محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1852295372
تفسیر قرآن در دورة معاصر
واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
تفسیر قرآن در دورة معاصر
از ویژگىهاى تفسیر عصرى توجه مفسر به وحدت موضوعى قرآن کریم، وحدت موضوعى سورههاى قرآن، ارتباط سورهها و آیات، هدفدار بودن هر سوره از قرآن کریم و تقسیمبندى هر سوره به بخش‌هاى مختلف است.
بخش دوم و پایانی ویژگی‌هاى تفسیر در دوران معاصر عصر حاضر شاهد پیشرفت علوم طبیعی و انسانی، وجود بحران‌هاى معنوى، حضور دانشمندان مادى و تهاجم گسترده استعمارگران علیه مسلمانان بوده است.این مسائل و عوامل دیگر در تفاسیر این عصر موثر بوده، و موجب پیدایش برخی رویکردها و ویژگی‌های تفسیری شده است که نویسنده مقاله به برخی از آنها اشاره نکرد، مهم‌ترین ویژگی‌های تفسیر عصری عبارت‌اند از: 1. پاسخ‌گویى به مسائل و شبهات جدید آنچه در تفسیر عصرى اولویت دارد، طرح شفاف و روشن دیدگاه قرآن دربارة تحولات و دگرگونی‌هاى اجتماعی و پاسخ روز آمد به مسائل و شبهات عصرى است. مسائلی همچون حقوق بشر، آزادى اندیشه و بیان، حقوق زن و فیمینیسم، رابطه دین و حکومت با طرح سکولاریسم، حقوق اقلیت‌ها، روابط بین الملل و... نیازمند به پاسخ و باز اندیشى است که مفسران قرآن مىتوانند نقش مهمى را در این زمینه ایفا کنند و در جایگاه مراجع فکرى و دینى جوامع با توجه به توانایى و ایمان لازم، دیدگاه قرآن را در مسایل فوق به خوبى روشن کنند. از میان تفاسیر شیعى که به پاسخ‌گویى مسائل و شبهات عصرى پرداختهاند، مىتوان تفسیر المیزان از علامه طباطبایى، تفسیر نمونه از آیت الله مکارم شیرازى، الکاشف از محمدجواد مغنیه و تا حدودى تفسیر الفرقان از دکتر صادقى را نام برد. از اهل سنت نیز تفسیر المنیر از وهبه زحیلى، تفسیر شعراوى از محمد متولى شعراوى و تفسیر الحدیث از عزت دروزه قابل ذکر است. 2. عقل گرایى در تفسیر از مهم‌ترین نکات تفسیرى در قرن پانزده توجه به عقل و عقل گرایى است.در این که منظور از عقل گرایى در تفسیر چیست، دیدگاه‌هاى مختلف ارئه شده است. الف ـ عقل برهانى: بدین معنا که مطالب دینى با رویکرد اثباتى بر اساس دلایل عقلى و منطقى مطرح مىشود. آیة الله جوادى مىنویسد: منظور از عقل در اینجا «عقل برهانى» است که از مغالطه و وهم و تخیّل محفوظ باشد؛ یعنى عقلى که با اصول و علوم متعارف خویش اصل وجود مبدأ جهان و صفات و اسماى او را ثابت کرده است.)xvi(تفسیر تسنیم اثر عبداللَّه جوادى و المیزان از علامه طباطبایى و التحریر و التنویر از ابن عاشور و تفسیر القرآن الکریم، ملاصدرا از تفاسیر با رویکرد عقلی است. ب ـ عقل فطرى: ناصر مکارم شیرازی مىنویسد:منظور از تفسیر به عقل آن است که ما از قراین روشن عقلى که مورد قبول همه خردمندان براى فهم معانى الفاظ و جملهها از جمله قرآن و حدیث است، استمداد جوییم؛ برای مثال، هنگامى که گفته مىشود «یداللَّه فوق ایدیهم»)xvii( دست خدا بالاى دستهاى آن‌هاست، عقل در اینجا مىگوید: مسلّماً منظور از دست خدا عضو خاصى که داراى پنج انگشت است، نیست؛ زیرا خدا اصولاً جسم نیست... بلکه منظور از آن قدرت خداست که مافوق همهى قدرتهاست،)xviii( و به همین دلیل است که مفسران در عصر حاضر بسیارى از مسائل کلامى و فلسفى (مانند بحث جبر) را که محکوم عقل است، مردود مىدانند حتّى مفسّران عصرى اهل سنت از جمله شعراوى، مراغى، وهبه زحیلی و... با این که اشعرى مسلک هستند، اما برداشت جبر را از آیات قرآن مردود می‌شمارند. تفسیر القرآن و العقل از سید نورالدین حسینی عراقی، و تفسیر المنار از نمونه‌های این رویکرد است. 3. توجّه به بعد هدایتى و تربیتى قرآن قرآن کریم کتاب هدایت است: «هُدىً لِلنَّاس»)xix( و پایدارترین راه هدایت انسان را بیان کرده است.)xx( هدف خداوند نیز در این کتاب، هدایت، تربیت و سعادت ابدى انسان است.مفسر نیز باید بکوشد هدف الهى را تأمین کرده و انسان‌ها را ـ به ویژه انسان معاصر را ـ از بحرانها و دردهاى معنوى برهاند. این مهم در صورتى محقق مىشود که تفسیر، هدایت کننده و تربیت کننده باشد. در هر حال این وظیفه اساسى هر مفسر است. در میان تفاسیر گذشته شاید بتوان توجه به بعد هدایتى و تربیتی را در تفاسیر اشارى و عرفانى جستجو کرد؛ اما در عصر حاضر به علت گسترش بحران‌هاى انسان و جامعه موجود، غالب مفسران به این مسئله اهمیت داده و تمام تلاش خود را به هدایت جامعه و تذکرات برگرفته از قرآن کریم براى تربیت آن به کار مىبرند. در این جهت مىتوان از تفاسیر شیعه به تفسیر المیزان، نمونه، من هدى القرآن و ترجمه فارسى آن با نام تفسیر هدایت از سید محمدتقى مدرّسى، تفسیر روشن از حسن مصطفوى، تفسیر آسان از محمد جواد نجفى و جز این‌ها اشارت کرد. و از اهل سنت تفسیر المنیر از وهبه زحیلى، تفسیر شعراوى، تفسیر ایسرالتفاسیر از ابوبکر جزایرى، زهرة التفاسیر از محمد ابوزهرة و... را مىتوان نام برد. 4. گرایش اجتماعى در تفسیر یکى از ویژگىهاى تفسیر عصرى حاضر که از قرن چهارده آغاز شده است، تفسیر قرآن کریم با دید نیازهاى اجتماعى است که مفسر به نقل مطالب سلف که تنها متکى به روایات و اقوال صحابه و تابعان و لغت می‌باشد، اکتفا نمىکند، بلکه بر اساس نیازهاى جامعه معاصر خود مباحث مورد نیاز را مطرح و با استفاده از آموزههاى قرآن به حل مشکلات اجتماعى عصر خود مىپردازد و دین را به شکل جدیدى متناسب با زمان ارائه می‌دهد. مطالب تفسیر این نوع گرایش، برگرفته از قرآن با شیوهاى جذاب است تا مردم و جوانان را به سوى قرآن سوق داده، دانشهاى موجود و نیز سنتهاى اجتماعى را با قرآن تطبیق کند. امتیاز این گرایش آن است که مفسر خود را از مسائل خرافى، اوهام و افکار دور از ذهن مردم کنار مىگذارد و دیدگاه‌های معقول را در میان مردم رواج مىدهد و اعجازهایى نیز (مانند اعجاز علمى) براى قرآن اثبات و ثابت مىکند که قرآن براى هر زمانى کارساز و راهگشاى سعادت انسان است. در این گرایش مفسرانى مىتوانند قدم گذارند که در برابر سنت گرایان و سنتهاى موجود، تحولگرا باشند.)xxi( تفسیر فی ظلال القرآن، سید قطب و تفسیر نمونه، مکارم شیرازی و تفسیر من وحی القرآن، علامه فضل الله از این گونه تفسیر به شمار می‌آیند. 5. گرایش جهادى در تفسیر بر اساس نهضتهایى که در این قرن پدید آمده است؛ از جمله انقلاب جمهورى اسلامى ایران و قیام‌هاى دیگر در کشورهاى مختلف اسلامى و همچنین تهاجم استعمار و صهیونیست علیه مسلمانان در خاورمیانه، دانشمندان اسلامى به ویژه مفسران به بعد جهادى آیات قرآن توجه خاصّى کرده‌اند؛ مثلاً افرادى مانند علامه محمد جواد مغنیه در تفسیر الکاشف و المبین بسیارى از آیات جهاد را با مبارزه علیه صهیونیست‌ها و استعمارگران امروز منطبق مىدانند. 6. تفسیر موضوعى از ویژگىهاى تفسیر در عصر حاضر گسترش دامنه تفسیر موضوعى است. تفسیر موضوعى در متون سلف، سابقهاى دیرینه داشته و به زمان تألیف کتابهاى «آیات الاحکام» یعنی قرن دوم هجرى مىرسد؛ مانند احکام القرآن تألیف محمّد بن سائب کلبى، (متوفای 146 ق). در هر صورت شهید محمدباقر صدر بر آن است که تفسیر موضوعی برتر از تفسیر ترتیبی است چرا که می‌توان براساس آن دیدگاه جامع قرآن را در یک موضوع جستجو نموده و به نیازهای عصر پاسخ گفت و به همین جهت سنت‌های تاریخی و اجتماعی در قرآن کریم را ارائه می‌دهد. می‌توان کتب ذیل را معروفترین تفاسیر موضوعى دانست: پیام قرآن، در ده جلد، تألیف ناصر مکارم شیرازى و همکاران؛ منشور جاوید قرآن، در دوازده جلد، تألیف آیتاللَّه جعفر سبحانى؛ تفسیر موضوعى قرآن مجید، در چهارده جلد، تألیف عبدالله جوادى آملى؛ معارف قرآن، در سه جلد، تألیف محمّدتقى مصباح یزدى. تفسیر الموضوعی للقرآن الکریم، در دوازده جلد، تألیف سمیع عاطف الزین. سنت‌های تاریخی و اجتماعی در قرآن کریم، تألیف شهید صدر 7. تفسیر ساختارى قرآن کریم از ویژگىهاى تفسیر عصرى توجه مفسر به وحدت موضوعى قرآن کریم، وحدت موضوعى سورههاى قرآن، ارتباط سورهها و آیات، هدفدار بودن هر سوره از قرآن کریم و تقسیمبندى هر سوره به بخش‌هاى مختلف است.این مباحث در عصر حاضر شیوه‌ای جدید در تفسیر، مطرح شده است، به این صورت که با بررسى مجموعهاى از آیات قرآن روشن مىشود آیات مرتبط با هم داراى یک عنصر مشترک هستند که محور اصلى بحث را تشکیل می‌دهد. این نوع برداشت از قرآن در میان پیشینیان به صورت بسیار جزیى موجود بوده، ولی در عصر حاضر به صورت مستقل با عنوان «تفسیر ساختارى قرآن کریم» مطرح است. این نوع تفسیر نه تفسیر موضوعى است که مفسر با استفاده از آموزهها و آیات مختلف قرآن در جستجوى یک موضوع خاص باشد، و نه تفسیر ترتیبى است که از آغاز قرآن یا یک سوره را، به ترتیب آیات تفسیر کند. دکتر محمود بستانى به این شیوه در تفسیر با عنوان «المنهج البنائى فى التفسیر» پرداخته و تفسیرى را در پنج جلد با عنوان التفسیر البنایى للقران الکریم به رشته تحریر در آورده است.شاید در یک تعریف ساده بتوان گفت: تفسیر بنایى، سیر در متن قرآن در ضمن سوره و به دست آوردن یک هدف بر اساس بنای خاص لغوى است که در ارتباط بین نص آیات و موضوعات و عناصر آن شکل مىگیرد. بر این اساس، یک سوره از قرآن یک نص مرتبط با هم است که مقاطع، موضوعات، عناصر و ادوات آن با هم ارتباط کامل و هماهنگ دارند.)xxii( پی نوشتها: [xvi] . تسنیم، آیت الله جوادى آملى، ج 1 / 169 - 170. [xvii] . فتح / 10. [xviii] . مکارم شیرازى، ناصر، تفسر به رأى، ص 38. [xix] . بقره/ 185. [xx] . اسراء/ 9. [xxi] . علوی‌مهر، حسین، روشها و گرایشهاى تفسیرى، ص 343. [xxii] . بستانى، محمود، المنهج البنایى فى التفسیر، ص 13. نگارش: راترود ویلانت مترجم: دکتر محمدجواد اسکندرلو بررسی و نقد: دکتر حسین علوی‌مهر /عضو هیئت علمی مرکز جهانی علوم اسلامی منبع: مجله قرآن پژوهی خاورشناسان شماره 2 پایان متن/
93/06/02 - 00:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[مشاهده در: www.farsnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 34]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها