واضح آرشیو وب فارسی:مهر: داوری اردکانی:
لازمه علوم انسانی اسلامی وجود عالم اسلامی است
شناسهٔ خبر: 3659399 - یکشنبه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۵ - ۱۸:۰۸
دین و اندیشه > همایش ها و میزگردها
رئیس فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی در نشست تجربه ایرانی مواجه با علوم انسانی مدرن گفت: برای تحقق علوم انسانی اسلامی عالم اسلامی باید وجود داشته باشد، چون علم هر جهانی با آن جهان پیوستگی دارد. به گزارش خبرنگار مهر، نشست «تجربه ایرانی مواجه با علوم انسانی مدرن» به همت گروه فرهنگ ایرانیِ پژوهشکده فرهنگ معاصر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، صبح امروز با حضور برخی اساتید برجسته دانشگاه برگزار شد. رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم و چهره ماندگار فلسفه آخرین مهمان این همایش بود که درباره رابطه میان فلسفه و علوم انسانی به سخنرانی پرداخت. داوری اردکانی گفت: علوم انسانی و فلسفه در کشور ما اگر چه با هم بیگانه نبوده اند، رفاقت و نسبتی هم با هم نداشتند. زمانی که مرحوم غلامحسین صدیقی به ما فلسفه یونان درس می داد، رشته و گروه های جامعه شناسی وجود نداشت اما ایشان به ما علاوه بر فلسفه یونان جامعه شناسی هم درس می دادند. در تاسیس علوم اجتماعی فلاسفه دخیل بودند و به بیانی، فیلسوفان بنیانگذاران علوم اجتماعی هستند. این چهره ماندگار فلسفه افزود: نام جامعه شناسی عنوانی جعلی و عجیب است که آگوست کنت ساخته و لفظ یونانی و لاتین را به هم چسبانده است. مرحوم غلامحسین صدیقی به خوبی واژه سوشیال را علوم اجتماعی ترجمه کرد که خیلی هم خوب جا افتاد. علوم اجتماعی نمی توانست همه جا وجود داشته باشد به طوری که ما نمی توانستیم در قرون وسطی، علوم اجتماعی داشته باشیم چون عالم قرون وسطی، عالم دیگری است و هر عالمی فعل و قول خودش را دارد. رئیس فرهنگستان علوم اضافه کرد: علوم اجتماعی در قرون هیجدهم به وجود آمد و ما تا قبل از آن چیزی با این نام نداشتیم. در دوران قبل از تجدد علم، علم واقع بود. به عبارتی دیگر انسان جزئی از عالم و به عنوان یک آئینه بود. کلمه انسان به معنایی امروزی استفاده می شود و اصطلاح انسان شناسی، محصول دوران جدید است. در دوران جدید، انسان به جهان و مادیات غلبه کرد اما این در حالی است که خود انسان تصرف شده جهان بود. به بیان دیگر در عالم جدید، انسان تصرف کننده، تصرف شده بود. به طبع، اصول این عالم، با عالم غرب تفاوت هایی هم دارد چون هر آدمی اصول عالم خودش را دارد و فکر می کند که آن اصول درست و مطلق است. داوری اردکانی ادامه داد: تکامل، آزادی و تملک به تصرف قدرت از جمله اصول جهان جدید است و علوم دیگر سیاست ها، سازمانها و نظام ها همگی با این اصول نسبت دارند و ما اگر بخواهیم علم دگرگون بشود باید این اصول و عالم را دگرگون کنیم. چهره ماندگار فلسفه با تاکید بر اینکه دانشمند، مهندس اجتماعی نیست، گفت: این طور نیست که ما فکر کنیم هر کاری دلمان بخواهد می توانیم انجام دهیم، حتی گالیله و فرانسیس بیکن نمی گفتند که قصد اصلاح جامعه را دارند چون علم با نظر سیاسی ساخته نمی شود. آنها کار خودشان را می کردند و داعیه این را نداشتند که می خواهند جهان را اصلاح کنند و یا بسازند؛ علمی مطلوب است که بتواند بشر را به قدرت برساند. خلاصه اینکه ما نمی توانیم علم را با سلایق خودمان دستکاری کنیم. این فیلسوف نامدار کشورمان همچنین تصریح کرد که اخیرا در جامعه ما مسائلی مثل اسلامی سازی علوم اجتماعی مطرح شده است. بنده نمی توانم با این حرف مخالفت کنم اما لازم است بگویم که برای تحقق علوم انسانی اسلامی عالم اسلامی باید وجود داشته باشد، چون علم هر جهانی با آن جهان پیوستگی دارد ولی رابطه علت و معلولی ندارد. اگر قرار باشد چنین فکری داشته باشیم باید بپرسیم که آیا می توان علم را با اعتقادات میزان کرد؟ در یک مجلسی این حرف را زدم و چند نفر بر من خرده گرفتند که شما از ساحت های انسانی خبر ندارید و من در پاسخ به آنها با ادعا گفتم خوب است که بحث ساحت های انسانی را بنده مطرح کردم حال چطور این موضوع را بر سر ما می کوبید؟ بحث من این است که ساحات مختلف انسان باید متعادل باشد و ما نمی توانیم بگذاریم که یک ساحت به بقیه ساحت ها غلبه کند. رئیس فرهنگستان علوم با ابراز گلایه مندی از جامعه شناسان گفت: از جامعه شناسان گله دارم چون به این موضوع فکر نکرده اند که مسئله علوم انسانی موجود بر مبنای دینی استوار نیست. برخی فکر می کنند که تفکر درباره مبادی کار ما فیلسوفان است در حالی که ما در وضعی قرار داریم که گویی علوم انسانی دوباره در حال تاسیس شدن است. بنابراین اساتید این رشته باید فکر کنند که چگونه با تامل در مبادی می توان علوم انسانی را متحول کرد. علوم اجتماعی موجود متعلق به جامعه آینده است و باید ساخته شود. داوری اردکانی در پایان توضیح داد: باید حواسمان باشد که در عالم ما تنها مظهر و کننده کار هستیم و این گونه نیست که من دلم بخواهد اتفاقی بیفتد و آن اتفاق هم رخ بدهد. ما به عنوان کسانی که فکر می کنیم و اهل معرفت هستیم نباید کار مشکل را سهل و کار بزرگ را کوچک بپنداریم. علوم اجتماعی امروز باید تحول پیدا کند. درباره چگونگی تحول آنها هم باید فکر کنیم و در این راستا فلسفه می تواند کمک بسزایی به ما داشته باشد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 184]