و جنجال برانگیز دهه‌های هشتاد و نود قرن بیستم در جهان عرب است. از ویژگی‌های ممتاز او وجود اندیشه‌ای نظام‌مند در آثارش است. او کوشیده تا نقد میراث را از بررسی و پژوهش در سطح آراء گذشتگان به بُن‌رسی و تحقیقی ژرف‌کاوانه در باب شالوده معرفتی این آراء و چگونگی شکل‌گیری شیوه‌های تفکر در فرهنگ عربی، اسلامی بدل سازد. او نوشته‌هایش را از مبادی مشخصی آغاز کرده و اهداف کاملاً خاصی را در نظر دارد و در چارچوبی مشخص و نیز با به کارگیری روش و مفاهیمی ویژه سعی در اثبات آنها دارد. وی قبل از این تفسیر کتابی با عنوان «مدخل الی القرآن» در موضوع علوم قرآن تألیف است. این کتاب که محصول سال 2006 اوست، سبب می‌شود که او از سوی مجامع، محافل و اشخاص مختلف به خاطر دیدگاه‌هایش مورد انتقاد قرار گیرد و حتی فتاوای تکفیر نسبت به او از سوی الازهر مصر داده شود. دکتر عابد الجابری پس از این کتاب، بخش اول از پروژه نگارش تفسیر قرآنی‌اش را با عنوان «فهم القرآن الحکیم؛ التفسیر الواضح حسب ترتیب النزول» ارائه می‌کند. این تفسیر شامل سه جلد است که مؤلف طی آن نتیجه کلی و عملی‌ای را که از مطالعه و پژوهش تفاسیر قرآنی به دست آورده است، منعکس می‌کند. مؤلف در کتاب خود به این مطلب اشاره می‌کند که پذیرش این مسئله که قرآن کریم به هر زمان و مکانی تعلق دارد، حکم می‌کند که ما نیز با دگرگونی و تحولات شرایط هر عصری، فهم امروزی از قرآن کسب کنیم. وی در توضیح روش خود بیان می‌کند که با قرآن به مثابه نصی که بر حاشیه‌ها و پاورقی‌هایش عبارت‌ها، مثل‌ها، قصه‌ها، وعد و وعیدها و ... نوشته می‌شود، برخورد نکرده است. وی اضافه می‌کند که هدفش توضیح این مسئله است که فهم قرآن کریم فقط نگاه کردن به متنی که حاشیه و پاورقی‌اش مملو از تفسیرها و تأویلات است، نمی‌باشد. همچنان که مراد از تفکیک این نص از آن حاشیه‌ها و پاورقی‌ها، کنار گذاشتن و عدم توجه به آنها نیست، بلکه پیوند دادن آنها به زمان و مکان خودشان است تا ارتباط ما در این عصر با همان نص که اصالت دائمی دارد، تسهیل شود. مؤلف در مورد تسلسل سوره‌ها معتقد است هر چند قرآن کریم طی بیش از بیست سال بر پیامبر اکرم نازل شد، اما تسلسل سوره‌ها بر اساس ترتیب نزول، دارای سلسله‌ای منطقی است که از نظر مفهومی نیز با حوادث و جریان‌های آن روزگار سازگاری دارد. از این رو جابری در کتاب خود مسیر وحی و دعوت پیامبر در مکّه را به شش بخش تقسیم می‌کند؛ مرحله اول: ربوبیت، الوهیت و نبوت، مرحله دوم: رستاخیز، جزا و صحنه‌های قیامت، مرحله سوم: مذمت و باطل شمردن شرک و بت‌پرستی. وی این مراحل سه‌گانه را از اولین سوره نازل شده (علق) تا سوره یوسف که 52 سوره نازل شده است، می‌شمرد که جلد اول تفسیر «فهم القرآن الحکیم» را شامل شده است. 38 سوره مکّی دیگر محتوای جلد دوم این تفسیر را تشکیل می‌دهد که در سه مرحله دسته‌بندی شده است. جلد سوم کتاب نیز اختصاص به 24 سوره دارد که همگی جزء سوره‌های مدنی هستند. مراحل سوره¬های مکی در سه قسمت به تفسیر در آمده است. در قسمت نخست که با عنوان «استهلال» آمده، بیشتر خصوصیات کلی سوره، موضوعات و محورهای آن مورد بحث قرار گرفته و تفاوت مراحل مختلف توصیف و تبیین شده است. در قسمت دوم، تفسیر هر یک از سوره¬ها دنبال شده و نویسنده به صورت بسیار کوتاه قسمت¬هایی از سوره را توضیح می¬دهد و در قسمت سوم که عنوان «استطراد» و «استشراف» گرفته، محورهای اصلی هر یک از مراحل به صورت مفصل به بحث و بررسی آمده است. وی در این بخش اشاره می‌کند که دعوت پیامبر اکرم از آغازین لحظات خود با توحید آغاز شد؛ لحظه‌ای که آیه «إقرَأ بِاسمِ رَبِّکَ الّذی خَلَق» تلاوت شد و در آن سه مرحله جریان یافت که عبارت‌اند از: تأیید و تثبیت نبوت، تصدیق روز رستاخیز و باطل شمردن شرک و بت‌پرستی. جابری در تفسیر قرآن با ساماندهی و تنظیم ـ اغلب ـ موضوعی روایات، اخبار و استنباط‌های بسیاری که مفسران نقل کرده‌اند، بر آن بوده است تا مقصودش روشن‌تر بیان شود. از این رو موضوع تفسیر هر سوره را به سه بخش مقدمه، حاشیه‌ها و تعلیق (شرح) تقسیم کرده است. بخش مقدمه شامل معرفی کوتاهی است که جابری در آغاز هر سوره آورده و در آن مهم‌ترین روایات را درباره اسباب نزول سوره‌ها یا برخی از آیات یا روایاتی را که به فهم یا تعیین تاریخ نزول سروه یا شرایط نزول کمک می‌کند، ذکر کرده است. بخش حاشیه‌ها که در پایین صفحات آمده، شامل شروح و تعلیقاتی است که گاهی نیاز است ذکر شود تا خواننده از رأی و نظر مفسر خاصی یا روایات یا ملاحظاتی که آوردن آنها در داخل متن مقدور نیست، آگاه شود. در بخش تعلیق هر سوره نیز مؤلف مهم‌ترین قضایایی را که در هر سوره بررسی می‌کند، همراه با رأی و نظر خود درباره آن را به صورت خلاصه و فشرده ذکر کرده است. نویسنده فهم القرآن در سه مجلد تفسیر خویش، بیست و چهار موضوع را یاد کرده است. در جلد اول ده موضوع که عبارت‌اند از: 1. سحر 2. وسواس 3. اصحاب اخدود 4. رب، الله و رحمان 5. رؤیت خدا در قیامت 6. حروف مقطعه 7. جنت و نار 8. جن و شیطان 9. عباد الله و عباد الرحمن 10. توحید، اصنام و تصویر. در جلد دوم هفت موضوع به بحث گرفته شده که عبارت است از: 1. رؤیت، کلام و خلق قرآن 2. ارواح و عذاب قبر 3. امکان حشر و عذاب قبر 4. خلود و حشر چهار پایان و تناسخ 5. روح 6. رؤیت 7. هجرت به مدینه. در جلد سوم نیز این موضوعات به بحث گذاشته شده است: 1. نسخ در قرآن 2. محکم و متشابه 3. همسران پیامبر 4. ازدواج موقت 5. قصه افک 6. اخبار از منافقان 7. اسباب نزول و مثال تحریم خمر. او در این کتاب تلاش کرده است تا درباره فهم قرآن از طریق نزول آیات و نه بر اساس ترتیب آیات، رسیدن به یک تصور منطقی برای رسیدن به متن تکوینی قرآن و رسیدن به یک تصور موضوعی برای درک وحی نبوی را واکاوی کند. این تفسیر در سال 2008 میلادی در لبنان چاپ و منتشر شد. 9- أحسن القصص؛ تاریخ الإسلام کما ورد من المصدر، مع ترتیب السور حسب النزول؛ ابن قرناس این اولین کتابی است که تاریخ صدر اسلام و عصر نزول قرآن را فقط بر اساس آیات قرآن به نگارش در آورده و از هیچ کتاب دیگری در این خصوص استفاده نکرده است. نویسنده، این روش خود را دلیلی آشکار بر همراهی و موافقت کامل قرآن با زندگی مسلمانان و انکار این ادعا می‌داند که قرآن فقط یک کتاب دینی و عبادی است و هیچ ارتباطی به وقایع رخ داده در زندگی عمومی مردم عصر نزول ندارد. این کتاب از دو بخش تشکیل شده است: بخش اصلی کتاب شامل ثبت اتفاقاتی است که از زمان شروع رسالت پیامبر در مکه مبنی بر دعوت مردم به آیین اسلام آغاز شده و تا وفات ایشان ادامه می‌یابد. در این بخش حقایق زیادی مطرح می‌شود که کتاب‌های تاریخی یا بدان‌ها نپرداخته‌اند و یا از راه‌های مختلف دیگر که چندان قابل اعتماد نیستند، نقل کرده‌اند. همچنین در این بخش از سیر زندگانی پیامبر اکرم (ص) و تعداد همسران ایشان و عمر شریف آن حضرت در زمان آغاز رسالت و هنگام وفات و موارد مشابه دیگر سخن به میان می‌آید. نیز در مورد حضرت ابراهیم و مکان زندگی وی و هجرت ایشان و تعداد فرزندانشان سخن رفته است. و اینکه مصر کجاست و فرعون کجا غرق شد و چاه مدین در کجا واقع است و حضرت عیسی در کجا به دنیا آمد و زندگی کرد و ...؛ موارد تاریخی بسیاری که بر خلاف آموخته‌های ما از کتب تاریخی است و تمام آنها فقط از قرآن استخراج شده است. بخش دوم کتاب مربوط به ترتیب نزول سوره‌های قرآن بر اساس یک روش ثابت و واضح است، چرا که بنا به اعتقاد نویسنده، شناخت ترتیب نزول سوره‌ها برای پی بردن به اتفاقات رخ داده در عصر نزول امری مهم و ضروری است، همان طور که این شناخت فهم آیات و مراد آنها را بدون نیاز به تأویل و تفسیرهای مختلف آسان و راحت می‌کند. این کتاب در سال 2010 میلادی در بیروت به چاپ رسیده است. 10- تفسیر القرآن المرتب منهج للیسر التربوی؛ اسعد احمد علی اسعد احمد علی، اندیشمند عرب‌زبان و سوری تبار متولد سال 1937 میلادی است. وی در چند رشته دارای دکتراست و مدرک دکترای عرفان خود را از دانشگاه تهران گرفته است. اسعد احمد علی معتقد است نزول سوره‌های قرآن بر اساس یک سیر تربیتی مدون و جامع صورت گرفته که در نهایت منجر به تربیت امت اسلامی در زمان رسول خدا شده است. از این رو وی در کتاب خود، تربیت اسلامی ـ قرآنی را بر اساس ترتیب نزول آیات و سوره‌ها تنظیم و تدوین می‌کند. در طرح او تربیت قرآنی شش مرحله داشته و دارد: مرحله نخست: شناسایی و نشان دادن حکمت تربیتی جاودان مرحله دوم: طلوع سپیده دم مرحله سوم: بیداری و شکوفایی ژرفای عناصر تربیتی مرحله چهارم: بیداری و خیزش امت عدل و حق مرحله پنجم: مرزیابی و مشخص ساختن بین فطرت و دلخواه‌ها مرحله ششم: تداوم و استمرار پیروزی‌ها اسعد احمد علی در هر یک از این شش مرحله، تفسیر نوزده سوره قرآن را بیان می‌کند. نویسنده در پرتوی این تعابیر ادبی، نکات محتوایی را مطرح می‌کند. به عنوان نمونه مرحله نخست را به چند دوره تقسیم و در ابتدا دوره‌ای به نام دوره علاقه و ارتباط را ذکر می‌کند که مقطع نزول سوره‌های علق، قلم، مزمل، مدثر و فاتحه است. به نظر وی در این دوره و همزمان با نزول سوره‌های یاد شده، چند مفهوم اعدادی و تمهیدی مطرح می‌شود: 1. قرائت: این مفهوم در سوره علق مورد توجه قرار می‌گیرد و موضوع و جهات قرائت را بازگو می‌کند. 2. کتابت: این مفهوم در سوره قلم مورد عنایت است. 3. برنامه‌ریزی روزانه و عمل به دستورات الهی: که موضوع نخستین سوره مزمل است. 4. امر به تعامل و ارتباط انذاری: که در سوره مدثر پیامبر (ص) مأمور به آن می‌شود. 5. ارزیابی و محاسبه: که در سوره فاتحه بدان پرداخته شده است. بنا به اعتقاد وی، موارد فوق همان سیری است که در عصر حاضر، تربیت انسان‌ها بر اساس آن در جوامع مختلف صورت می‌گیرد و این دوره‌ای است که زمینه را برای ورود به دوره پسین که دوره مواجهه و برخورد با مخالفان است، فراهم می‌کند. (39-51) نویسنده همچنین دیگر مراحل شش‌گانه فوق را به موارد مختلف تقسیم می‌کند. اولین چاپ این کتاب مربوط به سال 1979 میلادی است و چاپ اخیر آن در سال 2004 در دمشق انجام یافته است. 11- تفسیر تحلیلی قرآن کریم؛ جمشید ابزاری آقای جمشید ابزاری نیز از نویسندگان معاصر است که بر اساس نظریه تفسیر به ترتیب نزول اقدام به نگارش مجموعه «تفسیر تحلیلی قرآن کریم» نموده است. ایشان در این مجموعه که در ابتدا با عنوان «مقدمه‌ای بر تفسیر تحلیلی قرآن کریم» در هشتاد صفحه در سال 1381 منتشر شد، به مبانی، اصول، اهمیت و ضرورت روش تفسیر بر اساس ترتیب نزول پرداخته‌اند. ایشان در مقدمه این تفسیر می‌گوید: «هدف اصلی از ارائه این کتاب علاوه بر ارائه تفسیری «نو» از قرآن کریم، نشان دادن اصالت و کارآیی و فواید روشی است که زیربنای این تفسیر است تا علاوه بر کاربری تفسیری، قسمتی از ارزش‌های روش مذکور را نشان دهد و توجه خواننده خاص را برای بررسی و ارزیابی دقیق‌تر آن برانگیزد تا سایر مزایا و امکانات آن نیز شناخته شود. به همین خاطر سعی شده است که این کتاب لزوماً یک جلدی و کم صفحه و نتیجتاً ارزان عرضه شود.» ویژگی‌های این تفسیر به شرح زیر می‌باشد: 1- تفسیری است کوتاه، ساده، فشرده، به صورت تحلیلی، همراه با ترجمه فارسی روان از متن قرآنی. 2- محوریت تفسیر استخراج پیام‌های قرآن در قالب درس و درب است. هدف این تقسیم¬بندی تأکید بر برجسته کردن نقش هدایت و تربیت این کتاب آسمانی است. در این کتاب سعی شده آن پیام‌ها کشف و عرضه شود و خواننده با خواندن آیات، هم متن را بهتر بفهمد و هم پیام‌های اصلی آیه را دریابد. 3- در این تفسیر، در هر پاراگراف، به ترتیب چهار بخشِ متمایز قابل تشخیص است: متن عربی، خلاصه تفسیر همان پاراگراف، ترجمه فارسی و شرح مختصر بعضی از عناصر پاراگراف که نیاز به شرح دارد. تفسیر خلاصه پاراگراف در یک کادر تحت عنوان «درس» و «درب» درج گردیده که به ترتیب «خلاصه پیام سوره» و «خلاصه پیام همان پاراگراف» است که اولی به روشی که در مقدمه مؤلف به تفصیل تشریح شده، از خود سوره استخراج گردیده و دومی «برآیند» درس سوره و متن پاراگراف است. چون در هر پاراگراف «درس» تکرار می¬شود، از این رو خواننده در سوره¬های نسبتاً بلند و بلند، سیر منطقی مطلب را از دست نمی¬دهد و استفاده بهتری از مطالب سوره می¬کند. متن کامل این کتاب در سایت www.analyticquran.com موجود می‌باشد. 12- مطالعه قرآن به ترتیب نزول سوره‌ها؛ سید منذر حکیم آقای حکیم متولد 1332 شمسی در کربلاست و دروس خارج فقه و اصول خود را در حوزه قم گذرانده است. وی در صفحات کوتاهی در شماره‌های 1 و 2 فصلنامه «مدیریت در اسلام» به موضوع مطالعه قرآن به ترتیب نزول سوره‌ها پرداخته است. آنچه بیان شد، حاصل تفحصی است که در مورد کتابشناسی تفسیر قرآن بر اساس ترتیب نزول صورت گرفت. هر چند نگارنده مدعی نیست که تمام آنچه در این موضوع نگاشته شده، گرد آورده و احتمال فراوان داده می‌شود که کتاب‌ها و یا مقالاتی نیز مغفول مانده است، اما این موارد جزء مشهورترین تألیفاتی است که در این زمینه به رشته تحریر در آمده و در دسترس می‌باشد. سید حجت جعفری /کارشناس ارشد علوم قرآن و حدیث منبع: فصلنامه پژوهش‌های قرآنی شماره 62و 63 انتهای متن/
94/02/16 - 05:50
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 129]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها