محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830115834
جهان‌بيني روشن به پديده‌هاي عالم پايه دين است
واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: جهان‌بيني روشن به پديده‌هاي عالم پايه دين است
نسبت‌شناسي ميان «علم و دين» از جمله مباحثي است كه ذهن بسياري از حكما و متفكرين معاصر را به خود درگير كرده است.
روشن است كه فهم اين نسبت بستگي مستقيم و مهمي به تعريف انجام شده از «دين» و «علم» خواهد داشت. در اين نوشتار بر آنيم تا با بررسي گذراي بيانات رهبر فرزانه انقلاب، نظر ايشان را پيرامون اين مهم بررسي كرده و پس از ارائه تعريف ايشان از «دين» و «علم» به نسبت‌شناسي اين دو پرداخته و ابعادي از اين مسئله را واكاوي نماييم. بخش اول:«دين» در كلام مقام معظم رهبري(مدظله العالي) هر انساني با كمي تأمل و واقع‌بيني در وجود خود، نياز به دين و پرستش معبودي كه همواره نظاره‌گر و مراقب او باشد را احساس مي‌كند و از آن دين انتظار هدايت به سمت تعالي انساني را دارد. برخي دين را فقط منحصر در اعمال و رفتاري كه معنويت و نشاط روحي را به دنبال دارد مي‌دانند و دين را به عنوان يك پشتوانه معنوي فردي كه فقط بايد در عبادتگاه‌ها آن را جست، ياد مي‌كنند. اكثر انسان‌ها حتي برخي از مسلمانان بر اين باورند كه دين مجموعه‌اي از بايدها و نبايدهاي اخلاقي و معنوي است كه خداوند براي سعادت اخروي انسان‌ها مقرر كرده و انسان را ملزم به رعايت آن نموده است؛ اما مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) به دين چنين نگاهي ندارند و اينگونه ديد را نسبت به اسلام و حتي هر دين ديگري دور از انصاف دانسته و ميفرمايند: عده‌اي از روي كج‌فهمي يا از روي غرض، اين طور وانمود مي‌كنند كه دين عبارت است از يك سلسله ممنوعيت‌ها و محدوديت‌ها؛ بكن، نكن، بخور، نخور... اين غيرمنصفانه‌ترين و عاميانه‌ترين نگاه نسبت به هر ديني، به‌خصوص دين اسلام است. معرفت روشن، شادابي ناشي از ايمان، حركت برخاسته از معرفت، به كار انداختن روح خردمندي و آن وقت جهان‌بيني روشن و شفاف نسبت به همه پديده‌هاي عالم؛ اين پايه دين است. (بيانات در ديدار جوانان استان اردبيل 05/05/1379) مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) همچنين در جايي ديگر دين را وراي دستورات الهي قلمداد كرده و بلكه آن را به عنوان محيطي كه انسان در آن توانايي رشد مي‌يابد معرفي مي‌كند و در اين رابطه ميفرمايند: دين، عبارت است از فضاي مطلوب زندگي بشري كه اگر بشر بخواهد زندگي مطلوب داشته باشد، بايد در اين فضا قرار گيرد. (بيانات در ديدار اعضاي كنگره اخلاق پزشكي، 21/4/1372) همچنين ايشان در جايي ديگر ميفرمايند: ما عبادات فردي، عبادات اجتماعي و عبادات سياسي داريم. (بيانات در ديدار علما، طلاب و اقشار مختلف مردم شهر مقدس قم 19/10/1375) همان گونه كه از اين سخن برداشت مي‌شود مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) اسلام را در تمامي مسائل زندگي جاري مي‌دانند و معتقدند كه حتي اعمال اجتماعي و سياسي انسان نيز ممكن است عبادت يا ترك عبادت و حتي گناه باشد؛ چنانچه كه به نظر ايشان اسلام فقط براي معنويت بخشي نيست و اسلام به تك تك امور مردم توجه داشته و براي آنان برنامه‌هايي دارد و همين مضمون را با بياني ديگر چنين مطرح ميفرمايند: اسلام براى رفاه مردم در كنار معنويت مردم به ميدان آمده است. (بيانات در چهاردهمين سالگرد رحلت حضرت امام(ره)14 /03/1382) البته بايد دانست كه اين جايگاه و منزلتي كه مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) براي دين اسلام در رابطه با بعد اجتماعي مطرح مي‌كنند هرگز به جهت كم اهميت كردن معنويت فردي نيست چراكه معنويت فردي است كه معنويت اجتماعي را شكل مي‌دهد و تأكيد ايشان بر ابعاد ديگر (غيراز بعد فردي) دين اسلام به جهت توجه دادن به اهميت آن ابعاد است كه گاهي از ديد بشريت مغفول مانده است. در انتها بايد خاطرنشان كرد كه دين در نگاه مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) اقيانوس بيكراني است كه تمامي آنچه را كه بشر چه در زمينه اخلاق فردي و چه در زمينه اخلاق اجتماعي و... بدان نياز دارد را در خود جاي داده و محيطي كاملاً غني و انسان‌پرور و جامعه‌ساز است. بخش دوم: علم در كلام مقام معظم رهبري(مد ظله العالي) يكي از عواملي كه نشان‌دهنده جايگاه علم در ديدگاه مقام معظم رهبري (مدظله العالي) مي‌باشد اين است كه ايشان آن را منحصر به دوره يا حد و ميزان خاصي نمي‌دانند و آن را امري جاري و پايان‌ناپذير در طول عمر مي‌شمارند و حد يقفي براي كسب علم و علم‌آموزي قائل نيستند؛ ايشان در اين باره ميفرمايند:... ياد گرفتن كه حد ندارد. و لو علامه دهر باشد، بايد ياد بگيرد... . اهل علم، اهل معرفت، اهل دانش و كسانى را كه طعم علم چشيدهاند، نمىشود از دانش جدا كرد. (بيانات در ديدار جمعي از معلمان و كارگران، 9/2/1371) از جمله موارد ديگري كه مي‌تواند بيانگر جايگاه رفيع علم نزد مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) باشد، اعتقاد ايشان نسبت به ارزش ذاتي عالم به سبب علمِ خود مي‌باشد و اينكه علم داراي ارزش ذاتي است لذا هر كس لباس علم را به تن كند، ارزشمند خواهد شد. ايشان در اين رابطه ميفرمايند: ... عالم و لو مورد انكار قرار بگيرد و علم او را كسى نشناسد، نفس دارا بودنِ اين علم، يك ارزش است. (بيانات در ديدار نخبگان استان كرمان، 14/2/1384). عامل ديگري كه سبب ارزشمند شدن علم مي‌شود، همراه بودن اقتدار با علم است؛ لذا هر جامعه‌اي كه به دنبال اقتدار و عزت مي‌باشد به ناچار بايد در راستاي كسب امتياز بيشتر علمي تلاش مضاعف نمايد. رهبر معظم انقلاب اسلامي (مد ظله العالي) نيز به اين مهم توجه داشته و در بياني ميفرمايند: رمز پيشرفت يك كشور، يعنى آن محور اصلى براى اقتدار يك كشور، پيشرفتِ همراه با اقتدار، علم است. (بيانات در ديدار جمعي از نخبگان علمي كشور، 12/8/1388). يكي از مهم‌ترين و بهترين راه‌ها براي رسيدن يك جامعه به آمال و خواسته‌هاي خود، رسيدن به برتري علمي مي‌باشد. مقام عظماي ولايت (مد ظله العالي) در همين رابطه ميفرمايند: هيچ كشورى ـ از جمله كشور ما نخواهد توانست به آرزوهاى ملى و بزرگ خود دست پيدا كند، مگر آنوقتى كه در مسابقه علمى بتواند يك جايگاه و رتبهاى پيدا كند. عقبماندگى علمى، حتماً عقبماندگى سياسى، اقتصادى و فرهنگى را به دنبال خود دارد. ( بيانات در ديدار گروه كثيري از جوانان استان اردبيل، 5/5/1379). اعتقاد مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) بر اين است كه جامعه اسلامي براي رسيدن به آرزوها و اهداف خود بايد به قله‌هاي علمي برسد، در واقع ايشان يكي از اهداف پيشرفت علمي را رسيدن به آرزوها و اهداف جامعه مي‌دانند و ايشان در رابطه با جايگاه علم معتقدند كه عقب‌ماندگي علمي، عقب‌ماندگي سياسي و اقتصادي را نيز در پي دارد؛ لذا بايد به علم بيش از هر مقوله ديگر توجه نمود. بخش سوم: روابط متقابل دين و علم در كلام مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) علم نيز مانند ساير پديده‌ها، پديده‌اي الهي است. اما شرافت اين پديده نسبت به ديگر موجودات به گونه‌اي است كه مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) از آن به عنوان يك موهبت الهي ياد كرده‌اند و از اين تعبير مي‌توان به عظمت مقام علم در جامعه اسلامي و دين مبين اسلام رسيد كه ايشان معتقدند حال كه علم در دين يك موهبت الهي است؛ پس نتيجه مي‌شود كه دين نه تنها با علم مخالفتي ندارد بلكه آن را به عنوان يك موهبت در اختيار انسان قرار داده است. ايشان در اين رابطه ميفرمايند: «علم براي يك جامعه انساني، يك موهبت الهي است.» (بيانات در ديدار نخبگان جوان دانشگاهي، 5/6/1387). معجزه پيامبر اسلام(ص) قرآن است كه كتابي سراسر معرفت و حكمت و معجزه‌اي علمي مي‌باشد و اين خود نشان از اهميت علم در اسلام دارد زيرا معجزه ديگر انبيا به صورت كتاب مدون نبوده و معجزاتي داشته‌اند كه مشاهده‌اي و وقوعي بوده است ولي بزرگ‌ترين معجزه پيامبر اسلام قرآن است كه يك معجزه علمي مي‌باشد. از سوي ديگر قرآن نيز سخن خود را با «خواندن»، «علم» و «كتابت» آغاز كرده و پيوسته مسلمانان را به تفكر و تدبر درهر آنچه آفريده شده است، فرامي‌خواند. در واقع اسلام از همان ابتدا به مسئله علم و دانش توجه نموده و هميشه بدان توصيه كرده تا از اين طريق راه سعادت را به انسان‌ها نشان دهد؛ چراكه رسالت اصلي پيامبر اكرم (مد ظله العالي) هدايت جامعه بشري به سمت رشد و كمال بوده است كه در همين راستا بايد برنامه‌هايي كه انسان را در وصول اين هدف ياري مي‌دهد ارائه نمايد؛ لذا يكي از مهم‌ترين ويژگي‌ها و برنامه‌هايي كه دين مبين اسلام از همان اوان ارائه رهنمودهاي خود، همواره به آن تأكيد و توصيه كرده علم و دانش بوده است. مقام معظم رهبري (مد ظله العالي) در رابطه با همين موضوع ميفرمايند: پيغمبر، انسان را به علم دعوت كرد. اولين آياتِ قرآن، تجليل از علم است: «إقرَأ بِإسمِ رَبكَ الَذِى خَلَقَ. خَلَقَ ألإنسَانَ مِن عَلَقِ. إقرَأ وَ رَبكَ الأكرَمَ. الذِى عَلَمَ بِالقَلَمِ» (علق، 4 ـ 1؛... ابتدا تعليم را مطرح كرد. دانش، وسيله نجات و رستگارى انسان است كه به زمان و مكانى خاص بستگى ندارد و مربوط به همه دوره‌هاى زندگى بشر است.) (بيانات در ديدار مسئولان و كارگزاران نظام در سالروز عيد سعيد مبعث، 2/7/1382) خداوند به اهميت و عظمت مقام علم توجه داشته و در قرآن به پيامبرش مي‌فرمايد: «قُل هَل يَستَوِي اَلذِينَ يَعلَمُونَ وَ اَلذِينَ لَايَعلَمُونَ...» «[اي پيامبر!] بگو: آيا كسي كه عالم است با كسي كه نمي‌داند برابر است.» (زمر، آيه 9). همان طور كه روشن است خداوند كريم در اين آيه با استفاده از پرسش انكاري مي‌خواهد به نوعي انسان‌ها را به علم‌آموزي دعوت كند و در حقيقت مي‌خواهد چنين القا كند كه اي مردم شما كه مي‌دانيد انسان عالم با انسان غير‌عالم يكسان نيست پس به سراغ علم و دانش بيشتر برويد تا با علم منزلت خود را ارتقا بخشيد و اين مطلب نشان از ارزش بي‌بديل علم در دين مبين اسلام دارد. مقام معظم رهبري(مدظله العالي) به نقش علم در جامعه اسلامي و همچنين ارتباط تنگاتنگ علم و دين و نيز تشويق و ترغيبِ دين به علم‌آموزي توجه داشته و در اين رابطه ميفرمايند: اگر مى‌بينيد جوان‌هاى ما در ميدان‌هاى علمى و عرصه‌هاى علمى به پيش مي‌تازند... اين به بركت همين اقل قليل اسلامى است كه ما در جامعه‌مان داريم. هر چه ما بتوانيم دامنه معرفت اسلامى، روحيه اسلامى و فهم اسلامى را توسعه بدهيم، اين دستاوردها بيشتر و بيشتر و بيشتر خواهد شد. (بيانات در ديدار قاريان شركت‌كننده در بيست و سومين مسابقات بين‌المللى قرآن، ۱۳۸۵/۰۷/۰۴) اينكه ايشان معتقدند اگر روحيه اسلامي در جامعه توسعه يابد به دنبالش روحيه علم‌آموزي نيز گسترش خواهد يافت، نشانگر اهميت ويژه علم و علم‌آموزي در اسلام است كه رشد آن نيز براي نشر دين مبين اسلام مؤثر و مفيد خواهد بود. مقام معظم رهبري(مدظله العالي) در سخني ديگر چنين ميفرمايند: روح دينى، با روح علمى اصلاً منافاتى ندارد بلكه روح دينى، كمك و پشتيبان روح علمى است. ( بيانات در ديدار اعضاي گروه دانش صداي جمهوري اسلامي ايران، 15/11/1370). ائمه معصومين(ع) در برخي از روايات كسب علم را حتي از طريق شاگردي كردن كافران خواستار شده‌اند. مقام معظم رهبري (مدظله العالي) در همين راستا يكي از اين روايات را مطرح كرده و ميفرمايند: «طَلَبُ العِلمِ فَرِيضَةٌ عَلَى كُلِ مُسلِمٍ وَ مُسلِمَهٍ»( كليني، پيشين، ج1، ص32). يا «مُؤمِن وَ مُؤمِنَة»؛... «اُطلُبُوا العِلمَ وَ لَو بِالصينِ»(عاملي، پيشين، ج27، ص27).... اين به خاطر همين است كه جامعه، بدون علم نخواهد توانست آرمانهاى خودش را بالا بياورد. (بيانات در ديدار رئيس‌جمهور و اعضاي هيئت دولت، 6/6/1385). مقام معظم رهبري(مدظله العالي) در رابطه با موضوع پيشرفت علمي معتقدند دين مبين اسلام از آن جهت به مسئله علم‌آموزي و توسعه و پيشرفت علمي توجه داشته و همواره بر آن تأكيد كرده است كه براي رسيدن به اهداف و مقاصدي كه اسلام براي جوامع اسلامي مد‌نظر دارد لازم و ضروري است. ايشان معتقدند اگر مسلمانان به دنبال نشر اسلام و هدايت ساير جوامع هستند يكي از دستاويزهاي مهم آنها بدون ترديد پيشرفت‌هاي علمي بي‌نظير آنهاست. از طرفي بايد دانست يكي از وظايف انبيا در اسلام تعليم مردم شناخته شده است و خداوند متعال آن را از وظايف و مسئوليت‌هاي مهم انبيا تلقي مي‌كند. مقام معظم رهبري(مدظله العالي) درباره اين مسئوليت سخني را از امام خميني(ره) ميفرمايند: «امام كه يك حكيم بود، گفتند:«معلمى شغل انبياست.» اين، خيلى حرف بزرگى است.»( همان). اينكه رهبر كبير انقلاب اسلامي(ره) و مقام معظم رهبري(مدظله العالي) تعليم را شغل انبيا و به عبارتي همان كار اصلي ايشان دانسته‌اند، نشان از اهميت يادگيري و ياددهي علم در دين مبين اسلام دارد كه وظيفه اصلي انبيا را انتشار علم در بين آحاد مردم مي‌داند. از سوي ديگر آنچه مي‌تواند ارتباط علم و دين را روشن كند اين سخن مقام معظم رهبري(مدظله العالي) است كه ميفرمايند: هرچه علم پيشرفت كند، پايه‌هاى ايمان دينى مستحكمتر خواهد شد. (بيانات در ديدار گروه كثيري از جوانان استان اردبيل، 5/5/1379). و همچنين ايشان در سخني ديگر روايتي را از امام‌علي(ع) نقل مي‌كنند كه نشان از ارتباط عميق دين و علم دارد كه اين روايت به شرح ذيل است: على بن ابيطالب(ع) دو جمله را خطاب به جوانان فرمود:«يَا مَعشَرَ الفَتيَانِ حُصنُوا اَعرَاضَكُم بِالاَدَبِ وَ دِينَكُم بِالعِلمِ»... دانش، دين را حفظ مىكند، اين منطق اسلام است.» (بيانات در ديدار دانشجويان و اساتيد دانشگا‌ه‌هاي استان كرمان، 19/2/1384). اينكه در اين كلام امام علي(ع) و همچنين مقام معظم رهبري(مدظله العالي) علم حافظ دين شناخته شده است نشان مي‌دهد نبايد بين اين دو با يكديگر هيچ گونه تنافي وجود داشته باشد. علم از آن جهت مي‌تواند حافظ دين باشد كه هرگاه انسان با علم خود به خدا برسد دين او مستحكم و اعتقاد او نسبت به خداي خود بيشتر خواهد شد و البته اين علم منحصر در علوم خاصي نيست. ارتباط دين مبين اسلام و علم فراتر از تصور انسان است چراكه اسلام نه تنها نسبت به علم و رشد علمي بي‌تفاوت نبوده بلكه همواره بدان توصيه كرده و حتي براي كسب آن ثواب و پاداش قرار داده است. مقام معظم رهبري(مدظله العالي) در اين رابطه ميفرمايند: يك دستاورد، ثواب الهى است. علمى كه ياد مىدهيد، هرچه مفيدتر باشد، ثواب آن بيشتر است. (بيانات در ديدار كارگران، فرهنگيان 13/2/1374). اين مطلب خود مي‌تواند مشوق مهمي در جهت پيشرفت علمي باشد كه نشان‌دهنده جايگاه والاي علم در اسلام مي‌باشد، چراكه در ازاي ياددهي علوم ثواب قرار داده شده است و آموزش همه علوم داراي اجر خواهد بود. با توجه به آيات ديگر قرآن كريم نيز مي‌توان به ارتباط عميق دين و علم پي برد و اينكه هيچ گونه تضادي بين آنان وجود ندارد، چراكه قرآن به علم در كنار تربيت نفس توجه داشته است و مقام معظم رهبري(مد ظله العالي)در اين رابطه ميفرمايند: «تزكيه در كنار تعليم است؛ «يُزَكيهِم وَ يُعَلمَهُمُ الكِتَابَ وَ الحِكمَه »(بقره، 129، جمعه، 2). ( بيانات در ديدار جمعي از مديران و مسئولان وزارت آموزش و پرورش، 26/4/1381). به طور كلي مقام معظم رهبري(مدظله العالي) دين مبين اسلام را فضايي كامل و سرشار از برنامه‌هاي مؤثر در جهت رشد مادي و معنوي بشريت مي‌داند كه هر آنچه بشر براي رشد و تكامل دنيوي و اخروي بدان نيازمند است در آن يافت مي‌شود. نگاه ايشان به علم به عنوان يك مقوله مهم و مؤثر در بين جوامع امروزي است كه نه تنها ايشان رابه علم‌آموزي ترغيب كرده بلكه در برخي موارد آن را از وظايف اساسي آحاد جامعه محسوب نموده‌اند. ايشان همچنين به رابطه علم با دين توجه داشته و اين رابطه را بسيار نيرومند دانسته و بر اين باورند كه علم و دين نه تنها تضاد ندارند بلكه هم‌افزايي داشته و دين جوامع بشري را به علم و علم انسان را به خدا دعوت مي‌كند، به گونه‌اي كه بسياري از جوامع انساني پيشرفت علمي خود را مديون انسان‌هاي با ايمان بوده و اولين عالمان، دينداران جوامع بودهاند و در حقيقت دين پشتيبان، همراه علم و مشوقِ علم‌آموزي است. مقام معظم رهبري(مدظله العالي) معتقدند اگر جامعه اسلامي از جهت رشد علمي به نقطه مطلوب خود نرسيده است به دليل عدم‌عمل به دستورات دين مبين اسلام است چراكه اسلام همواره از همان ابتداي ظهور خود به آموختن علم دعوت كرده است ولي چون برخي مسلمانان تقوا و ورع از خداوند نداشتند به دستورات او نيز بي‌اعتنا بودهاند، لذا زنجيره علم‌آموزي دچار گسستگي شده است. اين بيانات و اعتقادات مقام معظم رهبري(مدظله العالي) نشان از اهميت علم در دين مبين اسلام از ديدگاه ايشان دارد كه سبب توصيه‌هاي فراوان ايشان نسبت به علم و علم‌آموزي شده است.
نویسنده : حسن پرواز
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۳۱ تير ۱۳۹۳ - ۱۵:۲۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[مشاهده در: www.javanonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 57]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها