تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1836983842
فقهاء و کتب فقهي شيعه
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
فقهاء و کتب فقهي شيعه منبع:سايت حوزه آغاز تدوين و تعليم فقه در ميان شيعيان را ميتوان درست بعد از رحلت پيامبر اکرم (ص) دانست، و در زمان امام باقر و امام صادق عليهما السلام به اوج شکوفايي خود رسيده، و بعد از آن تا به امروز همچنان داراي رونق و گسترش است. گوشههائي از حيات فقهي شيعه را در کتاب «موسوعه طبقات الفقهاء» بيان کرديم. روش تدوين و تاليف کتب فقهي شيعه با يک نظر کلي ميتوان گفت فقهاء شيعه سه روش براي تدوين فقه بکار بردهاند الف) تدوين فقه از طريق بيان روايات همراه با ذکر اسانيد اين روش در زمان ائمه عليهم السلام مخصوصا زمان امام باقر (ع) و امام صادق (ع) تا اواسط قرن سوم ادامه داشت، در اين روش فقه بصورت بيان روايات معصومين (ع) همراه با اسانيد بوده است و اجتهاد در اين دوره در واقع بمعناي تمييز روايت صحيح از غير صحيح، و تبويب احاديث بر اساس ابواب فقه بوده است. ـ بعضي از کتب فقهي که به اين روش تدوين شدهاند عبارتند از: 1ـ کتاب «الصلاة» تاليف «حريز بن عبدالله سجستاني» از فقهاء اواخر قرن دوم. نجاشي درباره اين کتاب ميگويد: «کتاب بزرگي است که منبع فقهي براي شيعيان آن دوره بوده است و بزرگاني از فقهاء شيعه مثل «حماد بن عيسي جهمي» (119ـ209 ه) تمامي آن را از حفظ داشتند. (نجاشي، رجال 1/340 رقم 373) 2ـ کتاب «يوم و ليله» تاليف «يونس بن عبدالرحمن موسي ال يقطين» (متوفاي 208 ه) از بزرگان شيعه که امام رضا (ع) او را در علم و فتوي به مردم معرفي مينمود ابو هاشم داود بن قاسم جعفري ميگويد: کتاب «يوم و ليله» يونس را خدمت امام ابي محمد عسگري (ع) عرضه نمودم امام (ع) فرمود: خداوند براي هر حرفي از اين کتاب نوري به او (يونس) داده است. يونس بن عبدالرحمن بيش از 30 کتاب تاليف نموده است. (نجاشي، رجال 2/420 فهرست، شيخ، 211 رقم 820) ب) تدوين متون فقهي بدون ذکر اسانيداين روش در قرن چهارم بروز و ظهور داشته است؛ در اين روش مسائل و احکام فرعي به لفظ خود احاديث بوده هر چند اسانيد و ناقلين احاديث ذکر نميشد ـ نمونههايي از کتب فقهي اين روش: 1ـ کتاب «الفقه الرضوي» در مورد مؤلف او ترديد وجود دارد که آيا «محمد بن علي شلمغاني» معروف به «ابن ابي العزاقر» (مقتول در سال 322 ه) است، يا «علي بن حسين بن بابويه قمي» پدر شيخ صدوق (متوفاي 329 ه) است. علي اي حال مولف اين کتاب با آشنائي به متون روايات و مطلق و مقيده و عام و خاص آن، فروعات فقهي را عينا به لفظ روايات آورده بدون اينکه بيان کند اينها همان احاديث هستند 2ـ کتاب «مقنع» تاليف شيخ صدوق «محمد بن علي بن حسين بن بابويه قمي» (306ـ381) شيخ صدوق نزديک به دويست تاليف در حديث، فقه و کلام دارد. 3ـ کتاب «النهايه» تاليف «محمد بن حسن بن علي طوسي» (385ـ460 ه) شيخ طوسي رهبر شيعيان عصر خود و جانشين «سيد مرتضي» و موسس حوزه علميه نجف اشرف و داراي تاليفات زيادي در حديث، فقه، کلام و ادعيه است. شهرت شيخ طوسي نياز به تعريف ندارد. ج) روش نو در بيان مسائل فقهياز قرن چهارم و پنجم به جهت پديد آمدن حوادث جديد و فقدان نص صريح در اين موارد، فقها تلاش کردند تا فقه را به روش استنباطي تدوين نمايند يعني اولا قواعد کلي را از روايات بدست آورند و ثانيا فروعات جزئي را از آنها استنباط و استخراج کنند. نمونههايي از کتب فقهي اين روش 1ـ کتاب «المتمسک بحبل ال الرسول» تاليف «حسن بن علي بن ابي عقيل عماني» (متوفاي حوالي 329ه). ظاهرا اين کتاب تا قرن هشتم موجود بوده، چون «علامه حلي» آراء و نظرات او را در کتاب «مختلف الشيعه» نقل ميکند. 