واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: وجود تشکيکي قرآن
يكي از اصول مهم در حكمت متعاليه، موضوع اصالت وجود و بيان و اثبات حقيقت تشكيكي وجود ميباشد، منظور آنست كه وجود يك حقيقت بيشتر ندارد ولي داراي مراتب وجودي مختلف ميباشد و هر يك از اين مراتب، ماهيتي را بوجود ميآورد ولي در هستي مشترك ميباشد. اين نظر پيرامون هستي و وجود بيان شده است.بر اين اساس، مرحوم ملاصدرا معتقد است كه وجود قرآن بعنوان يك واقعيت عيني داراي يك حقيقت با مراتب مختلف ميباشد. او در اين باره ميگويد:فإنّ القرآن و إن كان حقيقة واحدة لكنه ذو مراتب و مواطن كثيرة في النزول1همانا قرآن، اگر چه حقيقت واحد است ولي در سير نزولي داراي مراتب و جايگاههاي زيادي است.قرآن و آيات نازل شده، در مقامي همان آيات كلامي خداوند است و نيز الفاظ شنيدني بوسيله گوشهاي حسي و يا آثار نوشته شده در مصاحف كه بوسيله چشمهاي حسي ديده ميشود. پس حقيقت قرآني يكي بيش نيست ولي مقامات و مشاهد آن مختلف و بيشمار ميباشد.در جاي ديگر ملاصدرا ميگويد:فكذلك القرآن حقيقة واحدة و له مراتب كثيرة2همچنين قرآن داراي حقيقت واحدي است كه مراتب زيادي دارد.بنابرين قرآن بعنوان يكي از موجودات عيني عالم هستي است كه داراي يك حقيقت ميباشد و در مراتب مختلف در سير نزولي آن وجودي بمقتضاي آن مرتبه داشته و نيز آثار وجودي در هر مرتبه را دارا است و بر خلاف آنچه متداول بين دانشمندان علوم قرآني و آگاهان به تاريخ قرآن است ملاصدرا اعتقاد دارد، قرآن داراي نامها و صفات بيشماري ميباشد و هر يك از آنها به مرتبهاي از حقيقت قرآن اشاره دارد.ملاصدرا (ره) پيرامون حقيقت قرآن و مراتب آن ميگويد:إنّ القران و الايات المنزلة هي بعينها آيات كلاميه في مقام و الفاظ مسموعة بهذه الاسماع الحسية او نقوش مكتوبة مبصرة في المصاحف بهذه الابصار الحسية فالحقيقة واحدة و المجالي متعددة و المشاهد مختلفة و المواطن كثيرة3قرآن و آيات نازل شده، در مقامي همان آيات كلامي خداوند است و نيز الفاظ شنيدني بوسيله گوشهاي حسي و يا آثار نوشته شده در مصاحف كه بوسيله چشمهاي حسي ديده ميشود. پس حقيقت قرآني يكي بيش نيست ولي مقامات و مشاهد آن مختلف و بيشمار ميباشد.بنابرين كلام الهي مانند حقيقت وجود داراي مراتب مختلف ميباشد كه در اصطلاح، وجود تشكيكي نام مينهند.پس حقيقت قرآن به الفاظ و عبارات خلاصه نميشود. بلكه مراتبي از قرآن با قلم اعلي همدوش است و برخي ديگر از آن بر قلب پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله نازل ميشود كه قرآن در اين باره ميگويد:نزل به الروح الامين علي قلبك4قرآن را روح الامين بر قلب تو نازل نمود.و برخي ديگر از مراتب قرآن بر زبان پيامبر گرامي صلي الله عليه و آله جاري ميشود.قرآن در اين باره ميگويد:فانما يسرناه بلسانك لتبشربه المتقين5همانا قرآن را بر زبان تو آسان نموديم تا بواسطه آن پرهيزگاران را بشارت دهي.و مراتبي از قرآن در قلوب مؤمنين جا ميگيرد و مرتبهاي از آن در «مابين الدفّتين» بصورت مكتوب ظاهر ميشود هر يك از اين مراتب جلوه خاصي از حقيقت قرآن را آشكار ميسازد.اين فراز را با حديث امام حسين عليه السلام تمام ميكنيم، امام درباره ابعاد مختلف قرآن و درك آن ميفرمايد:كتاب اللّه عزو جل علي اربعة اشياء علي العبارة و الاشارة و اللطائف و الحقايق فالعبارة للعوام و الاشارة للخواص و اللطائف للاولياء و الحقايق الانبياء6امام حسين عليه السلام فرمود: كتاب خداوند عزوجل بر چهار خصلت است: مقام عبارت، اشاره، لطائف و حقايق، كه عبارت قرآن براي عوام مردم و اشارات قرآني براي خواص و لطائف آن بر اولياء و دوستداران و حقايق آن براي پيامبران قابل درك ميباشد. نويسنده: ابوالقاسم نخوديان اصفهانيتنظيم: گروه دين و انديشه تبيان1 - همان، ص31. 2 - صدرالمتألهين، محمد بن ابراهيم شيرازي، تفسير القرآن الكريم، تصحيح محمد خواجوي، انتشارات بيدار، قم، سال 1366، ج6، ص22. 3 - الاسفار الاربعة، ج7، ص30. 4 - سوره شعراء، آيه 193. 5 - سوره مريم، آيه 98. 6 - مجلسي، بحارالانوار، ج92، ص20.1 - همان، ص31. 2 - صدرالمتألهين، محمد بن ابراهيم شيرازي، تفسير القرآن الكريم، تصحيح محمد خواجوي، انتشارات بيدار، قم، سال 1366، ج6، ص22. 3 - الاسفار الاربعة، ج7، ص30. 4 - سوره شعراء، آيه 193. 5 - سوره مريم، آيه 98. 6 - مجلسي، بحارالانوار، ج92، ص20.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 292]