واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: «شهرام جزايري»ها چگونه ساخته ميشوند؟
كتاب «سرطان اجتماعي فساد» نوشته فرامرز رفيعپور كه برنده جايزه رتبه اول جشنواره خوارزمي/فارابي شده است....
نویسنده : محدثه آهي*
كتاب «سرطان اجتماعي فساد» نوشته فرامرز رفيعپور كه برنده جايزه رتبه اول جشنواره خوارزمي/فارابي شده است داراي شش فصل اصلي و بيش از 35 زيرمجموعه جزئي است كه طي آن به موضوعاتي چون تعريف و تحديد فساد، پيشينه فساد، عوامل مؤثر در شكلگيري آن، شرايط خاص ايران، آيا در ايران فساد وجود دارد؟ و بررسي موردي شهرام جزايري و زمينههاي بروز فساد در اين مصداق ميپردازد. نگارنده در اين پژوهش به تشريح علل و عوامل شكلگيري فساد در سطح كلان، متوسط و خرد پرداخته است و در اين زمينه از نظريات و تئوريهاي دوركهايم، مرتون، ليون فستينگر، آموندلسن (تئوري توزيع مجدد فساد) و خانم روز آكرمن(عوامل مؤثر اقتصادي بر فساد) به صورت بسيار شسته رفته، شفاف و نظاممند بهره جسته است. در اين كتاب عوامل مؤثر بر فساد در قالب تئوريهاي زير بيان شده است: 1- عوامل مؤثر در سطح كلان از جمله تئوري دوركهايم و مرتون هر دو وجه مشتركي با هم دارند و آن بر پايه(توليد نياز و عدم ارضاي نياز) است. دوركهايم معتقد است فقرا با مشاهده وضعيت خوب ثروتمندان احساس نياز بيشتري پيدا ميكنند كه اين تئوري با نظر اتليون فستينگر تكميل ميشود. 2- عوامل مؤثر در سطح متوسط بر مبناي تئوري لويتدكه و شوايتزر كه نشان ميدهند انسانها بر اساس «تئوري گسترش عقلاني» تحت شرايطي كه فردگرايي و نفع فردي گسترش يابد و در محيطي كه تمايلات قومي و خاصگرا در مقابل تمايلات جمع گرايانه وجود داشته باشد، فساد بيشتر بهوجود ميآورند. نكته قابل توجه درباره اين كتاب بيان شفاف و كاربردي اين تئوريهاست. فصل جذاب مورد برگزيده فساد با اطلاعات دقيق درباره مورد «شهرام جزايري» است، اما نكته قابل توجه اين است كه نويسنده تحليلهاي لزوما دقيقي درباره مطالب و تئوريهاي كتاب ندارد و گاهي خطابه و نصيحت جاي تحليل تئوريها و وضع موجود را ميگيرد. به عنوان مثال در بررسي مورد شهرام جزايري براي اثبات اين فرض كه: «فعاليتهاي شهرام جزايري صرفاً با توجه به هوش و ذكاوت شخص او نبوده و يك مجموعه و تشكيلات سياسي، اعتقادي پشت او بوده و حتي اين فرض كه در بسياري از موارد حتي خود شهرام جزايري هم نميدانسته كه راه را براي او باز ميكردند و شهرام جزايري دچار اين توهم ميشده كه همه موفقيتهايش محصول هوش و تلاشهاي خودش است.» در انتهاي صفحه 143 و ابتداي صفحه 144 اينگونه مينويسد: «چنين طرحي نميتواند از دست يك نفر، مانند شهرام جزايري يا يك رئيس بانك يا يك نماينده مجلس، هرچند هم كه باهوش باشند، برآيد. به نظر ما كه عمري است با «مدلهاي پيچيده علمي بينالمللي عميق» كار ميكنيم و بخشي از آن هم در اين كار مشخص شده است اين پديده يك زمينه فكري و تئوريكي حساب شده قويتر، همراه با يك سازماندهي عميقتر از اين بايد داشته باشد.» در صورتي كه حتي اگر اين فرض هم درست باشد، دلايل و حتي تأييدي از اين دست نياز ندارد. فصلهاي ديگر اين كتاب به بررسي ميزان فساد به صورت نمونهاي، جدولي در «بخش خصوصي»، «بخشهاي دولتي: شهرداريها، گمرك و ماليات» و حتي سيستمهاي كنترلكننده از جمله پليس، كنترل گرانفروشي و قوهقضائيه پرداخته است. بر مبناي اين پژوهش مهمترين و معمولترين روش براي دريافتن اينكه در يك كشور چقدر فساد وجود دارد، بررسي نظرات «فسادِ ادراك شده توسط مردم» است. چنانكه ترسيمن نشان داده بين فساد ادراك شده و وجود فساد واقعي يك همبستگي معنادار و قوي وجود دارد. «سرطان اجتماعي فساد» در 208 صفحه، شمارگان 4هزار و 400 از سوي شركت سهامي انتشار عرضه شده است. نويسنده كتاب دكتر «فرامرز رفيع پور» استاد جامعهشناسي دانشگاه شهيد بهشتي و عضو پيوسته فرهنگستان علوم ايران است و از وي كتابهاي شاخصي نظير «توسعه و تضاد»، «آناتومي جامعه» و «موانع رشد علمي در ايران» از سوي همين ناشر به چاپ رسيده است. *دانشجوي دكتراي فلسفه
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۲ اسفند ۱۳۹۳ - ۱۵:۲۳
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 44]