محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830693914
چرا باید دیندار باشم؟نیاز بشر به دین 3
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: چرا باید دیندار باشم؟
یکی از مبانی مورد استفاده متکلمین اسلامی در اثبات نیاز بشر به دین نیازهای اجتماعی بشر است. از دیدگاه آنها انسان موجودی اجتماعی (مدنی الطبع) است و برای زندگی خود نیازمند قانون و عدالت اجتماعی است. اجتماعی بودن انسان به این معناست که زندگی او فاقد آزادی بی قید و شرط است. زندگی اجتماعی مستلزم تقسیم کار و مسئولیت پذیری است. این ویژگی اختصاصی بشر است. هر چند برخی از حیوانات همانند زنبور و مورچه، دارای زندگی اجتماعی هستند، ولی تفاوت عمده‌ی زندگی اجتماعی انسان و حیوان در این است که زندگی اجتماعی حیوانات بر غریزه مبتنی است. غریزه یک گرایش درونی و ذاتی است که ارگانیسم‌های زنده را به سمت رفتارهای مشخص هدایت میکند. این رفتارها ثابت و غیراکتسابی هستند. رفتارهایی مانند نوع تغذیه، تولید مثل و ... از رفتارهای غریزی حیوانات برشمرده میشود. رفتارهای غریزی مهارت‌ها و اطلاعاتی است که حیوانات (به معنای عام که شامل انسان نیز میشود) بدون آموزش و از ابتدای تولّد به صورت بالقوّه یا بالفعل با خود دارد. ویژگی مهم اعمال غریزه ناآگاهانه بودن آن‌هاست. البته فاعل رفتار غریزی از عمل خود آگاه است ولی درباره‌ی آن رفتار غریزی و چرایی انجام آن اطلاعات چندانی ندارد. برخلاف حیوانات، تاریخ تمدن انسان نشان می‌دهد که از ویژگی خلاقیت و ابتکار برخوردار است. انسان برخلاف حیوان می‌تواند شکل زندگی خود را آنگونه که می‌خواهد سامان دهد. از ویژگی اراده‌ی آزاد برخوردار است و انتخاب‌های عقلانی انجام می‌دهد. انسان‌ها با چنین ویژگی‌هایی اقدام به تشکیل اجتماع میکند. متناسب با این نحوه‌ی از زندگی گونه‌ای نیازها در نسبت با افراد دیگر شکل میگیرد. این نیازها اصطلاحاً نیازهای اجتماعی بشر نامیده می‌شوند. عدالت، نهاد حکومت، قانون و ... از جمله‌ی نیازهای اجتماعی انسان بشمار می‌آیند. فلاسفه مسلمان تلاش کرده‌اند یکی از وجوه ضرورت دین و نیاز انسان به آن را بر مبنای نیازهای اجتماعی انسان تبیین نمایند. خلاصه استدلال آنها چنین است؛ انسان به تنهایی نمیتواند به نیازهای طبیعی خود پاسخ گوید، بلکه به مشارکت و همکاری دیگران نیاز دارد. از این رو گفته اند انسان مدنی بالطبع است. فارابی در این با ره می‌گوید: «هر یک از آدمیان بر سرشت و طبیعتی آفریده شده اند که هم در قوام وجودی خود و هم در نیل و وصول به برترین کمالات ممکن خود، محتاج به اموری بسیارند که هر یک به تنهایی نتوانند متکفّل انجام همه آن امور باشند و بلکه در انجام آن احتیاج به گروهی بُوَد» (فارابی، اندیشه های اهل مدینه فاضله، ص 260)سهروردی می‌گوید: «چاره نباشد از وجود انسان و بقای نوع او به مشارکت بنی جنس خویش و مشارکت تمام نمیشد الاّ به معاملات، و معاملات تمام نمیشد الاّ به سنّتی و عدلی، و سنّت و عدل تمام نمیشد الاّ به سنّت نهنده و عدل گسترده و البتّه میبایست که این سنّت و عدل میان خلق مستمر و مستقیم شود؛ پس حاجت بُوَد به شخصی که نبّی و ولّی بود»غریزه شهوت و غضب در انسان او را به سودجویی و تعدی به دیگران برمی انگیزد و نتیجه آن اختلال نظم اجتماعی است. از این رو، حیات اجتماعی انسان نیازمند قانونی عادلانه است، که حقوق و وظایف افراد را تعیین کند. تدوین این قانون به دست خود مردم، زمینه ساز نزاع و اختلاف است. پس قانونگذار باید از ویژگی‌ای برخوردار باشد که او را از دیگران ممتاز کند و اطاعت او را گردن نهند. سهروردی می‌گوید: «چاره نباشد از وجود انسان و بقای نوع او به مشارکت بنی جنس خویش و مشارکت تمام نمیشد الاّ به معاملات، و معاملات تمام نمیشد الاّ به سنّتی و عدلی، و سنّت و عدل تمام نمیشد الاّ به سنّت نهنده و عدل گسترده و البتّه میبایست که این سنّت و عدل میان خلق مستمر و مستقیم شود؛ پس حاجت بُوَد به شخصی که نبّی و ولّی بود»(سهروردی، مجموعه مصنفات ، ج 3، ص 454)
از دیدگاه فلاسفه و متکلمین اسلامی این قانونگذار که در بیان دینی با عنوان «شارع» شناخته میشود خداوند متعال و انبیاء الهی هستند. خداوند قوانین خود را از طریق دین به پیامبر ابلاغ میکند و پیامبران الهی آن را در اختیار بشر قرار می‌دهند (ابن سینا، الاشارات و التنبیهات، ج1، ص 371-376). به اقتضای زمان ادیان مختلفی نازل شده‌اند. اندیشمندان مسلمان ضمن احترام به همه ادیان معتقدند که دین کامل اسلام است چرا که طرحی جامع‌تر در اختیار زندگی بشر قرار می‌دهد؛ «بشر در مسیر تکاملی خود مانند قافله ای است که در راهی و به سوی مقصد معینی حرکت میکند، ولی راه را نمیداند. هر چند یک‌بار به کسی برخورد میکند که راه را میداند و با نشانی هایی که از او میگیرد، دهها کیلومتر راه را طی میکند تا میرسد به جایی که باز نیازمند راهنمای جدید است. با نشانی گرفتن از او افق دیگری برایش روشن میشود و دهها کیلومتر دیگر را با علاماتی که گرفته طی میکند تا تدریجاً خود قابلیت بیشتری برای فراگیری پیدا میکند و میرسد به شخصی که نقشه ی کلی راه را از او میگیرد و برای همیشه با در دست داشتن آن نقشه از راهنمای جدید بی نیاز میگردد.» (مطهری، مرتضی ، ختم نبوت، 18) اسلام یک دین جامع است که می‌تواند جوابگوی نیازهای دنیوی و اخروی انسان باشد؛ «اسلام ... مکتبی است جامع و واقع گرا، در اسلام به همه ی جوانب نیازهای انسانی، اعم از دنیایی یا آخرتی، جسمی یا روحی، عقلی و فکری و یا احساسی و عاطفی، فردی یا اجتماعی توجه شده است.» (مطهری، مرتضی، انسان و ایمان، 63) دین اسلام بخش‌های گوناگونی دارد که ساحت‌های مختلف زندگی انسان را پوشش می‌دهند. استاد مطهری آموزه‌های دینی را به سه بخش تقسیم میکند: أ. اصول عقاید، یعنی چیزهایی که وظیفه ی هر فرد کوشش درباره تحصیل عقیده درباره آن‌هاست.ب. اخلاقیات، یعنی خصلتهایی که وظیفه یک فرد مسلمان است که خویشتن را به آن خصلتها و خوبیها بیاراید و از اضداد آنها خویشتن را دور نگه دارد.ج. احکام، یعنی دستورهایی که مربوط به فعالیتهای خارجی و عینی انسان است؛ اعم از فعالیتهای معاشی و معادی دنیایی و آخرتی، فردی و اجتماعی. (مطهری، انسان و ایمان، 63) به این ترتیب دین اسلام تنها شامل مباحث خداشناسی و اخلاق نمی‌شود. احکام اسلامی حوزه‌ی فردی و اجتماعی انسانی را پوشش می‌دهد. توجه به این نکته ضروری است که توجه انبیاء به دنیا یک توجه اصیل نیست؛ در جهان بینی دینی دنیا به تنهایی نگریسته نمی‌شود. زندگی دنیوی در امتداد یک ابدیت نگریسته میشود. البته این زندگی کوتاه اهمیت بسزایی دارد چرا که برسازنده‌ی یک زندگی ابدی است. پیامبران به اصلاح اجتماع خود پرداخته‌اند تا بتوانند با شکل دهی یک جامعه توحیدی زندگی، انسان‌ها را به سعادت نزدیک کنند. مقالات گذشته:نیاز بشر به دین 1نیاز بشر به دین 2علیزادهبخش اعتقادات تبیانمنابع: 1. کشف المراد؛ شرح تجرید الاعتقاد، محمدبن محمد نصیرالدین طوسی، ابوالحسن شعرانی (مترجم)، حسن بن یوسف علامه حلی (شارح)، انتشارات هرمس، 1388.2. ابونصر محمد فارابی، اندیشههای اهل مدینه فاضله، ترجمه و تحشیه سید جعفر سجادی، تهران، انتشارات طهوری. 3. شهاب الدین سهروردی، مجموعه مصنفات، انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی. 4. مطهری، مرتضی ، انسان و ایمان، تهران، صدرا، 1372.5. مطهری، مرتضی ، ختم نبوت، تهران، صدرا، چاپ دهم، 1375.6. ابوعلی سینا، الاشارات و التنبیهات، انتشارات مطبوعات دینی.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 593]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها