تبلیغات
تبلیغات متنی
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1852259391
حکومت واحد جهانی از منظر ادیان و اسلام
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
حکومت واحد جهانی از منظر ادیان و اسلام
اصولاً رسیدن به نجات و کمال و عدالت فراگیر بدون یک نظام واحد هم‌گرا و یکسان، دشوار، بلکه چه بسا ناممکن می‌باشد. از همین روی ادیانی که خواهان موارد فوق هستند به دنبال یک نظم واحد و یک حکومت واحد جهانی هستند.
بخش اول چکیده این مقاله بر آن است تا به بحث آینده حکومت در نگاه ادیان ـ به ویژه اسلام ـ بپردازد. نگاه ادیان آسمانی همچون اسلام به آینده، مثبت و سرشار از امید است و این امیدواری، باعث تلاشی برای پاک زیستن و پاک کردن آلودگی‌ها از گیتی شده است. در این نوشتار، تلاش شده است ضمن بررسی دیدگاه ادیان دربارة آینده بشر، به کمک عقل و نقل و استقرا به مهدویّت و آینده بشر از جنبه حکومت نیز توجه شود. بحث حاضر در حوزه ادیان و دین شناسی مطرح شده است. کلید واژه‌ها: ادیان، اسلام، مهدویّت، حکومت واحد جهانی. مقدمه بحث حکومت واحد جهانی، با موضوعات گوناگونی عجین و مرتبط است؛ مانند موضوعات جهانی شدن یا جهانی سازی، آینده پژوهی از دید روایت وحی یا درایت عقل، مباحث آخرالزمان، امکان یا عدم امکان پیش-بینی آینده جهان، فلسفه تاریخ. در این نوشتار، تلاش می شود آینده تاریخ و بشر، در قالب یک حکومت واحد جهانی الهی از دیدگاه آموزه دینی ـ به خصوص اسلام ـ ترسیم گردد؛ یعنی یک نوع نگاه به آینده از دریچه تعالیم ادیان درباره منجی موعود، بدون این که به مشروح روش های دیگر آینده پژوهی پرداخته شود. برآیند چنین پژوهشی، اثبات و استقرار یک حکومت اخلاقی، کمال خواه، الهی ، انسانی و… است که بشر امروز را امیدوار و متحرک می‌کند. به نظر می رسد بحث از نوع حکومت بشر بر اساس متون دینی به ویژه آیات و روایات اسلامی ـ راهی مطمئن و نتیجه بخش است؛ چون اولاً به وحی مستند است و وحی هیچ‌گاه خطا نمی کند. ثانیاًَ تا امروز برخی پیش گویی ها به وقوع پیوسته و این راه، از آزمون، موفق به درآمده است.[1] یکی از مبانی مشترک میان ادیان در موضوع مهدویت، باور به یک حکومت واحد جهانی است. اثبات این امر، از دو راه ممکن است: الف. راه تحلیلی با تحلیل و بررسی مبانی مشترک ادیان، ضرورت حکومت واحد جهانی آشکار می‌شود. اگر از پیروان ادیان سؤال شود: امید به نجات در پرتو موعود و منجی چگونه محقق می شود؟ آیا این نجات و رهایی از نارسایی ها و بیداد و فساد، خودجوش و بدون رهبری و سازمان است؟ آیا اصولاً چنین چیزی امکان دارد؟ آیا کمال خواهی و عدالت خواهی که مبنای مشترک ادیان و مهم ترین ارمغان منجی موعود است، در فقدان یک تشکیلات و سازمان کارآمد میسر است؟ آیا کمال و عدالت بدون یک نیروی کمال خواه و عدالت خواه، ممکن است؟ در همه این موارد، پاسخ منفی است؛ چون اگر جامعه بشری بدون برنامه و رهبر الهی توان نجات کامل و نجات حقیقی را داشت، تاکنون چنین کرده بود یا در آینده نزدیک انجام می داد. این که هنوز نجات کامل را انتظار می کشد و آن‌را در سایه منجی موعود جست‌وجو می کند، گواه بر مطلب است. نیز منجی موعود بدون استمداد از نیروهای موفق وکارآمد و بدون ایجاد سازمان و تشکیلات منظم (حکومت) توان برقراری کمال و عدالت را ندارد. چون در هر برهه مخالفان و فاسدانی حضور دارند که مقابله با آنان در گرو حکومت و تشکیلات است. با یک تحلیل کوتاه و رویکرد سیاسی اجتماعی، ضرورت حکومت آن هم از نوع حکومت واحد و جهانی، برای تحقق آرمان های موعود ادیان، آشکار می شود. بهبودی حیات اجتماعی و آینده تاریخ و سامان یافتن سرنوشت انسان ها، از نظر بیشتر فلاسفه و سیاستمداران به دست خود انسان ها است. روند شکل گیری تاریخ و حکومت-ها یک امر قهری و اجباری نیست؛ بلکه در اختیار و اراده انسان ها است؛ لذا می توان گفت: همه پیروان ادیان و مکاتب که در انتظار منجی موعود و تحقق وعده ها هستند، باید دست به کار شوند. آغاز کار و تحقق آرمان ها، در سایه تحقق حکومت قدرتمند است؛ چون: 1. سیاست[2] یعنی علم و هنر راهبری یک دولت و در معنای عام، یعنی هر نوع روش اداره یا بهبودی امور شخصی یا اجتماع(آقابخشی، 1374: ص262). سیاست، یکی از حقایق اجتناب‌ناپذیر زندگی بشر است. انسان‌ها در هر لحظه از زمان، به نوعی با مسائل سیاسی درگیرند (رابرت دال، 1374: ص11). تنها از راه روند سیاسی است که انسان می تواند امیدوار باشد زندگی خود را بر پایه خرد و کمال مطلوب ها قرار دهد (عالم، 1379: ص24). 2. دولت چارچوبی از ارزش ها است که در درون آن زندگی جریان می یابد. و خود قدرت عمومی را در جهت تحقق آن ارزش ها به کار می برد (کارگر، 1383: 78). افراد، درون دولت زندگی می کنند و رشد و رفاه آنان، به دولت بستگی دارد. از نظر علمی مشکل می‌توان زندگی را بدون دولت تصور کرد (قاضی، 1372: ص177). دولت، تجلی و نتیجه قدرت ناشی از تشکّل سیاسی یک جامعه است که از عناصر مردم (ملت یا امت)، سرزمین (کشور و مملکت)، حکومت(سازمان و تشکیلات) و حاکمیت(اقتدار داخلی و خارجی) برخوردار است (عالم، همان: ص139؛ عمید زنجانی، 1377: ج1، ص70). نتیجه این دو امر ـ یعنی سیاست و تدبیر حیات انسان ها ـ با دولت و حکومت، پیوند ناگسستنی دارد. نجات و استقرار کمال و عدالت، مهم ترین ارمغان منجی موعود است که به برقراری حکومت نیاز دارد؛ از این رو، لازمه رسیدن به نجات فردی و اجتماعی، نجات کامل و نجات همگانی در گرو حضور رهبر و تشکیلات است و نیز لازمه تحقق کمال و عدالت، تشکیل یک نظام کارآمد و جهانی است؛ چون کمال و عدالت، جهانی است. ب. راه استقرایی مطالعه اهداف، ویژگی ها، برنامه ها و دیگر مناسبات منجی موعود در ادیان، نشان می دهد ظهور و پیروزی آن، با تشکیل حکومت همراه است. اخبار، نشانه ها و اوصافی که در ادیان برای منجی حکایت شده است، می رساند که تشکیل حکومت و سیطره بر اوضاع سیاسی، از لوازم کار منجی است. از این استقرا و بررسی سیره منجی موعود و برنامه های او که در ادیان و مکاتب نقل شده است، به خوبی می‌توان نتیجه گرفت که تشکیل حکومت، آن هم از نوع واحد و جهانی آن، از برنامه های اصلی منجی است. این امر، مورد پذیرش پیروان ادیان موجود و یکی از مبانی مشترک است. آیین زرتشت و حکومت واحد جهانی[3] طبق عقاید این دین، بعد از زرتشت، سه نجات دهنده به صورت پیاپی و هر کدام به فاصله یک هزار سال خواهند آمد. نخستین ایشان به نام اوشیدر[4] است که یک هزار سال بعد از زرتشت پدیدار گشت. دومین که اوشیدر ماه[5] نام داشت، دوهزار سال بعد از زرتشت به جهان آمد.سرانجام آخرین ایشان که سوشیانت[6] نام دارد، در پایان سه هزاره چهارم هزاره دوازدهم که آخرالزمان است، می‌آید و روزگار با او پایان می پذیرد (جان بی‌ناس، 1354: ص319). بر اساس منابع زرتشتیان تاریخ، به قول مشهور، دوازده هزاره است که به چهار تا سه هزاره تقسیم می‌شود. موعودهای سه‌گانه، در سه هزاره چهارم خواهند آمد؛ یعنی در هزاره دهم، اوشیدر، در هزاره یازدهم، اوشیدر ماه و در هزاره دوازدهم، سوشیانت خواهد آمد (شاکری، 1388: ص182-213). سوشیانت (نجات دهنده بزرگ) دین را به جهان رواج دهد و فقر و تنگدستی را ریشه کن سازد. ایزدان را از دست اهریمن نجات داده، مردم جهان را هم‌فکر و هم گفتار و هم کردار کند (کامل سلیمان، 1405: ص13). از این دیدگاه، آخرالزمان، یک دوره هزار ساله شکوهمند است؛ بر خلاف نظریه‌های بدبینانه که پایان تاریخ را تاریک و با تباهی می بینند. آخرالزمان، عصر دین و دین باوری است؛ چون سوشیانت دین را در جهان رواج می دهد و رواج جهانی، بدون فرمانروایی بر همه جهان و تشکیل حکومت جهانی ممکن نیست. ارمغان مهم این حکومت جهانی، رفاه عمومی و ریشه کنی فقر است. مسلماً چنین موهبتی بدون عدالت و دولت عدالت گستر، ممکن نیست. ارمغان مهم دیگر این حکومت، برقراری هم فکری و هم سخنی و هم دلی است. این ارمغان عالی ترین کمال برای بشریت است. آخرالزمان که عصر دینداری است، دارای دین واحد است؛ یعنی آنچه سوشیانت شایسته می داند، همان رایج می شود؛ پس جایی برای سکولاریزم (دین زدایی) و پلورالیزم(ادیان متعدد با تعدد صراط‌ها) نیست. در منابع مربوط به زرتشتیان، سخن از آخرین پیکار میان اهورامزدا و سپاهش با اهریمن و لشکریانش است که به پیروزی اهورامزدا می انجامد (جان بی‌ناس، همان، ص319). مسلم است جنگ و پیروزی بدون تشکیل سپاه کارآمد و تدبیر جامعه، بی معنا است. حفظ پیروزی، در گرو حکومت کارآمد است. در جای دیگر آمده است: اداره جهان، حکومت و رهبری آن، در دست سوشیانت خواهد بود. او که فرمانروایی «خونیره» را بر عهده دارد، با یاری شش یاور نزدیک خویش که افراد خاصی هستند، بر جهان حکمرانی خواهد کرد.[7] آیین هندو و حکومت واحد جهانی کلکی یا کلکین، منجی موعود هندوان چنان توصیف و معرفی شده که عهده داری حکومت و نوع حکومت جهانی، از برنامه های اصلاحی او است. دهمین و آخرین تنزل (اوتاره) ویشنو[8] که کلکی یا کلکین نام دارد، سوار بر اسبی سفید و با شمشیر آخته و شهابگون ظهور می کند، تا شرارت و ظلم را ریشه کن و عدالت و فضیلت را برقرار سازد. اسب سفید، نماد قدرت و فراگیری است. او یمه[9] یا مرگ را در هم می شکند و تار و مار می کند و بر همه نیروهای مخالف پیروز می شود (موحدیان، عطار، 1383: ش21). او کسی است که بر تمام نیروهای بشر پیروز می شود…. و زمین را به برهمنان می بخشد… همه اشقیای جهان، نابود خواهند شد (جلالی مقدم، 1381: ص293-294). از این اوصاف، به خوبی اصل حکومت و نوع آن در منجی موعود هندو نمایان است. بر خلاف ظاهر نژادمدارانه دین هندو، اندیشه موعودگرایی هندو به هیچ روی، قوم مدار نیست؛ بلکه کاملاًً جهان شمول است (موحدیان عطار، همان: ص117). در کتاب باسک، از کتب آسمانی هندوان، آمده است: «دور دنیا تمام شود به پادشاه عادلی در آخرالزمان که پیشوای ملائکه و پریان و آدمیان باشد و حق و راست با او باشد…» (صادقی، همان: ص246). در کتاب شاکمونی آمده است: پادشاهی و دولت دنیا به فرزند سید خلایق دو جهان «کشن» بزرگوار تمام شود. او کسی باشد که بر کوه های مشرق و مغرب دنیا حکم براند و فرمان کند. بر ابرها سوار شود، فرشتگان، کارکنان او باشند. جن و انس، در خدمت او باشند. از سودان که زیر خط استوا است، تا سرزمین تسعین که زیر قطب شمال است و ماورای بحار را صاحب شود و دین خدا یک دین شود… (صادقی، همان: ص242). آیین بودا و حکومت واحد جهانی آیین بودا، با وجود آن‌که به آداب و ریاضت های فردی توجه دارد و به مسائل اجتماعی و سیاسی کمتر می‌پردازد، دربارة پایان تاریخ و برقراری یک حکومت کارآمد، سخن و برنامه دارد. در دین بودا یک دور مکرر از انحطاط اخلاقی و باخیزش[10] وجود دارد. اسطوره با فرمانروایی به نام «دالهانمی»[11] آغاز می شود که بدون نیاز به زور و خشونت، به درستی و عدالت بر جهان حکم می راند؛ اما بین وارثان او در نسل سوم، جریان امور به نقص و اشتباه دچار می شود. فرمانروای این نسل، قانون و نظم را محفوظ نگه می دارد؛ اما دربارة انتقال ثروت به مستمندان کوتاهی می کند. به دنبال این امر، دزد و دزدی و در پی اعدام دزد، دروغ‌گویی و نهایتاً اعدام ها به خشونت متقابل دامن می زند و انحطاط اخلاقی و کاهش طول عمر به وجود می آید. این انحطاط، تا آن‌جا می رسد که طول عمر بشر، از هشتاد هزار سال به ده سال خواهد رسید و طعم های لذت بخش هم از بین خواهد رفت و در نهایت، حضیض ذلت فرا خواهد رسید. به مدت یک هفته هر کس برای دیگری به صورت حیوانی وحشی در خواهد آمد و به شکستن همدیگر دست خواهند زد. در این میان، عده ای که به کوه ها و جنگل ها پناه برده و مخفی شده‌اند و از ریشه گیاهان تغذیه کرده‌اند، پس از یک هفته از مخفی‌گاه‌ها بیرون می‌آیند و یک‌دیگر را در آغوش می کشند و به هم تبریک گفته، به پاس زنده ماندن، نغمه های شادی سر خواهند داد. و به یاد خواهند آورد که بر اثر شرارت و بدکاری دچار این امر شده بودند. لذا مصمم می شوند که از هر گونه کشتار و تبه کاری خودداری کنند. بدین ترتیب، تسلسل جهنمی به جهت مخالف می افتد و مردم دست از بدکاری بر می دارند. طول عمر، دوباره به هشتاد هزار سال قبلی می رسد و سن بلوغ به پانصدسالگی. در این زمان، بودایی به نام «منی یه» تولد یافته و به اشراق نایل می‌شود و پس از سیر و سلوک به نیروانا خواهد رسید. همچنین فرمانروای بزرگی در هند(بنارس که آن زمان به «کتومانی» شهرت خواهد داشت) حکومت خواهدکرد. این فرمانروا را با همان کلمات و عبارات توصیف خواهند کرد که در آغاز، فرمانروایی« دالهانمی» را وصف می‌کردند (آلن وین، 1374: ص232-235). در الهیات بودایی او را( منجی) یا بودای پنجم و آخرین بودا می دانند که هنوز نیامده و خواهد آمد، تا همگان را نجات دهد. برخی او را بودای هفتم نامند (لنگستر، 1383: ص222). آیین بودا هر چند به وظایف و اخلاق فردی توجه دارد، اصلاح نهایی را در گرو یک خیزش جمعی و یک حرکت حساب شده اجتماعی می بیند. این خیزش، ماهیت اصلاحی دارد و پس از فراگیری خشونت و ظلم، پا به میدان می‌گذارد. همزمان با این خیزش و نهضت اصلاحی، فرمانروا و رهبری پا به عرصه وجود می گذارد که مانند همان رهبر اولیه بودایی است (کامل و مطلوب). یهود و حکومت واحد جهانی منجی و موعود باوری در فرهنگ دینی یهود و مسیحیت، با موضوع حکومت و پادشاهی و قدرت سیاسی عجین شده است. واژه«مسیحا باوری» از کلمه«مسیح»[12] گرفته شده که ترجمه واژه عبری ماشیح[13] (تدهین شده) است و در اصل بر پادشاهی دلالت می کرد که سلطنت او با مراسم مسح با روغن مقدس اعلام می شد. در کتاب‌های مقدس یهودی(عهد عتیق) همیشه برای اشاره به پادشاه وقت بنی‌اسرائیل به کار رفته است (طالوت، داود و سلیمان)؛ اما در دوره بین دو عهد، این واژه به پادشاه آینده اطلاق می شد که انتظار می رفت پادشاهی بنی‌اسرائیل را اصلاح کند و مردم را از شر تمام شیاطین نجات دهد. یکی از اشکال امید به مسیح موعود در یهودیت این است: مسیح، فرزند داوود است. او با خرد و عدل، حکومت خواهد کرد. قدرت های بزرگ جهان را شکست خواهد داد، مردم را از قید حکومت بیگانه رها خواهد ساخت و سلطنتی جهانی وضع خواهد کرد که در آن، مردم در صلح و سعادت زندگی خواهند کرد (جندقی، 1381: ص265). جای دیگر، از میراث بردن منتظران عدل و پیروزی جهانی صالحان سخن می گوید: از وجود شیطان و اشرار، دلتنگ مباش که به زودی ریشه ظالمان بریده خواهد شد و منتظران عدل الهی، زمین را به میراث برند. و آنان که لعنت شده اند، پراکنده شوند و صالحان از مردم همان کسانی هستند که زمین را به میراث برند و تا فرجام حیات جهان، در آن زندگی کنند (مزامیر داود، 37: ص9). در کتاب تورات دربارة منجی آخرالزمان آمده است: … مسکینان را به عدالت داوری خواهد کرد و به جهت مظلومان زمین به راستی حکم خواهد کرد و جهان را به عصای دهان خویش زده، شریران را به نفخة لب های خود خواهد کشت؛ زیرا که جهان از معرفت خداوند پر خواهد بود؛ مثل آب‌هایی که دریا را می پوشاند (اشعیای نبی، 11: 1-10). از این عبارت نکات زیر به دست می آید: داوری عادلانه، بدون در دست داشتن حکومت ممکن نیست؛ حکم به راستی کردن، شامل مظلومان جهان است «جهان را به عصای خویش می زند و جهان از معرفت خدا پر خواهد شد»؛ یعنی برنامه او جهانی است و عدالت و داوری او، همراه معرفت خدایی است. در جای دیگری از تورات آمده است: «و یهوه )= خداوند( بر تمام زمین پادشاه خواهد بود. آن روز، یهوه واحد خواهد بود و اسم او واحد» (زکریای نبی، 14: 9-10). این فراز به خوبی دو نکته مهم را می رساند: دین واحد الهی، عالم‌گیر است؛ حکومت جهانی که از نوع حکومت الهی است. جایی برای حکومت اومانیستی، سکولاریستی، لیبرالیستی، کمونیستی و… نمی گذارد. در جای دیگر تورات آمده است: «و او (= منجی موعود) امت ها را داوری خواهد کرد و قوم های بسیاری را تنبیه خواهد کرد…) (اشعیای نبی، 2: 4و5). مسلماً داوری امت ها و تنبیه اقوام، بدون حکومت واحد ممکن نخواهد بود. در قسمت هایی از تورات، حوادث ظهور منجی، بسیار جالب بیان شده است: «و بسیاری از آنان که در خاک زمین خوابیده اند، بیدار خواهند شد؛ اما اینان برای حیات جاودانی و آنان برای خجالت و حقارت جاودانی» (دانیال نبی، 12: 2و3). این فقره، به خوبی از رجعت نیکان و بدان و فلسفه رجعت سخن می-گوید.در پایان کار، خداوند منتظران را وارث زمین معرفی می کند (مزامیر داوود، 37: 9 و10 و29 و30). قرآن مجید نیز از زبان حضرت موسی علیه السلام نقل می کند که به پرهیزکاران عاقبت به خیری و وراثت زمین را مژده می دهد: (قَالَ مُوسَی لِقَوْمِهِ اسْتَعِینُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُوا إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ یُورِثُهَا مَنْ یَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ) (اعراف، 128). کتاب اشعیای نبی، پس از بشارت بهروزی برای قوم خدا می گوید: زیرا فرزندی برای ما به دنیا آمده است؛ پسری برای ما بخشیده شده و بر ما سلطنت خواهد کرد. نام او عجیب، مشیر، خدای قدیر، پدر جاودانی و سرور سلامتی خواهد بود. او بر تخت پادشاهی داوود خواهد نشست و بر سرزمین او تا ابد سلطنت خواهد کرد. پایه حکومتش را بر عدل و انصاف استوار خواهد کرد و گسترش فرمانروایی صلح پرور او را انتهایی نخواهد بود. خداوند قادر متعال، چنین اراده فرموده است و این را انجام خواهد داد (اشعیای نبی، 9:1-7). در کتاب حزقیال نیز آمده است: «در زمان ماشیح، تمام شهرهای ویران شده، از نو آباد خواهد شد و در جهان، جایی ویرانه یافت نخواهد شد. حتی شهرهای سدوم و عمورا نیز آباد خواهد شد» (حزقیال، 47: 12). در فصل هفتم کتاب حیقوق نبی آمده است: «… و گرچه تاخیر کند، برایش منتظر باش؛ زیرا البته خواهد آمد و درنگ نخواهد کرد؛ بلکه جمیع امت ها را نزد خود جمع خواهد کرد و همه را برای خویش فراهم می سازد» (مکارم شیرازی، بی‌تا، ص55). در فصل دوم کتاب حکّای نبی آمده است: «تمام امم را به هیجان می‌آورم و مرغوب همگی طوایف خواهم آمد و پرکنم این خانه را از جلال، امر خدای لشکرهاست» (صادقی، همان: 338). منابع 1. آشتیانی، جلال الدین، تحقیقی در دین مسیح، تهران، نشر نگارش، چاپ دوم، 1379 ش. 2. آقابخشی، علی و…، فرهنگ علوم سیاسی، تهران، مرکز اطلاعات و مدارک، 1374ش. 3. آلن وین، لئوها واو، پیش‌گویی آینده، ترجمه ناصر موفقیان، تهران، نشر نی، 1374ش. 4. امامی کاشانی، محمد، نحوه نگرش مسیحیت به موضوع مهدویّت، رسالت، شماره 5420. 5. بحرانی، هاشم، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، مؤسسه بعثت، 1417ق. 6. بحرانی، هاشم، المحجّة فیما نزل فی القائم الحجّة، قم، 1398ق. 7. بی ناس، جان، تاریخ ادیان، ترجمه علی اصغر حکمت، تهران، نشر پیروز، چاپ سوم، 1354ش. 8. جلالی مقدم، مسعود، مقالات و بررسی ها، تهران، دانشکده الهیات دانشگاه تهران، سال 1381ش، دفتر71. 9. جندقی، بهروز، مهدویّت از دیدگاه دین پژوهان و اسلام شناسان غربی، انتظار موعود، سال دوم، 1381ش، شماره6، چاپ دوم. 10. جوویور، مری، درآمدی به مسیحیت، ترجمه حسین قنبری، قم، مرکز مطالعات ادیان و مذاهب، 1381ش. 11. جی گولد، استفان و…، سال 2000 (چهار گفتگو دربارة آخرالزمان)، ترجمه حسن مرتضوی، تهران، بهنام، چاپ اول، 1378ش. 12. حائری یزدی، علی، الزام الناصب فی اثبات الحجة الغائب، نشر اعلمی للمطبوعات، بیروت، 1404ق. 13. دال، رابرت، تجزیه و تحلیل جدید سیاست، ترجمه حسین ظفریان، تهران، نشر مترجم، 1364 ش. 14. راسل، برتراند، آیا بشر آینده دارد؟ ترجمه: م.منصور، تهران، مروارید، 1344ش. 15. روسو، ژان ژاک، قرارداد اجتماعی، ترجمه مرتضی کلانتریان، تهران، نشر آگاه، چاپ دوم، 1380ش. 16. شاکری، روح‌الله، منجی در ادیان، نشر بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف، قم، 1388ش. 17. شاملی، پیامبر اعظم از دیدگاه برخی از دانشمندان، ترجمه حسین مسعودی، معارف، شماره35، 1385ش. 18. شیخ صدوق، محمدبن علی بن بابویه، کمال الدین و تمام النعمه، تصحیح علی اکبر غفاری، تهران، نشر مکتبه الصدوق، 1390ق. 19. شیخ طوسی، محمد بن الحسن، الغیبة، قم، مؤسسه معارف اسلامی، 1411ق. 20. صادقی، محمد، بشارات عهدین، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1336ش. 21. صافی گلپایگانی، لطف‌الله، منتخب الاثر، قم، مؤسسه انتشاراتی حضرت معصومه علیها السلام، 1419ق. 22. طباطبائی، محمدحسین، شیعه در اسلام، قم، انتشارات اسلامی، 1374ش. 23. طباطبایی، محمدحسین، المیزان، بیروت، مؤسسه اعلمی، چاپ اول، 1411ق. 24. عالم، عبدالرحمن، بنیادهای علم سیاست، تهران، نشر نی، چاپ ششم، 1379ش. 25. عمید زنجانی، عباسعلی، فقه سیاسی، تهران، نشر امیرکبیر، 1377ش. 26. فلسفی، محمدتقی، حکومت جهانی امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف، تهران، بنیاد فرهنگی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف، چاپ دوم، 1379ش. 27. قاضی، ابوالفضل، حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، تهران، دانشگاه تهران، چاپ چهارم، 1372ش. 28. قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر قمی، تصحیح موسوی جزایری، بیروت،دارالسرور، 1411ق. 29. قندوزی حنفی، سلیمان بن ابراهیم، ینابیع الموده، تحقیق محمدمهدی خراسان، کاظمیه، دارالکتب العراقیه، 1385ق. 30. کارگر، رحیم، آینده جهان، قم، بنیاد فرهنگی امام مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف، 1383ش. 31. کامل، سلیمان، روزگار رهایی، ترجمه علی اکبر مهدی پور، تهران، نشر آفاق، سال 1405ق. 32. کویره، الکساندر، سیاست از نظر افلاطون، ترجمه حسین جهانبگلو، تهران، خوارزمی، 1360ش. 33. گریس، هال سل، تدارک جنگ بزرگ براساس پیشگویی‌های انبیای بنی اسرائیل، ترجمه خسرو اسلامی، تهران، نشر رسا، 1377ش. 34. لوئیس، لنکستر، میتریه موعود بودایی، علی اصغر شجاعی، هفت آسمان، سال ششم، بهار1383، شماره21. 35. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، 1404ق. 36. مطهری، مرتضی، قیام و انقلاب مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از دیدگاه فلسفه تاریخ، قم، صدرا، چاپ پانزدهم، 1374ش و مجموعه آثار، نشر صدرا، جلد دوم. 37. مکارم شیرازی، ناصر، مهدی انقلابی بزرگ، قم، انتشارات مطبوعاتی هدف، بی‌تا، بی‌جا. 38. موحدیان عطار، علی، گونه شناسی اندیشه مهدویّت ، هفت آسمان، سال ششم، بهار1383ش، شماره21. 39. نعمانی، ابوعبدالله محمدبن ابراهیم، الغیبة، تبریز، 1383ق. پی نوشت [1]. مانند: تحقق مفاد سوره کوثر،هفتاد وسه گروه شدن امت اسلام و... [2]. Politics. [3]. مشروح دیدگاه آیین زرتشت، در کتاب‌های این آیین قابل بررسی است. این‌جا فقط به بعد حکومتی و اداره اجتماعی آن می‌پردازیم. [4]. Aushetar. [5]. Aushetar mah. [6]. Saoshyan. [7]. یشت نوزدهم، بند 94؛ صادقی، بشارات عهدین، 1336: صص243-237-273 از منجی موعود به گونه‌ای سخن گفته که کاملا بر مهدی موعود اسلام مطابق است. [8]. Vishnu. [9]. Yama. [10]. Resurgence. [11]. Dalhanemi. [12]. Messiah. [13]. Mashiah. روح‌الله شاکری زواردهی منبع: ماهنامه انتظار موعود - شماره 29 ادامه دارد.......
93/06/03 - 02:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 117]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها