واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: دین - محمد صادق اميني: به طور كلي ترجمه آثار ديني اسلامي در داخل و خارج كشور به زبانهاي اروپايي و زبانهاي رايج در كشورهاي آسيايي، سابقه ديرينهتري نسبت به ساير حوزههاي فرهنگي داشته و اين اقدام بيشتر از سوي مسلمانان انجام گرفته است. 1ـ طرح مسئله اگر از برخي ترجمههاي پراكنده قرآن كريم و متون ديگر كه از سوي غير مسلمانان و مستشرقان انجام گرفته بگذريم، كمتر شاهد ترجمۀ متون محض اسلامي از سوي آنان هستيم و اين كار را بايد از ابتكارات و نتايج انقلاب اسلامي در ايران بدانيم.در اين مسير و در سير اقدامات انجام شده پس از انقلاب اسلامي در ترجمه متون و معارف اسلامي به خارجيان هميشه نام مطهري درخشيده و جايگاه شايستهاي يافته و هر از چند گاهي موجب ترجمه و نشر اثري شده كه به تحقيق بايد آن را ناشي از جاذبههاي فكري مطهري كه اقبال متفكران مسلمان داخلي و خارجي را در پي داشته است تلقي كرد. 2 ـ هدف، اهميت و ضرورت نوشتارها و خطابههاي علمي شهيد مرتضي مطهري از جايگاه ويژهاي برخوردار است و در ميان ساير علما و انديشمندان و محققان اسلامي بيشترين ترجمهها به آثار شهيد مطهري اختصاص يافته كه حجم قابل توجهي است. چرايي و چگونگي آن براي اهل انديشه و صاحبان نظر نياز به توضيح مفصل ندارد. مبحث قابل طرح آن كه آثار استاد مطهري چه ويژگيهاي دارند كه اقبال شيفتگان معارف اسلامي خارج از كشور را به دنبال آورد و بسياري را برانگيخت كه مجموعهاي از نوشتهها و سخنان مطهري را ترجمه كنند و در دسترس قرار دهند. در اين مجال اندك نميتوان همه ابعاد اين موضوع را بازشناخت اما، بيش از هر عاملي، بايد آن را برخاسته از وسعت نظر و نقاديهاي شهيد مطهري در زمينههاي متنوع و متكثر انديشهاي دانست. ميدانهاي فلسفه، فقه، كلام، منطق، تفسير، تاريخ و انسان شناسي اسلامي و بسياري زمينهها و عرصههاي معارف بشري جولانگاه پردازش افكار و انديشههاي او بودهاند و تخصص در زمينههاي فوق او را قادر ساخته بود عميقترين و دقيقترين برداشتهاي فلسفي را در تبيين و دفاع از انديشه اسلامي و درمان آسيبها و ردّ شبهات وارده بر دين و معرفت ديني ارائه كند. بنابراين ورود احياگرانه مطهري به عرصهها و زمينههاي گوناگون سبب شده است كه هر دوره چالشهايي نيز در پيش روي انديشههاي وي قرار گيرد كه هنوز با وجود گذشت سالها از نشر افكارش شاهد طرح نظريههايي درباره آراي وي هستيم، به صورتي كه امروزه با گسترش ترجمه در حوزه علوم انساني و اثرات آن در ساخت و بافت فكري جامعه و نظاممندي اجتماعي و در نتيجه بحران مخاطب، ديدگاهها و بررسيهايي از نوع ايجابي و انتقادي در اين باره طرح ميشود و نقدهاي منطقي و گاه شتاب زده و غير منصفانه كه هر يك به دلايلي صورت گرفته و ميتوان آنها را ناشي از نديدن وضع و فضاي فكري و فرهنگي مطهري و عدم توجه به زير ساختهاي فكري و مطالعاتي وي دانست. او متهم است كه در سير مطالعاتي و ارائه نظر و نقد انديشههاي خارج از حوزه تفكر اسلامي به ويژه نقد تفكر فلسفي غرب به ترجمههاي دست دوم نظر داشته و به منابع اصلي دسترسي نداشته است و اين سبب شده كه نقدهاي او گاهي غير علمي قلمداد شود، حال آنكه بايد گفت در يك بررسي اجمالي بايد به ارتباط منطقي مسائل مطرحشده توسط وي با ساير موضوعات توجه كرد و جايگاه درست آن را در يك طرح كلي جهان بيني و معرفت شناسي اسلامي نگريست و چنين پنداشت كه در كلام و تفكر او يك نظام و وحدت عقلي و منطقي حاكم بود و بر چنين پايه و نظم و انسجامي، بايد به ابعاد انديشههايش پرداخت و آن را بازشناخت و از آنها بهره علمي برد. بنابراين، آيا ميتوان به ترجمه آثار آن مرحوم به زبانهاي خارجي انديشيد و طرحي براي آن فراهم كرد؟ در اين زمينه خاص و به طور كلي درباره ترجمه آثار ديني به زبانهاي خارجي تاكنون مباحث گوناگوني از سوي كارشناسان و برنامهريزان و فعالان فرهنگي خارج از كشور صورت گرفته كه ديدگاههاي مطرح شده در اطراف لزوم و ضرورت انجام آن با توجه به نيازها و ضرورتهاي كار علمي و فرهنگي است و در مسير اهداف و برنامههاي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در خارج بوده و ميتواند بخشي از خلأهاي موجود را مرتفع نمايد و منشأ تحولاتي فكري در اين زمينه باشد. 3 ـ پيشينه ترجمه و نمونههاي آثار ترجمه و منتشر شده پس از انقلاب آثار بسياري از طرف ناشران بينالمللي داخلي و خارجي و نمايندگيهاي رسمي جمهوري اسلامي ايران در خارج كشور ترجمه و منتشر شده است كه نيازي به ذكر نام ناشران و موسسات آن در اين بحث محدود وجود ندارد. در اين عرصه ناشران زيادي را ميشناسيم كه هر يك با بضاعت اندك خود توانستهاند حداكثر تلاش خود را گرفته تا مواردي را به دنيا عرضه كنند تا در بازار كتاب جهاني مورد استقبال قرار گيرد. در اينجا به برخي از نمونههاي شاخص ترجمه منتشر شده اشاره ميشود تا خواننده فرهيخته بداند اينها مشتي هستند نمونه خروار كه در طول سالهاي پس از انقلاب ترجمه و به چاپ رسيدهاند: 1 ـ خدمات متقابل اسلام و ايران (به زبانهاي عربي، انگليسي، آلماني، تركي، تايلندي (تايي)، تاميلي و ...)2 ـ عدل الهي (به زبانهاي عربي، انگليسي و ...)3 ـ مجموعه جهانبيني اسلامي (به عربي، انگليسي، فرانسه، آلماني، اسپانيولي، اردو، تركي استانبولي، بنگالي، صربي و بوسنيايي، چيني، سوئدي، آلبانيايي، روسي و ...)4 ـ سيره نبوي (انگليسي، آلماني، چيني و ...)5 ـ نظام حقوق زن در اسلام (انگليسي، عربي، اسپانيولي، فرانسه، چيني، آذري، صربي، بوسنيايي و ...)6 ـ داستان راستان (انگليسي، عربي، فرانسه، اردو، تاجيكي، ارمني، روسي، چيني، تركمني، بوسنيايي، تركي استانبولي و ...)7 ـ آشنايي با علوم اسلامي (عربي، اردو، انگليسي، روسي، تركي استانبولي، تاجيكي، بوسنيايي، فيليپيني و ...)8 ـ مسئله حجاب (انگليسي، فرانسه، اردو، هندي، روسي، تاجيكي، تاميلي و ...)9 ـ سيري در نهجالبلاغه (اردو، انگليسي، سواحليو ...)10 ـ فطرت (عربي، تركي استانبولي)11 ـ اصول فلسفه و روش رئاليسم (تركي استانبولي) 4ـ چگونگي ايفاي وظايف و نقش سازمانها و مراكز علمي و فرهنگي ذيربط سابقه و تجربه موسساتي كه به ترجمه و نشر آثار شهيد مطهري پرداختهاند ميتواند در ساماندهي و برنامهريزي آتي نقش اساسي و محوري داشته باشد. اكنون كه شوراي عالي انقلاب فرهنگي تاسيس بنياد علمي و فرهنگي شهيد مطهري را به تصويب رسانده است ميتوان اين مهم را به سرانجام نيكويي رساند. 5 ـ راهكارهاي عملي و اجرايي ـ تشكيل دبيرخانهاي براي تنظيم و نشر آثار براي مديريت ترجمه به همه زبانهاي زنده دنيا. ـ تهيه طرح جامع براي ارائه ترجمه و نشر كتابها ـ تشكيل گروههاي كارشناسي علمي براي بررسي ترجمههاي موجود و كارهاي آينده ـ اقدام براي ويراست فرهنگي و محتوايي به عنوان يك ضرورت، چرا كه مناطق و شرايط فرهنگي گوناگوناند و اقتضائات متفاوت. نيازسنجي و امكان سنجي به دنبال آن ضرورت مييابد. ـ شناسايي مراكز فرهنگي و انتشاراتي بينالمللي براي گردآوري اطلاعات و همكاريهاي مورد نياز. ـ تشكيل بانك اطلاعات كتابها و مترجمان و ويراستاران حرفهاي متون ديني.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 141]