تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1817072710
ابزارهای زبانی ما مناسب برای تحلیل‌های اجتماعی یا سیاسی نیستند
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: مجید دهقان:
ابزارهای زبانی ما مناسب برای تحلیل‌های اجتماعی یا سیاسی نیستند
شناسهٔ خبر: 3821944 - شنبه ۲۲ آبان ۱۳۹۵ - ۱۴:۲۶
دین و اندیشه > همایش ها و میزگردها
.jwplayer{ display: inline-block; } عضو هیئت علمی مرکز مطالعات زن در نشست علمی «معرفی کتاب قرآن و زبان جنسیت» گفت: ابزارهای زبانی ما مناسب برای تحلیل‌های اجتماعی یا سیاسی نیستند. به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از مرکز روابط عمومی دانشگاه ادیان و مذاهب، مجید دهقان با حضور در دانشگاه، در نشست علمی «معرفی کتاب قرآن و زبان جنسیت» که به قلم وی به تحریر درآمده است، به گفت‌وگو پرداخت. وی در ابتدای سخنان خود به مبحث روش‌شناسی در پژوهش خود پرداخت و گفت: از میان روش‌های مختلف در پژوهش در علوم انسانی، پس از بررسی نقاط ضعف و قوت آن‌ها و میزان کاربردشان در متون دینی، روش تحلیل گفتمان را انتخاب کردم. این در حالی است که در سنت علمی خودمان، پژوهش‌ها روش‌مند نیست. اما به هر حال روش تحلیل گفتمان قرابت بیشتری با کار من داشت. مجید دهقان در ادامه گفت: از این روش در زبان‌شناسی نیز استفاده می‌شود و سنت دیرینه‌ای به شمار می‌رود. بر این اساس، روش گفتمان را انتخاب کردم که به محقق قدرت تحلیل زبان با توجه به سازوکار اجتماعی را می‌دهد. این روش به محقق این قدرت تحلیل را می‌دهد که مثلاً وقتی پیامبر(ص) مکه را فتح و قدرت اجتماعی پیدا کرد و سران قریش باید به پیامبر آن حضرت اقرار می‌کردند و از لحاظ اجتماعی این ذلت را بپذیرند، این ابزار زبانی چگونه با این‌ها برخورد می‌کند و آن‌ها را تحقیر و حذف یا جذب در یک هویت جدید می‌کند. البته یک انتقاد به این روش وارد است و آن هم این که در این روش تمرکز بر روی مقولات زبان‌شناختی است و از مقولات زبان‌شناختی می‌خواهند به مقولات اجتماعی برسند. این عضو هیئت علمی مرکز مطالعات زن افزود: «فرکلاف» می‌گوید باید متن را در سه لایه بررسی کرد. لایه اول بررسی‌های متنی است. یعنی با استفاده از ابزارهای زبانی بگویید این متن می‌خواهد چه بگوید. لایه دیگر، لایه میدان اجتماعی است. ما یک میدان اجتماعی بزرگ‌تری داریم مثل میدان اجتماعی تعارض اصلاح‌طلبان و اصولگرایان؛ مثل تحول جزیره العرب بعد از رحلت پیامبر. این اتفاقات می‌تواند سیاسی، اجتماعی یا فرهنگی باشد. در این میدان‌ها اتفاقاتی غیر از اتفاقات زبانی رخ می‌دهد. شما زبان را در این میدان اجتماعی تحلیل می‌کنید؛ بنا بر این باید حواس‌تان باشد که فقط تحلیل زبان نباشد و بعد زبان را در میدان اجتماعی تحلیل کنید. مرحله دیگر هم کردار گفتمانی است. می‌گوید وقتی وارد یک سیستم مثل دانشگاه می‌شوید، قالب صحبت کردن استاد دانشگاه یک قالب است و قالب صحبت با دوست و کتابدار و امثال آن یک قالب متفاوت دیگر. یعنی پوزیشن‌های اجتماعی یک قالب صحبت کردن را اقتضا می‌کند. مثلاً تیتر روزنامه‌ها یک قالب است، پایان‌نامه و مقاله علمی پژوهشی هم یک قالب است. در تحلیل زبانی باید به این کردارهای گفتمانی هم توجه کرد. باید ببینید صحبتی که تحلیل می‌کنید، صحبت یک استاد تمام یک دانشگاه معتبر است با یک دانشجوی لیسانس است یا تیتر یک روزنامه یا سرمقاله و امثال آن. دهقان در ادامه درباره استفاده از روش تحلیل گفتمان در پژوهش خود گفت: در بررسی متنی وقتی آیه‌ای را آورده‌ام، نکات بلاغی آن بر اساس زبان عربی و نیز گرامر جدید مایکل هالیدی را به کار گرفته‌ام و کوشیده‌ام آن‌چه ابزارهای زبانی می‌گویند، در کار وارد کنم. البته ابزارهای زبانی ما ابزارهای مناسبی برای تحلیل‌های اجتماعی یا سیاسی نیست. ابزارهای زبانی ما صرفاً بر اساس یک نیاز زبانی در سده‌های قبل تدوین شده است. کسی تا به حال از ابزارهای زبانی عربی مدل یا روشی برای تحلیل اجتماعی نبسته است. بنده این را در زبان عربی تطبیق کرده‌ام. وی افزود: این‌جا سؤالی مطرح می‌شود که در تحلیل قرآن در کردار گفتمان، چه نکاتی را باید لحاظ کنم. اگر می‌خواستم همه ویژگی‌های قرآن را به عنوان یک کردار گفتمانی لحاظ کنم، خیلی پژوهش گسترده‌ای می‌شد و از توان من هم خارج بود. اما روی کردار گفتمان تمرکز کردم و زبان به عنوان متنی در فرهنگ شفاهی را به میان کشیدم. «جورج اونگ» نظریه‌ای درباره زبان‌ها دارد و جوامع را به دو دسته جوامع شفاهی و مکتوب تقسیم می‌کند. در جوامع شفاهی افراد کمی قادر به خواندن و نوشتن هستند اما در جوامع مکتوب، اکثر مردم دارای سواد خواندن و نوشتن هستند. در زبان‌های شفاهی، حکمت‌ها و اندیشه‌های جوامع چگونه ثبت می‌شود؟ افراد فقط از لفظ استفاده می‌کنند. دهقان گفت: لذا الفاظ طوری گفته می‌شوند که حفظ کردن آن هم راحت‌تر باشد. لذا اشعار کلاسیک در زبان های شفاهی خیلی حیاتی است. یا استفاده از ضرب‌المثل‌ها و عبارات آماده در جامعه شفاهی بیشتر است، اما در جوامع مکتوب نیاز به ضرب‌المثل‌ها کم‌تر است. در فرهنگ‌های شفاهی عمق تفکر کم‌تر از فرهنگ‌های کتبی است. چون در فرهنگ‌های کتبی هرچه اندیشه جلوتر می‌رود و مکتوب می‌شود، مردم می‌توانند از آن یک پله جلوتر بروند، اما در فرهنگ شفاهی، تفکر انتزاعی با مشکل مواجه است، چون نمی‌تواند از اندیشه‌اش زیاد فاصله بگیرد. لذا از این نظریه در کتابم استفاده کرده‌ام و شواهدی هم آورده‌ام که جامعه مدینه و مکه در زمان نزول قرآن جامعه شفاهی بوده‌اند. افرادی که کتابت می‌دانستند خیلی کم بودند. دهقان در ادامه گفت: در اثر، نقش زن در میدان‌های اجتماعی جامعه مدنی و مکی زمان پیامبر(ص) تا پیش از رحلت حضرت را بررسی کرده‌ام. این‌جا نقص پژوهشی وجود دارد. به کتاب‌های نوشته شده در این زمینه مراجعه کردم. نقص‌ها زیاد بود و هیچ‌یک از آن‌ها نمی‌شد پژوهش نامید. این جزو محدودیت‌های کاری من بود. از برخی کارهای مستشرقین درباره زمان پیامبر(ص) نیز استفاده کردم. همین‌طور کارهایی که خود عرب‌ها ارائه کرده‌اند. به هر حال سعی کرده‌ام مبتنی بر منابع دست اول گزارش بدهم. نظام جامعه در زمان پیامبر(ص) قبیله‌ای بوده که اقتضائات خودش را در روابط خانوادگی و تفکیک نقش‌های جنسیتی دارد. در این نظام مرد جنگجو مهم است و زن، سربار است. اقتصاد نظام قبیله‌ای مبتنی بر کشاورزی نیست. غارت اهمیت دارد. در این نظام زن در غارت نمی‌تواند دفاع کند و به اسارت می‌رود و مایه ننگ قبیله می‌شود. این‌ها دست به دست هم می‌دهند که زن بار معنایی منفی داشته باشد. در میدان اجتماعی این‌ها را بررسی کرده‌ام. وی در پایان گفت: در این کار ناچار به بررسی پیشینه زبان‌شناسی در فمنیسم بودم و این که زبان‌شناسان فمینیست به سراغ متون مقدس دینی رفته‌اند. پژوهشی زبان‌شناختی در مطالعات قرآنی نیافتم. وقتی پیشینه بحث را می‌نوشتم، هنوز پژوهش زبانی جنسیتی وجود نداشت. وقتی کتاب به مراحل آخر رسید، دیدم که در داخل ایران چند مقاله منتشر شده است. اما در خصوص قرآن با دیدی که بنده داشتم و توضیحاتی که عرض کردم، پیشینه‌ای نبود. کسانی هم که درباره قرآن و نگاه فمنیستی کار کرده‌اند و به جنسیت حساس بوده‌اند، نگاه‌شان زبان‌شناختی نبوده است بلکه معنایی بوده است. یعنی تناظری بین معانی زبانی و مقوله‌های اجتماعی بوده است. حجت‌الاسلام والمسلمین مجید دهقان در پایان این نشست به سؤالات شرکت کنندگان در جلسه پاسخ گفت. این نشست علمی به همت دانشکده زن و خانواده روز پنجشنبه سیزدهم آبان‌ماه 1395 ساعت 13 در سالن امام موسی صدر برگزار شد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 100]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها