واضح آرشیو وب فارسی:مهر:
معرفی کتاب «تحریر ایقاظ النائمین» اثر آیت الله جوادی آملی
شناسهٔ خبر: 3892138 - دوشنبه ۱۱ بهمن ۱۳۹۵ - ۱۶:۲۳
دین و اندیشه > اندیشمندان
.jwplayer{ display: inline-block; } ایقاظ النائمین که نتائج مهم ترین تأملات فلسفی عرفانی صدرالدین شیرازی (قدس سره) است تلاشی است در جهت تعالی فلسفه از یک سو و تجلّی عرفان از سوی دیگر. به گزارش خبرگزاری مهر به نقل از پایگاه اطلاع رسانی اسراء؛ به مناسبت برگزاری همایش کتاب سال حوزه و برگزیده شدن کتاب «تحریر ایقاظ النائمین» اثر آیت الله جوادی آملی در این همایش، معرفی اجمالی این کتاب ارزشمند را از نظر می گذرانیم؛ ایقاظ النائمین که نتائج مهم ترین تأملات فلسفی عرفانی صدرالدین شیرازی (قدس سره) است تلاشی است در جهت تعالی فلسفه از یک سو و تجلّی عرفان از سوی دیگر. او در این کتاب فلسفه را به حضرت عرفان آورده و از سنجش عرفان به میزان حکمت متعالیه باک نداشته است. در باور صدرالمتالّهین این هر دو دانش استوار در بسیاری از موارد با یکدیگر هم افق می شوند و امکان فهم فلسفی حقایق عرفانی براستی فراهم می گردد. توانمندی و هنر استاد آیت الله جوادی آملی در این اثر گرانبار، تحریر و آزاد سازی مباحث این دو رشته دانش است که ضمن حفظ مبانی و چارچوب هر یک از فلسفه و عرفان، مقصد اصلی کتاب را آشکار می سازد که همانا توجّه دادن به جنبه های نظری و عملی عرفان فیلسوفانه و نیز نگرش توحیدی ناب و زیستی بر مبنای توحید است. آیت الله جوادی آملی که خود پیمایشگر این طریق و همسفر این رفیق است، با منظری عرفانی و با زبانی برهانی این دیباچهٔ توحید را بر کرانه اندیشه و ساحل مکاشفه نشانید و با جمع سالم عقل و نقل و شهود در پرتو وحی قرآن و سنت ولایی حضرات معصومان(ع) راه مستقرّی را نشان داد و این نیز از برکات الهی و فیوضات ربانی است که در عصر کنونی ـ عصر پراکندگی مکاتیب و سردرگمی مذاهب ـ نصیب اهل معرفت و ارباب خرد و حکمت گشته است. در ادمه به برخی از ویژگی های این کتاب گرانقدر اشاره می شود: الف. زبان اثر کنونی، زبان تحلیلی است و هدف از نوشتن به این زبان بیش و پیش از هر چیز این است که جای هیچ ابهام و مجال هیچ اجمال باقی نماند. در رسیدن به این هدف کوشش شده است اولاً همهٔ مفاهیم اصلی دستکم یک بار در این اثر به روشنی بیان شوند؛ ثانیاً مدعیات اصلی به دقت از یکدیگر جدا شوند و البته بر هر یک از آنها استدلالی ترتیب داده شود؛ و ثالثاً در بیان مباحث ترتیب منطقی رعایت شود؛ ب. کتاب ایقاظ النائمین بخشهای گوناگونی دارد که هر یک با عنوانهایی چون «تنبیه»، «اشعار» و «تسجیل» خوانده شده است. برای هر یک از این بخشهای متن ساختار ویژهای پیشنهاد، و مباحث هر بخش در آن ساختار تنظیم شده است. به همین دلیل، در بیشتر موارد، هر بخش از متن در چند مقام و هر مقام در چند مطلب و هر مطلب در چند نکته تنظیم شده و سامان یافته است؛ ج. در پارهای موارد فهم مباحث ایقاظ النائمین به بیان پیشزمینههای فلسفی یا عرفانی و اشاره به مبانی حِکمی و معرفتی نیاز داشته است. در این موارد استاد(دامظله) مباحثی از این نوع را به این اثر افزودهاند؛ د. بیشتر مصادر ایقاظ النائمین موضوع تحقیق جداگانهای بودهاند. دو گروه اصلی مصادر عبارتاند از: ۱. مصادر نقل قولهای مستقیم: صدرالمتألهین در ایقاظ النائمین به سخنانی از فیلسوفان و عارفان متقدم استناد کرده و مشخصاً عبارات آنان را آورده است، و در بسیاری موارد نیز از آنان نام میبَرد. محض نمونه، او از ابنعربی، علاءالدوله سمنانی، عارف سهروردی، عارف شبستری، صدرالدین قونوی و دیگران عباراتی را به نقل قول مستقیم میآورد. اگر نگوییم همه، بیشتر عبارتهای این فیلسوفان و عارفان متقدم به مصادر اصلی ارجاع داده شدهاند، و فهرست مشخصات کتابشناختی نسخهٔ مورد استفاده در این اثر در کتابنامهٔ پایانی آمده است؛ ۲. مصادر متن ایقاظ النائمین: حجم درخوری از عبارتهای صدرالمتألهین در متن ایقاظ النائمین از آثار دیگری به آن راه یافته و او بدون هیچ اشارهای به مصادر اصلی، آن عبارتها را در متن خود اشراب کرده است. از باب نمونه، گاهی یک بند کامل از شرح قیصری بر فصوص الحکم و همچنین شرح او بر تائیهٔ ابن فارض و یا عبارتهای بسیاری از تفسیر نیشابوری (البته گاه با اندکی تصرف) به متن راه یافته است. مصادر این عبارتها در بیشتر موارد پیدا شده و در پانوشتها یا در متن اثر کنونی درج گردیده است؛ هـ. در تحقیق منابع روایی روش متفاوت اما نسبتاً دقیقتری به کار گرفته شده است. شیوهٔ مرسوم در تنظیم دیگر آثار استاد(دامظله) و تحقیق در منابع روایی این بوده است که حدیث یا روایت در یکی از منابع روایی شیعه (و گاه منابع روایی اهل تسنن) پیدا، و به همان مصدر مورد نظر ارجاع داده شود. اما در این اثر ارجاع به مصادر به شیوهٔ توضیحی مبنا قرار گرفته است. در این شیوه هر توضیح لازم در خصوص مصادر و متن روایت مورد توجه است. بر این اساس، اولاً به تفاوت متن روایات و احادیث با آنچه در متن ایقاظ النائمین یا در اثر کنونی آمده است، حتی اگر تفاوت در یک کلمه باشد، اشاره شده است؛ و ثانیاً ترتیب تاریخی در منابع روایی، کانون توجه قرار گرفته است، و بنابراین کتاب شریف بحار الانوار منبع روایی درجهٔ اول به شمار نیامده است و تنها در مواردی مستقیماً به آن ارجاع داده شده است که روایت یا حدیث در هیچ منبع روایی دیگری یافت نشده باشد، و نیز روایت یا حدیث ابتدا در یکی از مصادر اولیه، مانند المحاسن، بصائر الدرجات، الکافی، التوحید، الخصال و الاختصاص پیدا شده و سپس به همان سند به بحار الانوار ارجاع داده میشود. البته نهج البلاغه از این قاعده مستثنا بوده و در همهٔ موارد منبع درجهٔ اول به شمار آمده است؛ و ثالثاً بعضی توضیحهای لازم دربارهٔ روایت یا حدیث افزوده شده است، و از باب نمونه، گاهی به تصحیف در متن توجه داده شده است؛ و رابعاً اگر حدیث یا روایت در منابع شیعی یافت نشده باشد، در مواردی به منابع اهل سنت نیز ارجاع داده شده است؛ و. در نوشتههای عرفانی یا آثار حِکمی بعضی کلمات و عبارات مشهور شدهاند و معمولاً به آنها اشاره یا استناد میشود. این کلمات و عبارات رایج، در منابع گوناگون جستوجو شده است و احیاناً به آن منابع، به ترتیب اهمیت، ارجاع داده شده است. نکتهٔ بااهمیت در شیوهٔ ارجاع مزبور این است که کاربرد آن کلمات و عبارات رایج در سیاقهایی متفاوت بیشتر معرفی شده است. مزیت این نوع جستوجو در منابع عرفانی این است که ارجاع نادرست یا نامتناسب این کلمات و عبارات را در بعضی سیاقهای دیگر باز مینمایاند؛ ز. مطالب پانوشتها (و نه لزوماً تحقیق در باب مصادر) در بیشتر موارد از استاد(دامظله) است و تنها به دلیل رعایت پیوستگی متن به پانوشت منتقل شده است. این کتاب برای نخستین بار در سال ۱۳۹۴ در ۱۰۶۴ صفحه با قطع وزیری در تیراژ ۳۰۰۰ جلد توسط مرکز بین المللی نشر اسراء چاپ و در اختیار علاقمندان قرار گرفت. علاقمندان می توانند برای تهیه این کتاب و سایر آثار مکتوب و دیجیتال حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی به سایت مرکز بین المللی نشر اسراء، به آدرس http://nashresra.ir مراجعه کنند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 97]