تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820792673
اهداف بیداری اسلامی از منظر قرآن کریم
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
اهداف بیداری اسلامی از منظر قرآن کریم
این پژوهش کوشیده است با روش توصیفی و تحلیلی و به مدد قرآن به عنوان نخستین و مهم ترین منبع و آنگاه تفاسیر برتر و منابع دسته اول و مهم در این حوزه به بررسی و تبیین دیدگاه قرآن درباره اهداف بیداری اسلامی بپردازد.
بخش اول چکیده این پژوهش کوشیده است با روش توصیفی و تحلیلی و به مدد قرآن به عنوان نخستین و مهم ترین منبع و آنگاه تفاسیر برتر و منابع دسته اول و مهم در این حوزه به بررسی و تبیین دیدگاه قرآن درباره اهداف بیداری اسلامی بپردازد. نتیجه پژوهش دستیابی به یک هدف غایی، یعنی قرب الهی و انسان کامل شدن و چهار هدف میانی( واسطه ای) شامل استقلال سیاسی و رفع استعمار، تحقق دولت اسلامی، ثبات و بقای نظام اسلامی و ایجاد نظام عادلانه اسلامی است که امت مسلمان باید آنها را تحقق بخشد و آثار شرک در تمام این جنبه ها را بزداید و روح توحیدجویی و قرب به خدا را در تمام ارکان سیاسی و کارگزاران نظام، قانون مند و اجرایی سازد. واژگان کلیدی قرآن، اهداف، بیداری اسلامی، انسان کامل، دولت اسلامی. مقدمه بیداری اسلامی، یکی پس از دیگری کشورهای اسلامی تحت استبداد داخلی و سلطه ابرقدرت ها را درنوردیده و امید است این حرکت اسلام خواهانه و آزادی بخش نه تنها در تمام سرزمین های اسلامی بلکه به اقصی نقاط جهان پای گستراند و تمام مستضعفان را از یوغ زورمداران و صاحبان زر رهایی بخشد؛ اما این بیداری زمانی بر پایه های استوار و آهنینی استوار خواهد بود و امید گذرکردن از آسیب ها و دام های فراوان برایش متصور است که براساس اهداف راستین، آغاز و پیش رود. امام خمینی در میان ناباوری تمام ابرقدرت ها، انقلاب اسلامی ایران را در میان هزاران مشکل سهمگین به پیروزی رساند و نظام مترقی مردم سالاری دینی را بر اساس آموزه های قرآنی به ثمر رساند. اکنون این انقلاب و نظام، الگویی برای امت اسلامی شده است. راز پیروزی انقلاب و تداوم آن به بیداری اسلامی بلوغ یافته ایران اسلامی بازمی گردد که بر پایه دستورات قرآن بنیان نهاده شده است. امت بیدار شده اسلامی برای آغاز، تداوم و بهره برداری از نتایج آن نیازمند همان راه است. از سوی دیگر میزان پیشرفت و تحقق بیداری اسلامی، بر اساس سنجش میزان تحقق اهداف آن امکان پذیر است؛ یعنی میزان تحقق اهدافی که ذیل الگوی تحقق بیداری اسلامی در نظر گرفته شده می تواند نشان دهد که تا چه اندازه شاخص هایی که ذیل آن اهداف مطرح شده، رعایت و در بیداری اسلامی جامه عمل پوشیده است. امام صادق(علیه السلام) در هشداری نسبت به عمل بدون آگاهی و هدف می فرمایند: العامِلُ عَلی غَیر بَصیرَةٍ کَالسائِر علی غَیر الطریق لا یَزیدُهُ سُرْعَةُ السَّیر اِلّا بُعْداً. (کلینی، 1365: 8 / 230) عمل کننده بدون بصیرت مانند کسی است که به غیر مسیر درست حرکت می کند و سرعت حرکت جز به دور شدن او نمی افزاید. تبیین اهداف بیداری اسلامی از دیدگاه اسلام، به ویژه با تکیه بر قرآن می تواند مقدمه ای برای حضور فعال و مدبرانه و هدفمند امت اسلامی در عرصه قدرت و سیاست داخلی و بین المللی باشد. بنابراین، بررسی دقیق مباحث مربوط به هدف، باید در صدر مباحث قرار گیرد. پژوهش حاضر می کوشد اهداف بیداری اسلامی از دیدگاه قرآن مجید را بررسی، تبیین و به سامان رساند. بر این اساس، کشف و شناخت دقیق این اهداف و تبیین آنها از ضرورت های اساسی پژوهش است. این تحقیق از نوع کتابخانه ای است که به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام می گیرد؛ بدین گونه که دیدگاه های قرآن در خصوص اهداف بیداری اسلامی به مدد تفاسیر مهم و سایر منابع مهم و مورد نیاز، توصیف و مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرند. پرسش تحقیق نظر قرآن کریم درباره اهداف بیداری اسلامی چیست؟ اثری به طور مستقیم و جامع در مورد این بحث سامان نیافته است. از لحاظ تجزیه مفهومی، بیداری ضد خواب و به معنای حیات و زندگی است و نیز به معنای فعال شدن هوش به کار می رود. واژه اسلامی به مفهوم تبعیت و پیروی از آموزه های برترین دین الهی یعنی اسلام است. ازاین رو، بیداری اسلامی به حرکتی همگانی از امت مسلمان اطلاق می شود که برای حضور همه جانبه اسلام در تمام عرصه های فردی و اجتماعی مسلمانان صورت می گیرد. هدف در لغت به معنای نقطه بلند (ابن منظور، 1423: 9 / 346) و در اصطلاح به معنای وضع نهایی و مطلوبی است که فرد به صورت آگاهانه آن را مفید تشخیص داده و برای دستیابی به آن، دست به فعالیت های مناسب می زند. صاحب نظران در طراحی اهداف، اهداف را در دو بستر غایی و اهداف میانی (واسطه ای) بنیان می نهند. هدف نهایی {و غایی} به هدفی گفته می شود که همه فعالیت های انسان در جهت دستیابی به آن، سازمان دهی شده و انسان تمام تلاش خود را برای رسیدن به آن تنظیم و جهت دهی می کند، در صورتی که اهداف واسطه ای و مقدمی به اهدافی گفته می شود که دستیابی به هدف نهایی وابسته به تحقق آن اهداف و گذر از آن مراحل و منازل است. (حبیبی، 1385: 160 و 161) اهداف قرآن نیز با این دو دسته قابل بررسی هستند. ازاین رو، هدف نهایی قرآن باید در تمام حرکت ها و فعالیت های فردی و جمعی به عنوان یک هدف همیشگی در دستور کار باشد. در بیداری اسلامی نیز که حرکتی بسیار فراگیر و مهم است، باید این مهم رعایت شود. دیگر اهداف بیداری اسلامی نیز که با رویکرد سیاسی ـ اجتماعی سامان یافته اند از مباحث مهم در حرکت های حق طلبانه بشر در طول تاریخ به ویژه دوران معاصر بوده است که قرآن کریم نیز آنها را تأیید و پیگیری کرده است. هدف غایی در بیداری اسلامی هدف غایی در هر مکتبی، کمال مطلوب آدمی است و باید تمام فعالیت های او متأثر از آن باشد (بی نا، 1384: 2 / 30) و حقیقت بی نهایت و جامع تمام ارزش هاست. (همان: 33) از منظر قرآن، مقصد و هدف تمام نظام هستی خدا است. «أ لا إ لَی اللَّهِ تَصیرُ الأُمُورُ؛ آگاه باشید که همه چیز به سوی خدا باز می گردد». (شوری / 53) خداوند در عالم خلقت، نه تنها تمام هستی بلکه آفرینش آدمی را هم دارای هدف برمی شمارد: أفَحَسِبتُم انّما خَلَقناکُم عَبَثا وَ اِنَّکُم اِلَینا لا تُرجَعون. (شوری / 115) آیا پنداشتید که شما را بیهوده آفریده ایم و به سوی ما بازگردانیده نمی شوید؟ نه تنها بیداری اسلامی بلکه تمام حرکت های جامعه اسلامی باید به این سو باشد؛ در غیر این صورت از هدف واقعی باز خواهد ماند. قرآن کریم در آسیب شناسی فراموشی این هدف حیاتی می فرماید: وَ لا تَکُونُوا کَالَّذینَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنْساهُمْ أَنْفُسَهُمْ أُولئِکَ هُمُ الْفاسِقُونَ. (حشر / 19) و مانند کسانی مباشید که خدای را فراموش کردند و خدا خودشان را فراموششان ساخت. اینان همان فاسقانند. خدای متعال و [قرب به او] غایت و هدف است و چون غایت و هدف فراموش شود، انسان از حقیقت خود بیگانه می شود. (طباطبایی، 1374: 6 / 165) ریشه و اساس همه سرکشی ها و نابسامانی ها و تباه گری ها در اینجاست. هدف غایی جامعه و نظامی که خدا را فراموش کرده اند طبیعت و ماده است. سخن این گروه که از اعتقادشان بر می خیزد این است که «إ نْ هیَ إ لاَّ حَیاتُنَا الدُّنْیا نَمُوتُ وَ نَحْیا؛ مسلماً غیر از این زندگی ما چیزی در کار نیست، گروهی از ما می میریم و نسل دیگر جای ما را می گیرد». (مؤمنون / 37) این دیدگاه ناصحیح به انسان و هستی، آدمی را از رسیدن به اخلاق و انسانیت باز می دارد و او فقط سود خود و منافع خویش را پی می گیرد. پیام رهبران و مربیان این دیدگاه به جهانیان این است. خطرناک باش؛ چنان زندگی کن که گویی در حال جنگ هستی. آنکه می خواهد آفریننده باشد، نخست باید ویران کننده باشد. باید همه ارزش های کهن را درهم شکند. خدایان کهن مرده اند. دیگر خدایی در جهان نیست. فقط مرد برتر وجود دارد؛ اما مرد برتر ویران کننده است نه سازنده. (هنری، 1382: 409 و 410) بیداری اسلامی باید در عمل، کمال جویی و خداخواهی خویش را نشان دهد و این نیازمند آن است تا آدمی صفات الهی را در خود تجلی و ظهور بخشد. به عقیده شهید صدر «هدف از خلافت انسان آن است که بتواند شبیه ارزش هایی که در وجود خداوند متجلی است، در وجود خود به عنوان خلیفه خدا، تحقق بخشد؛ یعنی صفات خدا از عدالت، علم، قدرت، رحمتش بر مستضعفان، و انتقامش از جباران و مستکبران، و بخشش بی انتهایش، اینها همه در رفتار جامعه ای که «خلیفة الله» شده و در اهداف آن باید منعکس شود.» (صدر، 1399 ق: 75) ازاین رو، بیداری جویان مسلمان باید شرایط لازم را برای حرکت پیوسته و همیشگی به سوی این هدف مطلق فراهم سازند و مبارزات خود را نیز بر پایه استقرار خلافت الهی بنا نهند. تأکید قرآن بر خداخواهی و قرب به او از آن روست تا تمام فعالیت های حق طلبانه و از آن جمله بیداری اسلامی از هرگونه انحرافی در آغاز و در ادامه راه مصون ماند؛ زیرا خداپرستی از یک جهت یعنی خداگونه زیستن و در مسیر توحید حرکت کردن است. آنکه در برابر خداوند حکیم، عادل و مهربان تسلیم می شود و بندگی او را می پذیرد عالی ترین انگیزه های انسانی را بر وجود خود حاکم ساخته است. همان طور که می دانیم تقوا و تزکیه، نوع دوستی، عدالت خواهی و ایثار و از خود گذشتگی براساس خداشناسی عالی ترین هدف هایی هستند که نه تنها موجبات رشد و کمال انسان را در حیات فردی فراهم می سازد، بلکه باعث رشد حیات جمعی نیز می شود. آنکه به خدا می پیوندد از پلیدی ها، بیدادگری ها، هوا و هوس یا تمایلات بی ارزش و از خودخواهی ها خود را می رهاند. او تسلیم خدا می شود برای اینکه خود را از شر طاغوت ها و از نفوذ قدرت های اهریمنی آزاد سازد. (شریعتمداری، 1385: 238) پس هدف غایی و مطلوب بیداری اسلامی در نظر قرآن، رسیدن به قرب الهی و انسان کامل شدن است. لازمه این کار نیز تکوین نظامی است که در آن، مکتب الوهیت و ایده توحید تحقق یابد و انسان در آن نظام بتواند به تکامل برسد؛ از بند دنیا و نقایص خود خارج شود و زمینه برای حیات حقیقی و مستمر او ذیل ایده توحید فراهم شود. اهداف میانی (واسطه ای) بیداری اسلامی نقش هدف نهایی، تعیین جهت و مسیر است؛ اما تعیین چگونگی طی مسیر به عهده هدف نهایی نیست. این مهم با هدف واسطه ای است. هدف های واسطه ای مسیر حرکت را تا حدی مشخص تر و روشن تر می کنند و مجموعه ای را تشکیل می دهند که از به هم پیوستن آنها پیکره هدف نهایی ساخته می شود. (اعرافی، 1381: 39) اما بین این دو هدف باید همواره هماهنگی وجود داشته باشد و اهداف میانی اگر نتوانند رابطه لازم را با هدف غایی برقرار یا حفظ کنند، محصول نهایی خواه ناخواه با آرزوها و غایات تطبیق نمی کند. ازاین رو، اهداف میانی بیداری اسلامی در نظر قرآن کریم، در حقیقت خطوط اصلی نایل آمدن به هدف غایی است. شهید مطهری در کتاب «هدف زندگی» ضمن طرح اهداف حقیقی و خیالی زندگی به این نتیجه می رسد که آخرین هدف و آرمان اصلی در اسلام جز خدا چیز دیگری نیست (مطهری، 1360: 80) و سایر هدف ها زاییده این هدف (همان: 12) و هرکدام منزلی از منازل است نه سر منزل. (همان: 20) وظیفه بیداری اسلامی در این حرکت آن است تا در راستای هدف غایی، اهداف میانی شامل استقلال سیاسی و رفع استعمار، تحقق دولت اسلامی، ثبات و بقای نظام اسلامی و ایجاد نظام عادلانه اسلامی را توسط امت مسلمان تحقق بخشد و آثار شرک در تمام جنبه ها را بزداید و توحیدجویی و قرب به او را در تمام ارکان سیاسی و کارگزاران، قانون مند و اجرایی سازد. هرچند تمام این اهداف میانی مورد خواست تمام آزادی خواهان جهان است ولی قرآن به این اهداف اکتفا نمی کند و اهداف والاتری را ترسیم می کند. بیداری اسلامی در پی دستیابی به اهداف میانی ذیل است که انقلاب و نظام مقدس جمهوری اسلامی در این مسیر پیشتاز و گام های تحسین برانگیز و بلندی را پشت سر نهاده است: 1. استقلال سیاسی و دفع استعمار یکی از مهم ترین موضوعاتی که در عرصه حاکمیت سیاسی نظام بین الملل از دیرباز مطرح بوده مقوله استقلال و عدم وابستگی سیاسی حاکمیت ها و دولت ها است. استقلال و دفع استعمار و متجاوز یکی از اهداف مهم قیام های مردمی و جنگ های آزادی بخش مسلمانان و غیر مسلمانان بوده است و منشأ بسیاری از آلام و مشکلات برآمده از استعمار و دخالت های بیگانگان است. ازاین رو باید به عنوان یکی از اهداف بسیار مهم در بیداری اسلامی مطرح باشد و تا رفع و دفع هرگونه دخالت ادامه یابد تا مبادا با وجود خون های فراوان، انقلاب و ثمرات انقلاب را بار دیگر به نفع خویش مصادره کنند. همان اتفاقی که بیم آن در کشورهایی مانند مصر، تونس و لیبی می رود؛ اما انقلاب اسلامی ایران به رهبری ولی فقیه و اتحاد و پشتیبانی مردمی توانست ریشه های استعمار و وابستگی سیاسی به قدرت ها را از خود بزداید و پس از سی سال با وجود دسیسه های فراوان و سهمگین، راه توحید مداری ـ که یکی از مصادیق آن استقلال سیاسی و مبارزه با استعمار است ـ را تداوم بخشد. استقلال، همان آزادی اراده ملی برای اداره امور داخلی و خارجی خود از دست دیگران است که از خلال سازمان سیاسی دولت پدیدار می شود. (علی بابایی، 1365: 2 / 45 و 46) استقلال یکی از کارویژه های دولت ها است که از آن در فرهنگ علوم سیاسی به جدا بودن حاکمیت یک کشور از دیگر کشورها از انواع سلطه و سیادت خارجی یاد می شود. (آقابخشی، 1382: 154) تفرقه جهان اسلام و فرادستی غرب و استعمار بر مسلمانان و مستضعفان، همه حکایت از کاستی بیداری اسلامی در بین امت و دولت های مسلمان دارد، بنابراین از طریق بیداری اسلامی قرآنی می توان از استعمار و وابستگی رهایی یافت. در بیداری اسلامی قرآنی، یکی از اهداف مهم، استقلال امت اسلامی و قطع وابستگی به دیگر امت ها است. البته در مفهوم قرآن، مرزبندی بر پایه اعتقادات و جهان بینی می باشد و ما با مفهوم دولت قومی و یا ملی مواجه نیستیم. بنابراین، آنچه از استقلال سیاسی دولت اسلامی گفته می شود بر پایه مرزهای اعتقادی است. خداوند در آیات فراوانی به این استقلال امت مسلمان گوشزد کرده است: «لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرینَ عَلَی الْمُؤْمِنینَ سَبیلاً؛ خدا هرگز برای کافران نسبت به اهل ایمان راه تسلط باز نخواهد کرد». (نساء / 141) استقلال ملت ها و دولت های مسلمان از قاعده «نفی سبیل»(1) منتج می شود. بر اساس این آیه، خداوند در جهت همان هدف اصلی خلقت اجازه نداده است تا مسلمانان تحت سلطه و استعمار قرار گیرند و از رسیدن به هدف خلقت بازمانند. ازاین رو در بیداری اسلامی در راستای توحید عملی باید شعار لا اله الا الله را در تمام شئون سیاسی خود جاری ساخت. منشأ استقلال طلبی نه تنها در دین اسلام مطرح شده است بلکه بر اساس مبانی کرامت، عقلانیت، مساوات و آزادی، انسان ها حاضر به پذیرش دخالت یا نفوذ دیگران در سرنوشت خویش نیستند. قیام ها و انقلاب های استقلال طلبانه و آزادی خواهانه کشورها و ملت ها نیز مؤید آن است. مرحوم عمید زنجانی در کتاب فقه سیاسی درباره بایستگی برابری در روابط بین الملل می نویسد: همه انسان ها در آفرینش یکسان آفریده شده اند و این برابری، اساس روابط بین انسان ها را در سطح روابط اجتماعی و در مقیاس روابط بین المللی تشکیل می دهد. (عمید زنجانی، 1373: 3 / 443) قرآن کریم در آیات فراوان و در قالب های گوناگون، امت اسلامی را به استقلال و دفع تسلط دیگران فراخوانده است که از جمله آنها می توان به این آیات اشاره کرد: ـ حفظ عزت مسلمانان: نساء / 139، فاطر / 10 و منافقون / 8. ـ نفی سبیل: نساء / 141. ـ نپذیرفتن سلطه و سرپرستی کافران: مائده / 51 و 52. در بیداری اسلامی مبتنی بر قرآن، مسلمانان باید در تمام امور به خداوند متعال که سرچشمه همه چیز است و حاکمیت و سلطنت واقعی در دست اوست توکل کنند و از وابستگی به دیگران بپرهیزند؛ نتیجه افزون سازی فکری و عملی ایمان در سیاست خارجی، رشد روحیه استقلال طلبی و رفع سلطه قدرتمندان است. علامه طباطبایی در تشریح این رویکرد بیداری اسلامی قرآنی می نویسد: مراد از توکل چیزی است که شامل امور تشریعی و تکوینی (هر دو) می شود و یا حداقل مختص به امور تشریعی است. به این معنا که خدای تعالی مؤمنین را دستور داده، ... به هیچ وجه خود را مستقل ندانند و ... همچنان که دستورشان داده که او را در سنت اسباب و مسبباتی که در عالم جاری ساخته اطاعت کنند و ضمن آنکه بر طبق این سنت عمل می کنند، در عین حال آن اسباب و مسببات را تکیه گاه خود ننموده، برای آنها استقلال در تأثیر که همان ربوبیت است معتقد نشوند. (طباطبایی، 1374: 6 / 390) آیت الله جوادی آملی، تفاوت نظام های سیاسی توحیدی و مشرک را تفاوتی ماهوی و مبنایی می داند که سرچشمه استعمار و بهره کشی غرب است: نه تنها عقیده به توحید و شرک، مبانی نظری دارد، بلکه مبانی نظری در تمام شئونات عملی انسان جاری است و انسان، در هر جای شهر و جامعه و نیز جوامع و ملل بر مبنای همین عقاید با یکدیگر تعامل دارند. (جوادی آملی، 1387: 189) جامعه های به ظاهر مدنی دنیا که بشر امروزی به دام آنها گرفتار آمده اند یک اصل و هدف را مبنای زندگی اجتماعی قرار داده و آن را برای خود منشأ سعادت به شمار می آورند و آن بهره برداری از منافع و مزایای دنیوی و بهره کشی از طبقه ضعیف برای سود بیشتر است و آن عامل مهمی است که مایه هم آوایی و یکپارچگی آنان شده است. (همان: 188) هرگاه مردم از اصل فطری خود یعنی توحید الهی فاصله بگیرند، اعمال زشت و شنیع از آنان بدیهی خواهد بود. (همان: 189) قرآن کتاب عدالت است؛ ازاین رو حتی سلطه و تجاوز مسلمانان به سایرین را نیز نپذیرفته است. فَإ ن اعْتَزَلُوکُمْ فَلَمْ یُقاتِلُوکُمْ وَ أ لْقَوْا إ لَیْکُمُ السَّلَمَ فَما جَعَلَ اللَّهُ لَکُمْ عَلَیْهمْ سَبیلاً. (نساء / 90) پس هرگاه از جنگ با شما کناره گرفتند و تسلیم شدند در این صورت خدا برای شما راهی بر علیه آنها نگشوده (یعنی مال و جانشان را بر شما مباح نکرده) است. دلالت این آیه بر اینکه نفی سلطه گری مسلمانان نسبت به ملت های دیگر و به طریق اولی سلطه آنان به مسلمانان را گوشزد می کند، کم تر از آیه نفی سبیل نیست که بنابر تفسیر غالب بر نفی سلطه کفار نسبت به مسلمانان دلالت دارد. ازاین رو بر دولت اسلامی لازم است همان گونه که در حفظ استقلال خود می کوشد به استقلال همه ملت ها احترام بگذارد و تجاوز به آنان را از جانب هر دولتی بر نتابد. استقلال طلبی به معنای قطع روابط با سایر کشورها نیست و ارتباط باید معقول و به دور از خفت و سلطه پذیری باشد. ازاین رو باید از تندروی پرهیز کرد و اعتدال در ارتباط های سیاسی را رعایت کرد: «وَ کَذلِکَ جَعَلْناکُمْ أ مَّةً وَسَطاً؛ ما همچنان شما (مسلمانان) را امتی میانه قرار دادیم». (بقره / 143) آیت الله مکارم شیرازی براساس این آیه رعایت اعتدال را در تمام عرصه های زندگی مسلمانان لازم می داند و از نظر اجتماعی رعایت اعتدال را چنین توصیف می کند: معتدل از نظر اجتماعی، نه اطراف خود حصاری می کشند که از جهانیان به کلی جدا شوند و نه اصالت و استقلال خود را از دست می دهند که همچون غرب زدگان و شرق زدگان در این ملت و آن ملت ذوب شوند. (مکارم شیرازی، 1383: 1 / 487) بنابراین، قرآن کریم در عین توصیه به رعایت میانه روی در ارتباطات بین المللی با گوشزد کردن خطر سلطه گری غیر مسلمانان و استعمارگران و دستور به عدم سلطه پذیری، یکی از اهداف میانی بیداری اسلامی را قطع و دفع نفوذ آنان می داند. پی نوشت: [1]. «نفی سبیل» اصطلاح و اصلی سیاسی ـ اسلامی است که بر اساس آن، مسلمانان حق ندارند از هیچ راهی زمینه های تسلط کفار را بر امّت اسلامی فراهم آورند. منابع و مآخذ قرآن کریم، ترجمه مهدی الهی قمشه ای و محمدمهدی فولادوند.
آشوری، داریوش، 1373، دانشنامه علوم سیاسی (فرهنگ اصطلاحات و مکتب های سیاسی)، تهران، مروارید.
آقابخشی، علی اکبر، 1382، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، چاپار.
ابن منظور، محمد بن مکرم، 1423، لسان العرب، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
اعرافی، علی رضا، 1381، اهداف تربیت از دیدگاه اسلام، تهران، سمت.
امام خمینی، سیدروح الله، 1378، صحیفه انقلاب، قم، دفترحوزه علمیه قم.
ـــــــــــــــ ، 1373، ولایت فقیه، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(رحمه الله علیه).
بی نا، 1384، فلسفه تعلیم و تربیت، تهران، سمت.
جوادی آملی، عبدالله، 1387، جامعه در قرآن، قم، اسراء.
ـــــــــــــــ ، 1376، فطرت در قرآن، قم، اسراء.
ـــــــــــــــ ، 1385، صورت و سیرت انسان در قرآن، قم، اسراء.
حبیبی، رضا، 1385، «هدف غایی در تربیت اخلاقی»، راه تربیت (ویژه تربیت اخلاقی)، اول، پاییز 85.
سبحانی، جعفر، 1362، مبانی حکومت اسلامی، ترجمه ابوالفضل موقد، قم، کتابخانه امیرالمومنین(علیه السلام).
شریعتمداری، علی، 1385، اصول و فلسفه تعلیم و تربیت، تهران، امیرکبیر.
شلتوت، محمد، 1379، تفسیرالقران، ترجمه محمدرضا عطایی، تهران، المجمع العالمی للتقریب بین المذاهب الاسلامیه.
صدر، سیدمحمدباقر، 1399، خلافة الانسان و شهادة الانبیا، بیروت، دارالتعارف.
طباطبایی، سیدمحمدحسین، 1374، المیزان فی تفسیرالقران، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، ابوعلی فضل بن حسن، 1377، تفسیر جوامع الجامع، ترجمه احمد امیری شادمهری، مشهد، آستان قدس رضوی.
طوسی، محمد بن حسن، بی تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاءالتراث العربی.
عابدینی، احمد، 1383، فرزندان و مسئولیت پذیری اجتماعی ـ سیاسی، تهران، عابد.
علی آبادی، سیدمحمد، 1387، تفسیر قرآن مجید برگرفته از آثار امام خمینی(رحمه الله علیه)، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(رحمه الله علیه).
علی بابایی، غلام رضا، 1365، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، ویس.
عمیدزنجانی، عباسعلی، 1373، فقه سیاسی؛ نظام سیاسی و رهبری در اسلام، ج 3، تهران، امیرکبیر.
قائمی، علی، 1361، تربیت سیاسی کودک، تهران، شفق.
کلینی، محمد بن یعقوب، 1365، الکافی، تهران، دارالکتاب الاسلامیه.
مطهری، مرتضی، 1360، هدف زندگی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، 1383، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتاب الاسلامیه.
هنری، توماس، 1382، بزرگان فلسفه، ترجمه فریدون بدره ای، تهران، علمی و فرهنگی. محمدرضا یوسفی: دانشجوی دکترای قرآن و مدیریت. محمدعلی رضایی اصفهانی: دانشیار جامعه المصطفی(صلی الله علیه) العالمیه. فصلنامه علمی ـ پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی 33 ادامه دارد...
93/11/29 - 05:53
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 93]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها