محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1803242999
انديشههاي عرفاني و شعر امام خميني
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
انديشههاي عرفاني و شعر امام خميني نويسنده: دكتر نرگس جهان شخصيت امام خميني(رحمت الله علیه) در ايران و خارج از ايران، بهخصوص براي عاشقان و دانشجويان زبان و ادبيات فارسي نيازي به معرفي ندارد. او در زندگي و بعد از مرگ به چنان اوجي از شهرت، عزت و احترام رسيده بود که بعد از قرنها، انسانها کمتر به آن دست مييابند. در ايران، بچه و بزرگ، جوان و پير، زن و مرد، کس و ناکس، خاص و عام، اسمشان را با تعظيم و تکريم به «امام» نام ميبرند. عارف در اصطلاح عرفان آن کس است که هم اهل دين و مذهب باشد، هم اهل رياضت و کشف و شهود. او از مقام علم اليقين به مرتبه عين اليقين و حق اليقين ميرسد. امام(ره) در همين نکته اظهار نظر ميکند: حاصل کون و مکان جمله ز عکس رخ توستپس همين بس که همه کون و مکان حاصل مادل عارف مانند آئينه پاک و صاف است و در آن صنايع خدا به طريق معرفت ميبيند: هرکجا پا بنهي حسن وي آنجا پيداستهرکجا سر بنهي سجدهگه آن زيباستبه عقيده امام يک عارف و صوفي بايد در خلوت، دور از شور و غوغاي زندگي مردم بسر ببرد تا قربتخدا حاصل شود. صوفي و عارف از اين باديه دور افتادندجام مي گير ز مطرب که روي سوي صفايک عارف را نبايد که بر زعم معرفتخويش، لاف اناالحق بزند آنکس که به زعم خويش عارف باشد، غواص به درياي معارف باشد، وقتي از حجاب آزاد خواهد شد كه لاکش به او کشف شود. روزي اگر از حجاب آزاد شودبيند که به لاک خويش واقف باشدامام اين نوع عارفان را که بدون معرفت لاف عرفان ميزنند ، طوطي صفت ميگويد: طوطي صفتي و لاف عرفان بزني‌اي مور، دم از تختسليمان بزني فرهاد نديدهاي و شيرين گشتيياسر نشدي و دم ز سلمان بزنياو معتقد است يک عارف حقيقي تا وقتي در مشاهده دوست خودبيني را از دست ندهد، هرگز به گوهر مقصود خود نخواهد رسيد: تا خوابي در خودي خود پنهانيخورشيد جهان بود زچشم تو نهانحضرت امام ، خودبيني و شرک را يکي مي‌داند: گر نيستشوي کوس انا الحق نزنيبا دعوي پوچ خود معلق نزني تا خودبيني تو مشرکي بيش نهايبيخود بشوي که لاف مطلق نزنيامام بزرگ اين نوع صوفيان را که خودبين هستند به مانند حافظ، «مدعي» ميگويد. ايشان رباعي‌اي سروده‌اند به عنوان «مدعي»: از صوفيها، صفا نديدم هرگززين طايفه من وفا نديدم هرگز زين مدعيان که فاش اناالحق گويندبا خودبيني فنا نديدم هرگزاو علم و عرفان را براي رسيدن به منزلگه عشاق، راه باطل مي‌داند: علم و عرفان به خرابات ندارد راهيکه به منزلگه عشاق ره باطل نيستدر طول تاريخ، مذهب، عرفان و فلسفه بر فکر انساني تاثير بسياري داشته‌اند. مذهب بر وجود خداي بزرگ و برتر دلالت ميکند. براي مومن زندگي اين دنياي فاني موقت و زودگذر است. ايشان با احساسات لطيف زندگاني را به‌سر ميبرند، هدف زندگي عارفان و صوفيان ديدار الهي است. امام هم در طول زندگي خود در عشق الهي بسر برده است و اينگونه سروده است: عمر را پايان رسيد و يارم از در نيامدقصهام آخر شد و اين غصه را آخر نيامدمرغ جان در اين قفس بيبال و پر افتاد و هرگزآنکه بايد اين قفس را بشکند از در نيامديک عارف حقيقي يک صوفي با کمال و يک درويش غني با اين دنياي فاني عشق نميورزد. او در حالت سرمستي، دور از همه عيش و عشرت زندگي بسر ميبرد، امام بزرگ نيز اين عقيده را ميسرايد: آنکه دل بگسلد از هر دو جهان درويش استآنکه بگذشت زپيدا و نهان درويش استخرقه و خانقه از مذهب رندان دور استآنکه دوري کند از اين و از آن، درويش استحجاب به اصطلاح صوفيه هر چيزي است که انسان را از حق تعالي باز ميدارد. نزد مستملي بخارا حجاب چهار نوع است: دنيا حجاب عقبي است؛ خلق، حجاب اطاعت است. شيطان، حجاب دين و نفس حجاب خدا. امام(ره) علم و فلسفه را نفس حجاب خدا و حجاب اکبر مي‌داند: آنان که به علم فلسفه مينازندبر علم دگر به آشکارا تازندترسم که در اين حجاب اکبر آخرسرگرم شوند و خويشتن را بازندامام بسياري از نکات عرفان را به فاطي خطاب کرده است: فاطي که زمن نامه عرفاني خواستاز مورچهاي تختسليماني خواستگويي نشنيده ما عرفناک از آنکجبرئيل ازو نفخه رحماني خواست
مکتب عرفان که بر سراسر ايران و بر شعر و ادبيات فارسي مسلط است، يک نظام فکري خاصي دارد. در اين نظام فكري يک انسان عارف و صوفي ميشود. او با روش و طريقتخاص خدا را ميشناسد و خود را در ياد خدا فنا ميکند. امام عارف کاملي بود، اساس فکر عرفان امام بر يک تصور زيباست، او پرتو حسن را جمال خالق مي‌داند: پرتو حسنت به جان افتاد و آن را نيست کردعشق آمد دردها را هرچه بد درمان نمودحافظ همين نکته را ميسرايد: در ازل پرتو حسنت ز تجلي دم زدعشق پيدا شد و آتش به همه عالم زد امام(ره) جمال مطلق را بعد از گسستن دل از علايق جهان ميبيند: فاطي ز علايق جهان دل برکناز دوست شدن به اين و آن دل برکن يک دوست که آن جمال مطلق باشدبگزين تو و از کون و مکان دل برکن«جلوه جمال» و «ديدار يار» را در «آئينه جان» مشاهده ميکند. به عقيده وي، جان آئينه هستي است، يعني زندگي آدمي در اطراف آن گردش ميکند: جان که آئينه هستي است در اقليم وجودبرزده سنگ به آئينه جان آمدهامهمچنين ميافزايد: آتش عشق بيفزا غم دل افزون کناين دل غمزده نتوان که غم افزا نشود او عشق الهي را «قبله عشق» مي‌داند: بهار شد در ميخانه باز بايد کردبسوي قبله عاشق نماز بايد کرداو سفر عشق را با دل تنگ در سايه عشق و لطف طيکرده است: عالم عشق است هرجا بنگري از پست و بالاسايه عشقم که خود پيدا و پنهاني ندارم آن سرو دل آراي من آن روح جان افزاي مندر سايه لطفش نشين کاين سايه دل آرا بودو در سايه لطف خدا از چاک نفي بيرون ميآيد: بردار اين ارقام را بگذار اين اوهام رابستان ز ساقي جام را جامي که در آن لا بوداو در قافله عشق را در صبح ازل باده الست، يعني باده عشق وحدانيتخدا نوشيده است؛ چون خمير آدم از گل عشق سرشته شده است: جز عشق تو هيچ نيست اندر دل ماعشق تو سرشته گشته اندر گل ماوي بعد از پيمودن اين همه مراحل عشق به اين نتيجه ميرسد که هر شئ و هرکس در تحت توجهات و فرمان خدا حرکت ميکند: ملحد و عارف و درويش و خراباتي و مست همهدر امر تو هستند و تو فرمانفرمابه نظر امام هدف زندگي شناخت زيبايي و لذت بردن از زيبايي است، او حاضر نيست «زيبائي باغ» را با نظرهاي کوتاه ببيند: اي روي تو نور بخش خلوتگاهمياد تو فروغ دل نا آگاهم آن سرو بلند باغ زيبايي راديدن نتوان با نظر کوتاهمعرفان يکي از تابناک‌ترين تجليات انديشه انسان است. بايد گفت که اين، طريقه عارفان و روش صاحب نظران است. آنها با ذوق و شوق منازل «راه معرفت» را طي ميکنند و من در اينجا از عناوين غزليات و رباعيات امام(ره) استفاده کردهام. امام تقريبا بر هر اصطلاح تصوف غزل يا رباعي يا مسمط ساخته است و در آن نکات عرفاني را بيان کرده است. امام مانند يک صوفي کامل اول هستي خودش را فراموش ميکند، سپس در هر ذره خدا را ميجويد. او معتقد است که اگر کسي هستي خويش را فراموش نکند، در وحدت خدا شرک ميورزد. آنکس که ره معرفت الله پويدپيوسته ز هر ذره خدا ميجويد تا هستي خويشتن فرامش نکندخواهد که ز شرک عطر وحدت بويددر انديشه امام(ره) دنيا و هر شئ که در دنياست، حتي از ذره تا خورشيد، نمايشگر زيبايي خداست و اگر ما نميبينيم، اين عيب ماست، ور نه خدا هرجا موجود است. عيب از ما است اگر دوست زما مستور استديده بگشاي که بيني هم عالم طور استايشان معتقدند «ان‌الله علي كل شيئ قدير»:ذرهاي نيست که از لطف تو هامون نبودقطرهاي نيست که از مهر تو دريا نشودنيز عقيده قرآن را بيان ميکند که هر شئ در اين کون و مکان در تسبيح خدا غرق است.وقت آنست که بنشينم و دم در نزنمبه همه کون و مکان مدحت او مسطور استاو عاشق خدا است و معشوقش هر چيز و در هر جا جلوه فکن است، حتي نغمههاي موسيقي پرندگان زيبا، گلهاي نرگس و لاله و سنبل از تجليات انوار حق پر هستند: از سنبل و نرگس جهان باشد به مانند جنانوز سوسن و نسرين زمين چون روضه خلد برين از قمري و کبک و هزار آيد نداي ارغنونوز سيره و کوکو و سار آواز چنگ راستين عارف حقيقي هميشه دور از رسومات و غوغاي مردم در خلوت زندگي به سر ميبرد. امام عيد و شادهاي دنيا را براي اهل دنيا وقف ميکند و خود در موقع شادي‌ها و خوشيها، خلوت را تلاش کرده، در ياد خدا غرق ميشود: صوفي و عارف ازين باديه دور افتادندجام مي گير ز مطرب که روي سوي صفا همه در عيد به صحرا و گلستان بروندمن سرمست ز ميخانه کنم رو به خدااو منزل عشق را به سر و جان طي ميکند: گر مرا ره به در پير خرابات دهيبه سر و جان به سويش راه نوردم نه به پااو كه بعد از تلاش بسيار به دلدار خود رسيده بود، حاضر نيست که دوباره اين خطا بکند: سالها در صف ارباب عمائم بودمتا به دلدار رسيدم نکنم باز خطانزد امام(ره) تجلي خدا دو نوع است: يکي تجلي ذات و ديگري تجلي صفات الهي. در شعر امام انوار هر دو تجليات درخشان هستند:جز رخ يار جمالي و جميلي نبوددر غم اوست که در گفت و مگوئيم همهجز سر کوي تواي دوست ندارم جاييدر سرم نيست به جز خاک درت سوداييامواج حسن دوست چو درياي بيکراناين مست تشنه کام غمش در کرانه استحاصل کون و مکان جمله ز عکس رخ توستپس همين بس که همه کون و مکان حاصل ما ايشان تجلي الوهيت را که حضرت محمد(ص) هستند، در شعر ميسرايد:بلبل باغ جنان را نبود راه به دوستنازم آن مطرب مجلس که بود قبله نمادر آيه 72 سوره احزاب آمده است که خدا امانت (عشق) خود را به آسمان و زمين و کوه عرضه کرد هيچ کدام نپذيرفتند، ولي اين شتخاکي اين عشق را پذيرفت. شعراي زبان و ادبيات فارسي و اردو زبان نيز عرفا و صوفيان اين عشق خداوند را با بار امانت ياد ميکنند و شعر ميسرايند. بايد اضافه کرد که دل آدمي از هفت آسمان و زمين کوه عرش و کرسي و لوح فراختر بوده که اين امانت را بر سرخود گذاشته است. حافظ همين نکته را ميسرايد: آسمان بار امانت نتوانست کشيدقرعه فال بنام من ديوانه زدند مير تقي مير شاعر اردو زبان ميسرايد: سب په جس بار گرانيکي است کو يه ناتوان اتهاليا امام بزرگ غزلي با نام «بار امانت» سروده است: کشم بار امانت با دلي زارامانتدار اسرارم تو باشي درين غزل او به نکات عرفاني اشاره ميکند و در مقابل محبت و مودت وجود عارف اين دنيا را هيچ ارزش نميدهد. در انديشه امام، در مقابل عشق خدا، جهان به اندازه يک جو ارزش ندارد: جهان را يک جوي ارزش نباشداگر يارم اگر يارم تو باشيو به سبب عشق خدا آدم خاکي به معراج عشق رسيده است:رسد جانم به فوق قاب قوسينکه خورشيد شب تارم تو باشيامام (ره) اگر وصال دوست به او حاصل ميشود، با نهايت خوشحالي و شادماني مرگ را به آغوش ميگيرد:ببوسم چوبه دارم به شادياگر در پاي آن دارم تو باشيعرفا در شراب وحدت غرقاند و ايشان در حالت سرمستي تجليات خدا را مشاهده ميکند. امام(ره) ميسرايد: هشياري من بگير و مستم بنماسرمست زباده الستم بنمابر نيستيام فزون کن از راه کرمدر ديده خود هر آنچه هستم بنما در اين رباعي اشاره است به آيه «الستبربکم» امام با کمال استغنا که بي‌نيازي حق است، در حالت مستي، قربت خدا را ميجويد. همچنين اين هستي را براي رسيدن به مطلوب خود يک نياز لازم مي‌داند:بي‌نيازي است در اين مستي و بيهوشي عشقدر هستي زدن از روي نياز است هنوزاي نسيم سحري اگر سرکويش گذريعطر برگير که او غاليه ساز است هنوز به عقيده عرفاي اسلامي آدمي را بر فرشتگان، به سبب علم فضيلت بزرگي حاصل است. چون هرچه آدم مي‌داند، فرشتگان از دانستن آنها عاجزند. امام(ره) به اين مطلب اشاره ميکند: قدسيان را نرسد تا که به ما فخر کنندقصه علم الاسماء به زبان است هنوزصوفيان به بردن نعره «اناالحق» وحدت وجود قائلاند و به اين منزل بعد از پيمودن راه دراز ميرسند، ولي امام(ره) در مشاهده حسن دوست خاموشي را ترجيح ميدهد و زدن نعرهها را لاف عارف مي‌داند:تا منصوري لاف انا الحق بزنيناديده جمال دوست غوغا فکني دک کن جبل خودي خود چون موسيتا جلوه کند جمال او بيارنيبه عقيده صاحب نظران و عارفان ابليس آدم را فريب داد، او دانه گندم را خورد. در اين نافرماني آدم و حوا را از بهشتبيرون راندند. در قرآن هم اين مطلب آمده است. در روايات وجه تخليق کائنات را در «کنت کنزا مخفيا» «ولولاک لما خلقت الافلاک» بيان کردهاند. امام(ره) از اين مطلب نتيجهگيري ميکند که اگرچه فريب دادن شيطان آدم را، از سوءنيت بود، ولي در حقيقت احسانش بود؛ چون ازين سبب عشق پيدا گشت و آدم از ملک ملک رخت بربست.خواست شيطان بد کند با من ولي احسان نموداز بهشتم برد بيرون بسته جانان نموديا: خواست از فردوس بيرونم کند خوارم کندعشق پيدا گشت و از ملک و ملک پران نمود پرتو حسنتبجان افتاد و آن را نيست کردعشق آمد دردها را هرچه بد درمان نمودغالب بزبان اردو ميگويد:عشق که طبيعت نه زيست کا مزا پايادرد کي دوا پائي درد لا دوا پايا امام از اهل تشيع بود، چنانچه با نهايت اخلاص در قصيده بهاريه انتظاريه در حق شيعيان دعاگوست:اي صاحب حضرت زمان، اي پادشاه انس و جانلطفي نما بر شيعيان تاييد کن دين مبينتاريخ شاهد است که هميشه عارفان حقيقي و صوفيان با کمال در معاشره و اجتماع خود کارهاي اصلاحي انجام دادهاند. امام نيز با انديشههاي عرفان اسلامي و به طريق صاحب نظري، ايران و ايرانيان را از چنگال استبداد آمريکا رهائي بخشيد. او ايران را از انقلاب سفيد بيرون آورده، به انقلاب اسلامي رهنمايي کرد و کشور ايران را از خودکامگي شاه رها کرده و به جمهوري اسلامي ايران مبدل کرد و گفت:جمهوري ما نشانگر اسلام استافکار پليد فتنه جويان خام استملتبه ره خويش جلو ميتازدصدام به دستخويش در صد دام استيا: جمهوري اسلامي ما جاويد استدشمن ز حيات خويشتن نوميد استآن روز که عالم ز ستمگر خالي استما را و همه ستمکشان را عيد استاو ملت اسلام را با اخلاق اسلام آراسته کرد. او مردي ساده زيستبود و اين خصوصيتخود را به ملت ايران بخشيد.او مردي مسلمان و پايبند به صوم و صلوة بود و در ياد خدا غرق ميشد. چنانچه همه ما در تلويزيون ديديم که در آخرين لحظات، در حالت بيماري، نماز را به جا آورد و آرزويش به پايه تکميل رسيد: به بيماري دهم جان و سر خوداگر يار پرستارم تو باشيشوم اي دوست پرچمدار هستيدر آن روزي که سردارم تو باشيمنبع: روزنامه اطلاعات/خ
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 991]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها