تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1837868718
معماري مساجد (7)
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
معماري مساجد (7) نويسنده:جواد محدثي پس محراب، خاستگاه جهاد است. به تعبير حضرت امام خميني: «محراب بهش ميگويند.آنجائي كه«حرب»از آنجا شروع ميشود، محل حرب....»[1] و نير فرمود است: «مساجد، سنگرهاي اسلام است، محراب، محل حرب است، اينها سنگرند ابر اسلام....»[2] از اينها گذشته، محراب بنا به آن بعد معنوي و ملكوتياش و قداستخاصش در يك مسجد، بيش از ديگر جاها مورد اهتمام هنرمندان مسلمان بوده است. به نقل شهيد پاك نژاد: «محلي است كه امام جماعت در آن ميايستد.به اشكال مختلف ساخته ميشود.و به اقسام و انواع زينت ميگردد.از كاشي، از عاج، طلا، آبنوس و غيره.و صنعتكاران، شاهكار صنعتخود را در محراب نشان ميدهند.گاه سنگهاي قيمتي در آن بكار ميرود كه سراسر محراب را ميپوشاند.معروفترين محرابها مربوط به سلاطين عثماني در مدينه و در حرم مطهر نبي گرامي است...»[3] محراب، با توجه به نقوش و خطوط و آيات قرآني و رنگهاي زيبا و ترسيمهاي هندسي و تزئينات حفاري شده و گچ بري و كاشيكاري و...يك«مجموعه»را تشكيل ميدهد.«...محراب، در واقع گنجينهاي اصيل و سراسر هنر و ظرافتبيادگار مانده در قلب خانههاي خداست.سند گويائي از نهايت استعداد هنر هنرمندان مسلمان، مجموعهاي از بسياري هنرها و خلاقيتها، از گچبري تا خط و كاشيكاري و ديگر رشتههاي هنر تزئيني. به يقين، هنرمندان با ايمان و خلوص مسلمان، نيك آگاه بودهاند كه محراب را چونان دري گشوده شده به بهشت، در پيش چشم نماز گزاران بر پا نمايند و تزئين كنند.تا بدان وقت كه تمامي انديشهها به خالق، و همه نگاهها به يكسو روان ميشود... محراب در طول دورههاي مختلف، به شيوههاي گوناگوني تزئين شده است.محرابهاي گچبري شده با نقوش برجسته، گچ با سطحي هموار و تركيب با مقرنس كاري، استفاده از سفال لعاب دار، استفاده از كاشيكاري در تزئين محراب، استفاده از طرح آجركاري، و گاه محراب با زمينهاي ساده از سنگ مرمر و يا گچ....»[4] البته كل سخنها نقل نشد.فقط يادي بود از جمع شدن هنرهاي گوناگون در مجموعهاي بنام محراب، كه تجليگاه ذوق و ابداع هنر مسلمين است. تركيب زيباي «خط» و «رنگ» و «كلام» آنچه كه از ويژگيهاي هنر مسلمين در بناي مساجد و تزئين گنبدها و محرابها و ديوارها و رواقهاست نوع تلفيق و تركيب خطوط هندسي و منحني، با سايه و نور و رنگ در زوايا و سطوحي متناسب است.ظريف كاريهاي بكار رفته در اين تلفيق و مزج هنرمندانه، هم بعد معنوي و جذبه غير مادي به آثار معماري اسلامي ميبخشد و هم انسان را در دنيائي ژرف از زيبائيها و احساسهاي فوق طبيعي قرار ميدهد.به گونهاي كه به يك اثر هنري معماري، نه يك بعد، بلكه ابعادي عميق، ميدهد. در اين زمينه، به اين دو نقل توجه كنيد: «بر خلاف هنرهاي غربي كه بعد سوم يعني عمق را در نظر دارند، هنرهاي اسلامي كوشش در دور شدن از آن را دارد.منتهي عمق ديگري را دنبال ميكند و آن«عمق وجداني است.در داستانهاي«هزار و يكشب»مجموعهاي از قصههائي را ميبينيم كه هر كدام در دل ديگري است.همچنين در تزئين درها ميبينيم كه يك تزئين، ما را به زينت ديگري در داخل آن، رهنمون ميشود و همچنين آن، ما را به سومي منتقل ميكند...»[5] نقل ديگر، باز از همان كتاب است، كه ضمن بحثي مفصل از ويژگيهاي تزئين مساجد و بناهاي اسلامي، با تكيه روي عناصر تشكيل دهنده اين گونه هنر، يعني«خط»و«رنگ»و نقوش ديگر، بيان مفصلي دارد كه چكيده آن باين صورت ميباشد: «...خط». از مهمترين عناصر هنر«شكل گرا»است و نمايشگر نوعي حركت و رونق در بيان غرض.خط در آثار هنر اسلامي، «غالبا»به دو صورت بكار رفته است: يكي:خط منحني كه حالتي دوراني و جولاني دارد و بيانگر نوعي رهائي و آزادي در محدوده همان مساحت تزئين شده است.اگر چه از محدوده بيرون نميرود ولي احساس اطلاق و استمرار و بي نهايت را در انسان ايجاد ميكند. تلاشي مستمر و حركتي مداوم و بي وقفه را القاء ميكند.«و لله المشرق و المغرب فاينما تولوا فثم وجه الله». صورت دوم:خطوط هندسي است كه نقش محدود كننده مساحت را دارد و با رشد هنر، رو به دقت ميرود.معمولا به اين نوع خطوط، تزئينهائي از نوع اول ضميمه ميگردد. اين شكل از خط، غالبا بصورت شكلهاي ستارهاي و نجومي و چند ضلعي است، يا بصورت دائرهها. خط هندسي احساس استقرار و آرامش و ثبات را ايجاد ميكند و نوعي حركت قاطع و مؤكد در آن نهفته است، چونكه نظر را به داخل مساحت ميكشد. شگفتي هنر اسلامي در تركيب اين دو نوع خط، در نهايت مهارت و تناسب است.دو خط است و از دو نوع، و هر كدام نوعي زيبائي را برميانگيزند.«رنگ»: رنگ، صفتي طبيعي در اشياء است و آنرا در تاريكي نميتوان ديد.شديدا با نور ارتباط دارد و زيبائي بسياري از چيزها از رنگشان مدد ميگيرد.زيبائي رنگ شكوفهها، آسمان، پرندگان، حشرات و صدف، شاهد آنست. در هنر اسلامي، رنگهاي كبود، سبز، و طلائي...و سرخ و زرد، زياد بكار رفته است.رنگهاي سبز و كبود، رنگهاي سرد و رنگهاي فضا هستند كه از اشياء، جسميت آنها را سلب كرده و احساس بي نهايت را ايجاد ميكنند.رنگ طلائي نيز اين تاثير را دارد. سايه و نور: رنگ، غالبا نقش نور را ايفاء ميكند، چونكه غالبا رنگها روشناند و رنگهاي تيره هم بجاي سايه و تاريكي به كار ميرود و سايهها، نوعي زيبائي و تنوع ميانگيزد... هنرمندان مسلمان در تزئين آثار خود، از هر چه كه به زيبائي و جذابيت اثر بيفزايد استفاده ميكردند.مثلا گياهان و شاخ و برگها و ميوهها و ساقههاي گياهان، سهم عمدهاي در تزئين آثار هنري داشت و جهان گياهان يك منبع الهام به حساب ميآمد و از هر گلستاني شكوفهاي ميچيدند... عناصر هندسي هم سهم زيادي در اشغال سطوح و مساحتها داشته و يكي از مشغوليات ذهني هنرمند مسلمان، تلاش براي نوآوريها و ابتكارهاي جديد از برخورد زوايا با آميختگي اشكال هندسي بود تا از اين طريق، زيبائي سرشاري را پديد آورد. از بارزترين اين تزئينات، همان شكلهاي نجومي و چند ضلعيهاست كه در قرنهاي متوالي در آثار هنرمندان مسلمان مشاهده ميشود... عناصر خطي و كتابي، يكي از درخشانترين نوع تزئيني در هنر اسلام بود.با توجه به اهميت دادن مسلمين به آيات قرآن، آنها را در مساجد و مراكز بجاي نقوش ديگر بكار بردند كه هم جنبه تزئيني داشته است و هم تلاوت قرآن انجام ميگرفت و عمدتا به دو صورت«خط كوفي»و«خط نسخ»مورد استفاده بود، (اولي بخاطر داشتن زاويههاي قائمه، دومي به خاطر حالتهاي دوراني و انحناي حروف) خود اين حروف و خطوط كوفي و نسخ هم با نقشهاي گياهي ضميمه ميشد، كه غالبا در امتداد حروف بود...»[6] اميد است كه هنرمندان مسلمان ما بتوانند در بالاترين و قوي ترين تكنيك و مؤثرترين شيوه و سبك، اسلام و ارزشهاي مكتب و پيام قرآن را بيان كنند و رسالتخود را در قبال تاريخي عظيم، كه سرشار از حماسهها، عظمتها، و شهادتهاستبه شايستگي انجام دهند و دين خود را به شهداي عزيز و اسلام عزيزتر و انقلاب اسلامي، ادا نمايند.كه توفيق، از سوي خداي بزرگ است. پی نوشت ها:[1] . از بيانات امام امت در تاريخ 1/3/59 [2] . از بيانات امام امت در تاريخ 10/4/60 [3] . اولين دانشگاه و آخرين پيامبر،ج 2،ص 118 [4] . فصلنامه هنر،وزارت ارشاد،ج 3،ص 153 و 154 [5] . الفن الاسلامى،ابو صالح الالفى،ص 95 [6] . ماخذ بالا،ترجمه به اختصار از ص 101 تا 118.
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 353]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها