واضح آرشیو وب فارسی:مهر: مولف «سیره امام سجاد(ع)»:
صحیفه سجادیه گنجینه ای عظیم برای تولید علوم انسانی اسلامی است

شناسهٔ خبر: 3795568 - شنبه ۲۴ مهر ۱۳۹۵ - ۱۴:۱۴
دین و اندیشه > اندیشمندان
.jwplayer{ display: inline-block; } حجت الاسلام رضا کریمی، مولف «سیره امام سجاد(ع)» گفت: صحیفه سجادیه امام زین العابدین می تواند از منابع تولید علوم انسانی اسلامی قرار بگیرد. به گزارش خبرگزاری مهربه نقل از طلیعه، سخن از اصلاح سبک زندگی، تولید علوم انسانی اسلامی، تمدن سازی و … از مسائلی است که امروز با جامعه ما پیوند خورده و به ضرورتی انکارناپذیر تبدیل شده است، اما مهم آن است که در این مسیر به منابع خودی متوسل شویم و چشم از بیگانه برداریم. در میان منابعی همچون صحیفه سجادیه حضرت سجاد(ع) که مملو از معارف و آموزه های فاخر است می تواند از مهمترین ملجاءها برای اصلاح سبک زندگی و تولید علوم انسانی باشد. از این رو و به مناسبت فرا رسیدن سالروز شهادت امام سجاد(ع) و به منظور بررسی ظرفیت های صحیفه سجادیه در مسیری که اشاره شد با حجت الاسلام رضا کریمی، پژوهشگر سیره اهل بیت(ع)، مولف آثاری همچون «سیره امام سجاد(ع)» و «قصص امام سجاد(ع)» و مترجم «رساله حقوق امام سجاد(ع)» به گفتگو پرداخته ایم که مشروح آن به حضورتان تقدیم می شود: *آیا در مهندسی انشای دعاهای صحیفه سجادیه، سبک زندگی هم مدنظر امام سجاد(ع) بوده است و آیا می توان یکی از راهبردهای فرهنگی ایشان را اصلاح سبک زندگی از طریق دعا دانست؟ بله، یکی از منابع بسیار غنی درباره سبک زندگی اسلامی و اهل بیتی، صحیفه سجادیه امام سجاد(ع) است به گونه ای که ادعیه این صحیفه، بهترین مفاهیم سبک زندگی را در خود جای داده است. به عبارت بهتر، حضرت سجاد(ع) در دعاهای مختلف صحیفه سبک زندگی اسلامی برای ما تبیین کرده اند؛ برای مثال در یکی از دعاها می فرمایند: «خدایا مرا از اسراف و زیاده روی دور ساز و به بخشیدن با میانه روی توانم ده!» این یعنی پرهیز از اسراف و یا اینکه می فرمایند: «میانه روی مرا تقویت فرما!» یعنی تاکید بر پرهیز از افراط و تفریط. علاوه بر این، امام سجاد(ع) فرموده اند: «خدایا! روزی ام را از راه حلال تامین فرما!» ایشان با این جمله تاکید می کنند که دزدی، ویژه خواری و اختلاس در سیره ایشان و برای مسلمین و شیعیان ممنوع و حرام است و باید از آن پرهیز شود. حضرت زین العابدین(ع) در دعایی دیگر از صحیفه سجادیه می فرمایند: «خدایا! انفاقم را در راه خیر قرار بده!» امام(ع) قبل از آنکه مستمندی از ایشان سوال کند و شخصیتیش خُرد شود اقدام به رفع نیاز او می کردند و این باید برای ما هم الگو باشد نه اینکه بانک های ما برای اعطای وام اندک ازدواج بارها فرد را برده و آورده و از او چندین ضامن بخواهند که همین ها شخصیت فرد را خُرد کند! اعمال چنین سیستمی در کمک های ما در حالی است که اام سجاد(ع) شبانه به در منزل فقرا رفته و به صورت ناشناسی نیاز آنها را برطرف می کردند تا شخصیت انسانی انها خُرد نشود و آبرویشان حفظ گردد. از دیگر وجوه تربیتی و ارائه سبک زندگی در صحیفه سجادیه انجا است که حضرت(ع) فرمودند: «بارالها! مالی که مایه عُجب و یا منتهی به سرکشی ام شود را از من بازستان!» به عبارت دیگر فرد غنی و متمول نباید سرکش و متکبر باشد و زندگی او باعث یاس و سوزاندن دل فقرا و نیازمندان شود. یکی دیگر از راه های پیاده کردن سبک زندگی اسلامی در صحیفه سجادیه، پرهیز از ظلم کردن به دیگران است اعم از ظلم در حق فرزند، والدین، دیگران و … که این خود بزرگترین آموزه است برای ما. یا اینکه امام سجاد(ع) می فرمایند: «خدایا! از احسانی که بر من روا رفته و شکرانه اش را به جای نیاورده ام، از تو پوزش می طلبم!» این یعنی باید در برابر نیکی و محبت دیگران، زبان به تشکر گشود و اینچنین زندگی زیبا می شود تا جایی که حتی وقتی مقابل تعارف کردن یک تکه سیب باید از دیگری تشکر کرد! ایشان در جایی دیگر از صحیفه می فرمایند: «خدایا! از آدم بدخواهی که از من پوزش طلبید و من پوزش او را نپذیرفتم، عذر می خواهم!» در همه این دعاها و فرازها باید توجه داشت امام سجاد(ع) خود دارای عصمت از گناه و اشتباه هستند و این تصریحات برای آن است که ما را متوجه اشتباهات، گناهان و خطاهایمان کنند و زمینه اصلاح سبک زندگی هامان و دستیابی به سبک زندگی اسلامی را برایمان فراهم کنند برای همین است که در فرازی دیگر فرمودند: «خدایا! از مستمندی که به من روی آورده اما من نتوانسته ام به او کمک کنم، از تو پوزش می طلبم!» این یعنی ما وظیفه داریم به اطرافیان، مستمندان، همسایه ها و … توجه کنیم نه آنکه با خودخواهی فقط به رفع نیازهای شخصی مان توجه داشته باشیم. برای مثال یک رییس باید به احوال، نیازها، مشکلات و سختیه ای کار کارمندان خود آگاه بوده و توجه داشته باشد نه اینکه به آنها به دیده زیردست نگاه کند و فقط از آمار کار آنها برای ارائه گزارش در جلسات استفاده کند! حضرت سجاد(ع) در دعایی دیگر از صحیفه سجادیه می فرمایند: «خدایا! از حقِ حقداری که بر عهده من بوده اما ادا نکرده ام از تو پوزش می طلبم!» «خدایا! عیبی که از مومنی بر من آشکار شد و من پرده پوشی نکردم از تو پوزش می طلبم!» یا آنکه در فرازی دیگر فرمودند: «خدایا! رنج عیبجویی بندگان را از من دور فرما»! این فرازها بر عدم پایمال کردن حق دیگران و عیب جویی از آنها به جای عیب پوشی و اهمیت این مسائل در اسلام تاکید و تصریح دارد. چراکه در اسلام عیبجویی از دیگران به شدت مذمت و تحریم شده است. ایشان همچنین می فرمایند: «خدایا! از گناهی که از من سر زده و من خود را از آن دور نداشته ام، پوزش می طلبم!» باید توجه داشت تک تک این فرازها درس های بزرگ برای زندگی و رسیدن به سبک زندگی اسلامی است تا بدانیم باب توبه همیشه به روی بنده باز است و می توان به سوی خدا بازگشت نه آنکه با افراط و تعصب سبب دین گریزی افراد شویم چنان که یکی از اصلی ترین دلایل دین گریزی در میان نسل جوان، رفتارهای خشنی است که بعضا از مدعیان دینداری سر می زند! ایشان در فرازی دیگر می فرمایند: «خدایا! از اخلاق بد و اعمال بد و هوس های بد و مرض های بد به تو پناه می برم!» اگر همه این آموزه ها را در کنار یکدیگر قرار دهیم به پازلی تکمیل شده از سبک زندگی اسلامی دست می یابیم که می تواند لحظات زندگی روزمره ما را به زندگانی بابرکت ائمه معصوم علیهم السلام شبیه کند. *آیا این گنجینه عظیم از معارف و آموزه های متعالی زندگی که در صحیفه سجادیه وجود دارد می تواند در مسیر ساخت تمدن اسلامی نیز به ما کمک کند؟ یقینا این طور است؛ باید توجه داشت اگرچه صحیفه سجادیه یکی از پرمحتواترین و بهترین کتاب هایی است که بدون واسطه از امام معصوم(ع) به دست ما رسیده است اما متاسفانه یکی از غریب ترین کتب نزد ما شیعیان است و بسیاری از افراد با آن ناآشنا هستند. این در حالی است که امام سجاد(ع) کار فرهنگی داشته اند و اگر این مطالب در زندگی روزمره ما راه بیابد اعم از زندگی فردی و اجتماعی مان و با وسعت عمل و دقت نظر به کار رود، بسیاری از مشکلات فردی و اجتماعی ما حل می شود؛ برای مثال اگر ما به جای عیب جویی در پی عیب پوشی برآییم بسیاری از مشکلات از جامعه ما رخت برمی بندد، از این رو، باید به این کتاب ارزشمند به ویژه از سوی رسانه ها و صاحبنظران توجه بیشتر و خاص تری شود آنهم نه فقط در مناسبت ها بلکه در همه ایام تا صحیفه سجادیه از غربت خارج شود. *فرازهایی که اشاره شد به راهبردهای اصلاح سبک زندگی در امور فردی و اجتماعی اشاره دارد و اصول انسانی را بازگو می کند آیا می توان از صحیفه سجادیه نیز در تولید علوم انسانی اسلامی استفاده کرد و به آن به عنوان منبعی مهم در این پروسه نظر داشت؟ در هر امری باید واقع نگر بود؛ صحیفه سجادیه می تواند در تولید علوم انسانی اسلامی نیز کاربرد داشته باشد به شرط آنکه حساب شده عمل کنیم و دچار افراط و تفریط نشویم بلکه مهندسی شده ورود کرده و پیش برویم. باید توجه داشت که امام سجاد(ع) در مسائل مختلف فردی و اجتماعی، نظریات انسانی دارند برای مثال ایشان بر مثبت اندیشی که از اصول روانشناسی است تاکید می کنند یا آنکه رساله حقوق ایشان مملو است از قوانینی که می تواند به زندگی بشر نظم و کیفیتی خاص ببخشد؛ لذا صحیفه سجادیه ایشان می تواند از منابع تولید علوم انسانی اسلامی قرار بگیرد. *به طور کلی آیا صحیفه سجادیه امام سجاد(ع) فقط دعا است یا دستاوردهای عظیم تری برای بشریت دارد؟ اسلام زیبایی های بسیاری دارد اما متاسفانه ما از این زیبایی ها غافل شده ایم و بیشتر بر انذارهای این دین متمرکز شده ایم، در حالی که اگر ادعیه صحیفه را به متن زندگی بیاوریم زندگی ما متحول می شود؛ وقتی فردی با صحیفه سجادیه اُنس بگیرد و فرازهای آن را در زندگی فردی و اجتماعی خود به کار ببندد آنگاه دانشجو و یا دانش آموز باشد، کارمند یا رییس باشد و … سبک زندگیش خدایی می شود. به عبارت بهتر، اگر صحیفه سجادیه در متن زندگی ما قرار بگیرد بسیاری از مشکلات ما حل می شود و به سوی رشد و شکوفایی پیش می رویم حتی بسیاری از جرم ها به واسطه این صحیفه کاهش می یابد وقتی که مردم یاد بگیرند به حقوق خود قانع باشند و در حق یکدیگر ظلم نکنند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 77]