2ـ کتاب «تهذيب الشيعه لاحکام الشريعة» تاليف «محمد بن احمد بن جنيد ابي علي اسکافي» (متوفاي 381 ه). شيخ طوسي در تمجيد از اين کتاب ميگويد: «کتاب عظيمي است و مشتمل بر بيست جزء است» نجاشي در مورد مقام و منزلت مؤلف ميگويد: «او از اصحاب اماميه، ثقه جليل القدر و داراي مصنفات زيادي است. تا اينجا روشهاي سه گانه در تدوين فقه شيعه را بيان کرديم. اکنون نمونههائي از جوامع و متون فقهي از قرن چهارم تا قرن چهاردهم را بطور اجمال معرفي ميکنيم. نمونههائي از جوامع فقهي شيعه1ـ کتاب «مبسوط» تاليف شيخ الطائفه «ابي جعفر محمد بن حسن بن علي طوسي» (385ـ460) اين کتاب در واقع رد ايرادات بر فقه شيعه است که ميگويند: «فقه شيعه بلحاظ اينکه قياس و استحسان و ساير ظنون را حجت نميداند، لذا توان استنباط احکام غير منصوصه را ندارد و فقه غير اجتهادي است و فقط نقل روايات است». شيخ در اين کتاب اولا: اثبات ميکند نصوص شيعه در احکام فقهي از نصوص اهل سنت بيشتر است و ثانيا از همين نصوص ميتوان احکام غير منصوصه را استنباط نمود بدون اينکه احتياجي به معيارهايي که هيچ دليل شرعي بر حجيت آنها نداريم، داشته باشيم و لذا شيخ متعرض متفرعات زيادي که در نصوص نيامده ميشود. اين کتاب در 8 جلد به چاپ رسيده است. 2ـ کتاب «مهذب» تاليف «سعد الدين ابي القاسم عبد العزيز بن براج طرابلسي» (400ـ481 ه) . مولف، اين کتاب را بعد از اينکه ساليان درازي در منصب قضاوت بوده تاليف نمود؛ و لذا مشتمل بر مسائلي است که خودش در ايام قضاوت بدان مبتلي بوده است. اين کتاب در دو جلد به چاپ رسيده است. 3ـ کتاب «غنية النزوع الي علمي الاصول و الفروع» تاليف «سيد حمزة بن علي بن زهره حلبي» (511ـ585). مباحث اين کتاب بر حول سه محور است: الف): «فقه اکبر» که مسائل مهم کلامي را مطرح ميکند. ب) «اصول فقه» قواعد اصولي که از آنها احکام شرعيه استنباط ميشود. ج) «فروع» و از اين جهت يک دوره فقه استدلالي مشتمل بر تمام ابواب فقه است. اين کتاب اخيرا با مقدمهاي از آيت الله سبحاني چاپ شده است. 4ـ کتاب «السرائر الحاوي لتحرير الفتاوي» تاليف «ابي جعفر محمد بن منصور بن احمد بن ادريس حلي» (543ـ598ه). اهميت اين کتاب در باز نمودن باب اجتهاد است که بعد از شيخ طوسي تا زمان مؤلف تقريبا بسته بوده است. ابن ادريس فقهاي جديدي را در حرکت فقهي اجتهادي به روي فقها گشوده است . 5ـ کتاب «المعتبر» تاليف «محقق نجم الدين جعفر بن حسن» معروف به «محقق حلي» (607ـ676) . اين کتاب از تعمق، دقت نظر و قوت استدلال خوبي برخوردار است. گرچه تمام ابواب فقه را ندارد و تا کتاب حج جلوتر نرفته است. 6ـ «تذکرة الفقهاء» تاليف «حسن بن يوسف بن مطهر اسدي حلي» معروف به «علامه حلي» (648ـ726) . مؤلف اين کتاب، دورههاي فقهي بزرگي نوشته، مهمترين آنها از نظر استدلال و بحث همين کتاب است، آنچه امروزه از اين کتاب به دستمان رسيده تا اواخر کتاب نکاح است. و حقيقتا ثروت علمي فقهي غني هست و مثل آن در متقدمين و متاخرين ديده نشده است، اين کتاب به روش فقه مقارن نگارش يافته است. 7ـ «مسالک الافهام في شرح شرايع الاسلام» تاليف «زين الدين الجبعي العاملي» معروف به «شهيد ثاني» (911ـ966). اين کتاب شرح کتاب «شرايع الاسلام» محقق حلي است. از ويژگيهاي اين کتاب دقت همراه با اختصار آن است. و نشان دهنده اطلاعات گسترده، مؤلف از علوم اسلامي بخصوص حديث، رجال، هيئت و رياضيات است، و اگر بگوئيم مثل اين کتاب هنوز تاليف نشده است غلو نکردهايم. و اخيرا در 20 جلد به چاپ رسيده است. 8ـ کتاب «مجمع الفائده و البرهان» تاليف «احمد بن محمد اردبيلي» معروف به «مقدس اردبيلي» (متوفاي 993 ه). از ويژگيهاي اين کتاب، طرح نظرات جديد و خدشه در بعضي اجماعات و اسانيد بعضي روايات است. و اخيرا در 14 جلد چاپ شده است تصنيف ديگر مؤلف کتاب «زبدة البيان في تفسير آيات الاحکام» است. 9ـ کتاب «کشف اللثام عن قواعد الاحکام» تاليف «بهاء الدين محمد بن حسن اصفهاني» مشهور به «فاضل هندي» (1062ـ1137). صاحب جواهر عنايت خاصي به اين کتاب داشته و مورد اعتمادش بوده است. 10ـ کتاب «الحدائق الناظره في احکام العترة الطاهرة» تاليف فقيه محدث شيخ «يوسف بحراني» (1107ـ1186) کتاب جامع و مبسوطي است و مشتمل بر آراء و اقوال و دلائل اصولي و جميع احاديث وارده از پيامبر (ص) و ائمه عليهم السلام است. ولي مؤلف تا کتاب طلاق بيشتر بحث نکرده است. اين کتاب در 25 جلد چاپ شده است. 11ـ کتاب «رياض المسائل في بيان الاحکام بالدلائل» مشهور به «شرح کبير» تاليف «سيد علي بن محمد علي طباطبائي حائري» (1161ـ1231). که شرح مزجي بر «المختصر» و متين، دقيق و مورد توجه فقهاست. 12ـ کتاب «مستند الشيعه لاحکام الشريعه» تاليف «احمد بن محمد مهدي نراقي» (1185ـ1265) . امتياز اين کتاب در دقت زياد، اسلوب بديع، بيان تعارض آراء همراه با نقد و ابرام و عبارت مختصر است. مباحث قبله وارث اين کتاب نشان دهنده تبحر مؤلف در فلکيات و رياضيات است. سيد محمد کاظم يزدي طباطبائي صاحب کتاب «عروة الوثقي» به اين کتاب عنايت داشته و شاگردانش را نيز سفارش ميکرده که به آن رجوع داشته باشند. 13ـ کتاب «جواهر الکلام في شرح شرايع الاسلام» تاليف فقيه بزرگ «شيخ محمد حسن نجفي» (1200ـ1266) ، که يک دوره کامل فقه استدلالي است، و پر است از تحقيقات و فروعات نادر، و يکي از مهمترين کتب مرجع فقهاء متاخرين است بطوريکه هيچ عالم فقيه بي نياز از آن نيست، و اخيرا در 43 جلد به چاپ رسيده است. 14ـ کتاب «مصباح الفقيه» تاليف «شيخ رضا همداني» (متوفاي 1322 ه). بيان روان همراه با دقت و تعمق از ويژگيهاي آن است. هر چند فقط مشتمل بر مباحث طهارت، نماز، زکات، صوم و رهن است. نمونههايي از کتبي که متون درسي فقه را تشکيل دادهاند1ـ «النهايه» تاليف «شيخ طوسي محمد بن حسن طوسي» ، که تا عصر محقق حلي يعني تقريبا سه قرن محور تدريس و شروح و تعاليق بوده است. 2ـ «شرايع الاسلام في مسائل الحلال و الحرام» تاليف محقق حلي (602ـ676) کتاب جالبي است که به زبانهاي مختلف هم ترجمه شده است، و بهترين متن فقهي شيعه است. مؤلف در اين کتاب قدرت بيان و مهارت در تعبير و تبويب خود را نشان ميدهد. تاليف ديگر مؤلف «المختصر النافع» است که خلاصه کتاب «شرايع الاسلام» است که مورد توجه فقهاء قرار گرفته و بر آن شروحي نوشتهاند. از جمله: شاگرد مؤلف «محقق آبي» که شرحش به نام «کاشف الرموز» است. و ديگري شرح فقيه معاصر سيد احمد خوانساري (1309ـ1405 ه) به نام «جامع المدارک» است. 3ـ «تبصرة المتعلمين» تاليف «حسن بن يوسف بن مطهر اسدي». 4ـ «اللمعه الدمشقيه» تاليف شهيد سعيد «محمد بن مکي بن محمد بن حامد بن احمد الدمشقي النبطي العاملي» (734ـ786). اين کتاب همراه شرحش که شهيد ثاني تاليف نموده به نام «الروضه البهيه في شرح اللمعه الدمشقيه» و اخيرا در ده جلد به چاپ رسيده از کتابهاي درسي حوزههاي علميه شيعه است .
#دین و اندیشه#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 774]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها