واضح آرشیو وب فارسی:مهر: یادداشت؛
توان نظامی را به اسم صلح و گفتگو نباید فروگذارد
شناسهٔ خبر: 3596988 - پنجشنبه ۲۶ فروردین ۱۳۹۵ - ۱۱:۴۲
دین و اندیشه > سایر
وقتی مختار به ملاقات شهادت می رفت، ۷ هزار نیرو داشت. آنان اما همگی فریب دشمن را خوردند. گمان کردند اگر دست از آمادگی نظامی شان بردارند و سلاح بر زمین بگذارند، در امان خواهند بود. خبرگزاری مهر، گروه دین و اندیشه ــ محمد مهدی تهرانی*: وقتی مختار به ملاقات شهادت می رفت، ۷ هزار نیرو داشت. آنان اما همگی فریب دشمن را خوردند. گمان کردند اگر دست از آمادگی نظامی شان بردارند و سلاح بر زمین بگذارند، در امان خواهند بود. مختار با جمعی ۲۰ نفره تنها ماند و پس از شهادت او، این ۷ هزار ساده اندیش نیز به دستور مصعب بن زبیر یکسره قتل عام شدند. قرآن تأکید می کند: «وَ أَعِدُّواْ لَهُم مَّا اسْتَطَعْتُم مِّن قُوَّةٍ وَ مِن رِّبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ وَ ءَاخَرِينَ مِن دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُم وَ مَا تُنفِقُواْ مِن شیْءٍ فىِ سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَ أَنتُمْ لَا تُظْلَمُون». یعنی: «در برابر آنان آنچه در قدرت و توان داريد از نيرو [و نفرات و ساز و برگ جنگى] و اسبان ورزيده [براى جنگ] آماده كنيد تا به وسيله آنها دشمن خدا و دشمن خودتان و دشمنانى غير ايشان را كه نمى شناسيد، ولى خدا آنان را مى شناسد بترسانيد و هر چه در راه خدا هزينه كنيد، پاداشش به طور كامل به شما داده مى شود، و مورد ستم قرار نخواهيد گرفت.» همان قرآنی که مسلمانان را در جای خود به صلح دعوت می کند، در عین حال آنان را از ساده اندیشی و ساده لوحی در نسبت با دشمن برحذر می دارد. همان قرآن می گوید گمان نکنید اگر شما سلاح بر زمین بگذارید، دشمن هم از جنگ کناره می گیرد. قرآن از مسلمانان می خواهد نه تنها در مقابل دشمن از آمادگی لازم برخوردار باشند، بلکه آمادگی شان را به نمایش بگذارند و به رخ بکشند تا ابهّتِ لشگر اسلام پیشاپیش خطر دشمن را دفع کند و دشمن از ترسش حتی خیال هجمه را نیز به ذهن راه ندهد. روایات برای واژه «قوه» در آیه فوق مصادیق مختلفی را ذکر کرده اند. برخی اشاره دارند که مقصود تیر است. برخی نیز به هرگونه اسلحه یا شمشیر و سپر اشاره دارند. در روایتی تصریح شده:«مِنْهُ الْخِضَابُ بِالسَّوَادِ.» یعنی خضاب کردن موی سفید به رنگ مشکی نیز از آنجا که در دل دشمن رعب ایجاد می کند و موجب می شود دشمن گمان کند مقابل او جوانی نیرومند قرار گرفته، جزو آمادگیهایی است که باید کسب شود. در روایت دیگر از امام صادق(ع) داریم که خضاب به رنگ مشکی مَهَابَةٌ لِلْعَدُوِّ است؛ یعنی موجب ترس و برحذر بودن دشمن می شود. اسلام تا این حد تأکید دارد که باید در مواجهه با دشمن زیرکی به خرج داد. قرآن کریم تصریح می کند در مواردی که بیم هجمه ناگهانی دشمن وجود دارد و شما در نماز هستید، حتی در نماز به همراه خود سلاح برگیرید. در آیه ۱۰۲ سوره نساء می فرماید:«وَ إِذا كُنْتَ فيهِمْ فَأَقَمْتَ لَهُمُ الصَّلاةَ فَلْتَقُمْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَكَ وَ لْيَأْخُذُوا أَسْلِحَتَهُمْ فَإِذا سَجَدُوا فَلْيَكُونُوا مِنْ وَرائِكُمْ وَ لْتَأْتِ طائِفَةٌ أُخْرى لَمْ يُصَلُّوا فَلْيُصَلُّوا مَعَكَ وَ لْيَأْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَ أَسْلِحَتَهُمْ وَدَّ الَّذينَ كَفَرُوا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ أَسْلِحَتِكُمْ وَ أَمْتِعَتِكُمْ فَيَميلُونَ عَلَيْكُمْ مَيْلَةً واحِدَةً وَ لا جُناحَ عَلَيْكُمْ إِنْ كانَ بِكُمْ أَذىً مِنْ مَطَرٍ أَوْ كُنْتُمْ مَرْضى أَنْ تَضَعُوا أَسْلِحَتَكُمْ وَ خُذُوا حِذْرَكُمْ إِنَّ اللَّهَ أَعَدَّ لِلْكافِرينَ عَذاباً مُهيناً.» یعنی: «و هنگامى كه در [عرصه نبرد و خطر] ميان آنان باشى، و براى آنان [به جماعت] اقامه نماز كنى، پس بايد گروهى از رزمندگان در حالى كه لازم است سلاحشان را برگيرند، همراهت به نماز ايستند، و چون سجده كردند [و ركعت دوم را بدون اتصال به جماعت به پايان بردند] بايد [براى حفاظت از شما] پشت سرتان قرار گيرند. و آن گروه ديگر كه [به خاطر مشغول بودن به حفاظت] نماز نخوانده اند بيايند و با تو نماز گذارند. و آنان بايد [در حال نماز] از هوشيارى و احتياط [نسبت به دشمن] غافل نباشند، و سلاحشان را با خود برگيرند؛ چون كافران دوست دارند شما از سلاحها و ساز و برگ جنگى خود غفلت ورزيد، تا يكباره به شما هجوم كنند. و اگر از باران در زحمت و مشقت هستيد، يا بيماريد، بر شما گناهى نيست كه سلاحتان بر زمين گذاريد، ولى بايد هوشيارى و احتياط خود را حفظ كنيد؛ يقيناً خدا براى كافران عذاب خواركننده اى آماده كرده است.» نقل است که وقتی در ايام جنگ حنين به رسول خدا خبر دادند که در یمن سلاح جدیدی ساخته شده، پیامبر فوراً افرادی را راهی یمن کرد تا آن سلاح را برای لشگر اسلام تهیه کنند. وقتی طرفِ مقابل دشمن است، جای رودربایستی نیست. در تمام نبردها سپاه اسلام ابتدا محاجّه می کرده و باب گفت وگو با دشمن را می گشوده تا شاید بدون جنگ کار فیصله پیدا کند؛ اما این هیچگاه بدین معنی نبوده که مسلمانان ساده اندیشانه توان نظامی خود را کنار بگذارند و گمان کنند دشمن هم با لبخند میآید تا با آنها گفت وگو کند. امیرالمؤمنین(ع) در عهدنامه معروف مالک اشتر خطاب به مالک تصریح می کند:«ارتش به اذن خداوند دژ مردم، و زينت حاكمان، و ارجمندى دين، و راههاى امنيّتاند، كه مردم بدون آنان برپاى نمانند.» در روایات مکرراً به آموزش دیدن تیراندازی در آن زمان توصیه شده است. از پيامبر نقل شده که فرمودند: «هر كه تيراندازي ياد گيرد و سپس آن را ترك گويد، او از ما نيست.» در جای دیگر می فرمایند چنین فردی نافرمانی من را کرده است. امام صادق(ع) می فرمایند:«الرَّمْيُ سَهْمٌ مِنْ سِهَامِ الْإِسْلَامِ»؛ یعنی: «تیراندازی بخشی از بخشهای اسلام است.» پیامبر می فرمایند: «پسران خود را تيراندازي بياموزيد؛ زيرا موجب پيروزی يافتن بر دشمن است.» ایشان همچنین تصریح می کند: «حقّ فرزند بر پدرش اين است كه او را سواد و شنا و تيراندازي بياموزد و جز روزي حلال خوراك او نكند.» اسلام، فرد، فرد مسلمانان را به کسب آمادگیهای لازم در مقابل دشمن دعوت می کند و هوشیاری در مقابل دشمن را توصیه می نماید. مسئله تیراندازی و کسب آمادگی های اینچنین تنها محدود به سالهای نخستین اسلام و ائمه ای که درگیر نبرد با دشمن بودند، نیست. حتی در خصوص امام باقر(ع) که تکلیف ایشان بسط و توسعه فکری جامعه دینی بوده، داریم که روزی هشام بن عبدالملک ایشان را احضار کرد. او امام را در جلسه ای رسمی حاضر نمود که مقامات نیز در آن حضور داشتند. به این گمان که امام در تیراندازی و امور این چنینی مهارتی ندارند و برای اینکه امام را تحقیر کرده باشد یا با زبان بی زبانی به امام فهمانده باشد حکومتداری کار شما نیست، تیر و کمانی به امام داد و از ایشان خواست تا تیراندازی کند. امام خواستند که ایشان را معاف کند. هشام اصرار کرد. امام تیر و کمان را گرفت و دقیقاً تیر را وسط هدف زد. هشام متعجب شد و از امام خواست تیر دیگری پرتاب کنند. امام تیر بعدی را به گونهای پرتاب کرد که تیر قبل را شکافت و باز به وسط هدف خورد. هشام گفت یک تیر دیگر! تا ۹ تیر امام به همین ترتیب پرتاب کردند. هشام متحیّر شد و پرسید این مهارت را از کجا یاد گرفته اید؟ امام هم توضیح دادند که در جوانی و در مدینه تیراندازی را به خوبی تمرین کرده اند. اسلام همچنان که مسلمانان را به کسب توانمندیهای نظامی برای هرگونه مواجهه احتمالی با دشمن سوق می دهد، در عین حال آنان را از هرگونه فروش سلاح به دشمن یا هرگونه اقدامی که به تقویت او منجر شود، برحذر می دارد. درست از همین روست که یکی از مسائل مطرح در فقه، مسئله فروش سلاح به دشمن یا تقویتِ اوست. از تمام آنچه گفته شد، به روشنی مشخص می شود که اسلام مسلمانان را به هوشمندی در مقابل دشمن دعوت می کند. گفت و گو و صلح در جای خود در اسلام مورد تأکید و بحث قرار گرفته و در عین حال حتی در آیاتی که درست پشت سر هم قرار دارند، کسب آمادگی لازم برای انداختن رعب در دل دشمن هم مورد توجه قرار گرفته است. توجه به هیچیک از این دو، از جایگاه دیگری نمی کاهد و اگر کسی به اسم گفت وگو و صلح، اهمیت توان نظامی را فروگذارد، یا واقعاً ساده لوحانه و ساده اندیشانه قضاوت کرده یا دارد خواسته یا ناخواسته با خیانتِ خود زمینه تهاجم دشمن را فراهم می کند. در خصوص ایران اسلامی پُر واضح است که آمریکا و اسرائیل مدتهاست رؤیای حمله به ایران را در ذهن خود می پرورانند. آنچه مانع این دست اندازیها شده، توانمندیهای نظامی ایران در داخل و نیز گستره وسیع نفوذ ایران در منطقه و جهان است. آن توانمندی و این گستره نفوذ را باید ارج نهاد. آمریکاییها خود وقتی باب بحث از آمادگی نظامی گشوده می شود، نه تنها کسب توان نظامی را برای خود و همپیمان کلیدی شان یعنی اسرائیل لازم می دانند، بلکه در یک مقطع حتی جنگهای پیش دستانه و پیش گیرانه را تئوریزه کردند و با اتکاء به همین تئوری در زمان بوش به عراق و افغانستان لشگر کشیدند. در مقابل چنین دشمنی که جز به خاورمیانه جدید با استیلاء و برتری مطلق اسرائیل فکر نمی کند، هوشمندی مسئولین می بایست صد چندان باشد. *کارشناس ارشد علوم سیاسی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]