محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1853540820
آثار عرفاني امام خميني رحمه الله
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آثار عرفاني امام خميني رحمه الله
امام خميني رحمه الله حدود پانزده سال به تدريس فلسفه اشتغال داشته است، اما هيچ كتاب يا رساله مستقلي در اين موضوع ننگاشته است. و در عرفان نظري كم تر تدريس داشته، و بلكه هيچ درس رسمي به عنوان عرفان از ايشان سراغ نداريم، ولي كتاب هاي متعدد و فراواني در اين موضوع به رشته تحرير درآورده است. بنابراين فلسفه و عرفان امام خميني رحمه الله از جهت تدريس و تأليف متعاكس مي باشند. اما در فقه و اصول مجمع البحرين بوده هم تدريس و هم تأليف دارد. در اين جا توضيح كوتاهي پيرامون هر يك از آثار عرفاني امام خميني رحمه الله بيان مي كنيم: ا. شرح دعاي سحر. اين كتاب در سال 1347 ق. تدوين شده است. امام خميني رحمه الله هنگامي كه 27 ساله بود اولين اثر عرفاني خود را كه حكايت از نبوغ و ذوق سرشار عرفاني او بود، در قالب شرح دعاي مباهله(1) كه داراي اسم اعظم و تجلّي أتم است، بيان كرد. اهميت اين دعا در آن است كه صحبت از حور و غلمان و خوردن و آشاميدن و شكمبارگي نداشته، و تنها صحبت از اسماي حسناي الهي است. امام خميني رحمه الله در شرح خود بر اين دعا به بحث از وقوع تفاضل بين اسماي الهي پرداخته است؛ چيزي كه در سراسر اين دعا مشهور است. ثانياً نفي و استهلال همه اسماء در احديت جمع دومين شاخصه اين كتاب است، كه هر فقره اي از فقرات دعا به آن اشاره دارد. ثالثاً داعي و سالك بايد به هر دو، نظر داشته از طرفي تفاضل را در مقام واحديت ببيند و از طرفي همه آن ها را مستهلك در مقام احديت مشاهده كند. ضمناً چون اين كتاب اولين اثر عرفاني امام است، رنگ فلسفي و صبغه برهاني آن بر مطالب ذوقي و عرفاني غلبه دارد. كاملاً به عكس كتاب «آداب الصلاة» كه از آخرين آثار مكتوب عرفاني اوست و كمتر رنگ و بوي فلسفه در آن مشاهده شده و عرفان خالص و محض ذوق و كشف و شهود است. ب. مصباح الهداية. اين كتاب در موضوع خود منحصر به فرد است. گرچه كتاب هاي عرفاني فراواني درباره انسان كامل و ولايت او نوشته شده است، اما به جرأت مي توان گفت هيچ كدام نتوانسته اند حقيقت خلافت و ولايت را كه از مشكل ترين و مهم ترين مسائل عرفاني است، به خوبي تحليل و تفسير كنند. حضرت امام خميني رحمه الله در اين كتاب حقيقت خلافت و ولايت را با ذوق عرفاني چنان بيان كرده است كه با آيات و روايات و برهان هاي فلسفي كاملاً هماهنگ باشد. نام دقيق اين كتاب آن گونه كه در مقدمه كتاب آمده عبارت است از: «مصباح الهداية إلي الخلافة والولاية»(2) كه گاهي از آن به «مصباح الهداية» تعبير مي شود.(3)امام خميني رحمه الله هنگامي كه 27 ساله بود اولين اثر عرفاني خود را كه حكايت از نبوغ و ذوق سرشار عرفاني او بود، در قالب شرح دعاي مباهله كه داراي اسم اعظم و تجلّي أتم است، بيان كرد.اين كتاب كه مشكل ترين كتاب امام خميني رحمه الله است در سال 1349 ق. تدوين شده است. و با آن كه از اولين آثار اوست و طبيعت عرفان با پويايي و تحول سروكار دارد، اما در عين حال امام خميني رحمه الله در ساير آثار خود به اين كتاب ارجاع داده و مطالب آن را نهايت افكار عرفاني خود مي داند.(4) مصباح الهداية داراي دو مشكوة است، مشكوة اوّل آن 56 مصباح دارد، و مشكوة دوّم آن سه مصباح دارد كه هر كدام داراي چند فصل مي باشند. كتاب با يك خاتمه پايان مي يابد. عناوين اين كتاب اشاره اي گويا به گرايش هاي حضرت امام به فلسفه اشراق و تأثيرپذيري او از سهروردي و مرحوم ميرداماد دارد.
ج. تعليقات علي شرح فصول الحكم و مصباح الانس. جايگاه رفيع محيي الدين در عرفان با كسي قابل مقايسه نيست، و گرچه ام الكتاب او «الفتوحات المكيّة» است، ولي زبده و عصاره افكار خود را در «فصوص الحكم» قرار داده است. به همين جهت اين كتاب مورد توجه موافقان و مخالفان عرفان قرار گرفته است. كتاب فصوص - طبق مكاشفه شيخ - عطيه رسول خداصلي الله عليه وآله است كه از عطاياي الهي براي هدايت و ارشاد طالبان است.(5) بر اين كتاب شرح هاي فراواني نوشته شده است، اما شرح فصوص الحكم قيصري به عنوان متن درسي حوزه هاي عرفاني قبول عام يافته است، و امام خميني رحمه الله آن گاه كه اين كتاب را نزد مرحوم شاه آبادي مي خوانده، حواشي و تعليقاتي بر آن نگاشته است. كتاب «مصباح الانس» از محمدبن حمزه معروف به ابن فناري است كه شرح رساله «مفتاح غيب الجمع والوجود» صدرالدين قونوي است. اين كتاب نيز از متون درسي عرفاني است و امام خميني رحمه الله بر آن نيز تعليقاتي دارد. حضرت امام در حواشي خود بيشتر به كلمات قيصري - نه محي الدين - توجه دارد، و نوعاً توضيحات علامه قيصري را ناتمام مي داند، و معتقد است كه او به عمق معاني عرفاني آيات و روايات نرسيده است.(6) بلكه معتقد است كه قيصري به عمق كلام شيخ اكبر نيز نرسيده است.(7) گاهي نيز مي فرمايد: كلام فاضل شارح - يعني قيصري - در كمال سقوط است(8) گاهي مي فرمايد: معنايي كه ما براي كلام شيخ ذكر كرديم بهتر از معنايي است كه قيصري ذكر كرده است.(9) گاهي حضرت امام با توجه به ساير آثار و كتاب هاي محي الدين به شرح عبارت هاي فصوص مي پردازد و در نتيجه اشتباه قيصري را در فهم كلام شيخ، مشخص مي كند(10) و گاهي كلام قيصري را مطابق ذوق عرفاني نمي داند.(11) امام خميني رحمه الله در تعليقات خود بر كلمات قيصري غالباً وجهه اعتراض و نقد دارد، ولي نسبت به كلام محي الدين غالباً امام وجهه توضيحي و شارح بودن را دارد،(12) گرچه در موارد اندكي به كلام محي الدين نيز اعتراض دارد.(13) مثلاً: محي الدين معتقد به عدم خلود در عذاب است، ولي امام خميني رحمه الله خلود در آتش را از ضروريات دين مي داند.(14) همچنين محي الدين عبد بودن را براي رسول خداصلي الله عليه وآله اسائه ادب مي داند. اما امام خميني رحمه الله خود اين كلام محي الدين را نوعي اسائه ادب دانسته و مي گويد: عبد بودن براي آن حضرت از افتخارات است.(15)كتاب «مصباح الانس» از محمدبن حمزه معروف به ابن فناري است كه شرح رساله «مفتاح غيب الجمع والوجود» صدرالدين قونوي است. اين كتاب نيز از متون درسي عرفاني است و امام خميني رحمه الله بر آن نيز تعليقاتي دارد.تعليقات امام خميني رحمه الله بر «مصباح الانس» بسيار اندك و غالباً توضيحي بوده و از نقد و اعتراض بر كلمات قونوي يا ابن فناري به دور است. حضرت امام اين كتاب را بين سال هاي (1350 - 1355 ق.) تدوين كرده است. د. سرالصلوة، معراج السالكين و صلوةالعارفين. اين كتاب به بيان و تفسير معراج حقيقي اهل نياز - يعني نماز - پرداخته و مقامات روحي اولياء را در اين سلوك روحاني و معراج ايمانيِ عرفاني به رشته تحرير درآورده است. اين كتاب براي خواص نوشته شده، و اسرار و اشاره هاي عرفاني هر كدام از اذكار و حركات نماز را توضيح داده است. اين كتاب در سال 1358 ق. به پايان رسيده است.
ه. اربعين، چهل حديث. از رسول خداصلي الله عليه وآله نقل شده است كه: «مَن حفظ علي امتي اربعين حديثاً ينتفعون بها بعثه الله يوم القيامة فقيهاً عالماً»(16). يعني هر كس چهل حديث بر امت من حفظ كند كه از آن بهره ببرند، خداوند در روز قيامت او را فقيهي عالم مبعوث نمايد. آيا مراد از حفظ، حفظ از ظهرالقلب يا از بر كردن در مقابل نسيان است يا حفظ از تلف شدن، يا عمل كردن به آن و يا نشر و ترويج و شرح و تفسير آن؟ و آيا مقصود از جمله پاياني حديث، خبر از عالم بودن چنين شخصي است يا دعا و انشاء براي عالم شدن اوست يا خبري است از تفضّل خداوند در قيامت نسبت به او؟ پاسخ اين سوالات هر چه باشد، بسياري از علما براي عمل به اين حديث به نوشتن چهل حديث اقدام كرده اند و حضرت امام خميني رحمه الله نيز به همين منظور چهل حديث اخلاقي عرفاني را انتخاب كرده و با سند متصل خود تا امام معصوم عليه السلام عين حديث را نقل و پس از ترجمه دقيق و شرح مفردات و لغات مشكل آن به شرح و تفسير حديث مي پردازد. در ابتداي اين كتاب وجهه اخلاقي آن غالب است و سپس از سير و سلوك سر درآورده و سرانجام قسمت هاي پاياني كتاب به عرفان و نكته هاي ذوقي مي پردازد. كتاب اربعين يا چهل حديث در سال (1358 ق.) نوشته شده است. و. آداب الصلاة. اين كتاب يكي ديگر از آثار عرفاني حضرت امام خميني رحمه الله است. اين كتاب نيز همانند «سرالصلوة» و «چهل حديث» به زبان فارسي است، و چون اين كتاب از آخرين كتاب هاي عرفاني امام است از جهت غنا و محتواي بلند عرفاني بسيار دقيق تر و عالي تر از كتاب هاي ديگر ايشان است. گرچه مخاطب اين كتاب خواص نبوده و بلكه براي عموم مردم نوشته شده است، اما هرگز سطح مطالب را پايين نياورده، بلكه به سادگي بيان افزوده است. به هر حال در تمام اين كتاب ضمن شرح و تفسير عرفاني اعمال و اذكار نماز مسائل عرفان نظري و عملي و مسائل تربيتي و اخلاقي را مورد توجه قرار داده و ذكر نموده است. اين كتاب در سال (1361 ق.) تدوين شده است. ز. تفسير سوره حمد. حضرت امام خميني رحمه الله در سال (1318 ش) در كتاب «سرالصلوة» خود به تفسير سوره حمد پرداخت. و در سال (1321 ش.) نيز دو مرتبه در كتاب «آداب الصلوة» سوره حمد و اخلاص را تفسير نمود و پس از پيروزي انقلاب اسلامي در سال (1358 ش.) نيز طيّ پنج جلسه در سيماي جمهوري اسلامي ايران تفسير سوره حمد بيان نمود، اما متأسفانه اين جلسات با بيماري و انتقال ايشان به بيمارستان همزمان شد و به تعطيلي و محروميت مشتاقان از آن تفسير عرفاني انجاميد.سرالصلوة، معراج السالكين و صلوةالعارفين. اين كتاب به بيان و تفسير معراج حقيقي اهل نياز - يعني نماز - پرداخته و مقامات روحي اولياء را در اين سلوك روحاني و معراج ايمانيِ عرفاني به رشته تحرير درآورده است.در تفسير قرآن كريم روش هاي بسيار مختلفي وجود دارد. برخي به جنبه ادبي پرداخته و قرآن را از ناحيه صرف و نحو مورد مطالعه قرار داده اند، و بعضي به صورت فقهي، يا تاريخي، يا روائي آن را تفسير مي كنند. ولي آنچه فراموش شده است، همان هدف اصلي قرآن يعني جنبه هدايت بودن آن است. حضرت امام در هر سه مرحله از تفسير خود به نكات دقيق عرفاني و هدايت توجه كامل داشته، و در تفسيري كه از تلويزيون پخش گرديد، علاوه بر نكات عرفاني به مسائل اخلاقي و تربيتي نيز توجه كامل داشت. ضمناً حضرت امام در كتاب «آداب الصلوة» خود علاوه بر سوره حمد و توحيد، سوره قدر را نيز تفسير كرده است. ويژگي كلي آثار عرفاني حضرت امام عبارت است از:1 - موجز بودن، و پرهيز از هر گونه توضيح واضحات يا اطاله كلام. 2 - پرهيز از نقل قول و آراي ديگران. 3 - دوري كردن از اشكال و اعتراض به ديگران، جز در موارد ضرورت. 4 - ابتكارات زياد، نه جمع آوري كلمات. 5 - توجه زياد به آيات شريفه و روايات و ادعيه. 6 - حكايت داشتن از نظام انسجام يافته فكر عرفاني مؤلف واستقامت رأي و نفس او7 - عرضه كردن فكري منسجم و منظم به خواننده. 8 - كشف از نهايت خضوع مؤلف در برابر شرع انور و عبد محض بودن او. 9 - در فراواني نوآوري هاي عرفاني قابل مقايسه با محي الدين ابن عربي است و در فلسفه هم طراز سهروردي. تهيه و تنظيم: سلطانيگروه دين و انديشهپي نوشت: 1) شرح دعاي سحر» ص 3. 2) مصباح الهداية» چاپ كوثر، ص 12. 3) تعليقات علي شرح فصوص الحكم» ص 182. 4) همان، ص 180. 5) همان، ص 52. 6) همان، ص 7، 17، 18، 24. 7) همان، ص 16، 27، 29، 42، 43، 46 و... . 8) همان، ص 66، 80 . 9) همان، ص 49. 10) همان، ص 57. در اين جا امام از كتاب انشاءالدوائر محي الدين شاهد آورده بر آن كه معناي عرفاني جوهر و عرض با معناي فلسفي آن ها و نيز با آنچه كه قيصري ذكر كرده است متفاوت است. 11) همان، ص 32. 12) همان، ص 20. 13) همان، ص 195. 14) همان، ص 76. 15) همان، ص 55. 16) عيون اخبارالرضاعليه السلام» ج 2.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 521]
-
گوناگون
پربازدیدترینها