محبوبترینها
کدام رنگ کاغذ دیواری مناسب فضای شماست؟
چه چیزهایی دیگر در دکوراسیون مد نیست؟!
بررسی قیمت تیرچه + قیمت تیرچه کرومیت + قیمت یونولیت
خرید و قیمت ورق در مشاوران آهن + [مشاوره رایگان]
تی‌وی وال: ایده‌ای نوین برای دکوراسیون داخلی
انواع ریل دستگاه‌های CNC + جدول مقایسه معایب و مزایا
خرید سوسیس پرکن اصل با گارانتی
تشخیص دیسک و صفحه اصلی از تقلبی (6 راه ساده)
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
ده راهنمایی برای نوازندگان مبتدی یوکللی
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1810437544
وقف تمدن ساز/ گزارشی از وقف کتابخانه‌ای که میراث پدری بود
واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
وقف تمدن ساز/ گزارشی از وقف کتابخانه‌ای که میراث پدری بود
شناسهٔ خبر: 2563204 چهارشنبه ۹ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۰۹:۳۳
دین و اندیشه > آیین ها و تشکل های مذهبی
با توجه به اینکه طلاب علم قادر به خرید همه کتاب‌های مورد نیاز خودشان نیستند و وقف یکی از بهترین راه‌های تأمین نیاز آنان است لذا کتابخانه‌های موقوفی باید تأسیس شود. به گزارش خبرگزاری مهر، وقف یکی از فعالیت‌های کم‌نظیر و یکی از سیاست‌های آینده‌نگر اسلامی است که ریشه در طول تاریخ دارد، این امر در صورت وجود برنامه‌ای جامع، به‌درستی هدایت و بر اساس نیازهای واقعی جامعه اولویت‌بندی و به جامعه معرفی شود، می‌تواند مصداق آیه شریفه «تعاونوا علی البر و التقوی و لا تعاونوا علی الاثم و العدوان و اتقوا الله ان الله شدید العقاب» (مائده آیه دوم: در نیکوکاری و پرهیزگاری با یکدیگر همکاری کنید و در گناه و تعدی دستیار هم نشوید، از خدا پروا کنید که خدا سخت کیفر می‌دهد) باشد تا گره‌های بسیاری را از مشکلات جوامع اسلامی باز کرد.
وقف و گسترش علوم در جهان اسلامنگاهی به تاریخ پرشکوه اسلام نشان‌دهنده یکه‌تازی مسلمانان در جهان بوده است تا جایی که حضور و ظهور نوابغی در طول سده دوم تا نهم هجری در قلمرو اسلامی باعث شد تا قسمت عمده‌ای از موقوفات در آن دوره از تاریخ تمدن اسلامی به رشد شاخه‌های مختلف علوم اختصاص یابد و املاک و ثروت‌ها یکی پس از دیگری وقف احداث کتابخانه‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و بیمارستان‌ها شود.جرجی زیدان نویسنده مسیحی مصری‌تبار که تاریخ تمدن اسلامی را نوشته، می‌گوید: «نظام الملک اولین کسی بود که در اواسط قرن پنجم هجری به‌واسطه تأسیس مدارس در ممالک اسلامی شهرت یافت و در بغداد و اصفهان و نیشابور و هرات و غیره مدارسی ساخت و همه این مدارس، به‌خصوص مدرسه بغداد به نام وی «مدرسه نظامیه» خوانده می‌شد، نظامیه بغداد در سال ۴۵۷ هجری به امر نظام الملک و به دست ابوسعید صدفی در کنار دجله بنا شد و بازارها و کاروان‌سراها و ده‌ها در اطراف دور و نزدیک مدرسه خریداری و وقف مدرسه گردید، به‌طوری‌که هزینه آن به شصت هزار دینار رسید. این مدرسه از مراکز مهم علمای اسلام شد و رجال بزرگی از آن مدرسه بیرون آمد.»کتابخانه‌های مهمی نیز در این دوران تأسیس و در اختیار عموم گذاشته شد، نخستین کتابخانه عمومی را خلفای عباسی در بغداد دایر کردند و آن را بیت الحکمه نامیدند و کتاب‌های مختلف علمی را در آن جمع کردند، پس از تأسیس بیت الحکمه دیگران هم در بغداد کتابخانه دایر کردند؛ از آن جمله کتابخانه شابور ابن اردشیر، وزیر بهاءالدوله در سال ۳۸۱ است که آن را وقف کرد و بیش از ده هزار جلد کتاب داشت و بیشتر کتاب‌های آن به خط دانشمندان مهم بود و غالباً مؤلفین یک نسخه از تألیفات خود را وقف آن کتابخانه می‌کردند.نگاهی مختصر به بخشی از تاریخ پرافتخار کشورهای اسلامی نشان‌دهنده تأثیر کتاب و کتاب‌خوانی و مسئله وقف در گسترش علم و پیشرفت جوامع مختلف اسلامی است لذا توجه به تاریخ پرافتخار و تجربه‌های شیرینی که از این رهگذر نصیب جوامع اسلامی‌شده ما را بر آن داشت تا در راستای دغدغه‌هایی که برای پیشگیری از به حاشیه رفتن فرهنگ وقف کتاب وجود دارد، از اهل علم مدد جسته تا بلکه بابیان تجربیات و راهکار مناسب شاهد رشد و نمو و توجه واقفان و سیاستگذاران به مسئله و اهمیت وقف کتاب باشیم.نمونه‌ای معاصر از وقف کتابدر اولین گام به سراغ عالم اهل عملی رفتیم که سالها هم‌نشینی با قرآن و حدیث شخصیتی کم‌نظیر ازلحاظ علمی از وی ساخته و تألیف و تدریس کتاب‌های متعدد وی را به چهره‌ای موجه و شناخته‌شده در بین اهالی علم جهان اسلام و حتی فراتر از مرزهای کشورهای اسلامی تبدیل کرده است.آیت‌الله محمد واعظ زاده خراسانی، مؤسس دانشگاه مذاهب اسلامی و چهره شناخته‌شده در بین علاقه‌مندان و دانشجویان و طلاب علوم دینی در گفتگو با ما ضمن بیان تاریخچه‌ای مختصر از وقف کتاب اظهار می‌کند: «کتابخانه‌ها اغلب در مکانی تأسیس می‌شوند که درس و بحث علمی در آن مکان رونق داشته و مرکز تجمع علاقه‌مندان به درس و علم‌آموزی است.»نیاز جویندگان علم به وقف کتابوی با بیان اینکه تقریباً تأسیس کتابخانه پس از تأسیس دانشگاه جامع الازهر مصر به وجود آمد، می‌افزاید: «البته الازهر در ابتدا به شکل کنونی نبود و در سال ۳۶۵ که تأسیس شد مسجد بود و در همان مسجد درس هم داده می‌شد و در کنار درس و مباحث عمدتاً دینی کتابخانه‌ای هم برحسب نیاز تأسیس شد.»مدیرگروه قرآن بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی بابیان اینکه قبل از ساخته‌شدن مدارس درس‌ها در مساجد ارائه می‌شد بیان می‌کند: «حتی در زمان خود رسول‌الله(ص) و در مسجد پیغمبر(ص) مباحث دینی مطرح و به علاقه‌مندان انتقال می‌یافت و بعدها در طول تاریخ مدارس علمی ساخته و در این مدارس علوم موردنیاز ارائه شد.»وی می‌افزاید: «با توجه به اینکه طلاب و جویندگان علم به کتاب نیاز دارند از همان ابتدا در کنار مراکز علمی و درجاهایی که طالبان علم حضور داشتند کتابخانه‌ها نیز ایجاد شدند و وقف کتاب نیز به‌عنوان یکی از بهترین انواع وقف به وجود آمد.»آیت‌الله واعظ زاده خراسانی بابیان اینکه اصل وقف از زمان حضرت علی(ع) و پیامبر(ص) وجود داشت عنوان می‌کند: «در جریان وقف کتاب هم می‌توان کتاب‌های نوشته‌شده را وقف کرد برای استفاده همگان و یا وقف و استفاده از این کتاب‌ها را به یک طبقه خاصی اختصاص داد که این امر در طول تاریخ بارها تکرار شده است.»وی ضمن تأکید بر لزوم گسترش فرهنگ وقف کتاب اظهار می‌کند: «با توجه به اینکه طلاب علم قادر به خرید همه کتاب‌های موردنیاز خودشان نیستند و وقف یکی از بهترین راه‌های تأمین نیاز آنان است لذا بر پایه وقف، کتابخانه‌های خوبی ازجمله کتابخانه مدرسه علمیه نواب صفوی و مدرسه میرزا جعفر و کتابخانه آستان قدس رضوی در مشهد، ایجاد شده است.»وقف کتابخانه‌ای که میراث پدری بودآیت‌الله واعظ زاده خراسانی که در طول ۹۰ سال عمر بابرکتش علاوه بر خدمات گسترده به علم به‌ویژه علوم قرآنی مجموعه‌ای عظیم از بهترین کتاب‌های دینی را گردآوری کرده است با اشاره به وقف کتابخانه‌ای که بخشی از آن میراث پدری ایشان بوده، می‌گوید: «در طول عمرم کتاب‌های زیادی در فقه، اصول، کلام، تاریخ، رجال و نسب و بسیاری عناوین دیگر جمع‌آوری کردم و حتی در سال‌های اخیر با مراجعه به نمایشگاه‌های کتاب ازجمله نمایشگاه کتاب تهران به‌ویژه در بخش بین‌الملل با کتاب‌های زیادی ازجمله کتاب‌های حقوق آشنا و با خرید آنها بر غنای کتابخانه‌ام افزودم.»به‌منظور گسترش علم کتابخانه‌ام را وقف کردموی در بیان انگیزه‌ای که باعث شد کتابخانه‌ای که ماحصل ده‌ها سال خرید و نگهداری کتاب‌های متعدد علمی است را وقف علاقه‌مندان به علم و دانش کند می‌گوید: «مرحوم پدر «حاج شیخ مهدی واعظ» کتابخانه‌ای با حدود ۷۰۰ جلد کتاب داشتند که مشتمل بر ده‌ها کتاب کم‌نظیر و ازجمله چند کتاب خطی که سرنوشت همین کتاب‌ها شاید بیشترین انگیزه بنده برای وقف کتابخانه‌ام به بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی بود.»کتاب‌های نفیسی که از دست رفتند آیت‌الله واعظ زاده خراسانی ادامه می‌دهد: «مرحوم پدرم وصیت کردند کتاب‌هایشان بین پنج پسرشان تقسیم شود که طبق وصیت پدرم این کار انجام شد و چندین کتاب نفیس خطی که به دیگر برادرانم رسید در آن زمان و به قیمت هزار تومان به پیرمردی فروخته شد و این در حالی بود که بنده در آن زمان توان مالی برای خرید آن کتاب‌ها را نداشته و شاید هم از فروش آنها بی‌خبر بودم و به هر صورت آن کتاب‌های نفیس از دستمان رفت و بنده چند جلد از آن کتاب‌ها را بعدها در کتابخانه بغداد دیدم که یکی از آنها متعلق به یکی از اجداد بنده بود و همین مسئله باعث شد تا اجازه ندهم کتابخانه‌ام بین ورثه قرار گیرد.»وی می‌افزاید: «در ابتدا نظرم بر این بود که کتابخانه‌ام که مشتمل بر ۱۱ هزار جلد کتاب است را به دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی که سالها در آنجا تدریس کرده‌ام، بدهم اما بعد از تأسیس بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی و به دلیل اینکه هم دانشجویان و هم طلاب علوم دینی از این مرکز استفاده می‌کنند کتابخانه‌ام را به نوشتن یک وقف نامه مختصر، به مرکز پژوهش‌های آستان قدس سپردم.»عضو شورای عالی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی بابیان اینکه بنده حتی قفس‌های کتابخانه‌ام را نیز همراه با کتاب‌هایم به مرکز پژوهش‌ها فرستادم اظهار می‌کند: «علاوه بر ۱۱ هزار کتاب موجود در این کتابخانه تعداد زیادی مجله و روزنامه‌های مختلف به زبان‌های فارسی، عربی و اردو وجود دارد که از کشورهای مختلف اسلامی گرده آوری شده و طلاب و دانشجویان می‌توانند از آنها بهره‌مند شوند.»وصیت پدر به پسر برای وقف کتاباما آیت‌الله واعظ زاده خراسانی کارش را با وقف کتابخانه‌ای که حاصل سالها گردآوری انواع کتاب، مجله، عکس و روزنامه است را تمام‌شده نمی‌داند و می‌گوید: «سالها قبل، در اطراف مشهد باقیمت ارزان مقداری زمین خریدم و به پسرم دکتر حسام‌الدین واعظ خراسانی وصیت کرده‌ام تا پس‌ازاینکه این زمین‌ها قیمت مناسبی پیدا کردند یک هکتار ونیم از این زمین‌ها را فروخته و با پولش کتاب‌های نفیس و خوبی که در کشورهای اسلامی به‌ویژه به زبان عربی چاپ و منتشرشده خریداری و وقف کند.» وی می‌افزاید: «البته به پسرم تأکید کرده‌ام که حتی اگر کتاب‌هایی به زبان انگلیسی و فرانسه درباره اسلام و مسائل اسلامی نوشته شد را نیز خریده و به کتابخانه قبلی اضافه کند.»سخنان آیت‌الله واعظ زاده خراسانی و نکاتی که در خصوص کتاب‌های خطی و نفیس کتابخانه پدری عنوان کردند و با توجه به خروج برخی از این آثار از کشور، اهمیت و لزوم وقف کتاب را به‌خوبی نشان می‌دهد، آثار و کتاب‌های نفیسی که در طول تاریخ تکرار شدنی نیستند به‌راحتی با وقف یک خیر در دسترس افراد جویای علم قرارگرفته و سبب گسترش علوم می‌شود.بزرگان بسیاری در طول تاریخ اسلام به‌منظور حراست از آثار نفیس خطی و استفاده دانشجویان کتب خود را وقف کرده‌اند که آثار وقفی کتابخانه آستان قدس رضوی نمود بارزی بر این شرح است.اهمیت وقف کتاب با توجه به نیازهای روز جامعهاما حجت‌الاسلام جمال ایزدی استاد حوزه و دانشگاه و مسئول دفتر مشاوره وقف اداره کل اوقاف خراسان رضوی هم در خصوص وقف کتاب در گفت‌وگو با ما معتقد است که درگذشته موقوفات بر اساس نیاز زمان خود و بیشتر در موضوعات مذهبی و عزاداری صورت گرفته ولی شکل آن امروزه و با توجه به نیاز این زمان تغییر کرده است و باید به نیاز حال و آینده برای انجام وقف توجه و عرصه‌های مختلفی برای آن پیش‌بینی و در نظر گرفته شود که یکی از آنها می‌تواند وقف کتاب باشد.ایزدی ابراز می‌کند: در واقع وقف کتاب می‌تواند عاملی بر ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی در جامعه باشد و در روایتی از پیامبر اسلام محمد مصطفی(ص) داریم که می‌فرمایند «وقتی انسانی از دنیا می‌رود پرونده عملش بسته می‌شود مگر در سه مورد؛ صدقه جاریه همانند احداث اماکن مذهبی و عام‌المنفعه، فرزند صالح و علمی که دیگران از آن بهره می‌برند.»بنا به گفته وی تربیت شاگردان برای گسترش علم و ایجاد زمینه برای کتاب‌خوانی افراد می‌تواند مصداق بارزی از این روایت باشد.وقف کتاب همواره در طول تاریخ وجود داشته و شاید همین امر سبب گسترش و استمرار طلب علم بوده است؛ اهمیت وقف کتاب در جامعه تا جایی است که خود مقام معظم رهبری هم شخصاً وارد آن مقوله شده و یکی از بزرگ‌ترین واقفان به شمار می‌روند.ترویج و تبلیغ برای وقف کتاب در کشورحجت‌الاسلام ایزدی در پاسخ به این سؤال که وقف کتاب چه درصدی از موقوفات را به خود اختصاص داده است، می‌گوید: «نمی‌توان درصد خاص و آماری برای این امر بیان کرد اما آنچه مسلم است این نوع وقف آثار و برکات بسیاری به‌ویژه در بعد فرهنگی و اجتماعی جامعه دارد.»حجت‌الاسلام محمدابراهیمی، مسئول آموزش اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی نیز در گفت‌وگو با ما بابیان اینکه نمی‌توان با یکسری کارهای اداری نیاز جامعه برای وقف را تأمین کرد، اظهار می‌کند: «با توجه به اینکه همه جوامع بشری به‌شدت در حال پیشرفت‌های علمی هستند جایز نیست که ما به‌عنوان یک کشور اسلامی و شیعه اهل‌البیت(ع) از بقیه دنیا عقب باشیم و درراه توسعه علم باید به امر کتاب و کتاب‌خوانی توجه ویژه‌ای با عزم و اراده ملی و حضور همه بخش‌ها و دستگاه‌ها داشته باشیم و در کنار فعالیت‌های سازمان‌های مختلف باید از وقف به‌عنوان سرمایه عظیمی که در دستان مردم است نیز بهره ببریم.»وی وقف حتی یک جلد کتاب را گامی مؤثر در توسعه علم و دانش در کشور می‌داند و عنوان می‌کند: «یکی از مشکلات و آسیب‌های موجود در حوزه کتاب و کتاب‌خوانی مسئله گرانی کتاب و هزینه‌های تهیه آن است که مسئله وقف کتاب یکی از راه‌حل‌های بسیار خوب و مورد رضایت حق‌تعالی است که می‌توان با استفاده از این برنامه اجتماعی بخشی از نیاز جامعه طلاب و دانشجوی کشورمان را تأمین کرد.»مسئول آموزش اداره کل تبلیغات خراسان رضوی ضمن اشاره به سابقه تاریخی وقف در فرهنگ ایرانی و اسلامی بیان می‌کند: «اگر ملاحظه می‌کنید در تاریخ علم و فرهنگ جامعه اسلامی پیشرفت‌هایی وجود داشته قطعاً بخش زیادی از این پیشرفت مرهون توجه به مسئله کتاب‌خوانی و وجود فرهنگ وقف کتاب است و هرگاه که از علما و فرهنگ کتاب‌خوانی و درمجموع از علم و دانش حمایت به‌عمل‌آمده در همان دوره تاریخی هم تحرکات و پیشرفت‌های علمی ارزنده‌ای در کشورمان اتفاق افتاده است.»جهت‌دهی واقفان به سمت وقف کتابایزدی با اشاره به لزوم جهت‌دهی واقفان به سمت وقف کتاب می‌گوید: «افراد از نظر اعتقادات متفاوت هستند و همین امر سبب می‌شود افراد برای انجام وقف عرصه‌های گوناگونی را برگزینند و تحقق همه این موارد در جامعه لازم است اما باید افرادی که در جامعه اولویتشان وقف کتاب و کتاب‌خوانی است شناسایی‌شده و جهت‌دهی لازم برای آنها انجام شود تا شاهد افزایش آمار وقف کتاب در جامعه باشیم.»اداره اوقاف برنامه‌ای برای وقف کتاب نداشته استایزدی معتقد است که خیرینی که خود اهل کتاب و کتاب‌خوانی هستند، زمینه‌های بیشتری برای وقف کتاب دارند و عنوان می‌کند: «اوقاف تاکنون برنامه‌ریزی ویژه‌ای برای افزایش این نوع وقف در میان مردم نداشته ولی می‌توان به جهت اهمیت این امر، اگر متولیان مربوطه اعلام آمادگی کنند برنامه خاصی برای راهنمایی و استفاده از ظرفیت آنها در جهت وقف کتاب انجام داد.»ابراهیمی هم می‌افزاید: «امروز یکی از بزرگ‌ترین کتابخانه‌های جامعه اسلامی یعنی کتابخانه آستان قدس رضوی بر پایه فرهنگ وقف شکل‌گرفته و تبدیل به رودی خروشان برای رفع تشنگی طالبان علم و اندیشه شده است.»وی توجه به بحث تألیف و نشر کتاب را هم یکی از مسائلی می‌داند که وقف می‌تواند راهگشا و مشکل‌گشای این بخش باشد و سپس اظهار می‌کند: «باید در حوزه کتاب جایگاه وقف و واقفان مشخص و سپس دست واقفان کتاب را در دست اهالی فرهنگ و اهل‌دل قرار داد تا با همدلی و همفکری این بخش‌ها بخشی از نیاز علمی و فرهنگی کشورمان مرتفع شود.»وی بابیان اینکه فرهنگ وقف کتاب یکی از مردمی‌ترین انواع وقف است می‌گوید: «آحاد جامعه می‌توانند با صرف کمترین پول در مسئله وقف کتاب ورود پیداکرده و اگر حتی هر ایرانی در سال فقط یک کتاب وقف کند شما حساب کنید چه انقلابی شکوهمند در این زمینه رقم خواهد خورد.»وقف کتاب کار سختی نیست، راهکارهای ساده‌ای همچون دعوت از مردم برای اهدای کتاب‌هایی که خوانده‌اند، می‌تواند ساده‌ترین شکل وقف باشد؛ دانشجوی گمنامی پشت کتاب‌ها و جزوات درسی‌اش نوشته بود اگر برنگرداندی اشکال ندارد، فقط بعد از مطالعه به کسی دیگر بده، این خلاقیتی ساده اما تأثیرگذار است، خیلی از افراد دیگر هم می‌توانند چنین کاری بکنند، فقط کافی است بذر چنین ایده‌هایی را در ذهن مردم کاشت. منبع: پایگاه دبیرخانه شورای عالی آستان قدس رضوی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 41]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها