تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1804861144
مباني گزينش و نظارت بر انتخابات (قسمت دوم)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
مباني گزينش و نظارت بر انتخابات (قسمت دوم) نويسنده:سيد احمد مرتضايي 3. تعيين شرايط متناسب با مسئوليت ها جامعه و مديريت آن نيازمند مناصب و مشاغل متفاوتي است كه از رياست و رهبري جامعه تا كمترين مشاغل آن ، از نيازهاي اجتماعي و ضروري هر حكومتي محسوب مي شوند؛ يعني به طور طبيعي، ميان مناصب و مشاغل، تفاوت هاي بسياري وجود دارند و هر يك به تناسب وظايف و اختيارات آن، شرايطي متناسب و ويژه لازم دارد . بنابراين ، براي تصدي هر يك، بايد شرايطي متناسب با آن تعيين نمود . به عبارت ديگر، با توجه به عدم تساوي انسان ها، كه هر انساني داراي توانايي ها و صفات ويژه اي است ، و با توجه به مناصب و مسئوليت هاي متفاوت ، كه هر يك شرايط و توانايي خاصي لازم دارد ، اين نتيجه به دست مي آيد كه هرمنصب و مسئوليتي بايد شرايطي متناسب با آن تعيين و بر وجود اين شرايط نظارت شود و تا زماني كه وجود شرايط احراز نشود ، نبايد اين مناصب را به كسب واگذار نمود؛ زيرا هر كسي نمي تواند هر كاري را انجام دهد؛ يعني صلاحيت انجام آن را ندارد. در واقع ، لازمه ي طبيعي تعيين شرايط، نظارت بر وجود و حتي استمرار آنهاست . در اسلام، به طور كلي دو نوع شرايط وجود دارد : الف . شرايط عمومي : يعني شرايط كلي و عمومي كه تمام كارگزارن حكومت بدون توجه به نوع و ماهيت كار، بايد در حد مشخصي از آنها برخوردار باشند؛ يعني اصل و نه ميزان آن ، در تمام مقامات و مناصب حكومت بايد وجود داشته باشد؛ مانند شرايط اعتقادي ، اخلاقي ، علمي (تخصصي)، مديريتي (تجربه و توانايي) .ب . شرايط اختصاصي : علاوه بر شرايط عمومي، شرايط متفاوتي متناسب با نوع و ماهيت كار لازم است ؛ مانند شرايط اختصاصي مقامات اداري، قضايي ، نظامي ، مالي ، نظارتي و مشورتي . ميزان و شدت و ضعف شرايط عمومي در مناصب ، متفاوت است و در واقع ، كيفيت شرايط عمومي ، خود از شرايط اختصاصي است كه به تناسب مناصب، متفاوت مي شود؛ مثلاً ، ميزان عدالت و تقوايي كه براي رهبري لازم است، در ساير مناصب لازم نيست . در اين قسمت ، در حد تبيين اثبات تناسب شرايط با مسئوليت ها ، به طور خلاصه ، برخي از شرايط بيان مي شود : الف . امام و رهبر مهم ترين منصب و مقام در هر حكومتي، امامت و رهبري آن است . اين جايگاه آن قدر مهم و حساس و شرايط آن ، آن قدر زياد و دقيق است كه واجدان شرايط و شايستگان آن بسيار معدودند. اولين شرط رهبري در اسلام، اعتقاد و ايمان به خداوند متعال و در نتيجه ، نفي سلطه ي كافران بر مؤمنان است :«و لن يجعل الله للكافرين علي المؤمنين سبيلا» (نساء: 141)؛ خداوند هرگز كافران را بر مؤمنان تسلطي نداده است . از ديدگاه اميرالمؤمنين عليه السلام رهبر اسلامي بايد توانايي حكومت و علم به قانون الهي درباره ي آن داشته باشد : «أيها الناس ، ان أحق الناس بهذا الأمر أقواهم عليه، و أعلمهم بأمرالله فيه»؛ (1) اي مردم ، سزاوارترين اشخاص به خلافت ، كسي است كه در تحقق حكومت نيرومند تر، و در آگاهي از فرمان خدا داناتر باشد، تا اگر آشوبگري به فتنه انگيزي برخيزد به حق بازگردانده شود، و اگر سرباز زد با او مبارزه شود. در حكمت 110 نهج البلاغه هم مي فرمايد: « لا يقيم أمر الله سبحانه الا من لا يصانع و لا يضارع و لا يتبع المطامع »؛ فرمان خدا را بر پا ندارد جز آنكه در اجراي حق مدارا نكند ، سازشكار نباشد ، و پيرو آرزوها نگردد. امام صادق عليه السلام درباره ي شرايط رهبر حكومت اسلامي در زمان غيبت فرمودند: هر يك از شما كه از ما حديث نقل كند و با توجه به حلال و حرام ما ، احكام ما را تشخيص دهد، بايد حكمش پذيرفته شود ، قطعاً من او را به عنوان حاكم شما منصوب نمودم . پس هرگاه به حكم ما حكم كند و كسي حكمش را نپذيرد ، حكم خداوند را سبك شمرده و ما را رد كرده است ، و كسي كه ما را رد كند خداوند را رد كرده است و اين رد در حد شرك به خداوند متعال است .(2) ب . كارگزاران دولت هر حكومتي كارگزاران و كارمنداني براي اجراي امور حكومت نياز دارد و بر اساس شرايطي آنها را انتخاب مي كند. برخي از اين شرايط را اميرالمؤمنان عليه السلام در نامه ي 53 نهج البلاغه تعيين نموده است : «و توخ منهم أهل التجربه و الحياء من أهل البيوتات الصالحه، والقدم في الاسلام المتقدمه...»؛ كارگزاران دولتي را از ميان مردمي با تجربه و با حياء از خاندان هاي پاكيزه و با تقوا، كه در مسلماني سابقه درخشاني دارند انتخاب كن ؛ زيرا اخلاقشان گرامي تر و آبرويشان محفوظ تر و طمع ورزي شان كمتر و آينده نگري شان بيشتر است . برخي از كارگزاران نويسندگان و تنظيم كنندگان قراردادها هستند. اميرمؤمنان عليه السلام درباره ي شرايط آنها مي فرمايد : «ثم انظر في حال كتابك، فول علي أمورك ...»؛ (3) سپس در امور نويسندگان و منشيان به درستي بينديش ، و كارهايت را به بهترين آنان واگذار و نامه هاي محرمانه را ، كه در بردارنده ي سياست ها و اسرار توست ، از ميان نويسندگان، به كسي اختصاص ده كه صالح تر از ديگران باشد؛ كسي كه گرامي داشتن ، او را به سركشي و تجاوز نكشاند تا در حضور ديگران با تو مخالفت كند؛ و در رساندن نامه كارگزارانت به تو يا رساندن پاسخ هاي تو به آنان كوتاهي نكند ، و در آنچه براي تو مي ستايد يا از طرف تو به آنان تحويل مي دهد فراموش كار نباشد ، و در تنظيم هيچ قراردادي سستي نورزد ، و در بر هم زدن قراردادي كه به زيان توست کوتاهي نکند، و منزلت و قدر خويش را بشناسد. قطعا ً آنكه از شناخت قدر خويش عاجز باشد ، در شناخت قدر ديگران ، جاهل تر است . ج . قضات يكي از مناصب حساس در هر حكومتي منصب قضاوت است. اين منصب آن قدر مهم است كه بدون آن ، احقاق حقوق ستم ديدگان ناممكن بوده و گستره ي فعاليت آن، آن قدر زياد است كه امروزه يكي از قواي سه گانه را به خود اختصاص مي دهد . اين منصب، به ويژه در اسلام ، مشروط به شرايط خاصي است . برخي از اين شرايط در عهدنامه ي امير مؤمنان عليه السلام به مالك اشتر بيان شده است : «ثم اختر للحكم بين الناس أفضل رعيتك في نفسك ...»؛ (4) سپس از ميان مردم ، برترين فرد نزد خود را براي قضاوت انتخاب كن؛ كساني كه مراجعه ي فراوان آنها را به ستوه نياورد، و برخورد مخالفان با يكديگر، او را خشمناك نسازد ، در اشتباهاتش پافشاري نكند، و بازگشت به حق پس از آگاهي براي او دشوار نباشد ، طمع را از دل ريشه كن كند ، و در شناخت مطالب به تحقيقي اندك رضايت ندهد، و در شبهات از همه با احتياط تر عمل كند، و دريافتن دليل اصرار او از همه بيشتر باشد ، و در مراجعه ي پياپي شاكيان خسته نشود ، و در كشف امور از همه شكيباتر، و پس از آشكار شدن حقيقت ، در فصل خصومت از همه برنده تر باشد، كسي كه ستايش فراوان او را فريب ندهد، و چرب زباني او را منحرف نسازد و چنين كساني بسيار اندكند! د. مشاوران مشورت يكي از دستورات ديني است كه در اداره حكومت ضرورت بيشتري مي يابد؛ زيرا امور حكومت و زمام داري آن قدر زياد و متنوع است كه يك فرد نمي تواند در تمام آنها متخصص و صاحب نظر باشد، بنابراين ، بايد از نظر كارشناسان و مشاوران امين استفاده نمايد . اميرمؤمنان عليه السلام به خاطر اهميت و نقش مشاوران مي فرمايد : بخيل را در مشورت کردن دخالت نده ، كه تو را از نيكوكاري باز مي دارد ، و از تنگدستي مي ترساند، ترسو را در مشورت کردن دخالت نده ، كه در انجام كارها روحيه ي تو را سست مي كند . حريص را در مشورت كردن دخالت نده ، كه حرص را با ستمكاري در نظرت زينت مي دهد. همانا بخل و ترس و حرص ، غرايز گوناگوني هستند كه ريشه ي آنها بدگماني به خداي بزرگ است .(5)هـ. فرماندهان نظامي هر حكومتي براي محافظت در برابر دشمنان ، نيازمند نيروهاي نظامي مؤمن و شجاع است. اميرمؤمنان علي عليه السلام در نامه ي 53 نهج البلاغه خطاب به مالك اشتر، در تعيين برخي از شرايط مهم فرماندهان مي فرمايد : « فول من جنودك أنصحهم في نفسك لله و لرسوله و لامامك. » براي فرماندهي سپاه، كسي را برگزين كه خيرخواهي او براي خدا و پيامبر و امام تو بيشتر ، و دامن او پاك تر و شكيبايي اش برتر باشد از كساني كه دير به خشم مي آيد ، و عذر پذير باشد و بر ناتوان رحمت آورد و با قدرتمندان برخورد كند ، درشتي او را به تجاوز نكشاند و ناتواني او را از حركت باز ندارد . و . ناظران و بازرسان همان گونه كه براي هر كاري شرايط و صفاتي متناسب با آن لازم است ، به طريق اولي براي ناظران و بازرسان نيز شرايطي به مراتب دقيق تر لازم است؛ زيرا ناظران كه بر انتخاب و عملكرد كارگزاران و كارمندان حكومت نظارت دارند، بايد خود به مرتبه اي از رشد و كمال اخلاقي رسيده باشند. که با توجه به نظارت ناظران الهي و با نظارت دروني اخلاقي، نياز کمتري به نظارت داشته باشند . اميرمؤمنان علي عليه السلام درباره ي شرايط ناظران مي فرمايند: « ثم تفقد أعمالهم وابعث العيون من أهل الصدق والوفاء عليهم »؛ (6) سپس رفتار کارگزاران را بررسي کن و جاسوساني راستگو و وفا پيشه بر آنان بگمار.بنابراين، همان گونه که انسان ها و توانايي هايشان متفاوت است ، مناصب و مشاغل حکومتي نيز متفاوت است و هر يک به تناسب نوع و حدود اختيارات ، شرايطي متناسب با آن لازم دارند. از اين رو، اولاً بايد براي هر شغل و منصبي شرايط ويژه اي متناسب با آن تعيين شود و به عبارت بهتر، براساس شرايطي که خداوند متعال ، پيامبران و ائمه ي اطهار عليه السلام تعيين نموده اند، بايد بهترين قانون و آيين انتخاب و گزينش را استخراج و استنباط و کارگزاران و کارمندان حکومت را براساس آن انتخاب نمايند؛ ثانياً، بر واگذاري اين مناصب به اشخاص نظارت شود تا کسي که شرايط و صلاحيت انجام کاري را ندارد، به ناحق انتخاب نشود؛ زيرا اگر بر گزينش و انتخاب نظارت نشود، تعيين شرايط کاري لغو و بيهوده خواهد بود و علاوه بر آن، نااهلان و ناصالحان زمام امور را به دست خواهند گرفت و جامعه را به فساد و تباهي خواهند کشاند. 4. دستور صريح به گزينش و انتخاب علاوه بر امانت بودن منصب و مسئوليت ، نابرابري انسان ها ، و تفاوت مناصب و مشاغل حکومتي ، دليل ديگري که بر گزينش و انتخاب و نيز نظارت بر آن وجود دارد، دستور صريح به گزينش و انتخاب در متن دين، توسط معصومان عليه السلام است. انتخاب و گزينش در اسلام و همچنين نظارت بر آن با تمام انتخابات در نظام هاي حقوقي و سياسي دنيا متفاوت است ؛ زيرا از ديدگاه اسلام، براي انتخاب کارگزاران حکومت اسلامي، بايد در ميان افراد صالح و شايسته ، اصلح و شايسته ترين افراد را بر اساس مباني ، اهداف ، اصول و معيارهاي اسلامي انتخاب نمود. پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله درباره ي انتخاب نکردن فرد اصلح و نتايج مترتب برآن مي فرمايند : « من استعمل عاملاً من المسلمين و هو يعلم ان فيهم اولي بذلک منه و اعلم بکتاب الله و سنة نبيه فقد خان الله و رسوله و جميع المسلمين »؛ (7) کسي که از ميان مسلمانان ، کسي را به کار گمارد و مي داند که در ميان آنان در آن زمينه، شايسته تر و داناتر از او به کتاب خدا و سنت پيامبر او وجود دارد ، به خدا و پيامبر خدا و تمامي مسلمانان خيانت کرده است . از ديدگاه پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله، حتي براي ده نفر نيز بايد برترين فرد را به عنوان مسئول انتخاب نمود: هر کسي مردي را براي رياست بر ده نفر به کار گيرد؛ در حالي که مي داند در بين آن ده نفر، برتر از آن منتخب هم وجود دارد، حقيقتاً با خدا، رسول او و جامعه ي مسلمانان پيمان شکني کرده است . (8) اميرالمؤمنين عليه السلام با صراحت، به انتخاب و گزينش کارگزاران دستور مي دهند. از ديدگاه ايشان ، برخي از راه کارهاي انتخاب، « آزمون ، تحقيق و مشورت » است : « ثم انظر في أمور عمالک ، فاستعملهم اختباراً ، ولا تولهم محاباة و أثرة ...»؛ (9) سپس در امور کارمندانت بينديش و پس از آزمايش به کارشان بگمار، و با ميل شخصي و بدون مشورت با ديگران آنان را به کارها منصوب نکن؛ زيرا نوعي ستمگري و خيانت است. کارگزاران دولتي را از ميان مردمي با تجربه و با حيا، از خاندان هاي پاکيزه و با تقوا، که در مسلماني سابقه ي درخشاني دارند، انتخاب کن ؛ زيرا اخلاقشان گرامي تر و آبرويشان محفوظ تر و طمع ورزيشان کمتر و آينده نگريشان بيشتر است . بر اساس معيارهاي اسلامي، نه تنها انتخاب و گزينش کارگزاران جديد بايد مطابق با شايستگي و صلاحيت باشد، بلکه نيروهايي که قبلاً انتخاب شده اند نيز بايد صلاحيت داشته باشند و در صورت عدم صلاحيت ، بايد عزل گردند و افراد لايق و شايسته به جاي آنها انتخاب شود. به عبارت ديگر، نظارت بر کارگزاران تنها مربوط به هنگام انتخاب آنها نيست ، بلکه اين نظارت بايد مستمر باشد و هرگاه يکي از آنان فاقد شرايط لازم گرديد، بايد از کار بر کنار شود. اميرالمؤمنان عليه السلام در اين زمينه مي فرمايند : « و الذي بعثه بالحق لتبلبلن بلبلة ، و لتغربلن غربلة، ولتساطن سوط القدر، حتي يعود أسفلکم أعلاکم ، و أعلاکم أسفلکم و ليسبقن سابقون کانوا قصروا ، و ليقصرن سباقون کانوا سبقوا...»؛ (10) سوگند به خدايي که پيامبر را به حق مبعوث کرد! آزمايش مي شويد؛ همچون دانه اي که در غربال ريزند يا غذايي که در ديگ گذارند؛ به هم خواهيد ريخت و زير و رو خواهيد شد تا آنکه پايين به بالا و بالا به پايين رود . آنان که سابقه اي در اسلام داشتند و تاکنون منزوي بودند ، بر سر کار مي آيند و آنها که به ناحق پيشي گرفتند ، عقب زده خواهند شد . در انتخاب کارگزاران نبايد به توانايي شخصي اکتفا نمود، بلکه انتخاب بايد بر اساس معيارهاي متفاوتي همچون سابقه ي همکاري با زمان داران صالح و شايسته باشند : « ثم لا يکن اختيارک اياهم علي فراستک و استنامتک و حسن الظن منک ..»؛(11) مبادا در گزينش نويسندگان و منشيان ، بر تيرهوشي و اطمينان شخصي و خوش باوري خود تکيه نمايي ؛ زيرا افراد زيرک با ظاهر سازي و خوش خدمتي ، نظر زمان داران را به خود جلب مي نمايند ، که در پس اين ظاهر سازي ها ، نه خيرخواهي وجود دارد، و نه از امانت داري نشاني يافت مي شود . اما آنها را با خدماتي که براي زمام داران شايسته و پيشين انجام داده اند، بيازماي . اميرالمؤمنين عليه السلام با يک معيار کلي ، درباره ي انتخاب رئيسان تمام امور، خطاب به مالک اشتر مي فرمايند : «وأجعل لرأس کل أمر من أمورک رأساً منهم، لا يقهره کبيرها، و لا يتشتت عليه کثيرها»؛ (12) براي هر يک از کارهايت ، سرپرستي برگزين که بزرگي کار بر او چيرگي نيابد و فراواني کار او را درمانده نسازد . از ديدگاه اميرالمؤمنين علي عليه السلام، انتخابات مستقيم توسط تمام مردم ، امري ناممکن است و رأي و نظر خبرگان و کارشناسان صالح ، به عنوان يک راه کار انتخاب کارگزاران ، حجت شرعي و پذيرش آن بر تمام مردم ، اعم از حاضر و غايب واجب است : به جانم سوگند! اگر شرط انتخاب رهبر، حضور تمامي مردم باشد، هرگز راهي براي تحقق آن وجود نخواهد داشت، بلکه آگاهان داراي صلاحيت و رأي و اهل حل و عقد (خبرگان ملت ) رهبر و خليفه را انتخاب مي کنند؛ که عمل آنها نسبت به ديگر مسلمانان نافذ است ، آن گاه نه حاضران بيعت کننده حق تجديد نظر دارند و نه آنان که در انتخابات حضور نداشتند حق انتخابي ديگر خواهند داشت .(13) از ديدگاه اسلام ، نه تنها انتخاب برترين افراد يک واجب شرعي است، بلکه خود افراد نيز بايد با وجود افراد برتر، نبايد مسئوليتي بپذيرند؛ يعني در صورتي که ديگران کسي را انتخاب نمودند ، مسئوليت فرد منتخب ساقط نمي شود و با وجود اشخاص برتر، شرعاً حق پذيرش مسئوليت ندارد . پيامبر اکرم صلي الله عليه و آله در اين زمينه مي فرمايند : « من تقدم علي قوم من المسلمين و هو يري أن فيهم من هو أفضل منه فقد خان الله و رسوله و المسلمين »؛ (14) کسي که خود را بر گروهي از مسلمانان مقدم بدارد ، در حالي که مي داند در ميان آنان برتر از او وجود دارد ، به خدا و رسول او و مسلمانان خيانت کرده است . بنابراين ، از ديدگاه اسلام، گزينش و انتخاب اصلح و شايسته ترين يک دستور و واجب شرعي است و مخالفت با آن خيانت به خدا و پيامبر خدا و تمامي مسلمانان ، و براي تضمين انتخاب شايسته ترين و تداوم اين شايستگي، نظارت کامل و بي طرفه لازم است. 5. انتخاب و گزينش خداوند متعال خداوند متعال از ميان انسان ها، بر اساس معيارهاي ويژه اي، افراد خاصي را به پيامبري و امامت انتخاب کرده است. در انتخاب پيامبران و حاکمان ، شرايط مورد نظر و خواست مردم ، که مخالف معيارها و ملاک هاي الهي بوده ، نايده گرفته و رد شده اند . برخي از معيارها و ملاک هاي الهي در قرآن کريم به صراحت بيان شده اند : 1. خداوند متعال براي انتخاب نهايي پيامبران ، آنها را در معرض امتحان ها و آزمايش هاي گوناگوني قرارداده و در صورت قبولي در آزمون الهي ، به عنوان رهبر مردم انتخاب شده اند : « و اذ ابتلي ابراهيم ربه بکلمات فأتمهن قال اني جاعلک للناس اماما قال و من ذريتي قال لا ينال عهدي الظالمين » (بقره : 124)؛ (به خاطر آوريد) هنگامي که خداوند ، ابراهيم را با وسايل گوناگوني آزمود و او به خوبي از عهده ي اين آزمايش ها برآمد . خداوند به او فرمود : من تو را امام و پيشواي مردم قرار دادم. ابراهيم عرض کرد : از دودمان من (نيز اماماني قرار بده ) خداوند فرمود : پيمان من به ستم کاران نمي رسد ( و تنها آن دسته از فرزندان تو که پاک و معصوم باشند ، شايسته ي اين مقامند.) 2. «صبر» که از صفات والاي اخلاقي است و «يقين» به آيات الهي که درجه اي بالاتر از علم است، از معيارهايي هستند که خداوند متعال بر اساس آنها امام را انتخاب نموده است : « و جعلنا منهم أئمه يهدون بأمرنا لما صبروا و کانوا بآياتنا يوقنون » (سجده : 24)؛ و از آنان ، امامان (و پيشواياني) قرار داديم که به فرمان ما (مردم را) هدايت مي کردند ؛ چون شکيبايي نمودند ، و به آيات ما يقين داشتند . 3. خداوند سبحان با رد ملاک ثروت ، که خواست و معيار مردم بود ، و انتخاب بر اساس شرايطي همچون توانايي علمي و قدرت جسمي ، مي فرمايد : « و قال لهم نبيهم ان الله قد بعث لکم طالوت ملکا قالوا أني يکون له الملک علينا و نحن أحق بالملک منه و لم يؤت سعة من المال قال ان الله اصطفاه عليکم و زاده بسطة في العلم و الجسم و الله يؤتي ملکه من يشاء الله و اسع عليهم » (بقره : 247)؛ پيامبرشان به آنها [گروهي از بني اسرائيل] گفت : خداوند طالوت را براي زمام داري شما مبعوث (و انتخاب) کرده است . گفتند چگونه او بر ما حکومت کند ، با اينکه ما از او شايسته تريم ، و او ثروت زيادي ندارد؟ گفت : خدا او را بر شما گزيده و او را در علم و (قدرت) جسم ، وسعت بخشيده است . خداوند، ملکش را به هر کس بخواهد مي بخشد و احسان خداوند وسيع است و (از لياقت افراد براي منصب ها ) آگاه است . 4. «ايمان » و «عمل صالح» دو شرط اساسي کساني هستند که خداوند وعده ي اعطاي حکومت به آنها داده است : « و عد الله الذين آمنوا و علموا الصالحات ليستخلفنهم في الأرض کما استخلف الذين من قبلهم و ليمکنن لهم دينهم الذي ارتضي لهم و ليبدلنهم من بعد خوفهم أمنا يعبدونني لا يشرکون بي شياً و من کفر بعد ذلک فأولئک هم الفاسقون » (نور: 55)؛ خداوند به کساني از شما که ايمان آورده و کارهاي شايسته انجام داده اند، وعده داده است که قطعاً آنان را حکمران روي زمين خواهد کرد ؛ همان گونه که به پيشينيان آنها خلافت روي زمين را بخشيد و دين و آييني را که براي آنان پسنديده ، پا برجا و ريشه دار خواهد ساخت و ترسشان را به امنيت و آرامش مبدل مي کند ، (آنچنان ) که تنها مرا مي پرستيد و چيزي را شريک من نخواهند ساخت . و کساني که پس از آن کافر شوند ، همان فاسقانند . علامه طباطبائي در تفسير اين آيه مي فرمايد : اين آيه وعده ي جميل و زيبايي است براي مؤمنين که عمل صالح هم دارند ؛ به آنان وعده مي دهد که به زودي جامعه صالحي مخصوص به خودشان برايشان درست مي کند و زمين را در اختيارشان مي گذارند و دينشان را در زمين متمکن مي سازد و امنيت را جايگزين ترسي که داشتند، مي کند ؛ امنيتي که ديگر از منافقين و کيد آنان ، و از کفار و جلوگيري هايشان بيمي نداشته باشند ، خداي را آزادانه عبادت کنند و چيزي را شريک او قرار ندهند . پس در جمله ي «وعدالله الذين آمنوا منکم و عملوا الصاحات » کلمه ي «من» تبعيضي خواهد بود، نه بياني ، و خطاب در آن به عموم مسلمين است که در ميان آنان ، هم منافق هست و هم مؤمن، و مؤمنين ايشان نيز دو طايفه اند : يکي کساني که عمل صالح مي کنند و گروه ديگر آنان که عمل صالح ندارند ، ولي عده اي که در آن آمده مخصوص کساني است که هم ايمان داشته باشند و هم اعمالشان صالح باشد و بس. (15) بنابراين ، انتخاب الهي ، که با عبارت هايي همچون «جعل» يعني قرارداد (منصوب نمود) و «اصطفا» يعني بهترين را انتخاب و گزينش نمود و «استخلف» يعني به خلافت برگزيد ، بهترين دليل بر انتخاب و گزينش شايسته ترين افراد است و بايد با استخراج و استنباط اين راه کار انتخاب و انتصاب الهي، کارگزاران و کارمندان حکومت را بر اساس آن تعيين نمود . پي نوشتها : 1. نهج البلاغه ، خ 173.2. محمد بن يعقوب کليني ، الکافي(تهران ، درالکتب الاسلاميه ، 1363)، ج 1 ، ص 67.3. همان ، ن 53.4. همان ، ن 53.5. همان ، ن 53. 6. همان ، ن 53. 7. احمد بن الحسين بن علي البيهقي ، السنن الکبري (بيروت، دارالفکر ، بي تا)، ج10، ص 118.8. غلام حسين مجيدي ، نهج الفصاحه (نرم افزار مدينه العلم ، مرکز تحقيقات رايانه اي حوزه ي علميه ي اصفهان)، ج 2، حرف الواو ، الوالي ، 6432.9. نهج البلاغه ، ن 53.10. همان ، خ 16.11. همان ، ن 53.12. همان .13. همان ، خ 173.14. عبد الحسين اميني ، الغدير (بيروت ، دارالکتاب العربي ، 1387 ق)، ج8، ص 291، به نقل از : باقلاني ، التمهيد ، ص 190.15. سيد محمد حسين طباطبائي ، پيشين ، ج 15، ص 209.منبع: مجله ي معرفت 125/خ
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 310]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها