واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: سپاسگزاری اقسامی دارد: 1. "شکر قلب"; یعنی اندیشه کردن درباره نعمت; 2. "شکر زبان"; یعنی ثنا گفتن برای نعمت دهنده; 3. "شکر سایر اعضا"; یعنی همه اعضا و جوارح انسان به وظایف و تکالیفشان عمل کنند. قرآن کریم میفرماید: "اعْمَلُوَّاْ ءَالَ دَاوُدَ شُکْرًا; (سبا، 13) ای آل داود، شکر ]این همه نعمت را[ بهجای آورید." شکر بیشتر از مقوله "عمل" است و باید آن را در لابهلای اعمال انسان دریافت و شاید به همین علت، قرآن کریم تعداد شکرگزاران واقعی را اندک شمرده است: "قَلِیلاً مَّا تَشْکُرُونَ ; (ملک، 24) کمتر شکر او را بهجای میآورید."; "وَ قَلِیلٌ مِّنْ عِبَادِیَ الشَّکُورُ ; (سبا، 13) اما عده کمی از بندگان من شکر گذارند." و در آیه 73 سوره نمل نیز میفرماید: " وَ لَـَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لاَ یَشْکُرُونَ ;(نمل، 73) بیشتر آنها شکرگزاری نمیکنند." از طرف دیگز، با توجه به این نکته که نعمتهای خداوند که سر تا پای وجود انسان را احاطه کرده، آنقدر زیاد است که قابل شماره نیست، روشن است که چرا شکر به مفهوم واقعیاش در برابر تمام نعمتها به گونهای که همه را بدون استثنا در طریق بندگی خدا ـ که نعمتها برای آن آفریده شده است ـ به کار گیرد کمتر یافت میشود. به تعبیر دیگر و به گفته بعضی از مفسران بزرگ، "شکر مطلق" آن است که انسان همواره به یاد خدا باشد; بی هیچ گونه فراموشی و در راه او گام بردارد; بدون هیچگونه معصیت; و اطاعت فرمان او کند خالی از هرگونه سرپیچی; و مسلم است که این اوصاف در کمتر کسی جمع میشود. در حدیثی از امام صادقمیخوانیم: "شکر النعمة اجتناب المحارم; شکر نعمت، پرهیز از گناه است." در حدیث دیگری کسی از این امام بزرگوار پرسید: "آیا شکر پروردگار حدی دارد که اگر انسان به آن حد برسد شاکر محسوب شود؟" فرمود: "آری" پرسید: "چگونه؟" فرمود: "خدا را بر تمام نعمتهایش چه در خانواده و چه در اموال حمد و ستایش کند و اگر در اموالی که به او داده حقی باشد ادا کند."(ر.ک: اصول کافی، شیخ کلینی;، ج 2، باب الشکر، ح 12، 10، 27، داراحیأ التراث العربی.) توجه به این نکته نیز ضروری است که تشکر و قدردانی از کسانی که وسیله نعمتی برای انسان هستند نیز شعبهای از شکر خداست.(ر.ک: تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 18، ص 51، دارالکتب الاسلامیة.) راه تقویت این صفت خصوصاً در مقابل خدای متعال توجه به نکات زیر میباشد. 1. در منطق قرآن خدای متعال بی نیاز از تشکر ماست و شکر ما در واقع، منفعتش به سوی خود ما باز میگردد یعنی کاری است جهت تأمین منافع خودمان، لذا توجه به این نکته حسن منفعت خواهی ما را تقویت نموده و شکرگویی را بیشتر میکند. "وَ مَن شَکَرَ فَإِنَّمَا یَشْکُرُ لِنَفْسِه;(نمل،40) هر کس شکر کند به سود خود شکر کرده است. 2. توجه به نعمتهای الهی. یکی از راههای تقویت حس شکرگزاری، توجه به نعمتهای الهی است نعمتهای بی پایانی که او به ما ارزانی داشته که اگر بخواهیم شماره کنیم هرگز نمیتوانیم. قرآن مجید در آیه 14 نحل میفرماید: او کسی است که دریا را مسخر شما ساخت تا از آن گوشت تازه بخورید وسائل زینتی و کشتیها برای بهرهوری از فضل خدا در خدمت شماست لَعَلَّکُمْ تَشْکُرُون توجه به این همه نعمتها، حس شکرگزاری را در شما زنده میکند.(تفسیر نمونه، آیت الله مکارم شیرازی و دیگران، ج 11، ص 181.) 3. استفاده از ابزار شناخت سوره نحل آیه، 78 میفرماید خدا شما را از شکم مادرانتان خارج نمود در حالی که هیچ نمیدانستید اما برای شما گوش و چشم و عقل قرار داد تا شکر نعمت او را به جا آورید. چشم و گوش و عقل ابزار شناخت انسان است و استفاده صحیح از آنها زمینه را برای شکر آماده میسازد.(همان، ج 11، ص 338.) 4. توجه به این نکته که شکر باعث زیادی نعمت میشود خود باعث تقویت حس شکرگزاری انسان میشود. قرآن مجید در سوره ابراهیم، 7 میفرماید: "لَـئِن شَکَرْتُمْ لاَ ?َزِیدَنَّکُم;(ابراهیم،7) شکر نعمت نعمتت افزون کند." 5. الگو پذیری از صالحان و انبیأ، یکی دیگر از راههای تقویت حس شکرگزاری پیروی از پاکان و انبیای الهی است که در همه لحظات زندگی و در برابر همه نعمتهای الهی، کوچک و بزرگ، شاکر بودند و قرآن از آنها با صفت شکرگزار تجلیل میکند و نه تنها از آنها میخواهد که شاکر باشد که میگوید شکور یعنی مبالغه در شکر خیلی شکر بگویید.(تفسیر موضوعی قرآن، آیة الله جوادی، ح 7، ص 469.)
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2972]