تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1838000841
بهره؛ یک شاخص فرهنگی-اجتماعی
واضح آرشیو وب فارسی:مهر: یادداشت؛
بهره؛ یک شاخص فرهنگی-اجتماعی
شناسهٔ خبر: 3669148 - شنبه ۸ خرداد ۱۳۹۵ - ۰۹:۱۹
دین و اندیشه > سایر
میزان بالای بهره در یک جامعه علاوه بر اینکه نشانگر مشكل دار بودن و ناکارآمد بودن اقتصاد آن جامعه است، بیانگر مشكلات فرهنگي و ساختاری نهادهای اجتماعی آن جامعه نیز هست. خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه ـ ایمان پناهی نوران: در این یادداشت با مرور اجمالی بر ریشه های فرهنگی-روانشناسی مطرح در نظریات مختلف اقتصادی، بر اهميت مغفول ريشه‌هاي فرهنگي «بهره» بانکی تاكيد مي‌شود. زيرا همان طور که میزان بالای بهره در یک جامعه نشانگر مشكل دار بودن و ناکارآمد بودن اقتصاد آن جامعه است، بیانگر مشكلات فرهنگي و ساختاری نهادهای اجتماعی آن جامعه نیز می‌باشد. بهره، یک شاخص فرهنگی-اجتماعی یکی از برنامه های مهم اقتصادی دولت اصلاح سیستم بانکی است. ضمن آنکه وجود بهره تحت عناوین سود، کارمزد و... در این سیستم همواره مورد انتقاد علما بوده است. اما باید پرسید آیا با اصلاح صرفاً سیستم‌های اقتصادی از جمله سیستم بانکی، می‌توان وجود بهره و ربا را در جامعه ریشه کن کرد یا به موازات اصلاح سیستم‌های بانکی و اقتصادی باید ریشه های فرهنگی و روانشناسی بهره نیز توجه نمود؟ به بهره همواره به عنوان یک عامل مهم اقتصادی نگریسته می‌شود، غافل از آنکه بهره می‌تواند به عنوان یک معلول فرهنگی در نظر گرفته شود. خصوصاً هنگامی که سیستم اقتصادی یک جامعه را به عنوان یک زیر سیستم (sub system) از سیستم کلان اجتماعی-فرهنگی یک جامعه قبول کنیم. در ادبیات آکادمیک اقتصادی، مدافعان بهره مثبت، ریشه های مختلفی را در ضرورت وجود بهره مطرح می‌کنند که البته منتقدان جدی خود را نیز دارد. کینز) استاد بزرگ اقتصاد در قرن بیستم(نرخ بهره را یک پدیده بزرگ روان‌شناختی می‌داند؛ شايد به همين دليل بعد از رنسانس و براي از بين بردن قبح نزول‌خواری، شاهد جايگزيني واژه اینترست (intrest) به جاي واژه یوژوری( Usury) هستيم. تا قبل از رنسانس، ربا معادل کلمه لاتین یوژوری( Usury)، امري ممنوع و پدیده ای منفور نزد مردم بوده است. در عصر روشنگری در ادامه ضعیف شدن احکام کلیسا و نفوذ کلیسا در جوامع اروپایی، تلاش‌هایی در جهت از بین بردن قبح رباخواری صورت گرفت که از آن جمله می‌توان به جانشینی نام منفور یوژوری( Usury) با یک کلمه زیبا بود؛ "آن کلمه، intrest بود. اینترست که در اصل به معنای جذابیت، مفیدیت و علاقه است، از آن به بعد وظیفه انتقال معنای بهره را نیز به دوش کشید! همان‌طور که مشاهده می‌شود تغییر فرهنگ حتی در سطح نام‌گذاری، تأثیر بسزایی در مقبولیت بهره خصوصاً از نظر رواني داشته است. يكي از ريشه‌هاي ذهنی مطرح و البته مورد مناقشه بهره در ادبيات آكادميك اقتصادي، عجول بودن آدمي است. بهره، شاخص میزان کم صبری و نزدیک بینی اقتصاددانانی نظیر بوم باورک، ایروینگ فیشر، فون مایزز، مهم‌ترین ریشه ذهنی-روانشناسی وجود بهره را ارجحیت زمانی مي‌دانند. اینان بیان می‌کنند که انسان همواره مصرف زمان حال را به مصرف در آینده ترجیح می‌دهد، به عبارتی دیگر انسان به طور طبیعی و ذاتی، سیلی نقد را به از حلوای نسیه می‌داند. لذا به عنوان مثال حاضر است در قبال به دست آوردن ۱۰۰ هزار تومان در زمان حال، ۱۲۰ هزار تومان در زمان آینده پرداخت نماید. یعنی انسان را ماهیتاً موجودی بی‌صبر، نزدیک بین و نه آینده نگر می‌دانند که این امر موجب می‌شود افراد در مناسبات اقتصادی مایل به پرداخت بهره باشند. در مقابل اقتصاددانانی نظیر پیگو، فرانک رمزی، هارود این ویژگی را خلاف عقلانیت و غیر ذاتی و غیر طبیعی می‌داند و به نوعی معتقدند که این نزدیک بینی و بی صبری یک آفت و بیماری اجتماعی-فرهنگی است که باید با آن مقابله شود و آن را درمان کرد نه آنکه آن را رها نموده تا تبدیل به یک شبکه سرطانی در جامعه شود. لذا می‌توان این طور عنوان کرد که یکی از ریشه های بهره از دیدگاه مدافعان و منتقدان وجود بهره، ویژگی نزدیک بینی و کم صبری و عدم آینده نگری افراد جامعه است، که البته مدافعان آن را طبیعی و منتقدان آن را غیر طبیعی و به عنوان یک آفت در نظر می‌گیرند که باید درمان شود. در نتیجه میزان بالای نرخ بهره در یک جامعه، نمایانگر وجود بیماری‌های فرهنگی از قبیل عدم آینده نگری و کم صبری است. بهره، شاخص میزان مصرف و اسراف یکی از دلایل بهره بالا در جوامع، می‌تواند تقاضای بالای وام‌های مصرفی باشد. هنگامی که فرهنگ یک جامعه، فرهنگی مصرف زده باشد، افراد آن جامعه برای مصرف بیشتر، به میزان بیشتری تقاضای وام کرده و به دلیل محدودیت در منابع وام دهنده، موجب افزایش نرخ بهره می‌شود؛ لذا یکی از دلایل افزایش بهره به واسطه افزایش تقاضای وام‌های مصرفی، می‌تواند فقدان فرهنگ پس انداز در آن جامعه و در عوض شیوع مصرف و تجمل گرایی و اسراف باشد. بهره، شاخص ارزش و جایگاه کار و سرمايه انسانی کمی با اغماض، مکاتب مختلف اقتصادی را می‌توان به دو گروه حامی اصالت سرمایه و اصالت نیروی کار تقسیم كرد. حامیان اصالت سرمایه معتقد به مولد بودن سرمایه، در نتیجه مدافع تعلق بهره به سرمایه مي‌باشند. در مقابل مکاتبی چون مارکسیسم، مهم‌ترین عامل تولید ارزش را عامل انسانی) نیروی کار(می‌دانند و معتقدند كه سود فعاليت‌هاي اقتصادي عمدتا بايد به نيروي كار اختصاص يابد. هر دو طیف انتقادات جدی به یکدیگر وارد می‌کنند و این مناقشه در ادبیات علمی اقتصاد، به طور قطعی حل نشده و هر دو طیف طرف داران خویش را دارد. با توجه به میزان بالای بهره در یک جامعه، با احتیاط می‌توان نتیجه گرفت، در آن جامعه سرمایه نسبت به نيروي كار و سرمايه انساني داراي جايگاه و ارزش بالاتري است و احتمالاً تشويق فرهنگ كار و تلاش در آن جامعه مغفول مانده است. بهره، شاخص رواج سفته بازی و دلالی کینز بهره را پاداش عدم نگهداری پول می‌داند. حال باید پرسید که مگر نه این است که پول برای مبادله و چرخش در شريان‌های اقتصادی جامعه اختراع و ابداع شده است؟ پس چرا عدم نگه داری و احتکار آن باید مستلزم پاداشی تحت عنوان بهره باشد؟ کینز هدف اصلی از نگه داری پول نقد را انگیزه‌ی سفته بازی می‌داند. البته بیان می‌کند این انگیزه سفته بازی و نگهداری پول نقد به دلیل انتظار افزایش بهره در آینده است. اما باید توجه کرد اگر در فرهنگ یک جامعه سفته بازی و فعالیت‌های غیر مولد منفور باشد، شاهد کاهش میل به نگهداری پول نقد) به عبارتی دیگر کاهش احتکار پول نقد (و در نتیجه افزایش در طرف عرضه پول و کاهش بهره خواهیم بود. در نهایت هدف از این یادداشت، زنهاری است مبنی بر آنکه اگر انتقاداتی به بالا بودن نرخ بهره در سیستم اقتصادی ایران می‌شود، حداقل باید نیم نگاهی هم به ریشه های فرهنگی بهره توجه کرد. در مدارس تا چه اندازه به کودکانمان آینده نگری و برنامه ریزی مالی را آموزش می‌دهید؟ ساختارهای اجتماعی ما با چه ساز و کاری به کار و تلاش افراد ارج می‌نهد؟ .................................. منابع مکتب اقتصاد اسلامی، جعفر عباس حاجی، مترجم سید محمد کاظم رجایی رامشه، محمد مهدی کرمی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه آسیب شناسی نظریه بهره و نظام بانک داری متعارف، دکتر رسول بخشی دستجردی و دکتر رحیم دلالی اصفهانی، دانشگاه یزد
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[مشاهده در: www.mehrnews.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]
-
دین و اندیشه
پربازدیدترینها